Kinh tế tri thức và phát triển giáo dục đại học và nghề nghiệp trong xã hội hiện đại

NGHI N C U TRAO

I

KINH T TRI TH C VÀ PHÁT TRI N
GIÁO D C ẠI H C VÀ NGH NGHI P TRONG XÃ H I HI N ẠI
TRẦN KHÁNH

C *

Tóm t t
Bài vi t tr nh bày nh ng c i n c a n n giáo d c trong
i s ng x h i hi n i v i s
phát tri n c a kinh t tri th c và xu h ng toàn c u hóa. Trong b i c nh ó, giáo d c i h c và
ngh nghi p phát tri n v i nh ng y u c u m i v ch t l ng ào t o (k n ng m n và i ng
gi ng vi n.
khóa: Gi o d c, gi o d c i h c, gi o d c ngh nghi p, x h i hi n
th c, ch t l ng ào t o, gi ng vi n.

tv n
C ng cu c i m i n c ta theo h ng
CNH, H H, h i nh p qu c t và t ng b c
phát tri n n n kinh t tri th c
và ang t
ra nhi u y u c u m i i v i h th ng giáo d c
i h c. Ngh quy t 14/2005/NQ-CP c a Chính
ph v
i m i c n b n và toàn di n giáo d c
i h c giai o n 2006 - 2020
n u rõ c n
“ i m i c b n và toàn di n giáo d c i h c,

t o
c chuy n bi n c b n v ch t l ng,
hi u qu và quy m , áp ng y u c u c a
s nghi p c ng nghi p hoá, hi n
i hoá t
n c, h i nh p kinh t qu c t và nhu c u h c
t p c a nh n d n.
n n m 2020, giáo d c i
h c Vi t Nam
t tr nh
ti n ti n trong khu
v c và ti p c n tr nh
ti n ti n tr n th gi i
có n ng l c c nh tranh cao, thích ng v i c
ch th tr ng nh h ng x h i ch ngh a “ 1
áp ng òi h i ó, vi c i m i c n b n
và toàn di n n n giáo d c nói chung và giáo
d c i h c và ngh nghi p nói ri ng theo tinh
th n ngh quy t
ih i
ng CSVN l n th XII
(1/2015 là m t y u c u c n thi t và c p bách.
* Tr n Kh nh

c - Vi n S ph m k thu t,

x h

i, kinh t tri

1. T du l t ng la Tr t l m
và n n g áo d c h n

v

Anwin Tof er Nhà d báo M n i ti ng
trong b 3 tác ph m “ Cú s c t ng lai , “Làn
sóng th ba “ và “ Th ng tr m quy n l c “ khi
ph n tích s chuy n i x h i t n n v n minh
n ng nghi p sang n n v n minh c ng nghi p
và v n minh tin h c
n u rõ b c phát tri n
t t y u và nh ng
c tr ng c b n c a quá
tr nh nh n th c l i, t duy l i hi n th c và h nh
dung t ng lai trong các l nh v c s n xu t, d ch
v và qu n l x h i trong ó có giáo d c. Giáo
d c
và ang trong quá tr nh chuy n i t
n n giáo d c truy n th ng sang n n giáo d c
hi n
i v i các thi t ch m i v t ch c x
h i, cung cách làm n, s n xu t c ng nghi p
và d ch v x h i, th tr ng, v l i s ng và
b n s c v n hoá .v.v..Các ho t ng giáo d c
v i t cánh là m t ho t ng x h i r ng l n,
a d ng nhi u lo i h nh và
i t ng kh ng
ch
n thu n là m t thành ph n c a ki n trúc

th ng t ng (quan i n, th c h , t t ng
v n hoá mà còn là m t thành ph n thi t y u
c a c s h t ng x h i (phát tri n ngu n

H B ch Khoa Hà

i


NGHI N C U TRAO
v n con ng òi, d ch v x h i c b n..v.v c n
c nh n d ng, t ch c và qu n l theo các
quy lu t phát tri n c a
i s ng hi n th c x
h i trong quá tr nh phát tri n c a các n n v n
minh 2 .
Ti p m i nh ng t t ng ó, trong tác
ph n “T duy l i t ng lai “(Nxb Tr , 2004
c a tác gi Rowan Gibson
m tl nn a
c p n nhu c u t duy l i t ng lai c a các
nhà qu n l và l nh o c a các doanh nghi p,
các t ch c mu n t n t i và phát tri n trong k
nguy n m i c a th i
i th ng tin và trí th c
“T ng lai kh ng còn gi ng nh nh ng g mà
các nhà kinh doanh v n h nh dung. Do ó nh t
thi t ph i t duy l i t ng lai “ 3 . Hay nói m t
cách khác là ph i có m t cu c cách m ng m i
trong t duy

m
ng cho các b c phát
tri n m i c a các t ch c, các l nh v c ho t
ng x h i trong ó có giáo d c.
V i các nh n xuy t su t các giai o n
phát tri n c a i s ng x h i và các ho t ng
qu n l trong các l nh v c kinh doanh, nhà kinh
t M n i ti ng Peter Druker trong tác ph m “
Nh ng thách th c trong qu n l
th k 21 “
cho r ng: “ thách th c l n nh t c a các nhà
qu n l trong th i i m i là s tha
h u
nh d n ra l n t c, th ng xu n tr n m i
b nh di n c a t ch c và x h i và do ó òi
h i nhà qu n l ph i có t m nh n s u r ng và
n ng l c thích nghi, linh ho t và sáng t o
v t qua các thói quen, nh ki n và các khu n
m uc
4.
2. K nh t tr th c và n n g áo d c
trong k nh t tr th c
Trong nh ng th p ni n cu i th k XX và
nh ng n m u th k XXI c a nh n lo i, m t
n n kinh t m i - n n kinh t tri th c (KTTT
hay còn g i là n n kinh t th ng tin, kinh t
m ng, kinh t d a tr n tri th c...
ra
i.
có r t nhi u bàn lu n c a các h c gi trong

n c và ngoài n c, nhi u c ng tr nh nghi n

I

c u xung quanh v n
này t các khía c nh
chính tr - x h i, kinh t - s n xu t, v n hóa,
khoa h c - c ng ngh ... Nh n chung, d
ng
góc
nào nhà kinh t hay nhà chính tr
nhà v n hóa hay nhà doanh nh n... m i ng i
u th y n i l n vai trò to l n mang tính quy t
nh c a giáo d c c bi t là giáo d c i h c
và ngh nghi p v i t cách là nh n t t o ti n
, t o c s và là bà
cho vi c ra
ic a
nh ng h nh thái kinh t - x h i m i trong ó
có x h i th ng tin, kinh t tri th c.Và c ng
kh ng ph i ng u nhi n mà ngày nay vai trò
c a con ng i, ngu n v n con ng i - m t
s n ph m c a x h i nói chung và c a giáo
d c nói ri ng
c
cao và các ch s phát
tri n giáo d c lu n lu n là nh ng ch s so
sánh quan tr ng v tr nh
phát tri n c a m t
qu c gia. Vi c nh n d ng nh ng kho ng cách

gi a các qu c gia kh ng ch v thu nh p u
ng i GDP, n ng l c khoa h c - c ng ngh
mà còn v các ch s phát tri n giáo d c.
Ng n hàng Th gi i cho r ng: “Giáo d c là
ch a khóa
t o ra, thích nghi và m r ng
ki n th c
i v i các cá nh n và các n c .
5 N c ta
và ang quá tr nh CHH&H H,
phát tri n kinh t th tr ng nhi u thành ph n
theo nh h ng XHCN v i nhi u l nh v c
ti m c n v i n n kinh t tri th c cho n n òi
h i ph i có cách ti p c n m i, t duy mói
trong l nh v c giáo d c nói chung và giáo d c
i h c&ngh nghi p nói ri ng.
2.1. r th c và

c

m c a tr th c

Tri th c
c hi u là: Nh ng i u hi u
bi t có h th ng v s v t nói chung (T
i n
Ti ng Vi t th ng d ng - Nxb Giáo d c, 1998 .
Có nhi u lo i tri th c khác nhau nh tri th c
khoa h c - nh ng hi u bi t có h th ng trong
các l nh v c khoa h c, tri th c kinh nghi m v i

nh ng hi u bi t qua tr i nghi m trong th c ti n
v
i s ng x h i .v.v... Trong các c ng tr nh
nghi n c u v kinh t tri th c ng i ta quan
t m n các c i m sau y c a tri th c:


NGHI N C U TRAO

I

a Trong tài li u c a Ng n hàng Th gi i
Tri th c cho phát tri n : Tri th c
c coi nh
ngu n ánh sáng. Nó kh ng có tr ng l ng và
kh ng s mó
c. Nó có th d dàng du hành
kh p th gi i, r i sáng cu c s ng c a nh n
d n kh p m i n i. Tri th c t n t i tr n v t
mang nó (sách, t p chí, a m m, dòng tín hi u
v.v... 5
b Kh ng nh các s n ph m hàng hóa
h u h nh m t giá tr sau s d ng ho c ch
s d ng
n nh t (ng i này d ng th ng i
khác kh ng d ng
c tri th c kh ng b m t
i ho c m t giá tr khi s d ng, tri th c có th
chia s cho nhi u ng i,
c s d ng m t

lúc. Tri th c càng
c s d ng nhi u th giá
tr càng t ng.
c Tri th c và th ng tin lu n i n nh ng
n i có nhu c u cao nh t và rào c n ít nh t. S
h u trí tu tr thành v n
quan tr ng nh t
i v i các cá nh n, t ch c, x h i và các
qu c gia.
d Tri th c là nh n t t o n n các n n v n
minh, làm n n cu c cách m ng c ng nghi p
(v n d ng tri th c
ch t o máy móc cách
m ng qu n l (v n d ng tri th c trong t ch c
và qu n l lao ng và cu c cách m ng khoa
h c - c ng ngh hi n i ngày nay - m t y u t
a n h nh thành n n kinh t tri th c.
2.2.

c

m c a k nh t tr th c

Hi n có nhi u nh ngh a khác nhau v
n n kinh t tri th c. Theo GS.VS.
ng H u:
Kinh t tri th c là n n kinh t trong ó s s n
sinh ra, ph c p và s d ng tri th c gi vai
trò quy t nh nh t
i v i s phát tri n kinh

t , t o ra c a c i, n ng cao ch t l ng cu c
s ng . 6 . N n kinh t tri th c có các c i m
sau:
a C c u s n xu t và n n t ng c a s
t ng tr ng kinh t ngày càng d a nhi u vào
vi c ng d ng các thành t u khoa h c - c ng

ngh , c bi t là các c ng ngh cao. T tr ng
hàng hóa c ng ngh cao (hàm l ng ch t xám
cao ngày càng l n.
b T tr ng GDP ho c t tr ng ngành
ngh x h i
u có d ch chuy n d n t s n
xu t v t ch t sang ho t
ng d ch v , x l
th ng tin là ch
o. Lao ng tri th c chi m
t l cao (70 - 90% . Th gi i ngh nghi p và
nhu c u lao ng ngh nghi p
và ang có
nh ng thay i c n b n v c cáu và tr nh
ngh nghi p v i tính linh ho t và a d ng òi
h i nh n l c a n ng có kh n ng chuy n i
và thích ng cao.
c S n xu t tri th c, s n xu t c ng ngh
tr thành lo i h nh s n xu t quan tr ng nh t,
ti u bi u nh t và lu n lu n bi n
i. Chu k
s ng c a s n ph m, c ng ngh r t ng n. Tri
th c có giá tr nh t là tri th c m i, tri th c ch a

bi t. Giáo d c c bi t là giáo d c i h c và
ngh nghi p tr thành m t trong nh ng l nh
v c s n xu t và d ch v tri th c cao c p th
tr ng trong và ngoài n c.
d Chuy n t s n xu t theo qui m l n,
nh t th hóa sang t ch c s n xu t ph n tán
theo c u trúc m ng và linh ho t theo y u c u
c a khách hàng. Qu n l thích nghi và phi t p
trung.
e Xu th toàn c u hóa, nh t th
hóa các n n kinh t qu c gia và khu v c
(AFTA,WTO,TPP t ng nhanh kèm theo hai
m t h p tác và c nh tranh gay g t. Giáo d c
c ng tr thành m t l nh v c h p tác và c nh
tranh gay g t gi a các qu c gia trong quá tr nh
toàn c u hóa.
f Quá tr nh tin h c hóa các kh u s n xu t,
d ch v , qu n l , giáo d c.. là c t lõi c a quá
tr nh chuy n sang n n kinh t tri th c. Tin h c
hoá c ng tác qu n l giáo d c và quá tr nh giáo
d c là nhu c u t t y u và là c h i cho giáo
d c chuy n t tr nh
th c ng (ph n, b ng
sang tr nh
c khí hoá (máy chi u, máy d y


NGHI N C U TRAO
h c và ti n l n tr nh
tin h c hoá, hi n i

hoá (máy tính, a ph ng ti n E-learning,Ulearning i n t
ám m y th c t i o .
g Tri th c là v n quí nh t, quy n s
h u trí tu tr thành quan tr ng nh t và sáng
t o là
ng l c ch y u thúc
y phát tri n.
Giáo d c góp ph n t o ra cho m i ng i
ngu n v n qu nh t, t o ra giá tr gia t ng c a
m i thành vi n trong x h i th ng qua các quá
tr nh giáo d c và t giáo d c và do ó òi h i
ph i có u t , chi phí t x h i và ng i h c.
h H c t p, h c t p th ng xuy n, h c
t p m i n i, m i lúc bao g m c t h c su t
i là c i m n i b t c a x h i và n n kinh
t tri th c. Giáo d c trong và ngoài nhà tr ng
góp ph n ch y u h nh thành x h i h c t p.
2.3. G áo d c trong n n k nh t tr th c
Là m t l nh v c ho t
ng c b n c a
x h i, giáo d c h nh thành và phát tri n trong
nh ng h nh thái kinh t - x h i nh t nh. H
th ng giáo d c v a là s n ph m c a m t th i
i kinh t - x h i v a là nh n t quan tr ng
thúc y s phát tri n kinh t và ti n b x h i
c a m i qu c gia. Trong n n kinh t tri th c, h
th ng giáo d c có các c i m sau:
a Giáo d c nhà tr ng ch là m t ph n,
m t giai o n ng n trong toàn b cu c s ng
c a m i con ng i. Vai trò c a giáo d c ngoài

nhà tr ng, giáo d c li n t c ngày càng l n
(gia nh, doanh nghi p, t ch c x h i v.v...
xu t hi n các t ch c h c h i (Learning
Organi ation và x h i h c t p (Learning
Society .
b S ph n chia c ng nh c gi a các lo i
h nh giáo d c ph th ng ph th ng và giáo d c
ngh nghi p, gi a giáo d c ngh nghi p v i
giáo d c i h c ngày càng thu h p (ng i ta
nói n s giao thoa c a các lo i h nh này
trong nhi u n m qua ví d nh xu h ng phát
tri n giáo d c i h c nh h ng ngh nghi p

I

(POHE do tri th c và n ng l c s d ng tri th c
tr thành nh n t quan tr ng có tính quy t nh
n i s ng cá nh n và lao ng ngh nghi p
c a h . C ng v i ph c p giáo d c là quá
tr nh ph c p ngh nghi p, ph c p giáo d c
cao
ng và
i h c. Giáo d c ph th ng và
h ng nghi p tr thành n n t ng c a quá tr nh
phát tri n ngu n nh n l c. G áo d c
h c
chu n t g áo d c t nh hoa sang g áo d c
chúng, g áo d c ph c p tr n n n t ng
khoa h c và c ng ngh h n
. G áo d c

ngh ngh p phát tr n a d ng tr n n n
t ng g áo d c ph th ng và tr nh
cao.
goà các lo h nh cao
ng ngh ngh p
xu t h n lo h nh tr ng
h c ngh
ngh p (Proffes onal Un vers t )
c Giáo d c kh ng ch là s truy n th
ki n th c, cung c p th ng tin mà h ng vào
y u c u phát tri n nh n cách toàn di n tr n
c s phát tri n n ng l c t du sáng t o và
n ng l c hành
ng, n ng l c thích ngh ..
ng i h c t t m tri th c, v n d ng, s d ng
tri th c và tr n c s ó s n xu t (phát hi n tri
th c m i cho b n th n ho c cho x h i.
d Giáo d c góp ph n quan tr ng c a quá
tr nh chuy n hóa các lo i tri th c (tri s , tri l ,
tri hành, tri nh n và chuy n hóa gi a tri th c
hi n v i tri th c ng m m i cá nh n ng i lao
ng và x h i. Qua ó làm t ng th m giá tr
ph n
t và ph n m m c a c ng ngh
e K nh t tr th c làm tha
c nb n
n n g áo d c t quan ni m nh n th c
n
h th ng giáo d c, nhà tr ng,
i ng giáo

vi n, n i dung ch ng tr nh gi ng d y, c bi t
là ph ng pháp d y h c và m h nh qu n l
nhà tr ng. Có l s h nh thành n n giáo d c
d a tr n tri th c và m t m h nh v n hóa nhà
tr ng d a tr n tri th c. Nh ng giá tr tài s n
v h nh c a nhà tr ng (danh ti ng, uy tín, v n
tri th c s kh ng kém h n các giá tr tài s n
h u h nh (c s v t ch t, thi t b d y h c... .


NGHI N C U TRAO

I

3. Ch t l ng g áo d c
h c s
l n ng c a các s n ph m và k n ng m m
3.1. Các t u chí ch t l

ng ào t o

h c
S phát tri n c a x h i hi n i, c a
kinh t tri th c
và ang t ra nh ng òi h i
m i ng i lao ng nói chung và
i ng
nh n l c có tr nh
ào t o b c i h c nói
ri ng. Theo quan ni m c a UNESCO y u c u

i v i s n ph m
i h c (ng i t t nghi p
trong th i i hi n nay là:
- Có n ng l c trí tu và có kh n ng sáng
t o và thích ng
- Có kh n ng hành ng (các k n ng
s ng
có th l p nghi p
- Có n ng l c t h c, t ngh n c u
có th h c th ng xuy n, su t
i
- Có n ng l c qu c t (ngo i ng , v n
hoá toàn c u...
có kh n ng h i nh p.
Theo ti u chu n c a Hi p h i các tr ng
i h c qu c t th sinh vi n ph i là nh ng
ng i:
- Có s sáng t o và thích ng cao trong
m i hoàn c nh ch kh ng ch h c
b o m
tính chu n m c, khu n m u
- Có kh n ng thích ng
v i c ng vi c m i ch kh ng
ch trung thành v i m t ch
làm duy nh t
- Bi t v n d ng nh ng t
t ng m i ch kh ng ch bi t
tu n th nh ng i u ó
c
nh s n

- Bi t
t ra nh ng c u
h i úng ch kh ng ch bi t áp
d ng nh ng l i gi i úng

- Có hoài b o
tr thành nh ng nhà
khoa h c l n, các nhà doanh nghi p gi i, các
nhà l nh o xu t s c ch kh ng ch tr thành
nh ng ng i làm c ng n l ng
- Có n ng l c t m ki m và s d ng th ng
tin ch kh ng ch áp d ng nh ng ki n th c ó
bi t
- Bi t k t lu n, ph n tích, ánh giá ch
kh ng ch bi t thu n túy ch p nh n
t

- Bi t nh n nh n qúa kh
ng lai

- Bi t t duy ch
thu c
- Bi t d
ph n ng th

và h

kh ng ch là ng

báo, thích

ng

ng t i
ih c

ng ch

kh ng ch

- Ch p nh n s
a d ng ch
tu n th i u
n nh t

kh ng ch

- Bi t phát tri n ch kh ng ch chuy n gia
Nh ng y u c u tr n t ra nh ng y u c u
m i v ch ng tr nh, t ch c và ph ng pháp
ào t o b c i h c và giáo d c ngh nghi p
trong ó vi c phát tri n n ng l c sáng t o, kh
n ng thích ng, các k n ng m m tr thành
nh ng nh n t n i b t ( Xem h nh 1
TH L

TR L

H U
B TX
H

L
S NG

TR NH
N HO
H
N

- Có k n ng làm vi c
theo nhóm, b nh
ng trong c ng vi c ch
kh ng tu n th theo s ph n b c quy n uy

KH N NG TH
TR N

nh1.

H

NG

H T

N NG
L
HU ÊN
M N
NGH
NGH

h ng nh n t c a ch t l
nh n l c

ng


NGHI N C U TRAO
3.2. M h nh ng
n n g áo d c h n

g ng v n trong

b c i h c và giáo d c ngh nghi p,
c ng v i các i u ki n b o m ch t l ng v
ch ng tr nh ào t o, c s v t ch t, trang
thi t ào t o th
i ng gi ng vi n là nh n t
quy t nh ch t l ng ào t o.
i ng gi ng
vi n các tr ng
i h c và cao
ng ngh
ngh p ch y u là nh ng nhà khoa h c, nhà
chuy n m n có tr nh
cao, g n bó v i nghi n
c u khoa h c và các ho t ng v n hóa - x
h i. Nh v y,
gi ng d y t t ng i gi ng vi n
ph i tho m n ng th i 2 n ng l c: N ng l c

chuy n m n, nghi n c u khoa h c và n ng l c
s ph m c ng các ho t ng v n hóa-x h i.
N u ng i d y kh ng có v n hi u bi t v n hóax h i phong phú, n ng l c d y h c, kh n ng
t m ki m, x l th ng tin và nh ng tr i nghi m
ngh nghi p kh ng có kh n ng phát hi n và
gi i quy t v n
th khó mà d n d t ng i
h c theo m c ti u
n u ra. Ng i gi ng vi n
kh ng có th d y cách h c, cách t duy, cách
s ng và làm vi c cho sinh vi n. 7
Mu n d y t t và có ch t l ng, ng
d y ph i th a m n m t s y u c u sau:

i

- Gi ng vi n ph i có hi u bi t, ki n th c
v nhà tr ng,, m i tr ng GD i h c và ngh
nghi p (m i tr ng lao ng ngh nghi p
- Gi ng vi n ph i bi t m c ti u, tính ch t,
c i m c a ngành h c, tr ng h c mà m nh
ang d y
- Gi ng vi n ph i n m v ng ch ng tr nh
ào t o (m c ích, m c ti u, nhi m v , n i
dung d y h c ph ng pháp và các h nh th c
t ch c d y h c, ki m tra- ánh giá .v.v..

I

- Gi ng vi n ph i bi t v n d ng các h nh

th c d y h c, ph ng pháp d y h c, s d ng
ph ng ti n d y h c, bi t c i ti n th ng
xuy n vi c d y h c.
Theo khuy n cáo c a UNESCO y u c u
i v i m t gi ng vi n trong th i i hi n nay
(b n c nh ch c n ng truy n th ng là ph i bi t
nghi n c u khoa h c m i d y t t
c là:
- Hi u bi t c ng ngh th ng tin và có kh
n ng ng d ng chúng trong d y h c
- Khi d y h c ph i nh n th c úng
i
t ng ( i t ng d y-ng i h c và i t ng
d y h c-n i dung d y h c , tr n c s ó thao
tác úng i t ng
- Khi d y h c ph i bi t l a ch n ph ng
pháp thích h p v i m c ti u và n i dung d y
h c, ph h p v i c th c a i t ng
- Ph i hi u c u trúc các ph ng pháp
d y h c, bi t tri n khai úng quy tr nh và bi t
ph i h p các ph ng pháp d y h c trong quá
tr nh d y h c
- Th u hi u cách h c trong m i tr ng
th ng tin và truy n th ng
có th h ng d n
sinh vi n h c và có kh n ng làm t t vai trò c
v n cho h .
- Có ki n th c
trong giáo d c và d y
xác khách quan k t qu

góp ph n kh ng nh
ào t o c a m nh.

o l ng và ánh giá
h c
ánh giá chính
h c t p c a ng i h c
ch t l ng s n ph m

D y h c trong các c s
i h c, cao
ng và giáo d c ngh nghi p ph i l u m t
s
c
m sau:

- Gi ng vi n ph i hi u rõ ng i h c, bi t
khai thác ng l c và ti m n ng c a ng i h c
và h n ch nh ng ti u c c,

- D y h c ph i g n li n v i
c i m
ngành ngh
ào t o, bám sát th c ti n kinh
t -x h i và s phát tri n c a khoa h c, c ng
ngh li n quan,

- Gi ng vi n ph i bi t v n d ng qu lu t,
ngu n t c d h c và bi t h ng d n sinh
vi n t h c, t nghi n c u

- D y h c c n coi tr ng ph ng pháp
«T m ki m» (Search v v y r t g n v i các
ph ng pháp nghi n c u khoa h c, ph ng


NGHI N C U TRAO

I

pháp phát hi n và gi i quy t v n
hu ng

, x l t nh

- Ph ng pháp d y h c coi tr ng vi
phát huy n ng l c t h c, t nghi n c u c
ng i h c và huy ng có hi u qu vai trò c
các ph ng ti n, k thu t, c ng ngh d y h
hi n i.

c
a
a
c

i v i gi ng vi n, H i ngh qu c t v
GD H th k XXI: t m nh n và hành
ng
(1998

n u l n nh ng n ng l c c n có c a
m t gi ng vi n m u m c nh sau: 8
1/ Có ki n th c và s th ng hi u v các
cách h c khác nhau c a sinh vi n (SV
2/ Có ki n th c, n ng l c và thái
v
m t theo dõi và ánh giá SV, nh m giúp h
ti n b
3/ T nguy n hoàn thi n b n th n trong
ngành ngh c a m nh bi t ng d ng nh ng
ti u chí ngh nghi p và lu n lu n c p nh t
nh ng thành t u m i nh t
4/ Bi t ng d ng nh ng ki n th c v
c ng ngh th ng tin v m n h c, ngành h c
c a m nh
5/ Có kh n ng nh n bi t
c nh ng tín
hi u c a «th tr ng» b n ngoài v nhu c u
c a gi i ch
i v i nh ng ng i t t nghi p
6/ Làm ch
c nh ng thành t u m i v
d y và h c, t cách d y h c m t giáp m t n
cách d y h c t xa
7/ Chú
n nh ng quan i m và mong
c c a «khách hàng», t c là c a nh ng i
tác và sinh vi n khác nhau
8/ Hi u
c nh ng tác ng c a nh ng

nh n t qu c t và a v n hóa i v i nh ng
ch ng tr nh ào t o
9/ Có kh n ng d y nh ng lo i SV khác
nhau, thu c nh ng nhóm khác nhau v
tu i,
m i tr ng kinh t -x h i, d n t c v.v.và bi t cách
làm vi c v i s gi nhi u h n trong m t ngày

10/ Có kh n ng b o m các gi gi ng
chính khóa, x mine ho c t i x ng v i m t s
l ng SV ng h n
11/ Có kh n ng hi u
c nh ng chi n
l c thích ng v ngh nghi p c a các cá
nh n. Gi ng vi n có th c n c vào nh ng
y u c u này mà ch n m t s l nh v c c n thi t
nh t i v i m nh
i s u.
có th áp ng y u c u tr n i ng
gi ng vi n c n rèn luy n n ng l c, ph m ch t
c a m t nhà khoa h c ch n chính và m t nhà
s ph m t m huy t, nhà ho t ng v n hóa x
h i tích c c và là m t nhà qu n l giáo d c tài
ba (Xem h nh 2
K t lu n
Quá tr nh phát tri n c a
i s ng x h i
hi n i, c a n n kinh t tri th c
và t ra
nhi u c h i ng th i c ng t ra nhi u thách

th c trong phát tri n giáo d c nói chung và
giáo d c i h c&ngh nghi p nói ri ng các
qu c gia. V i vai trò
u t u trong phát tri n
kinh t - x h i và khoa h c - c ng ngh , h
th ng giáo d c i h c và ngh nghi p trong
x h i hi n
i
và ang có nh ng chuy n
bi n m nh m c v quy m phát tri n, ch t
l ng ào t o nh n l c và nghi n c u khoa
h c, d ch v x h i. C ng v i quá tr nh i m i
m c ti u, n i dung, ph ng pháp gi ng day và
t ch c,qu n l ào t o, t ng c ng c s v t
ch t vi c n ng cao n ng l c
i ng gi ng
vi n
và ang là y u c u c p bách.
ng
gi ng vi n là nh n t quy t nh ch t l ng
giáo d c.
áp ng nh ng y u c u m i c a
th i
i, ng i gi ng vi n ph i có kh ng ch
nh ng hi u bi t s u s c, th u áo nh ng ki n
th c, k n ng chuy n m n n thu n mà c ng
c n ph i có hi u bi t và n ng l c nghi p v s
ph m c ng v i nh ng hi u bi t x h i - v n
hóa và v n s ng phong phú. Do ó vi c t ng
c ng ào t o, b i d ng v chuy n m n,

nghi p v s ph m , v chính tr - x h i và


NGHI N C U TRAO
các giá tr v n hóa cho i ng gi ng vi n các
tr ng i h c, cao ng là i u quan tr ng
và c p bách p
à l u tham kh o
1. Ngh Quy t 14/2005/ NQ-CP v
i
m i c n b n và toàn di n giáo d c i h c Vi t
Nam giai o n 2006 - 2020.
2. Anwin Tof er, (1992 , Làn sóng th ba,
Nxb Th ng tin l lu n, Hà N i.
3. Rowan Gibson(Bi n so n , (2004 , T
duy l i t ng lai, Nxb Tr .

I

4. Peter Druker, (2003 , Nh ng thách
th c c a qu n l trong th k 21, Nxb Tr .
5. WB, (1998 , Tri th c cho phát tri n,
Nxb Chính tr qu c gia, Hà N i.
6.
ng H u, (2001 , Phát tri n kinh t tri
th c, Nxb Chính tr qu c gia, Hà N i.
7. Tr n Khánh
c, (2014 , Giáo d c và
phát tri n ngu n nh n l c trong th k XXI,
Nxb Giáo d c Vi t Nam, Hà N i.

8. L
c Ng c, (2004 , Gi o d c i h c
- ph ng ph p d y và h c, Nxb
i h c qu c
gia, Hà N i.

THE KNOWLEDGE ECONOMY AND THE
DEVELOPMENT OF HIGHER EDUCATION AND
CAREER IN A MODERN SOCIETY
Tran Khanh Duc

Abstract
This article presents some characters of the education in the modern society in light of
the development of the knowledge economy and the globani ation. n this context, the higher
education and professional education are developing with new requirements on training quality
(soft skills) and the teaching staff
words Education, higher education, professional education, modern society, training
quality, teaching staff.

* Tran Khanh Duc - Hanoi University of Science and Technology