Giáo án tin học 9

Tiết 1
MỞ ĐẦU
I- MỤC TIÊU :
- Hs hiểu được các khái niệm chương trình, lập trình,phần mềm ngôn ngữ, ngôn
ngữ TP Pascal
- Hs nắm được cấu trúc của một chương trình trên TP
II- CHUẨN BỊ :
Gv : Bảng phụ, đĩa CD
Hs : Bang nhóm.
III- TIẾN TRÌNH LÊN LỚP :
1. Đặt vấn đề: Giới thiệu Turbo Pascal.
2.Bài mới:
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY TRÒ GHI BẢNG
Hoạt động 1:Giới thiệu về lập
trình:
Gv Giới thiệu chương trình là
tập hợp một nhóm lệnh điều
khiển máy tính nhằm phục vụ
theo yêu cầu nào đó của con
người
Gv giới thiệu lập trình
Người làm lập trình gọi là lập
trình viên
Gv giới thiệu phần mềm ngôn
ngữ
Gv gới thiệu ngôn ngữ Pascal
Gv : giới thiệu về cấu trúc của
một chương trình Pascal
Gv : Nội dung đặt trong cặp <>
là những nội dung có thể thay
đổi được do người lập trình.

Gv : Các từ như: Program,
I. Giới thiệu về lập trình
1. Chương trình là tập hợp dãy các lệnh được xây
dựng trên một ngôn ngữ lập trình nào đó nhằm điều
khiển máy tính thực hiện theo yêu cầu của con
người.
2 Lập trình
Viết chương trình theo ngôn ngữ của máy tính gọi là
lập trình
3. Phần mềm ngôn ngữ :
là công cụ cho phép diễn đạt những yêu cầu, những
ý định của con người thông qua máy tính.
Phần mềm ngôn ngữ là cầu nối giữa con người và
máy tính
NN máy tính NN t.gian NN con người
0;1 Pascal a,b,c
C++..
*Ngôn ngữ Pascal:
là một ngôn ngử lập trình cao cấp do giáo sư Niklaus
Wirth (Thụy Sỹ) sáng tác và công bố vào đầu những
năm 1970 với tên Pascal để kỷ niệm nhà toán học
Pascal(Phap)
* ngôn ngữ Pascal là một ngôn ngữ :
+ Có định kiểu mạnh mẽ
+ Có cấu trúc (Cấu trúc về mặt dữ liệu, về mặt lệnh,
về mặt chương trình)
4. Cấu trúc của một chương trình Pascal
(*Phần tiêu đề*)
Program tenchuongtrinh;
(*Phần khai báo và chương trình con*)

Uses <*Khai báo thư viện>;
Const <* Khai báo hằng*>;
Type<*mô tả kiểu dữ liệu*> ;
Var <* Khai báo biến*>;
Const, Type, Var, Begin, End,
If, Then, Else..là những từ khóa
của phần mềm ngôn ngữ và có
ý nghĩa cố định nên không
được dùng chúng với ý nghĩa
khác.
Gv : Mỗi câu lệnh kết thúc bằng
dấu chấm phẩy, kết thúc End
bằng dấu chấm.
Hoạt động 2 :Ví dụ về các
chương trình Pascal cơ bản .
1.Chương trình nhập năm
sinh,in ra tuổi:
2. Chương trình in câu “Xin
chao cac ban” ra màn hình.
Hoạt động 3 : Củng cố
Cấu trúc của một chương trình
Pascal bao gồm mấy phần.?Đó
là những phần nào?
(*Phần thân chương tình*>;
Begin
Các lệnh chương trình
End.
II- Ví dụ về các chương trình Pascal cơ bản
1. Chương trình nhập năm sinh,in ra tuổi:
Program nhapnamsinhintuoi;

Var namsinh,tuoi:integer;
Begin
Write(‘Hãy cho biết bạn sinh năm nào’);
Readln(namsinh);
Tuoi:=2005-namsinh;
Write(‘Năm nay bạn :’,tuoi,’tuổi’);
Readln;
End.
2. Chương trình in câu “Xin chao cac ban” ra màn
hình.
Program xinchao;
Begin
Write(‘Xin chào các bạn’);
Readln;
End.
3.Hướng dẫn học ở nhà :
Học thuộc theo vở ghi.
Tiết 2 :
MỞ ĐẦU (tiếp theo)
I- MỤC TIÊU :
- Hs có thể nắm được cách khởi động, kết thúc chương trình Turbo Pascal
- Hs làm quen với màn hình giao diện turbo, làm quen với nhóm lệnh trong menu
- Hs nắm được 5 bước lập trình
II- CHUẨN BỊ
- Gv : CD giáo trình Pascal,máy chiếu
-Hs :
III- TIẾN TRÌNH LÊN LỚP :
1. Kiểm tra bài cũ :
? Cho biết ngôn ngữ pascal được viết ra năm nào? Do ai viết ?
? Cho biết cấu trúc của một chương trình Pascal? Phần nào bắt buộc, phần nào

không bắt buộc có?
2.Bài mới
HOẠT ĐỘNG THẦY TRÒ GHI BẢNG
Hoạt động 1:Khởi động và kết thúc
chương trình:
Gv để chạy Pascal thì cần có các file tối
thiểu sau : turbo.exe, turbo.tp,
turbo.tpl,turbo.tph,graph.tpu
Gv các em mua đĩa CD có chương trình
TP để cài đặt, và máy tính phải chạy được
trong môi trường DOs
Gv : khởi động mẫu cho HS xem
Gv: khi không làm việc nữa thì ta phải
thoát ra khỏi TP bằng cách nhấn Alt-X
Hs lên thực hành khởi động, kết thúc Tp
Hoạt động 2:Giới thiệu màn hình giao
diện của TP:
Hs quan sát màn hình giao diện TP
Gv giới thiệu qua các thành phần cơ bản
trên màn hình giao diện
Hoạt động 3: Soạn thảo trong môi
trường Turbo Pascal:
Gv: Giới thiệu cách :
-Soạn thảo văn bản.
-Di chuyển con trỏ.
-Xử lý khối.
Hoạt động 4: Quản lý tài liệu
Gv: Giới thiệu cách :
-Lưu tài liệu.
-Mở tài liệu.

-Mở tài liệu mới.
Hoạt động 5:Biên dịch và chạy chương
trình
Gv thực hành mẫu ,2-3 hs thực hành
Gv Giới thiệu 1chương trình đã viết sẵn
(có thể có lỗi)
Gv : sau khi viết xong chương trình thì ta
phải kiểm tra trong qúa trình làm có sai sót
không thì ta phải dịch chương trình
III- Làm việc ban đầu với môi trường TP
1.Khởi động và kết thúc chương trình:
a.Khởi động : C:\>pascal\turbo
b.Kết thúc : nhấn Alt-X hoặc File-exit.
2.Giới thiệu màn hình giao diện của TP:
a.Thanh thực đơn(menu): chứa các lệnh
để khai thác tính năng của phần mềm.
b. Thnh chức năng:mô tả các phím chức
năng để sử dụng nhanh.
c.Cửa sổ tài liệu:nơi để soạn thảo
chương trình.
3.Soạn thảo trong môi trường Turbo
Pascal:
a. Soạn thảo văn bản:có hai chế độ là
chế độ Insert và chế độ Over Write.
b.Di chuyển con trỏ:
Dùng các phím chức năng di chuyển
hoặc dùng chuột.
c.Xử lý khối:
-Xác định khối.
-Sao chép,di chuyển khối

-Xóa khối.
d.Tìm kiếm,thay thế.
4.Quản lý tài liệu :
a. Lưu tài liệu:
Nhấn F2 hoặc vào File/save
b.Mở tài liệu:
Nhấn F3 hoặc vào file/open.
c.Mở tài liệu mới: vào file/new hoặc Alt+F3
5. Biên dịch và chạy chương trình
a.Dịch chương trình : nhấn Alt +F9
b.Chạy chương trình : nhấn CTRL+F9
Gv thực hành mẫu , sửa lổi, cho hs thấy
được chương trình đã thành công
Gv hướng dẫn hs chạy chương trình
. phương pháp lập trình
3. Hướng dẫn về nhà:
- Nắm chắc kiến thức của bài.
- Thực hành khởi động kết thúc Tp.
-Thực hành cách mở, lưu một file lên đĩa bất kỳ.
Tiết 3 :
MỞ ĐẦU (Tiếp theo)
I- MỤC TIÊU :
- Hs có thể nắm được cách biểu diễn thuật giải.
-Hs nắm được cách soạn trên môi trường của phần mềm ngôn ngữ Pascal.
II- CHUẨN BỊ
- Gv : CD giáo trình Pascal,máy chiếu
-Hs :
III- TIẾN TRÌNH LÊN LỚP :
1. Kiểm tra bài cũ :
Nêu cách khởi động và kết thúc chương trình TP.

Nêu cách quản lý tài liệu trongTP.
2.Bài mới
HOẠT ĐỘNG THẦY TRÒ GHI BẢNG
Hoạt động 1:Biểu diễn thuật giải:
Gv Giới thiệu các bước của phương pháp
lập trình.
Gv: Đưa ví dụ về giải bài toán bằng ngôn
ngữ tự nhiên.
Gv Giới thiệu các ký hiệu dùng để vẽ lưu
đồ giải bài toán.
Gv Hướng dẫn hs vẽ lưu đồ thuật giải .
Gv: Đưa ví dụ lưu đồ thuật giải .
Gv Giới thiệu một ví dụ thể hiện bằng
ngôn ngữ lập trình trên giấy.
Hoạt động 2:Thể hiện chương trình
bằng phần mềm ngôn ngữ.
Gv Giới thiệu 1chương trình đã viết sẵn
(có thể có lỗi)
Gv : sau khi viết xong chương trình thì ta
phải kiểm tra trong qúa trình làm có sai sót
không thì ta phải dịch chương trình
Gv thực hành mẫu , sửa lổi, cho hs thấy
IV. Biểu diễn thuật giải:
Phương pháp lập trình:
Bước 1 : Tìm cách giải bài toán bằng ngôn
ngữ tự nhiên(Tìm giải thuật phù hợp)
Bước 2 : Vẽ lưu đồ giải bài toán:
Dùng các ký hiệu sau:
-Các mũi tên và các đường chỉ hướng đi
tiếp của bài toán.

-Hình elip dùng để chỉ khối bắt đầu /kết
thúc chương trình.
-Hình chữ nhật:các khối thao tác.
-Hình thoi: khối kiểm tra điều kiện.
Bước 3 :thể hiện bằng ngôn ngữ lập trình
trên giấy.
V.Thể hiện chương trình bằng phần
mềm ngôn ngữ.
1. Soạn chương trình trên môi trường
phần mềm ngôn ngữ
2. Cho chạy thử, sửa lỗi và hoàn thiện
chương trình.
được chương trình đã thành công
Gv hướng dẫn hs chạy chương trình.
Hoạt động 3:Củng cố
Gv cho bài toán giải pt bậc nhất:
- Nêu cách giải .
- Vẽ lưu đồ .
- Thể hiện bằng ngôn ngữ lập trình
trên giấy.
3. Hướng dẫn học ở nhà :
-Nắm chắc cách vẽ lưu đồ thuật giải,cách thể hiện chương trình bằng phần mềm
ngôn ngữ.
-Làm bài tập sau:
1.Cho hai số a,b.Vẽ lưu đồ để xác định số lớn nhất trong hai số a,b.
2.Cho ba số a,b,c.Vẽ lưu đồ để xác định số lớn nhất trong các số bằng cách dùng
biến trung gian Max..
Tiết 4:
MỞ ĐẦU (Tiếp theo)
I- MỤC TIÊU:

- Hs biết cách khởi động, kết thúc chương trình Turbo Pascal
- Hs làm quen với môi trường Turbo Pascal.
- Hs chạy thử các chương trình viết sẵn, làm thêm một số bài tập.
II- CHUẨN BỊ
- Gv: CD giáo trình Pascal,máy chiếu
-Hs :
III- TIẾN TRÌNH LÊN LỚP :
1. Kiểm tra bài cũ :
.Cho ba số a, b, c. Vẽ lưu đồ để xác định số lớn nhất trong các số bằng cách dùng
biến trung gian Max..
2. Bài mới :
Bài 1: Mở một file mới với tên HELLO.PAS gõ chương trình sau:
Program Hello;
Uses CRT;
Begin
Clrscr;
Writeln;
Write(‘Chào các bạn!’);
Write(‘Chuc cac ban thanh cong’);
Write(‘Chuc mung cac ban da den voi ‘);
Write(‘Turbo Pascal’);
Readln;
End.
- Ghi file vào đĩa.
- Đánh dấu khối từ dòng thứ 4 đến dòng thứ 8,sao chép vào sát trên dòng
thứ9.
- Ghi file vừa đổi với tên Hello1.pas.
- Mở file Hello1.pas và ghi thành bốn file với các tên khác nhau.
Bài 2:Mở một file mới với tên TONG.PAS gõ chương trình sau:
Program Tinh;

Uses CRT;
Var gt,i:integer;
Begin
Clrscr;
gt:=0;
For i:=1 to 10 do
gt:=gt+i;
writeln(‘tong cua 10 so nguyen duong dau tien la:’,gt);
readln;
End.
-Hãy dịch và chạy chương trình,chú ý xem kết quả.
-Thay i bằng i*i và chạy lại chương trình,chú ý xem kết quả bài toán.
Bài 3:Mở một file mới với tên Tich.PAS gõ chương trình sau:
Program Tinh;
Uses CRT;
Var gt,i:longint;
Begin
Clrscr;
gt:=1;
For i:=1 to 10 do
gt:=gt*i;
writeln(‘tich cua 10 so nguyen duong dau tien la:’,gt);
readln;
End.
-Hãy dịch và chạy chương trình, chú ý xem kết quả.
-Thay 10 bằng 15 và chạy lại chương trình, nhận xét.
3. Hướng dẫn học ở nhà :
-Xem lại các bài tập đã sữa.
-Làm các bài tập sau:
1. Viết chương trình Pascal đơn giản in ra màn hình dòng chữ: Lớp 9.14

xin chào các bạn.
2. Viết chương trình Pascal đơn giản in ra màn hình dòng chữ: Well come
to Vung Tau.
Tiết 5 :
CÁC THỦ TỤC CƠ BẢN CỦA TURBO
I- MỤC TIÊU
- Dựa vào cấu trúc của 1 chương trình TP, Hs có thể biết cách vận dụng các thủ
tục khai báo biến, hằng trong bài toán cụ thể
- Hs tập làm quen dần với việc lập trình thông qua các bài toán đơn giản
II- CHUẨN BỊ :
Gv : máy chiếu, chương trình dthtron
Hs :
III- TIẾN TRÌNH LÊN LỚP :
1. Kiểm tra bài cũ
Hs 1 : khởi động, kết thúc TP
Hs2 : Mở file dthtron, biên dịch chương trình, chạy chương trình, lưu lại
Hs3 :Nêu các bước lập trình
2. Bài mới :
Hoạt động thầy trò Nội dung
Hoạt động 1: Chương trình
mẫu:
Gv đưa bài toan
Hs nêu cách giải
Gv hướng dẫn đưa ngôn ngữ tự
nhiên vào ngôn ngữ máy tính
Gv: Hãy nhắc lại cấu trúc của
một chương trình?
Gv mở file dthtron cho hs xem
chương trình mẫu.
Hoạt động 2: Những nguyên

tắc cơ bản :
Gv : giới thiệu từ khoá
Gv giới thiệu tên,các đặt tên
Hs tìm chỗ sai trong cách đặt
tên sau :
1.a/giaipt b/giai_pt c/giai-pt d/
I- BÀI TOÁN 1
Nhập vào bán kính của một hình tròn, tính diện tích
và chu vi hình tròn đó.
1. Chương trình mẫu:
Program dtcvhtron;
Use crt;
Const p=3.14;
Var r,dt,cv:Real;
Begin
Clscr;
Writeln(‘nhập bán kinh hình tròn:’);
Readln(r); {lenh nay de nhap ban kinh}
dt:=r*r*p;
cv:=2*r*p;
Writeln(‘Diện tích cua hinh tron la:’,dt);
Writeln(‘Chu vi cua hinh tron la:’,cv);
Readln; {lenh nay cho nhan phim enter}
End.
2. Những nguyên tắc cơ bản :
- Viết chương trình phải tuân thủ theo cấu trúc của
chương trình TP
- Kết thúc câu lệnh bắt buộc phải có dấu chấm phẩy;
kết thúc chương trình phải có dấu chấm
- Nên viết thụt vào đầu dòng để có cấu trúc phân cấp

để tiện theo dõi và sửa lỗi
Từ khoá : là các từ riêng của Pascal không được đặt
tên trùng với từ khoá
And,array,begin,case,const,div,do,downto,end,else,fil
e of, forward,function,goto,if,in, label,mod,, not, nul,
of, or,procedure, program,set,string,then,to,
type,recorc,, repeat,until, var , while, with
Tên :Là một dãy ký tự. Tên được tạo bởi bộ chữ cái,