Tính toán động lực học tay nắm giảm chấn lắp cho thiết bị cầm tay

MUC LUC
Trang

MÓDAU

1

CHirONG 1 : Sir RUNG DONG CÙA THIÉT BI TRONG SAN XUAT VA VAN DE
NGHIÉN Ctru CHÓNG RUNG DONG DÒI VÓI NGirÒI LAO DÒNG

3

1.1. Dat vàn de

3

1.2 Tóng quan ve càc thiet bj càm tay gay rung dòng

5

1.2.1. Tliiet bi càm tay chay bang khi nén

5

1.2.2. Thiet bi càm tay chay bang dién

10

CHirONC; 2 : ÀNH HlTÒNG CÙA RUNG DÒNG DOI VÓI CON NGlTÒI VA CÀC
BIENPHÀPPHÒNGCHÓNG

13

2.1. Tình chat C0 hoc va càc dac trirng tan so cùa co the ngiròi

13

2.2 Anh hirong cùa rung dòng dói vói con ngiròi

16

2.2.1 Anh hiròng cùa rung cuc bò

17

2.2.2 Anh hiròng cùa rung toàn thàn

23

2.3 Càc bién phàp chóng rung

25

CHirONG 3 : XÀY DUNG MÒ HÌNH CO HOC VA THIET LA? PHITONG TRÌNH
CHUYÉN DÒNG CÙA HE
3.1. Dat vàn de

27
27

3.2. Xày dirng mó hình va thiet làp phuang trình chuyén dòng cùa

he

28

3.3 Thiet làp phuong trình chuyén dóng

30

3.4 Giài phuong trình chuyén dóng

34

3.4.1 Nghicm tòng quàt

34

3.4.2 Tim nghièm riéng cùa c a h e

36


CHUONG 4 : THIÉT KE TÓI UU VA TÌM NGHIÉM PHUONG TRÌNH M PHÀN
TRÈN CO SO PHUONG ÀN TÓIiru

40

4.1 Thiet lap bài toàn tói uu

40

4.2 Giài bài toàn tói uu

44

4.3 Tìm nghiém bài toàn trén co so phuong àn tòi uu

45

4.3.1. Nghiém hàng

45

4.3.2. Nghiém tuàn hoàn

45

4.3.3. Kiém tra diéu kién còng huòng

48

4.4 Tìm nghiém cùa he phuong trình vi phàn chuyén dóng bang
chuong trình Mapie
4.5

48

Mó phòng mó hình co he mày khoan tay nguòi bang thu vién

do boa OPENGL cùa Visual C++

62

KÉTLUÀN

63

PHLJLUC

64

TÀI LIÈU THAM KHÀO

78


Liiàn vàn tot nghiép

Madàu

Dac dóng là mot hién tuang phó bién trong tu nhién va trong ky
thuat. Dò là qua trình trong dò mot dai luang (Vat ly, hoà hoc hay sinh
h o c . ) thay dói theo thòi gian co dac diém lap di lap lai it nhàt mot làn.
Dao dóng ngày càng co vai trò quan trong trong moi llnh khoa hoc
ky thuat trong tinh toàn thiet ké trong làp dat mày va còng trình, trong san
xuàt va che tao thiet bj cung nhir càc phuang tien, giao thòng vàn tài... De
tic't kiem nguyén vat lieu, dàm bào do ben cóng trình, mày móc thiet bi va
nàng cao nàng suàt boat dóng cùa mày càn thiet phài nàm vQng quy luat
dao dóng, phàn tfch chùng mot càch ky luóng, chinh xàc de bào dàm càc
tàc dung lue dóng lén thiet bi mày móc va cóng trình giói han trong pham
vi cho phép, trành càc hién tuctng cóng huòng co hai.

Ngoài nhùng dao dóng sinh ra trong qua trình boat dóng cùa càc thiet
bi mày móc anh huòng dò ben cùa thiet bi, còng trình ma con tàc dóng dén
con nguòi. Rung dóng va nhung anh huòng cùa nò tòi con nguòi dà va dang
duoc nhiéu nhà khoa hoc, nhiéu tó chùc quòc té nhu ISO, ILO quan tàm,
xem xét mot càch thoà dàng tìm huòng giài quyét nhàm han chédàn va tién
tòi loai trù nhung anh huòng tòi sue khoé nguòi lao dóng, tao ''mói truòng
khóng àoc hai va khóng màc bénh nghé nghiép''
O nuòc ta hién nay, cùng vói dà phàt trién còng nghiép hoà trén tién
liình hói nhàp kinh té quòc té, viec su dung thiét bi mày móc làm viéc vói
hành trình lón, toc dò cao ngày càng già tàng ò tàt cà càc llnh vuc trong
nhiéu ngành san xuàt cóng nghiép, nòng nghiép, khai thàc mo, giao thòng
vàn tài... Do vay, hién tuang rung dòng dà trò thành phò bién. Chùng gay
nén mot so bénh rung dòng dói vói con nguòi va dà dén mùc bào dòng. Nhu
vay viéc nghién cuu chòng rung cho nguòi lao dòng là mot yéu càu thuc té
san xuàt va càn phài duoc giài quyét ò nuòc ta.
Tinnii (ani lio'p tàc duo tao ra bòi duòng co hoc


Liiàn ràn tot ngliiép

Xuàt phàt tir nhu càu này, Luàn vàn "Tinh toàn dóng lue hoc tay nàm
giàm chàn làp cho thiét bi càm tay" dua trén co so ly thuyét ve dao dòng ky
thuat dành già, khào sàt su rung dòng cùa càc thiét bi càm tay, ành huòng
cùa no tòi con nguòi va càc bién phàp giài quyét. Luàn vàn duac thuc hién
vói muc tiéu: Xàc dinh thòng so cùa he tay nguòi duòi tàc dung rung dòng
cùa mày khoan, dóng thòi xàc dinh thòng so cùa bò giàm chàn làp thém vào
tay nàm de he làm viéc trong diéu kién chuàn. Trong truòng bop riéng xàc
dinh càc thòng so tòi uu cùa bó giàm chàn làp thém de he co bién dò già toc
rung dóng là nhò nhàt.
Trong luàn vàn này co su dung mot so phàn mén ùng dung cùa cóng

nghé tin hoc là cóng cu tfnh toàn chù yéu giùp tfnh toàn ma tran, giài càc he
phu(tng trình phi tuyén va phuang trình vi phàn, giài bài toàn tòi uu hoà,
cùng nhu giùp mó phòng dóng toàn he.
Nhàn day, cho phcp tói duac bay tò long càm an sàu sàc tòi toàn the
càc thày, co giào cùa Trung tàm hap tàc dào tao va bòi duòng ca hoc cùa
Trung tàm KHTN va còng nghé quòc già, dac biét là GS.TSKH Dò Sanh,
TS. Triéu quòc Lòc dà truc tiép dìu dàt, huòng dàn tòi trong suòt qua trình
thuc hién luàn vàn này.
Màc dù hét sue co gang nhung chàc chàn luàn vàn sé con nhiéu
khiém khuyét, tòi rat mong nhàn duac su quan tàm chi dàn cùa càc thày, co
trong Trung tàm va nhùng y kién nhàn xét phé bình cùa càc ban dóng
nghiép de bàn luàn vàn này dat két qua tòt nhàt.
Xin chàn thành càm an.

Ha Nói, noày 15 thàn;^ 8 nani 2003
Nguyén Nhu Phong

Trung tàm licrp tàc dào tao rà boi dudng ca ligc


Luàn vàn tot nghiép

Chuong1
SU RUNG DÓNG CÙA THIET BI TRONG SAN XUÀT VA VÀN DE NGHIÈN
CÙU CHÓNG RUNG DÓNG DOI VÓI NGUÒI LAO DÒNG
1.1 Dàt vàn de
Rung dóng là mot trong nhiJng yéu tó tiép xùc eó hai trong lao dóng
rat hay gap ó mot so ngành san xuàt. Nhùng nàm gàn day vói chinh .sàch
dói mói cùa dàt nuóc, viéc su dung càc thiét bi mày móc ngày càng tàng
theo nhip diéu co giói hoà trong cóng nghiép trong khi dò vàn de dàu tu

cóng nghé hién dai cùa nuóc ngoài cùng ehi thuc hién duac ò mot so co so,
chù yéu là càc co so co lién doanh vói nuóc ngoài. Cóng nghé va mày móc
thiét bj eù vàn dang duoc su dung ròng rài ó nhiéu noi, dac biét trong ngành
khai thàc, cóng nghé khoan dà, khoan than... phàn lón déu su dung mày
khoan cùa Lién Xó (eù), Trung Quóc, Ba Lan. Càc thiét hi này thuóng gay
ón, bui va rung dóng lón va là mot trong nhùng nguyén nhàn gay bénh nghé
nghiép nhu bui phoi, diéc nghé nghiép va rung chuyén nghé nghiép.
Rung dòng \à nhùng ành huóng cùa nò dà duge biét dén tu làu trén
thè giói. Ngay tu dàu théky 20 dà xuàt hién nhiéu cóng trình nghién eùu ve
rung dóng nhu: Cóng trình nghién eùu cùa Lorìga (1911) Holzmann
(1926)... ve tàc dóng cùa rung cuc bó dói vói he xuong khóp cùa bàn tay,
cành tay va càc chùng rói loai màu. Còng trình nghién eùu cùa Boreski
(1932). va cùa D.Dieekman (1945)... ve nhùng rói loan cua he thàn kinh
trung uong va he thàn kinh thuc vat duói tàc dung cùa rung toàn phàn lén
toàn bò co thè. Tiép theo dò cupe càch mang cóng nghiép cùa nhiéu nuóc
trén thè giói dà cho ra dói hàng loat thiét bi mày móc làm viéc vói toc dò
Trung tàm lurp tàc dào tao va boi dudng ca hoc


Luàn ràn tot nghiép

cao, hành trình lón trong càc ngành giao thòng vàn tài, còng nghiép, nòng
nghiép... Tir dò xuàt hién rung dóng mot càch phò bién trong càc ngành
san xuàt, thuòng xuyén tàc dòng lén ca thè nguòi lao dòng truc tiép hay
giàn tiép vàn hành thiét bi.
O Viet Nam, tình hình su dung thié't bj càm tay chù yéu tàp trung ò
mot so ngành nhu: khai thàc mò, dóng tàu, duòng sàt... Nhung trong nhùng
nàm gàn day, do nhu càu phàt trién, mò ròng san xuàt cùng nhu trong qua
trình chuyén giao còng nghé va dàu tu nuòc ngoài vào Viet Nam, viéc sùf
dung thiét bi mày móc càm tay ngày càng pho bién, nhàt là ò càc ngành

nhu: Khai thàc than, khai thàc dà, khai thàc che bién gò, già còng ca khi xày dung che tao, làp ràp ó tó - xe mày... Ben canh dò cùng phài thày ràng
vice su dung càc thiét bi mày móc càm tay co mùc rung lón trong qua trình
him viéc ò Viet Nam hién nay khóng chi co chiéu huòng già tàng ve so
luang pham vi ma cà ve cuòng dò va thòi gian tiép xùc rung.
Nhu vay nghién eùu chòng rung cho nguòi Viet Nam là mot yéu càu
cùa thuc tién san xuàt ò nuóc ta nhàm dua ra càc bién phàp han che càc
nguy ca gay bénh nghé nghiép là vàn de càn thiét. Tuy nhién day là vàn de
khà mói ò nuóc ta, han nùa càc mày móc thiét bi trong san xuàt ò nuóc ta
chù yéu là do nuóc ngoài che tao nén màc dù càc thiét bi này dà dugc tfnh
toàn thiét ké chòng rung cho nguòi su dung, nhung co su khàc nhau ve hàng
so nhàn chàc, chi tiéu tàm sinh ly giùa nguòi Viét Nam va nguòi Chàu Àu,
nén khi nguòi Viet Nam su dung càc thiét bi này, hieu qua giàm rung thuc
té bi thay dói khóng con phù hap de dàp ùng yéu càu chòng rung.
De co the ngàn ngùa, phòng trành mot càch tich cuc va co hiéu qua
ành huòng cuà rung dòng do su dung càc thiét bi càm tay ò Viet Nam hién
nay cùng nhu trong thòi gian tói, càn thiét phài tién hành nghién eùu day
dù, toàn dién han trong vàn de xàc dinh nhùng tàc dòng va ành huòn*^ cùa

Trung tàm hcrp tàc dào tao rà boi duòng ca hoc


Luàn ràn tot nghiép
rung dóng dén nhùng bò phàn trén ca thè nguòi Viét Nam, dàc biét phài
chù trong dén dac diém riéng cùa con nguòi va thuc té ò Viét Nam.
1. 2 Tóng quan ve càc thiét bi cam tay gay rung dòng
Càc thiét bi càm tay su' dung trong san xuàt dà co lich su phàt trién tijr
làu gàn lién vói lich su phàt trién cùa xà bòi con nguòi. Thè nhung nò chi
phàt trién ròng rài tu Thè ky 19. Dàu tién là chiéc mày khoan duac san xuàt
vào nàm 1587, nò rat nàng vi duac che tao bang thép va khòng thè di dòng
duac. Qua nhiéu nàm tiép theo vói nhung phàt minh, cài tién va hoàn thien

lién tue. Vào nàm 1908, làn dàu tién nguòi ta nhìn thày mot thiét bi dà co
tay càm. Qua nhiéu chu ky cài tién va thu nghiém thuc té, cho tói nay mày
khoan va càc thiét bi càm tay dà duac cài tién dén mùc gàn nhu tòi uu ve
tfnh nàng hiéu qua làm viéc, tfnh thuàn lai trong thao tàc, kiéu dàng va dò
an toàn...
Ngày nay càc thiét bi càm tay eó màt bau khàp cùa càc ITnh vuc san
xuàt còng nghiép, khai thàc, che bién, xày dung... nhu càc loai mày khoan
dién, mày khoan khf nén, mày due dà, mày tàn rive, mày dàm khuòn, mày
dàm rung, mày cua xfch, mày vàn Bulóng, Écu... De eó thè nghién eùu
rung dòng cùa càc thiét bi càm tay ta càn tìm hiéu nguyén ly boat dòng ca
bàn cùa chùng, dira trén ca so nguón dàn dòng dóng lue ma ta co thè phàn
loai thành 2 nhóm thiét bi.
1.2.1. Thiét hi càm tay chay bang khi nén.
Càc thiét bi càm tay chay bang khf nén nhu: Mày due dà khf nén,
mày tàn rive khf ncn, mày dàm khuòn khf nén, mày cao ri khi nén... Nhìn
chung déu co cùng mot nguyén ly boat dòng (Hình 1.1) nhu sau:

Trung tàm hap tàc dào tao rà boi dudng ca ligc


Luàn ràn tot nghiép

Po ' ^ s

s

N_y'
>

t

Pd

(a)
T

Po ^ ^ S

s
y ^ ^

B

^

/ ' ^

t

ZI

ET

Pd

,'

(b)

Hình 1.1 Nguyén ly hoat dóng cùa thiét bi càm tay chay bang khf ncn

Khóng khf nén nhò co càu van truot trong mày ducfc truyén vào ngàn
trén A va ngàn duói B làm cho khói quan tinh M thirc hién chuyén dóng lén
xuóng. ó mói hình trình dòng, khói quàn tfnh dàp vào chuòi còng cu C,
Nàng luong va dàp chuyén thành cóng eó fch de thuc hién chùc nàng làm
viéc cùa còng cu.
Khòng khf nén gay àp lire khòng chi trén khói quàn tfnh ma trén cà
thàn mày. Khi khóng khf nén ó trén thì khói quàn tfnh chiù tàc dung cùa lue
P„ huóng ve phfa nguói su dung mày (?„= P^, F trong dò P^, là àp lire trong
ngàn A, F là dién tfch thiét dién ngang cùa khói quàn tfnh). Khi khóng khf
nén ó ngàn duói thì trén thàn mày tàc dung lue P,, giù mày de vào chuòi
cóng cu (P^i = P^,. (F - F|) trong dò P^,. là àp lue trong ngàn duói B, F, là
dién tieh thiét dién chuòi cóng cu). Lue P„ thuóng lón hon nhiéu so vói lire
P,,. Nhùng két qua tfnh toàn va thf nghicm cho thày thàn mày duói anh
huóng cùa tàc dung tuong ho cùa càc lue trén se thuc hién chuyén dòn"
Trung tàm h(rj-> tàc dào tao va boi duòng co hoc


Luàn ràn tot nghiép

theo huòng nguac vói chuyén dóng cùa còng cu, vi vay de duy tri mày làm
vice phài co lue àn xuòng P^ tu phfa nguòi su dung mày.
Trén hình (1.1.a) là biéu do lue cùa mày va duòng cong chuyén dòng
tuang dòi S cùa thàn mày theo thòi gian t. Qua biéu dò này cho thày khi
khòng co lue P^ tàc dóng, thàn mày eó xu huóng chuyén dòng xa dàn dàu
còng cu va nhu vay rung dòng cùa mày se rat lón. Khi co lue àn xuòng P.^
chuyén dóng tuang dòi Scùa thàn mày giàm di rò rét (Hình l.l.b), mày làm
viéc 6n dinh dat hiéu xuàt thiét ké mày va thuc nghiém cùng dà cho thày
khi lue àn P, tàng biéu do chuyén dóng S giàm di khà nhiéu, dóng thòi hiéu
xuàt làm viéc cùa mày cùng tàng lén (Hình 1.2). Tuy nhién viéc tàng lue àn
P, cùng eó giói han vi phu thuòc vào lue àn trung bình cùa nguòi su dung

mày, han nùa khi lue àn P, tàng lén qua lón sé xuàt hién càc rung dóng tàn
so cao eó hai vói ca thè con nguòi, cùng nhu cuòng bue ca thè con nguòi
làm viéc qua mùc, tiéu hao nàng luang lón han rat nhiéu.
10
V

/

/
\

0

10

20

\. s
30

40

50

Pa
Hlnh 1.2 Anh hiràng cua Pa dói vói chuvén dóng S va hiéu suàt V

Trung tàm lurj) tàc dào tao va boi dudng co hoc

Luàn ràn tot nghiép

8

Màt khàc, mot thuc té eó tfnh dàc thù riéng cùa Viét Nam dò là ành huòng
cùa su khàc nhau cùa lue àn P^ giùa nguòi Chàu Au va nguòi Viét Nam tói
hiéu qua giàm rung cùa mày. Thàt vay bau hét càc mày móc thiét bi càm
tay chay bang khf nén dùng ò nuóc ta là nhàp ngoai, nhùng mày móc thiét
bi này vòn duac thiét ké cho nguòi Chàu Au su diing, nén khi nguòi Viét
Nam su dung do lue àn cuà nguòi Viét Nam (lue bop tay 34 kg, lue kéo
thàn 93,5kg) nhò han so vói nguòi Chàu Àu (lue bop tay 50kg, lue kéo thàn
125 kg) dà làm tàng dàng ké mùc rung truyén vào ca thè (10 -^ 17%), hon
nùa khà nàng cóng huòng ca thè là de xày ra vi vay khi do tàn so dao dòng
riéng cùa he ''mày - tay nguòi" xàp xi tàn so dao dóng còng huòng cùa tay.
Qua nhùng trình bay trén cho thày, de giài quyét càc vàn de chòng
rung cho còng nhàn su dung càc thiét bi càm tay chay bang khf nén ò nuòc
la, bién phàp tfch cuc va eó hiéu qua nhàt là tfnh toàn thiét ké lai toàn bó
càc thòng so mày, trén ca so lue àn trung bình cùa nguòi Viét Nam, dóng
thòi thoà man càc yéu càu nhàt dinh ve hiéu suàt làm viéc cùa mày.
Trong hình (1.3) là hình ành cùa mày khoan 7655 do Trung Quòc che
tao. Mày boat dòng ò tàn so 40Hz vói cóng suàt 65J là loai mày khoan dàc
chùng dùng trong khoan phà khai thàc dàt dà, dàc biét duac dùng nhiéu
trong khai thàc hàm mò... nò thfch hap khoan trong mòi truòng dà cùng va
trung bình cùng. Hién nay trén thi truòng Viét Nam co khà nhiéu hàng san
xuàt cùa Nhàt Bàn, Lién Xó (eù), Trung Quòc va Due cung càp loai mày
này vói nhiéu chùng loai kfch thuòc, còng suàt mày. Chùng dà va dang
duac su duns ròns rài ò Viét Nam.
Hoat dòng cùa mày theo nguyén ly: Khòng khf nén nhò eó ca càu
van truat trong mày, duac dua vào ngàn trén hoàc duòi cùa Xilanh, khi di
hét mot hành trình Piston thì van dòi chiéu. Nhò co ca càu dai oc va thanh

\ è rành, làm cho trong hành trình chuyén dòng cùa Piston ngoài chuyén
dóng tinh tién con eó chuyén dòng xoay. Chuyén dóng xoay này dòi chiéu

Trung tàm lurp tàc dào tao rà boi dudng ca h oc


Luàn ràn tot nghiép

Hình 1.3 Mày khoan càm tay 7655 cùa Trung Quóc

lién tue theo chiéu lén, xuòng cùa hành trình Piston, nhò dò mùi khoan
cung duac chuyén dòng tjnh tién va xoay theo. Trén mày khoan con co he
thòng òng dàn nuòc, nuóc dugc bam vào càc hòc khoan làm mcm vàt lieu
khoan, giàm ma sàt, làm nguòi va tàng tuoi tho mùi khoan.

Trung tam lurp tàc dào tao rà bài duàng ca hoc


Luàn ràn tot nghiép

1.2.2.

10

Thiét bi càm tay chay bang dién
Trong da so càc truòng bop rung dòng ò càc thiét bi càm tay chay

bang dién là nhùng dao dòng cuang bue, gay ra bòi tàc dung cùa lue tuàn
hoàn, ma trong dò thuòng gap nhàt là lue quàn tfnh cùa càc chi tièt chuyén
dóng trong mày, dàc biét là lue ly tàm quàn tfnh màt càn bang cùa càc chi

tièt chuyén dóng quay nhu: Roto cùa dòng ca dién. Lue ly tàm quàn tfnh
màt càn bang xuàt hién trong mày sé tàc dung trong màt phàng vuòng góc
vói truc quay, gay ra rung dòng bién dòi theo moi huóng. Khi két càu mày
eó do cùng khàc nhau theo nhùng huóng khàc nhau, thì eó the co mot
huòng nhàn dugc già trj rung lón nhàt, con khi dò cùng dàng huòng thì tàc
dung cùa lue ly tàm nhu nhau theo moi huóng va cùng chfnh vi vay khi tién
hành khào sàt do dac mùc rung cùa mày càn phài tién hành ft nhàt 3 diém
phàn bò doc truc mày. Phò rung dóng cùa mày trong truòng hgp này eó
dang hình sin, dò léch cùa rung dòng phu thuòc vào dò lón cùa lue ly tàm
màt càn bang va ty so giùa tàn so quay cùa roto vói tàn so dao dóng riéng
cùa mày

(OJ/OQ).

Con tàn so rung dòng xuàt hién thuòng bang chinh vàn toc

vòng cùa chi tièt quay.
Ngoài lue ly tàm quàn tfnh màt càn bang, rung dòng xuàt hién ò càc
thiét bi càm tay chay bang dién con eó the sinh ra do mot so nguyén nhàn
khàc nhu:
- Su va cham cùa truc roto trong co truc: Truòng hgp này xày ra khi
su màt càn bang là dàng ké va giùa co truc vói ó truc co khe ho lón. Rung
dóniz co dami dao dòmz tu do tàt dàn.
- Su bién dang thành hình òvan hav da dién cùa co truc: rundang gàn diéu hoà, nhung tàn so gap dòi hay nhiéu làn tàn so quay cùa truc.
- Càc khuyét tàt ò bi (ò mot so truòng hgp là ò làn): gay ra nhùng
rung dòng tàn so cao hoàc rat cao, de dàng phàn biét so vói càc thành phàn
rum: dóniz khàc.

Trung tàm hap tàc dào tao rà boi duàng ca hoc

Luàn ràn tot nghiép

11

- Su màt càn bang cùa tu truòng do su dich chuyén cùa roto hoàc do
su giàn doan cùa càc cuón day tu càm: Tàn so rung dòng truòng hgp này
thuòng bang dùng tàn so dòng dién xoay chiéu va cùng co dang hình sin.
De àp dung eó hiéu qua càc bién phàp ky thuat chòng rung cho càc
thiét bi dién càm tay, truóc hét phài tién hành khào sàt dành già trang thài
rung cùa mày, xàc dinh nguyén nhàn gay ra rung dòng qua mùc cho phép,
cùng nhu càc già trj cùa càc dai lugng dóng hoc dàc trung cho qua trình
rung dòng: bién dò, vàn toc, già toc, tàn so, pha dao dòng... Chù y ràng
trong thuc té rung dóng xuàt hién trong mày khòng phài chi do mot nguyén
nhàn nhàt dinh ma thuòng két hgp nhùng nguyén nhàn khàc nhau nhu dà
néu trén va do do de xàc dinh mot càch chfnh xàc nguyén nhàn gay ra cùng
nhu già tri hiéu dung càc dai lugng dóng hoc nhàt thiét phài ghi lai phò
rung cùa mày sau dò àp dung càc phuang phàp phàn tfch diéu hoà de xàc
dinh càc thành phàn bàc cao va càc phàn ca bàn. Néu phò ghi lai co hình
dang va dàc trung ró ràng ma qua dò eó thè xàc dinh truc tiép càc dai luong
dòng hoc cùa càc thành phàn dao dòng bàc cao, thì don giàn nhàt là su
dung phuang phàp phàn tfch gàn dùng, con trong truòng hgp phò phùc tap,
tòt nhàt nén àp dung phuang phàp Peri.
Trong thuc té xàc djnh nguyén nhàn gay rung cho mày co thè su
dung phuang phàp xàc dinh sa bò nguyén nhàn gay rung theo tàn so trong
bang 1.

Trung tàm lurp tàc dào tao rà bòi dudng ca hoc

12

Luàn ràn tot nghiép

(Bang 1)
Nguyén nhàn gay rung

Tàn so rung phàt hién

Phuong tàc dòng

(Hz = n/60)
Vuòng góc truc

F = 1* n/60

Màt càn bang cùa càc chi

quay

tièt quay
Bién dang co truc va truc

- Phó bién f = 1* n/60

Vuòng góc va doc

quay (ò van, da dién...)

- Dói lue f= 2* n/60

truc quay.

- Hàn hùu f = 3 ^ 4* n/60
2~

Khuyét tàt ò bi
- Bi mòn khòng déu, ró,
tham chf bi va.

d

'

— cosp

ID

Vuòng góc va doc

R^

;

truc quay

Df,: Duòng kfnh trung bình ò

- Vành trong va vành

ngoài ò bi mòn khòng

1-

(^

bi
d: duòng kfnh bi

déu
f,: so vòng quay trong Iphùt
giùa vòng trong va ngoài ò bi
p: góc tiép tue cùa bi trong ò
Dò da va khe bò lón giùa
truc quay va ò truc
Màt càn bang tu truòng
dòng ca

f-

f\ . n n
U • 3)60

Vuòng góc va doc
truc quay

f = (3 H- 4) làn tàn so dòng

Vuòng góc va doc

xoay chiéu

truc quay

Tt laig làm hap tàc dào tao rà bòi dudng ca hoc


Luàn vàn tot nghiép

13

Chuong 2
ÀNH HUÒNG CÙA RUNG DÒNG DÓI VÓI CON NGUÒI VA CÀC BIÉN
PHÀP PHÒNG CHÒNG
2.1 Tfnh chat co hoc va càc dàc trirng tàn so cùa co the nguòi
Trong càc khào sàt ly thuyét va tfnh toàn thirc té càc he càch rung
cho con nguói lao dóng, nguói ta xày dung mò hình dòng hoc cùa thàn the
con nguói trong dang càc he thùc giài tfch (nhu càc dac trung tàn so) hoàc
trong dang càc he co hoc tuong duong eó hùu han (khi tàn so thàp hon
lOOHz) hoàc vò han hàc tu do (Khi tàn so rung lón hon lOOHz).
De xày dung mò hình dòng hoc tuong duong càn dua vào càc ehi so
co bàn sau day:
+ Càc kieh thuóc hình hoc va dang hình hoc
+ Su phàn bó khói lugng cùa càc bó phàn thàn the (dàc biét va vi tri
khói tàm càu càc bó phàn co the, càc già tri cùa càc khói lugng dò va càc
mòmen quàn tfnh cùa chùng).
+ Càc dang nói ghép cùa càc khàu hgp thành thàn the con nguói
+ Càc tfnh chat giàm chàn va dàn hòi.
De eó thè tfnh toàn cu thè, nguòi ta da xày dung mot sa dò màu tiéu
biéu va càc so lieu nhàn trac trung bình cùa thàn thè con nguói nhu hình ve:

'r/7///^t,' tàm hap tàc dào tao rà boi dudng ca hoc


Luàn vàn tot nghiép

14

tlù
F?3

Hình 2.1 So do màu nhàn trac va cac dàc trung quan tfnh cùa thàn the con nguòi

Trong dò càc già tri khói lugng cùa tùng bò phàn co the duge cho
theo % cùa khói lugng cà con nguói. Vi trf khói tam dugc cho theo dò dai
tùng khùe. Càc già tri cùa mòmen quàn tfnh J (kg cm/s") cho dòi vói càc
truc di qua khói tàm cùa càc khùe.
Càc móc nói giùa càc khùe riéng le cùa thàn the con nguói dugc xem
nhu càc khóp dóng eó càc bàc tu do khàc nhau.
Trong càc dao dòng bé va tàn so bé cùa kfch dóng (duói lOOHz) co
the nguói eó thè xem nhu 1 he co hoc dàn nhót tuyén tfnh. Nhò dò cho phép
ta mó tà tfnh chat dóng hgc cùa thàn thè bòi càc dàc trung tàn so. Càc dàc
trung tàn so cùa co the nguói dugc su dung de xàc dinh càc thòng so cùa
mó hình co hoc tuong duong va càc kiéu mò phóng nguói. de tfnh toàn thiét
ké càc mày, de bién soan càc tiéu chuàn an toàn, ve sinh lao dòn»
Theo quan diém co hgc. co the nguói khi tiép xùc vói nguón gay rung
thì tùng bó phàn cùa co the hay cà co the nguói cùng rung theo, gay ra
nhùng bién dòi tàm sinh ly trong co thè va là nguyén nhàn làm xuàt hién
Trung tàm hap tàc dào tao va boi duàng co hoc

Luàn ràn tòt nghiép

15

bénh rung. Nò tuy thuòc vào càc yéu tò sau: Thòi gian tiép xùc vói nguón
rung, vi tri tàc dóng dàc tfnh nguón rung va già tri càc dai luang dàc trung
cho rung dóng (tàn so, bién dò, vàn toc, già toc...) ma ành huòng dén ca thè
rat khàc nhau. Theo nghién eùu tàn so dao dòng riéng cùa càc bò phàn ca
the nguòi tu 2 -f 30Hz va néu bi cóng huòng, dao dòng cùa càc bó phàn ca
the nguòi bi khuéch dai lén tói 200% dén 300% tuy theo tàn so còng huòng.
Duói day là tàn so dao dòng riéng cùa mot so bò phàn trong ca thè
nguòi:
Màt:Tùl2^27Hz
Dàu: 8 ^ 30Hz
Co: 6 ^ 27 Hz
N g u c : 2 - 12Hz
Vòng thàt lung: 4 -^ 14 Hz
Vòng bung: 4 -f- 12Hz
Tay chàn: 2-^8 Hz.
Càc thiét bi mày móc gay rung dang su dung ò nuòc ta eó nhiéu loai.
Mói loai eó càc tàn so khàc nhau, ò mói tàn so lai eó bién dò, vàn toc già
toc rung khàc nhau. Màt khàc rung dóng con tàc dòng lén ca thè theo càch
khàc nhau: Tàc doc toàn thàn hay tàc dòng cuc bò.
Rung toàn thàn thuòng ò tàn so thàp, con goi là rung xóc, phò bién ò
khoàng 2 - 20Hz hoàc thàp han 2Hz, rat hiém khi gap ò dai tàn cao han
20Hz. Thuc té phàn lón rung tàn so cao là rung dóng cuc bó truyén theo
duòng tay, hay gap ò còng nhàn thao tàc vói thiét bi càm tay. De mò tà càc
dao dòng cuang bue cùa ca thè eó thè dùng hàm truyén G(P): Mó dun cùa
hàm truyén [G(i(oo)] là dàc trung bién dò tàn so khòng thù nguyén (phu

Trung tàm hap tàc dào tao rà boi dudng ca hoc


Luàn ràn tot nghiép

16

thuóc vào tàn so cùa bién dò dao dòng cùa diém quan sàt dòi vói bién dò
dao dóng cùa diém tàc dung lue kfch dòng.
Nhò tra khàng ca hoc Z ^pj mò tà mòi lién he giùa lue truyén cho ca
the va vàn toc rung cùa diém dàt lue. Mò dun cùa trò khàc ca hoc là ty so
bién dò cùa lue truyén vào thàn the ò diém bi kfch dóng dao dòng va bién
do vàn toc cùng cùa diém này, con Acgumen cùa trò khàng mò tà dò léch
pha giùa lue va vàn toc.
Viéc xàc dinh càc trò khàng ca hoc cùa ca thè nguòi duac thuc hién
bang thuc nghiém: Nguòi ta tao ra càc dao dòng diéu hoà va dao dòng ngàu
nhién tàc dung lén thàn thè con nguòi, dao dóng cùa càc bó phàn trén thàn
thè nguòi dugc do bang càc dàu do dao dòng, qua bó khéch dai còng suàt,
càc tfn hiéu duac dua vào mày ghi va mày do pha, xàc dinh dugc càc già tri
mòdun cùa trò khàng ca hoc Z (ico^) va Acgumen (p^o)j.
2.2 Ành huÓTig cùa rung dòng dòi vai con nguòi
Càc mày móc, thiét bi san xuàt cùng nhu càc phuang tién giao thòng
vàn tài trong qua trình boat dòng thuòng sinh ra nhùng dao dóng manh, dàc
biét là càc mày móc thiét bi làm viéc vói hành trình lón, vàn toc cao. Nhùng
dao dòng này, duòi dang song ca hoc dugc truyén truc tiép tói con nguòi
làm cà ca thè nguòi hoàc tùng bò phàn cùa ca thè dao dóng theo.
Con nguòi trong truòng hgp này dugc coi nhu mot he ca hoc dàn hói
co tan so dao dòng riéng tu 4

H- 3 0 H Z

va eó khà nàng hap thu nhùng dao

dòng eó tàn so tòi 8000Hz. Tai thòi diém ban dàu ca thè nguòi thuc hién
dòng thòi 2 dao dòng: Dao dòng riéng tàt dàn va dao dóng cuang bue duòi
tàc dung cùa ngoai lue. Sau thòi gian rat ngàn dao dóng riéng tàt dàn màt di
chi con dao dòng bue duòi tàc dung ngoai lue. Day chfnh là mot trong
nhùng nguyén nhàn cùa nhùng bién dói ve tàm sinh ly trong ca thè cùng
nhu là nguyén nhàn cùa su xuàt hién bénh rung dòng.

Truìig tàm lurp tàc dào tao rà bòi dudng ca hoc


Luàn ràn tot nghiép

17

Tuy thuóc vào thòi gian tiép xùc vói nguón rung, vi trf tàc dòng, dàc
tfnh nguón gay rung (là lién tue hay giàn doan) va già tri cùa càc dai lugng
dóng lue hoc dàc trung cho nguón rung (nhu tàn so, bién dò, vàn toc va già
toc) ma ành huòng cùa rung dóng tói ca thè con nguòi rat khàc nhau. Nói
chung, chùng dugc chia làm hai loai chfnh sau:
2.2.1 Anh huàng cùa rung dóng cuc bó
Anh huòng cùa rung cuc bó là nhùng ành huòng do tàc dòng cua rung
cuc bó gay ra va chi làm cho tùng bò phàn ca thè bi rung dòng. ành huòng
cùa rung dóng cuc bó thuòng gap nhàt trong càc còng viéc eó su dung càc
thiét bi khf nén, hoàc dién càm tay: Nhu mày khoan dà khf nén, mày due
dà, mày tàn rive, mày dàm khuòn due trong ngành due... Càc thiét bj này
thuòng eó tàn so rung dóng tu 35 -^ 250 Hz va co thè cao han nùa. Trong

qua trình làm viéc thuòng gay ra nhùng rung dòng eó bién dò khà lón: 0,3 -^
0,5 mm dòi vói mày khoan dà 1 ^ 5 mm dòi vói mày khoan dién càm tay va
tham chf tòi 1,5 -^ 2,8mm dòi vói mày tàn rive khf nén.
Nguyén eùu ành huòng rung dóng cùa nhùng loai mày trén dòi vói còng
nhàn su dung mày nguòi ta nhàn thày: Nói chung nguòi còng nhàn khi thao
tàc càc loai mày này thì thuòng tay trai dò va giù mày, khuyu tay, vai hoàc
dui giù vai trò cùa càc diém tua, con tay phài tao lue àn. Vói trong lugng
trung bình cùa mày tu 30 - 40 kg, khi boat dóng mày gay ra càc rung dóng
manh va lién tue, nhùng rung dòng này sé truc tiép truyén vào ca thè nguòi
còng nhàn va gay ra nhùng bénh rung dóng cuc bò.
Theo càc òngB.Desplas. V.Raynaud va P.Bernard, dòi vói nhùng còns
nhàn su dung mày càm tay gay rung ó mó va trong xày dung. Khi làm viéc
bang nhùng mày càm tay gay rung manh nhu vay, nguói cóng nhàn phài eó
mot sir co gang nhàt dinh de giù mày trong tu thè thfch hgp. su co gang này
dói hói càc co bàp phài co bop manh va thuóng xuyén. Su càng he thòng co
tay tao diéu kién thuàn Igi cho su lan truyén rung dóng tói toàn bó cành tay
Trung tàm hcrp tàc dào tao va bài duòng co hoc

-

"'' '•

V-L4U.CC


Luàn ràn tot nghiép

18

va vai, dàn tói su co rùt ca, phàt sinh chuót rùt va nàng han eó thè bi teo ca

va theo H.Desoille, chùng teo ca thuòng thày a càc mò ngón tay cài va
ngón ut, càc ca lién dot va càc ca cành tay cùng bi ành huòng nhung ft han.
Su co thuòng xuyén mot màt tao khà nàng cho su lan truyén rung
dóng vào xuang, dàc biét vào càc bé màt cùa càc khóp, màt khàc sé làm cho
càc khóp bi xiét chat vào nhau mot càch khóng bình thuòng. Nhu vay càc
khóp xuang phài chiù nhùng chàn thuang nhò va néu kéo dai thòi gian
chùng sé gay ra nhùng tòn thuang làm mòn càc khóp va co nhùng mành
xuang cuc ky nhò bong ra, day cùng chfnh là diém khai phàt cùa bénh gai
xuang va di tàt ò khóp. Dàc biét khi chup X quang dà phàt hién co su tàng
cuòng bàm ca thuc su, tao ra lói xuang hoàc canxi hoà ò gàn va nghiém
trong nhàt là ò khuyu tay va co tay. Hién tugng này dà duge càc tàc già
nghién eùu, giài thfch dò là su thfch nghi cùa dàu xuang dòi vói càc chùc
nàng bình thuòng khòng co ca. Càc òng chia tòn thuang khóp thành bòn
loai chfnh:
• Càc tòn thuang co hòc nhò, bau hét là ò càc xuang co tay va thuòng
là ò xuòng cà va xuang bàn nguyét, càc tòn thuang này hay gap nhàt (40%
càc truòng hgp) va dién hình nhàt.
Càc hòc nhò xuàt hién duói dang dung mao mot vét sàng tròn co
duòng kfnh thay dòi tu bang dàu danh ghim dén hat dàu. Nhùng hòc nhò
này dòi khi rài ràc hoàc cu trù trén cùng mot xuang nhung cùng eó khi trén
nhiéu xuang.
• Lói xuang va dj vat
Di vàt nói khóp (thuòng ft gap) là hién tugng nhùng mành xuang nhò
hoàc manh sun nàm ò trong duòng lién khóp hoàc eó khi co dang hình cua
gà, hình gai làm cho màt khóp bi bién dang va chùng xuàt hién nhu nhùng
dj vàt chua bong ra khói khóp.

Trung tàm hap tàc dào tao rà boi dudng ca hgc

Luàn ràn tot nghiép

19

Lói xuang va gai xuang a quanh khóp hay gap nhiéu han, khu trù
phàn lón ò khuyu tay, hiém khi thày a co tay. Chùng xuàt hién duòi dang là
nhùng càu tao xuang nhò bàm treo vào lói càu, co dang hình det hoàc mành
mòng, dòi khi là nhùng u xuang thuc su cùa ca cành tay truóc. Hién tugng
này dugc nhiéu nhà nghién eùu giài thfch dò là su lao hoà cùa càc gàn ca
xung quanh khóp gàn chó chùng bàm vào xuang.
• Hién tugng yé'u xuang va bién dang càu trùc xuang
Hién tugng này thuòng quan sàt thày ò khuyu tay, phàn duòi cành tay
phình ra va day thém, toàn bó hoàc tùng phàn bò xuang bj gò ghé va càu
trùc cùa xuang bj bién dòi (màng ngoài xuang hoàc bj màt di hoàc bj cùng
dàc). Con ò phàn xuang co tay thì xuang thuyén, xuang cà va xuang bàn
nguyét là noi eó su thay dòi hình dàng va càu trùc xuang khà nhiéu. Xuang
thuyén to ra kèm theo eó biéu va màu xuang khòng ró rét.
• Hién tugng hoai tu xuang bàn nguyét.
Hién tugng hoai tu xuang bàn nguyét là bénh do chàn thuang xuang
bàn nguyét do Kiembock phàt hién, bénh này eó dàc trung là xuang bj thoài
hoà gay ra vet khóp hoàc gai khóp dòi khi eó thè là gay do lùn. Hién tugng
này eó thè xuàt hién som sau mot chàn thuang nàng hoàc cùng eó thè xuàt
hién sau mot thòi gian dai cùa mot chàn thuang nào dò khòng duac de y.
Chup X quang xuang co tay cùa nhùng cóng nhàn su dung thiét bj càm tay
gay rung manh, nguòi ta phàt hién khà nhiéu tòn thuang dàc trung càc bénh
Kiembock. Nhùng tòn thuang này thuòng khòi phàt tu xuang bàn nguyét
làm cho hình dang cùa xuang bj bién dòi: bet ra hoàc kéo dai, hoàc giàm
kfch ihuòc. Càu trùc cùa xuo^ng cùng bi hu bién, xen ké nhùng vùng bj màt
canxi hoà va két dac vói nhau thành nhùng dung mao lòm dòm là nhùng
vùng co dung mao nhu ngà do tàng canxi hoà.

Trung tàm hap tàc dào tao rà boi dudng ca hoc


Luàn ràn tot nghiép

20

Nhùng tòn thuang xuang do xuang bàn nguyét dòi khi con kèm theo
nhùng tòn thuang cùa nhùng xuang co tay làn càn duói dang tòn thuang ve
xuang khóp thuòng gap ò bénh do rung dóng nói chung.
Ngoài nhùng ành huòng ve xuang khóp, rung dòng cuc bò con gay ra
nhùng ròi loan màu va vàn mach. Theo thòng ké cùa Seyring dà cho thày:
4% còng nhàn eó nhùng ròi loan mach màu sau hai nàm làm viéc tiép xùc
vói rung cuc bò, ty le này tàng lén dot ngòt vào nàm thù ba tòi 48% va dat
tói 6 1 % sau muòi nàm làm viéc.
Vf trf ròi loan mach màu hoàn toàn cu trù ò càc ngón tay càm mày
cùa bàn tay trai va ngón bj ành hùang nhiéu nhàt là ngón àp ut, ngón deo
nhàn va ngón giùa. Tfnh chat làm sàng cùa nhùng ròi loai dò dugc nhàn
thày qua nhùng con thiéu màu cuc bò, thè hién bang ngón tay chét nhu
Loriga dà quan sàt ò mot còng su dung mày bua khf nén càm tay nàm 1911.
Bénh khòi dàu bang chùng màt màu tam thòi, kèm theo cóng va
khóng con càm giàc ò mot hay nhiéu ngón tay. Tiép theo mot thòi gian
khòng nhàt djnh su tuàn hoàn lai khòi phuc. Nhiéu khi truóc lue eó càm
giàc trò lai sé co càm giàc dau dòn, giòng nhu càm giàc cóng buòt dàu
ngón tay. Sau con thiéu màu cuc bò là phàn ùng giàm manh ò càc ngón tay
vói càm giàc nòng rat làm càn trò su cu dòng.
Mot truòng hgp khàc dugc Gerbids, ò Due nàm 1922 phàt hién thày
nhùng can co manh, chùng dau càng tay kèm theo càm giàc lanh buòt va
cóng thuòng xuàt hién vào buoi sàng ò nhùng còng nhàn su dung mot so

loai mày càm tay co tàn so rung dòng lón han nhiéu so vói nhùng bua khf
nén càm tay thòng thuòng va bénh ly phàt sinh trong truòng hgp này thuòng
som han so vói bénh rung dòng khàc tu 5 - 6 thàng,
• Tòn thuang càn ca, thàn kinh
Tòn thuang này thuòng do rung, tàn so trén 300Hz gay lén. Càc biéu
hiéu xuàt hién som, sau khi tiép xùc 1 - 2 thàng.
Trufig tàm hap tàc dào tao rà bòi dudng ca hoc


Luàn ràn tot nghiép

21

Càc tòn thuang co thè gap là teo ca ò mò cài bàn tay hay mò ut. Càc
ca lién còt, ca càng tay cùng bj tòn thuang, G.Bourguignon dà theo dói mot
truòng hgp teo ca nhi dàu, màt phàn xa, khòng eó ròi loan càm giàc.
Rung dóng tàn so cao con gay mot so triéu chùng nhu dau kiéu bòng
rat kèm theo té cóng va di càm. Bién dòi khàch quan hay gap là da dò hay
tfm sung phóng. Mot so truòng hgp bj dau ò bàn tay, càng tay, cành tay va
cà vai...
Nàm 1963, Chanut dà nghién eùu trén 35 nghìn nguói, cho thày ty le
càc bénh ò còng nhàn tiép xùc vói rung dòng khà cao, lén dén 18,9%i.
Bénh rung dòng cuc bò ggi là he bénh rung chuyén nghé nghiép dà
dugc Viét Nam cóng nhàn là bénh nghé nghiép tu nàm 1991.
Tlieo thòng ké chua day dù, cho tói dàu nàm 1998, chi riéng ba
ngành cóng nghiép: ngành khai thàc than, khai thàc dà va duòng sàt, so
lugng còng nhàn chfnh thùc co chùc danh nghé va thuòng xuyén vàn hành
càc mày khoan dién, bua khf nén v.v... dà lén tói 1314 nguòi (ngành than
625 nguòi, khai thàc dà va duòng sàt 689 nguòi). Cùng theo uóc tfnh cùa
càc chuyén già va càc nhà quàn ly ò càc Bó, Ngành cho biét, so lugng cóng

nhàn su dung càc thiét mày móc càm tay gay rung trong pham vi toàn quòc
va ò tàt càc ngành san xuàt chàc chàn khòng ft han 3500 nguói va trong mot
vài nàm tói con so này eó thè tàng lén 1,5 làn. Nhu vay eó nghla so lugng
nguòi lao dòng eó nguy ca màc phài nhùng bénh ve rung cuc bò sé chiém
mot ty le dàng ké trong so càc bénh nghé nghiép trong qua trình san xuàt
còng nghé hién tai. cùng nhu trong tuang lai. Diéu này ò mot so nuóc còng
nghiép dà trai qua va phài gành chju nhùng hàu qua khà nàng nén. Ngoài ra
cùng phài kè tói su xuàt hién nhùng loai hình tàc dòng rung mói nhu rung
dóng két hgp vói tiéng ón kéo dai nhu ò còng nhàn su dung càc mày cua
xfch trong khai thàc gò, khoan dà, khoan than, lai xe co trong tai lón trono
ngành khai thàc than... Rung dòng kèm theo nhùng yéu tò dóc hai khàc

Trung tàm hap tàc dào tao rà bòi dudng ca hoc


Luàn ràn tot nghiép

22

nhu: bui va hai khf dóc ò còng nhàn su dung mày dui dùng khf nén trong
ngành due. Rung dóng dòng thòi vói nhùng gành nàng tàm, sinh ly
(STRESS) nhu ùc che tàm ly va thàn kinh do tfnh don diéu làp di lap lai cùa
qua trình thao tàc mày ò còng nhàn su dung mày vàn bu long - dai oc trong
ngành làp ràp ò tò v.v...
Ò nuóc ta, ngay tu nhùng nàm 70 dà eó nhùng nghién eùu buóc dàu
ve rung dóng cuc bó cùa còng nhàn su dung khoan dà bang khf nén va ành
huòng cùa rung dóng dén xuang khóp còng nhàn vàn hành mày, nhu de tài
nghién eùu cùa BS Truang Toàn Khành cùa Tram Ve sinh lao dòng Duòng
sàt (nay là Trung tàm Y té dir phòng Duòng Sàt Viét Nam) Nhiéu tàc già
khàc nhu PGS.PTS

Le Vàn Trung, PGS.PTS Nguyén Vàn Hoài da co

nhùng cóng trình nghién eùu ành huòng cùa rung dòng dén sue khoc cùa
còng nhàn.. Tuy nhién dén nay, thuc tècó nhiéu cóng nhàn làm viéc co tiép
xùc vói rung dòng cuc bò lón va chàc chàn eó ành huòng rò rét dén xuang
khóp, sue khoé nhùng vàn chua eó truòng hgp nào dugc xàc djnh là màc
bénh nghé nghiép do rung dòng cuc bò. Mot so còng nhàn làm viéc trong
ngành xày dung, duòng sàt co su dung mày khoan dà bang khf nén dà làm
thù tue ho sa de de nghi dugc còng nhàn màc bénh rung chuyén nghé
nghiép.
De co thè ngàn ngùa, phòng trành mot càch tfch cuc va eó hiéu qua
nhùng bénh rung do su dung càc thiét bi rung càm tay a Viét Nam hién nay,
cùng nhu trong thòi gian tói càn tién hành nhùng nghién eùu day dù, toàn
dién han trong vàn de dành già nhùng tàc dóng va ành huòng cùa rung dóng
dòi vói ca thè nguòi Viét Nam, dàc biét phài chù trong mot so vàn de co
tfnh dàc diém riéng cùa con nguòi va thuc té ò Viét Nam. Vi vay trong
khuòn khò de tài này, càc cóng nhàn co su dung mày khoan khf nén, khoan
dién de khoan dà va khoan than là càc dòi tugng nghién eùu de dành già
ành huòng dén sue khoé...

Trung làm hap tàc dào tao rà boi dudng ca hoc


Luàn ràn tot nghiép

23

2.2.2 Anh huàng cua rung toàn thàn
Ành huòng cùa rung toàn thàn là rung dóng tàc dòng lén toàn bò ca

thè bj rung dóng. Truòng hgp này thuòng gap khi nguòi dùng hoàc ngòi
trén càc bó san cùa càc thiét bj mày móc rung dòng manh trong qua trình
làm viéc.
Vf du: Nhùng còng nhàn làm viéc ò mày rèn dàp, mày bua khf nén,
cóng nhàn lai mày kéo, mày cày trong san xuàt nòng nghiép, còng nhàn lai
xe tài lón trong khai thàc hàm mò... thuòng bj ành huòng cùa rung dòng
toàn thàn. Qua nghién eùu càc nhà y hoc cho thày, néu toàn thàn dao dòng
vói tàn so IHz thì càc ca quan noi tang khòng xé djch tuang dòi va khi dò
cà ca thè dao dòng nhu mot khòi thòng nhàt.
Dòi vói nhùng rung dòng co tàn so dao dóng trong khoàng 2-^20 Hz
khi dò xuàt hién su còng huòng rung dóng cùa ca thè lue này manh nhàt va
nhiéu khi bién dò cùa nguón kfch thfch khà nhò nhung lai gay bién dòi
nguy hiém han so vói tàn so cao. Càc còng trình nghién eùu ly thuyét cùng
nhu thuc nghicm déu cho thày rung dóng toàn thàn theo phuang thàng dùng
gay ra nhiéu phàn ùng trong ca thè. Trong nhiéu truòng hgp vói su già tàng
cùa rung dòng va thòi gian tàc dòng, càc phàn ùng dò xem nhu ròi loan
chùc nàng.
Qua còng trình nghién eùu cùa Anderva Gala - Ninna dà dua ra duac
nhùng két luàn sau:
- Tàn so tu 1 H- 15 Hz rung dòng tàc dòng chù yéu bang già toc, gay
ra bién dòi toàn thàn va càc ca quan nói tang gay phàn ùng kfch thfch he
tién dinh.
- Tàn so tu 15 -H 25Hz rung dòng dugc coi là nhùng va dàp le te, gay
ra nhùng bién dòi ve xuang khóp.
- Tàn so 25 ^ 35 Hz xuàt hién triéu chùng bénh rung dòn
Trung tàn} hap tàc dào tao rà bòi dudng ca hoc