PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG LUẬT HIẾN PHÁP

CHƯƠNG 4
QUAN HEÄ PHAÙP LUAÄT

CuuDuongThanCong.com

/>

MỤC TIÊU

Sinh viên học xong chương này sẽ nắm vững những
ý cơ bản sau:
Hiểu rõ khái niệm quan hệ Pháp luật và các thành
phần của một quan hệ Pháp luật.
Phân biệt được quan hệ Pháp luật với các quan hệ
khác trong đời sống xã hội.
Các bộ phận cấu thành quan hệ Pháp luật, ý nghóa
của mỗi bộ phận trong quan hệ Pháp luật.
Phân biệt năng lực Pháp luật và năng lực hành vi.
Phân biệt được sự khác biệt giữa tổ chức là pháp
nhân với tổ chức không là pháp nhân.
Những căn cứ làm phát sinh, thay đổi hay chấm
dứt một quan hệ Pháp luật
CuuDuongThanCong.com

/>

NỘI DUNG
1.
2.
3.
4.

5.
6.
7.
8.

Khái niệm quan hệ pháp luật
Đặc đi m của quan hệ pháp luật
Chủ thể của quan hệ pháp luật
Quyền và nghĩa vụ pháp lý
Khách thể của quan hệ pháp luật
Sự kiện pháp lý
Phân lọai
Câu h i

CuuDuongThanCong.com

/>

KHÁI NIỆM
Quan hệ pháp luật là quan hệ xã hội được
các quy phạm pháp luật điều chỉnh, trong đó
các bên tham gia đáp ứng được những điều
kiện do nhà nước quy đònh, có những quyền
và nghóa vụ nhất đònh theo quy đònh của
pháp luật.

CuuDuongThanCong.com

/>

ĐẶC ĐIỂM CỦA QUAN HỆ
PHÁP LUẬT

Quan hệ pháp luật là các quan hệ xã
hội được các quy phạm pháp luật
điều chỉnh.
Quan hệ pháp luật mang tính ý chí
nhà nước.
Là quan hệ mà các bên tham gia
quan hệ đó có quyền, nghóa vụ pháp
lý và được Nhà nước đảm bảo thực
hiện.
CuuDuongThanCong.com

/>

CHỦ THỂ CỦA QUAN HỆ PHÁP LUẬT
Khái niệm
Cá nhân, tổ chức đáp ứng được những
điều kiện do Nhà nước quy đònh cho mỗi
loại quan hệ pháp luật và tham gia vào
quan hệ pháp luật đó thì được gọi là chủ
thể của quan hệ pháp luật.

CuuDuongThanCong.com

/>

Năng lực chủ thể gồm hai yếu tố: năng lực
hành vi và năng lực pháp luật.

Năng lực pháp luật: là khả năng hưởng
quyền và thực hiện nghóa vụ theo quy đònh
của pháp luật.
Năng lực hành vi: là khả năng của cá
nhân, tổ chức được Nhà nước thừa nhận,
bằng hành vi của chính mình xác lập và
thực hiện các quyền và nghóa vụ pháp lý
cũng như độc lập chòu trách nhiệm về
những hành vi của mình.

CuuDuongThanCong.com

/>

LƯU Y
Năng lực pháp luật là điều kiện cần, năng
lực hành vi là điều kiện đủ để cá nhân, tổ
chức trở thành chủ thể của quan hệ pháp
luật
Năng lực pháp luật và năng lực hành vi
đều được quy đònh cụ thể trong các văn
bản quy phạm pháp luật.
Đối với các quốc gia khác nhau, hoặc trong
mỗi giai đoạn lòch sử khác nhau ở mỗi nhà
nước, năng lực chủ thể của cá nhân, tổ
chức được quy đònh khác nhau.
CuuDuongThanCong.com

/>

CÁC LOẠI CHỦ THỂ

CÁ NHÂN (CÔNG DÂN, NGƯỜI NƯỚC NGOÀI,
NGƯỜI KHÔNG CÓ QUỐC TỊCH).
Năng lực pháp luật có từ khi người đó được sinh
ra và chấm dứt khi người đó chết.
Năng lực hành vi xuất hiện muộn hơn năng lực
pháp luật và phát triển theo quá trình phát triển
tự nhiên của con người. Khi Cá nhân đạt những
điều kiện do pháp luật quy đònh như độ tuổi, khả
năng nhận thức, trình độ chuyên môn… thì được
xem là có năng lực hành vi.
Đối với người nước ngoài và người không có quốc
tòch: Năng lực chủ thể của họ bò hạn chế hơn so
với công dân.
CuuDuongThanCong.com

/>

PHÁP NHÂN
Là một khái niệm pháp lý phản ánh đòa vò
pháp lý của một tổ chức. Để một tổ chức
được công nhận là pháp nhân thì tổ chức
đó phải có các điều kiện sau:
‣ Là tổ chức được thành lập một cách
hợp pháp.
‣ Có cơ cấu tổ chức chặt chẽ.
‣ Có tài sản riêng và tự chòu trách nhiệm
bằng tài sản đó khi tham gia quan hệ
pháp luật.

‣ Nhân danh mình tham gia các quan hệ
pháp luật.
CuuDuongThanCong.com

/>

NĂNG LỰC CHỦ THỂ CỦA PHÁP NHÂN

Năng lực pháp luật của pháp nhân: mang tính
chuyên biệt.
Phát sinh: từ thời điểm được cơ quan Nhà nước
có thẩm quyền thành lập, cho phép thành lập
hoặc được cấp giấy phép hoạt động.
Chấm dứt: từ thời điểm chấm dứt sự tồn tại của
pháp nhân trong một số trường hợp như: phá sản,
giải thể, chia nhỏ, hợp nhất…
Năng lực hành vi của pháp nhân: phát sinh và
chấm dứt cùng thời điểm với năng lực pháp luật
của pháp nhân.

CuuDuongThanCong.com

/>

NHÀ NƯỚC
Là chủ thể đặc biệt của quan hệ pháp
luật, vì nhà nước là chủ thể của quyền
lực chính trò của toàn xã hội, là chủ sở
hữu lớn nhất trong xã hội. Nhà nước
là chủ thể của các quan hệ pháp luật

quan trọng.

CuuDuongThanCong.com

/>

QUYỀN CHỦ THỂ VÀ NGHĨA VỤ PHÁP LÝ
Quy n chủ thể là khả năng xử sự của các cá
nhân tổ chức tham gia quan hệ pháp luật
được QPPL quy định tr c và được nhà
n c bảo vệ b ng sự cưỡng chế
Nghĩa vụ pháp lý là cách xử sự bắt bu c
được QPPL quy định đối v i chủ thể nhằm
đáp ứng việc thực hiện quyền chủ thể của
bên kia

CuuDuongThanCong.com

/>

KHÁCH THỂ CỦA QUAN HỆ PHÁP LUẬT
Là nh ng giá tr v t ch t, tinh th n và
nh ng giá tr xã h i khác mà cá nhân, t
ch c mong mu n đạt được khi tham gia
á luật và thực hiện
ền
vào uan hệ
chủ thể ngh a vụ á

CuuDuongThanCong.com

/>

Ù

SỰ KIỆN PHÁP L

Khái niệm: Sự kiện pháp lý là điều kiện,
hoàn cảnh, tình huống của đời sống thực tế
mà sự xuất hiện hay mất đi của chúng
được quy phạm pháp luật gắn với sự phát
sinh thay đổi hay chấm dứt một quan hệ
pháp luật.

CuuDuongThanCong.com

/>

PHÂN LOẠI
Căn cứ theo tiêu chuẩn ý chí, sự kiện
pháp lý được phân loại thành:
Sự biến pháp lý.
Hành vi pháp lý.
Căn cứ vào kết quả tác động của sự kiện
pháp lý đối với quan hệ pháp luật, có
ba loại sự kiện: Sự kiện pháp lý làm
phát sinh, làm thay đổi và làm chấm dứt
QHPL.

CuuDuongThanCong.com

/>

CÂU HỎI
1. Quan hệ Pháp luật là quan hệ giữa cá

nhân với cá nhân trong xã hội được luật
pháp quy đònh. Theo bạn nhận đònh này có
đúng không? Tại sao?
2. Phân biệt Năng lực Pháp luật với Năng lực
hành vi của cá nhân?
3. Khi nào một Pháp nhân có đầy đủ Năng
lực chủ thể?
4. Hãy liệt kê các hình thức thể hiện quyền
chủ thể thường gặp trong đời sống xã hội?
5. Sự kiện một người chết cùng lúc là phát
sinh thay đổi hay chấm dứt các quan hệ
Pháp luật nào?
CuuDuongThanCong.com

/>