Dồn-chất-và-xếp-hình bài-toán-hỗn-hợp-chất C-H-N-O

LUYỆN THI THPTQG 2020
-----------------------------------------LÊ NGỌC TRUNG

Tài liệu tổng ôn nâng cao
Dồn chất-xếp hình các hợp chất C-H-O-N
Các dạng bài tậ trọng tâm nhất
(Tài liệu gồm có 4 trang)

Sưu tầm và biên soạn: NAPer 2018-Lê Ngọc Trung
-----------------------------------------------------------Câu 1:[Hóa học Beeclass-2019] Hỗn hợp E gồm hai amin X, Y có cùng số nguyên tử cacbon (MX
< MY). Đốt cháy hết 0,1 mol hỗn hợp E bằng một lượng oxi vừa đủ rồi dẫn toàn bộ sản phẩm
cháy vào bình đựng nước vôi trong dư thu được 10 gam kết tủa. Mặt khác để tác dụng hết với
0,1 mol hỗn hợp E cần vừa đúng 140 ml dung dịch HCl 1M thu được m gam hỗn hợp muối. Biết
các phản ứng xảy ra hoàn toàn. Giá trị của m là
A. 8,77.
B. 4,00.
C. 3,70.
D. 8,81.
Định hướng tư duy giải:
Ta có: n kết tủa = nCO2 = 0,1 = nE → các amin đều no.
CH 2 : 0,1

Dồn chất cho E → H 2 : 0,1 → m E = 0,1.14 + 0,1.2 + 0,14.15 = 3,7 → m muoi = m E + m HCl = 8,81.
 NH: 0,14

Câu 2:[Bookgol] X, Y là hai amin no, hở, trong đó X đơn chức, Y hai chức. Z, T là hai ankan. Đốt
cháy hoàn toàn 21,5 gam hỗn hợp H gồm X, Y, Z, T (MZthì thu được 31,86 gam nước. Lấy cùng lượng H trên thì thấy tác dụng vừa đủ 170 ml dung dịch
HCl 2M. Biết X và T có số mol bằng nhau, Y và Z có số nguyên tử cacbon bằng nhau. Tỷ lệ khối
lượng của T so với Y có giá trị là
A. 1

B. 0,8.
C. 0,5.
D. 0,6.
Định hướng tư duy giải:
CH 2 : a
BTKL
→14a + 2b + 0,34.15 = 21,5 a = 1,1

 ⎯⎯⎯
→  BTNT.H
→
→ n H = 0,5 → n Z = 0,18
Dồn chất cho H H 2 : b
→ a + b + 0,17 = 1,77
b = 0,5
 NH: 0,17.2  ⎯⎯⎯⎯

X: C2 H5 NH 2

n = n T = x  x + 2y = 0,34
 x = 0,1
Y: C2 H 4 (NH 2 )2
Xep hinh
Đặt  X
→
→
⎯⎯⎯⎯
→
→ mT : mY = 0,61
2x + y = 0,5 - 0,18  y = 0,12

n Y = y
 Z: C2 H6

T: C3 H8
Câu 3:[Sở GD-ĐT Đà Nẵng-2018] Hỗn hợp X chứa đimetylamin và trimetylamin. Hỗn hợp Y
chứa 2 hiđrocacbon mạch hở có số liên kết π nhỏ hơn 3. Trộn X và Y theo tỉ lệ mol nX : nY = 1:7
thu được hỗn hợp Z. Đốt cháy hoàn toàn 3,68 gam Z cần dùng vừa đủ 8,736 lít khí oxi (đktc),
sản phẩm cháy gồm CO2, H2O và N2 được dẫn qua dung dịch NaOH đặc, dư thấy khối lượng
dung dịch tăng 15,88 gam. Phần trăm thể tích của hiđrocacbon có phân tử khối lớn hơn trong Z
là
A. 70%.
B. 30%.
C. 75%.
D. 25%.
Định hướng tư duy giải:
CO2 : a
BTKL
 ⎯⎯⎯
→ c = 0,01
H O: b
 BTNT.O
a = 0,23
 2
Đốt Z 
.
→  ⎯⎯⎯⎯
→ 0,39.2 = 2a + b → 
b = 0,32
N2 : c
44a+18b =15,88

O2 : 0,39 
Ta có: nX = 2c = 0,02 → nY = 0,14 → C = 1,4375 → có CH4 (A: x mol).


Áp dụng công thức đốt cháy: n CO2 - n H2O + n N2 = - 0,08 = -n X + (k - 1).n Y → (k - 1).n Y = - 0,06
TH1: hidrocacbon còn lại có 2 Pi (B: y mol) thì
(CH3 )2 NH: 0,01

 x + y = 0,14
 x = 0,1
(CH3 )3 N: 0,01
X,Y
(thỏa mãn) → % VC2 H2 = 25 %
→
⎯⎯
⎯
→



-x + y = - 0,06  y = 0,04
CH 4 : 0,1
C2 H 2 : 0,04
 x + y = 0,14
→ số mol lẻ (loại).
TH2: hidrocacbon còn lại có 3 pi (B: y mol) thì 
-x + y = - 0,06
 x + y = 0,14  x = 0,06
→
→ (loại do số mol C quá

TH3: hidrocacbon còn lại có 1 pi (B: y mol) thì 
-x = - 0,06
 y = 0,08

lớn).
Câu 4:[Sở GD-ĐT Hà Nội-2018] Hỗn hợp X gồm 1 mol amin no, mạch hở A và 2 mol aminoaxit
no,mạch hở B tác dụng vừa đủ với 4 mol HCl hoặc 4 mol NaOH, nếu đốt cháy một phần hỗn
hợp X (nặng a gam) cần vừa đủ 38,976 lít khí O2 (đktc) thu được 5,376 lít N2 (đktc). Mặt khác,
cho a gam hỗn hợp X tác dụng với dung dịch HCl dư, sau phản ứng thu được m gam muối. Giá
trị của m là
A. 60.
B. 50.
C. 40.
D. 70.
Định hướng tư duy giải:
Nhận xét: Amin A hai chức, aminoaxit B có 2 nhóm COOH và 1 nhóm NH2.
n A = x
5,376
→ n N = 2x + 2x =
.2 → x = 0,12
Trong a gam X, đặt 
22,4
n b = 2x

COO: 2a.2 =0,48
 NH: 0,48
0,48

BTNT.O
Dồn chất cho X → 

⎯⎯⎯⎯
→ 3b + 0,36 +
= 1,74.2 → b = 0,96
2
CH 2 : b
H 2 : 3a = 0,36
→ a = 42,48 → m = a + m HCl = 60
Câu 5:[Liên trường THPT-Nghệ An-Lần 2-2018] Khi cho 7,75 gam hỗn hợp X gồm 2 amin đơn
chức tác dụng hoàn toàn với dung dịch HCl dư thu được 13,225 gam hỗn hợp muối. Nếu đốt
cháy lượng X trên bằng không khí vừa đủ (xem không khí gồm 20% oxi và 80% nitơ về thể tích)
thu được 17,6 gam CO2 và V lít (đktc) khí N2. Giá trị của V là
A. 1,68.
B. 54,88.
C. 5,04.
D. 56,56.
Định hướng tư duy giải:
13,225 - 7,75
BTKL
⎯⎯⎯
→ n NH2 =
= 0,15 .
36,5

 17,6
C: 44 = 0,4

0,4.2 + 0,85:2
Dồn chất cho X →  N: 0,15
⎯⎯⎯⎯
→ n O2 can =

= 0,6125 → n N2 khong khi = 2,45
BTNT.O
2
 BTKL
→ H: 0,85
 ⎯⎯⎯


→ n N2 thu duoc = 2,45+

0,15
= 2,525 → V= 56,56 lit
2

Câu 6:[Bookgol-Lần 7-2018] Hỗn hợp khí X gồm 2 amin no, đơn chức Y, Z và hidrocacbon T đều
mạch hở. Đốt cháy hoàn toàn 0,06 mol X bằng lượng oxi vừa đủ thu được 0,2 mol hỗn hợp M
chứa các khí và hơi, dẫn M qua bình đựng dung dịch H2SO4 đặc, dư thì còn lại 0,07 mol hai khí


CO2, N2. Bỏ qua độ tan của CO2, N2 trong nước, hidrocacbon T là
A. Một ankan

B. Một ankin.

C. Một anken.

D. Vinyl axetilen.

Định hướng tư duy giải:
Ta có: nH2O = 0,2 – 0,07 = 0,13 → n CO2 - n H2O + n N2 = 0,07 - 0,13 = -0,06 = -n hh . Do vậy trong cả hỗn hợp

X đều gồm các chất hữu cơ no mạch hở → T là ankan.
Nhận xét: Ở bài này ta chỉ cần nhớ công thức đốt cháy chất hữu cơ tạo từ C-H-O-N là:

n CO2 - n H2O + n N2 = (k-1). n hh
Câu 7: Đốt cháy hoàn toàn m gam hỗn hợp X gồm 2 amin no đơn chức mạch hở thu được 34,32
gam CO2 và 22,14 gam H2O. Vậy m có giá trị là:
A. 16,02.

B. 13.84.

C. 14,56.

D. 16,37.

Định hướng tư duy giải:
34,32
 BTNT.C
→ CH 2 :
= 0,78
 ⎯⎯⎯⎯
44

Dồn chất cho X 
→ m = 0,78.14 + 0,3.17 = 16,02
22,14
.2 - 0,78.2
 BTNT.H
→ NH 3 : 18
= 0,3
 ⎯⎯⎯⎯

3

Câu 8:[Lê Ngọc Trung] Đốt cháy hoàn toàn 0,02 mol hỗn hợp X gồm 1 ankan A, amin đơn chức
B và amin hai chức C (trong đó nA = nC) trong khí O2 dư sau khi phản ứng xảy thu được hỗn
hợp các sản phẩm Y. Cho Y vào lần lượt qua bình 1 đựng H2SO4 và bình 2 đựng nước vôi trong
dư thì thấy bình 1 tăng 0,99 gam và bình 2 thu được 2,5 gam kết tủa. Khối lượng của 0,03 mol
hỗn hợp X có giá trị gần nhất với
A. 1,15.
B. 1,25.
C. 1,05.
D. 1,35.
Định hướng tư duy giải:
CO2 : 0,025

H O: 0,055
Đốt cháy 0,02 mol X →  2
.
Nhận xét: Nếu ta cắt 1 nhóm NH trong C và chuyển sang A thì ta sẽ có được hỗn hợp gồm toán
amin đơn chức.
BTKL
→ m0,02 mol X = 0,025.12 + 0,055.2 + 0,02.14 = 0,69 → m 0,03 mol X = 1,035
Do vậy nN = nX = 0,02 ⎯⎯⎯
Câu 9:[Lê Ngọc Trung] Cho m gam hỗn hợp X gồm 1 ankan A, amin đơn chức B và amin hai
chức C (trong đó nA = nC, các amin đều no mạch hở). Biết rằng m gam X tác dụng vừa đủ với
0,02 mol HCl. Đốt cháy hoàn toàn m gam X trên trong khí O2 dư thì thu được 1,1 gam CO2. Giá
trị của m là:
A. 0,69.
B. 1,34.
C. 1,06.
D. 1,10.

Định hướng tư duy giải:
Nhận xét: Nếu ta cắt 1 nhóm NH trong C và chuyển sang A thì ta sẽ có được hỗn hợp gồm toán
amin đơn chức.
Do vậy nN = nHCl = nX = 0,02.
 NH: 0,02

1,1
 BTNT.C
Dồn chất cho X  ⎯⎯⎯⎯
→ CH 2 :
= 0,025 → m = 0,69 .
44

H 2 : 0,02
Câu 10:[Hóa học Beeclass-2018] Đốt cháy hoàn toàn m gam hỗn hợp X gồm metylamin,
etylamin, trimetylamin và đietylamin bằng lượng oxi vừa đủ. Dẫn toàn bộ sản phẩm cháy qua
bình đựng P2O5 dư thấy khối lượng bình tăng thêm 8,1 gam và thoát ra 7,84 lít khí (đktc). Nếu
cho toàn bộ hỗn hợp X trên tác dụng với HCl dư thì khối lượng muối thu được là
A. 8,550.
B. 9,550.
C. 14,35.
D. 19,10.


Định hướng tư duy giải:

8,1
 BTNT.H a
 NH: a
⎯⎯⎯⎯

→ + b + a = n H2O =
= 0,45

a = 0,1
2
18


Dồn chất cho X CH 2 : b → 
→
b = 0,3
H : a
b + a = 7,84 = 0,35
 2

2 22,4

→ m = 0,1.15 + 0,3.14 + 0,1.2 = 5,9 → mmuoi = 9,55
Nhận xét: Với những bài tập cho sản phẩm cháy qua bình đựng P2O5 hay H2SO4 dư thì khối
lượng bình tăng thêm chính là khối lượng của H2O sinh ra trong phản ứng cháy.
Câu 11: Amino axit X có công thức dạng NH2CxHy(COOH)n. Đốt cháy m gam X bằng oxi dư thu
được N2, 2,24 lít CO2 (đktc) và 1,98 gam nước. Cho 58,5 gam X vào V lít dung dịch H2SO4 0,1M
thu được dung dịch Y. Y phản ứng vừa đủ với 200 ml dung dịch hỗn hợp NaOH 2M và KOH
2,5M thu được dung dịch chứa a gam muối. Biết các phản ứng xảy ra hoàn toàn. Giá trị của a là
A. 105,9.
B. 100,9.
C. 109,5.
D. 108,6.
Định hướng tư duy giải:
CO : 0,1

Đốt m gam X  2
→ n H2O > n CO → X là amino axit no mạch hở tạo từ 1 NH2 và 1 COOH.
2
H 2 O: 0,11
→ n CO - n H2O + n N2 = 0 → n N2 = 0,01 → n N = n COOH = n X = 0,02
2

BTNT.O
⎯⎯⎯⎯
→ n O2 dot X =

2.n CO2 + n H2 0 - n COOH
2

BTKL
→ n O2 dot X = 0,135 ⎯⎯⎯
→ m = 2,34

→ Trong 58,5 gam X có nCOOH = 0, 5.
BTKL
n OH- = 2.n H2SO4 + n COOH → n H2SO4 = 0, 2 ⎯⎯⎯
→ a = 58,5 + 0, 2.98 + 0, 4.40 + 0,5.56 − 0,9.18 = 105,9
Giải thích tư duy: Ở bài này khi BTKL ta cần phải chú ý các sản phẩm sinh ra trong các quá
trình gồm những gì. Thì ta thấy khi kết thúc cả hai phản ứng sản phẩm chỉ gồm muối và nước.
Nên ta lấy khối lượng chất tham gia gồm X, H2SO4, NaOH, KOH trừ đi 0,9 mol nước sinh ra thì
sẽ ra được khối lượng muối.