Bài 26- Tiết 108: Thuế máu

Ngày soạn:
Ngày giảng:
Giáo án Ngữ văn 8
-------- ---------
Bài 26- Tiết 108:
Thuế máu
( Trích Bản án chế độ thực dân Pháp)
- Nguyễn ái Quốc-
A- Mục tiêu bài học :
Sau bài học này học sinh cần đạt đợc:
1. Kiến thức :
- Giúp học sinh hiểu đợc bản chất độc ác, bộ mặt giả nhân giả nghĩa của
thực dân Pháp qua việc dùng ngời dân các sứ thuộc địa làm vật hi sinh
cho quyền lợi của mình trong các cuộc chiến tranh đế quốc tàn khốc.
- Hiểu đợc số phận bi thảm của những ngời dân thuộc địa bị bóc lột thuế
máu theo trình tự kết án của tác giả.
- Thấy đợc tính chiến đấu rất sâu, rất mạnh, ngòi bút lập luận sắc sảo,
nghệ thuật trào phúng sâu cay của Nguyễn ái Quốc trong văn chính
luận.
2. Kĩ năng :
Biết tích hợp bài học với phần Tiếng Việt trong bài Hội thoại và phần
tập làm văn trong bài Tìm hiểu yếu tố biểu cảm trong văn nghị luận với
một số bài văn chính luận của tác giả Nguyễn ái Quốc.
3. Thái độ :
Đồng cảm với số phận bi thảm của những ngời dân thuộc địa bị bóc lột
thuế máu dới ngòi bút của tác giả Nguyễn ái Quốc.
B- Ph ơng tiện dạy học :
- Chân dung tác giả Nguyễn ái Quốc.
C- các hoạt động dạy học:
1. ổ n định tổ chức lớp : - Sĩ số :
- Vắng :

2. Kiểm tra bài cũ :
Nêu nội dung và nghệ thuật của bài Bàn luận về phép học?
*> Đáp án: - Lập luận chặt chẽ.
- Mục đích của việc học là làm ngời có đạo đức, có tri thức,
góp phần làm hng thịnh đất nớc. Muốn học tốt phải có phơng pháp học
rộng nhng tóm gọn, học đi đôi với hành.
3. Bài mới:
Lên án chủ nghĩa thực dân Pháp là một trong những chủ đề quan trọng
hàng đầu với những ngời chiến sĩ yêu nớc Việt Nam. Đơng thời các chí sĩ
yêu nớc cách mạng nh Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh cũng có những
bản án kết tội thực dân Pháp bằng thơ và văn xuôi. Tuy nhiên có một tác
phẩm tiêu biểu hơn cả là Bản án chế độ thực dân Pháp . Đây là áng văn
chính luận dài, sắc sảo, có lí lẽ thuyết phục, tố cáo tội ác bon phản động và
chủ nghĩa thực dân Pháp. Đồng thời đó là sự cảm thông với thân phận của
những ngời dân thuộc địa.
Vậy nội dung của tác phẩm này nh thế nào? Bài học hôm nay cô và
trò chúng ta sẽ cùng nhau đi tìm hiểu văn bản Thuế máu.
Hoạt động của thầy và trò Nội dung
H
- GV treo ảnh Nguyễn ái Quốc
+ Trong chơng trình ngữ văn 7 chúng ta
đã đợc biết đến tác giả Nguyễn ái Quốc
qua tác phẩm Những trò lố hay là
Varen và Phan Bội Châu
+ Nguyễn ái Quốc là tên gọi của chủ
tịch Hồ Chí Minh đợc dùng từ năm
1919 1945.
- Một em hãy trình bày ngắn gon những
nét chính về tác phẩm?
+ Gồm 12 chơng.

+ Viết tại Pháp, xuất bản lần đầu tiên tại
Pari năm 1925, tại Việt Nam năm 1946.
*> Hớng dẫn đọc: Đọc lu loát, rõ ràng,
chú ý những từ trong ngoặc kép để thấy
rõ giọng điệu trào phúng của tác giả.
- GV đọc mẫu, gọi học sinh đọc tiếp.
- GV nhận xét.
- GV gọi hoc sinh đọc chú thích trang
90 91, chú ý các từ bản xứ, tạp
dịch, huynh đệ tơng tàn
- Trong sách giáo khoa đã chia ra 3
phần rất rõ ràng. Chúng ta thống nhất
theo cách chia ấy:
+ Phần I: Chiến tranh và ngời bản xứ.
I/ Tác giả - tác phẩm:
1. Tác giả :
- (1890 1969)
- Bút danh Nguyễn ái Quốc gắn
liền với tờ báo Ngời cùng khổ.
2. Tác phẩm :
- Gồm 12 chơng.
- Thuế máu trích từ chơng I tác
phẩm Bản án chế độ thực dân
Pháp.
II/ Đọc tìm hiểu chung :
1. Đọc :
2. Từ khó :
3. Bố cục :
- chia 3 phần : SGKT88 89
H

H
H
H
+ Phần II: Chế độ lính tình nguyện.
+ Phần III: Kêt quả của sự hi sinh.
- Em có nhận xét gì về cách đặt tên
nhan đề là Thuế máu ?
+ Thuế máu là thứ thuế đóng bằng xơng
máu, tính mạng con ngời, gợi lên số
phận thảm thơng của ngời dân thuộc địa
thể hiện thái độ của tác giả căm phẫn,
mải mai đối với thực dân Pháp.
- Theo em, văn bản Thuế máu thuộc
kiểu văn bản nào ? Phơng thức biểu đạt
là gì?
+ Văn bản nghị luận.
+ Phơng thức biểu đạt: Tự sự và biểu
cảm.
Văn bản Thuế máu thuộc kiểu văn bản
nghị luận trong đó chia thành 3 luận
điểm. Vậy để hiểu rõ hơn về từng phần
của văn bản chúng ta cùng nhau đi tìm
luận điểm I.
- Với luận điểm chiến tranh bản xứ,
tác giả đã đa ra những luận cứ nào?
+ Những ngời bản xứ phơi thây trên các
bãi chiến trờng.
+ Bị đầu độc bằng thuốc súng.
+ Số lợng: 8 vạn ngời không bao giờ trở
về.

Các em theo dõi phần I SGK và cho cô
biết tại sao từ Ngời bản xứ tác giả lại
để trong ngoặc kép?
+ Tác giả muốn trực tiếp tỏ thái độ
khinh miệt của thực dân Pháp với những
ngời dân thuộc địa trong đó có những
ngời dân Việt Nam theo quan điểm của
chủ nghĩa thực dân.
- Trớc chiến tranh, thc dân Pháp đã gọi
ngời dân bản xứ là gì? Chi tiết nào nói
lên điều ấy?
+ Những tên da đen bẩn thỉu.
- Kiểu văn bản nghị luận.
- Phơng thức biểu đạt: tự sự và
biểu cảm.
III/ Phân tích:
1. Chiến tranh và ng ời
bản xứ
* Trớc chiến tranh:
H
H
H
H
H
+ Những tên An- nam- mít bẩn thỉu, chỉ
biết kéo xe tay và ăn đòn của các quan
cai trị.
+ Đoạn văn trớc năm 1914.....cai trị
nhà ta.
- Qua những chi tiết trên cho ta thấy,

những ngời bản xứ bị coi là gì trớc
chiến tranh?
- Vậy, trớc chiến tranh thái độ của thực
dân Pháp đối với những ngời dân bản xứ
nh thế nào?
+ Thực dân Pháp luôn tự cho mình cái
quyền vô lí, vô nhân, khinh bỉ, coi th-
ờng, lăng nhục ngời dân bản địa. Chúng
xem họ là những giống ngời hạ đẳng,
bẩn thỉu chỉ đáng làm tay sai, đầy tớ, nô
lệ, đó chính là cáhc nhìn thực dân.
- Trong khi chiến tranh xảy ra, các nhà
cầm quyền Pháp gọi những ngời dân An
Nam là gì?
+ Họ đợc gọi banừg những danh từ, tính
từ hào nhoáng, đẹp đẽ là những đứa
con yêu, những ngời bạn hiền,
chiến sĩ bảo vệ công lí và tự do.
- Vậy, nguyên nhân và ý nghĩa của sự
thay đổi trong cách gọi đó là gì?
+ Để phục vụ cho mục đích chiến tranh
và quyền lực của nhà cầm quyền thực
dân Pháp. Sự thay đổi đó là thủ đoạn lừa
đảo dân chúng một cách rẻ tiền và vụng
về để che dấubản chất tàn bạo, độc ác
của thực dân Pháp.
- Hai cách đối xử trên đã gây ra mâu
thuẫn về sự thay đổi thái độ đột ngột
của thực dân Pháp. Vậy mâu thuẫn trào
- Họ đợc coi là giống ngời hạ

đẳng, bẩn thỉu, bị đối xử đánh
đập nh loài vật.
=> Thái độ của thực dân Pháp
Coi thờng, khinh bỉ, lăng nhục
những ngời dân thuộc địa.
* Trong chiến tranh:
H
H
H
H
phúng ở đây đợc bộc lộ ở những khía
cạnh nào?
+ Đó là mâu thuẫn giữa những lời hứa
hẹn to tát, hào nhoáng và cái giá thật đắt
mà hàng vạn dân thuộc địa phải trả
trong cuộc chiến tranh vui tơi.
- Với những từ con yêu, bạn hiền,
chiến tranh vui tơi em có nhận xet gì
về nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ của tác
giả?
+ Nghệ thuật châm biếm đả kích sâu
sắc.
+ Giọng điệu trào phúng hài hớc.
=>Giọng văn vừa châm biếm giễu cợt
nhng cũng đầy xót xa. Tác giả sử dụng
hình ảnh, số liệu cụ thể, sinh động, sử
dụng phép liệt kê. Cách sử dụng nghệ
thuật đó cung cấp thông tin có sức
truyền cảm, thuyết phục đối với ngời
đọc.

- Các em theo dõi tiếp đọan Đùng một
cái.... các ngài thống chế. Số phận của
những ngời dân thuộc địa trong các
cuộc chiến tranh phi nghĩa đợc tác giả
miêu tả qua các chi tiết nào?
+ Họ phải xa lìa vợ con, rời bỏ công
việc để đổ máu và mất mạng nơi chiến
trờng xa xôi vì cái vinh quang họ không
bao giờ đợc hởng.
+ Họ phải vợt đại dơng xa xôi, phơi
thây, bỏ xác.
- Số phận của những ngời bị đi lính, đi
làm bia đỡ đạn thì nh vậy. Vậy số phận
của những ngời ở hậu phơng thì sao?
+ Họ phải làm việc trong các xởng
thuốc súng, sản xuất vũ khí chiến tranh.
Làm việc đến kiệt sức, hít những
luồng khí độc đỏ ối đến nh khạc ra từng
miếng phổi.
- Chi tiết 70 vạn ngời bản xứ đã đặt
chân lên đất Pháp, trong số đó có tám
=> Họ phải chịu cái chết thảm
thơng.
=> Họ phải lao động kiệt sức.