XỬ LÝ SỐ LIỆU

lËp kÕ ho¹ch cho xö lý
sè liÖu
GS.Ts Ph¹m Duy Têng
Bé m«n Dinh dìng vµ VÖ sinh an
toµn thùc phÈm


Mục tiêu
 Xác định được tầm quan trọng của việc phân loại,
kiểm soát chất lượng số liệu và quá trình xử lý số
liệu.
 Mô tả được làm thế nào để phân tích diễn giải số
liệu với các biến và mục tiêu của nghiên cứu
 Lập kế hoạch cho quá trình xử lý số liệu ( các bản
yêu cầu phân tích, bảng trống dự kiến.


Tại sao phải lập kế hoạch phân tích số
liệu
 Hình

thành rõ ràng hơn những yêu cầu xắp
xếp nguồn số liệu
 Xem xét đầy đủ hơn các kĩ thuật thu thập số
liệu
 Phải lập kế hoạch xử lý trước khi tiến hành
thu thập số liệu để có thể điều chỉnh các biến
và kĩ thuật thu thập số liệu


Kế hoạch phân tích số liệu bao gồm

những nội dung nào?
 Lựa

chọn xắp xếp phân loại số liệu ( sorting
data)
 Hình thành bản kiểm chất lượng số liệu, kế
hoạch kiểm tra chất lượng
 Quá trình làm sạch số liệu
 Phân tích số liệu


II. Phân loại số liệu
 Xây

dựng bảng phân loại số liệu
 Những số liệu, biến số thuộc loại gì?
 Có bao nhiêu nhóm nghiên cứu?
 Có những loại liên quan nào?
 Có thể có biện pháp nào thích hợp để kiểm
tra số liệu và phân tích nó


Biến số là :
Biến danh mục: Các số đo gọi theo tên không xếp thứ
tự được: màu mắt, da, tóc, nhóm máu..
 Biến loại mục: các số đo có thể xếp theo thứ tự
được: giai đoạn bệnh..
 Biến khoảng chia: Các số đo có thể chia khoảng mà
không gốc Zero thật sự ( Thân nhiệt)
 Biến tỷ xuất: các số đo có gốc Zero thật sự ( chiều

cao, cân nặng…)


 Biến

định tính
 Biến định lượng
 Biến độc lâp- phụ thuộc
 Chuyển hóa biến


III. Hình thành bản kiểm chất lượng số
liệu








Phần lớn là kiểm tra trên thực địa về quá trình thu
thập thông tin đã đủ chưa và số liệu đã lấy chính xác
chưa.
Các câu hỏi trong bản phỏng vấn đã điền đủ chưa,
có bao nhiêu câu hỏi bị mất.
Có những lỗi kĩ thuật nào dẫn đến số liệu thô bị sai
Số liệu đó có thể lấy lại chính xác được không?
Có phải bỏ toàn bộ số liệu đó không?
Sai số cần loại bỏ

IV. Chuẩn bị số liệu phân tích
 Những

tài liệu, vật liệu, các bảng yêu cầu
phân tích, bảng trống
 Các chương trình phần mềm
 Các bảng yêu cầu phân loại
 Các bảng yếu cầu mã hóa
- Mã hóa các câu hỏi mở
- Mã hóa câu hỏi đóng


 Xây

dựng chương trình nhập liệu trên
chương trình máy tính (Exel, Epi-Info, SPSS,
Stata..).
 Tạo bộ Qes
 Tạo chương trình kiểm tra tự động kiểm soát
số liệu.(check).


V. Phân tích số liệu
 Từ

bảng yêu cầu xử lý số liệu, bảng trống
chúng ta có thể tiến hành xử lý số liệu
thường :

–
–
–
–
–

Tần số
Tỷ số
Tỷ lệ
Số trung bình
Độ lệch chuẩn


Phương pháp suy luận
 Khoảng

tin cậy
 Suy luận thống kê :
- Thử nghiệm giả thuyết
- Giải quyết vấn đề đặt giả thuyết


H1

Ho

Ngưỡng

ß
Không vứt bỏ Ho

α
Vứt bỏ Ho


Thực tế giả thuyết Ho
Đúng

Sai

Kết luận
Không vứt bỏ GT
Ho

1-ß

Sai lầm loại 2

Vứt bỏ GT Ho

1-α

Nguy cơ sai lầm
loại 1


 Giả

thuyết Ho được chấp nhận khi nó đúng
không có sai lầm

 Giả thuyết Ho được vứt bỏ khi nó sai, không
có sai lầm
 Giả thuyết Ho bi vứt bỏ khi nó thực có : sai
lầm loại 1
 Giả thuyết Ho được chấp nhận trong khi có
sai: sai lầm loại 2


 Phân

tích và nhận định kết quả; Đánh giá
mức độ phân tán sử dụng σ
 Đánh giá sai số trung bình
 So sánh độ phân tán của 2 số liệu
 So sánh 2 số trung bình
 So sánh tỷ lệ
 Tương quan


Một số Test thông thường
Tên Test

Kí
hiệu

Loại biến

Mục đích

T-test 2 mẫu độc

lập

t

Liên tục

So sánh hai số TB của 2
biến độc lập

T-test 2 mẫu
ghép cặp

t

Liên tục

So sánh hai số TB của 2
nhóm ghép cặ

Anova

F

Liên tục

3 biến

Mann Whitney U
test

U

Phi tham số

So sánh điểm phân loại
của 2 nhóm

Wilcoxon signed
rank test

Z

Phi tham số

So sánh điểm của 2 nhóm
ghép cặp

độc lập


Tên
 Test

Kí hiệu

Kruskal Wallis
test

Chi square

2

‫א‬

Loại biến

Mục đích

Phi tham số

So sánh điểm phân
loại > 2 nhóm

Phi tham số So sánh 2 tỷ lệ

Pearson’ Product- r
moment
Correlation

Tham số

Để kiểm tra mối
tương quan hai biến
liên tục

Spearman’s
correlation
coegicentt

Phi tham số

Để kiêm tra 2 biến
phân loại

r


Phân tích số liệu









Đưa ra ý nghĩa của số liệu đã thu thập
Phân tích / phiên giải dựa vào mục tiêu nghiên cứu
Nhằm giải thích mô hình nguyên nhân
Mô tả thực trạng
Đưa ra khuynh hướng
So sánh với chuẩn
Phân loại theo theo ngưỡng
Sử dụng các thuật toán thích hợp


Những câu hỏi khi phân tích số liệu
 Có

vấn đề dinh dưỡng nào đang tồn tại?
 Khuynh hướng của vấn đề dinh dưỡng?
 Đối tượng nào bi ảnh hưởng?
 Tầng lớp nào chịu tác động nhiều nhất
 Phân bố vấn đề dinh dưỡng theo địa dư

20