GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG THẨM ĐỊNH TÀI CHÍNH DỰ ÁN ĐẦU TƯ TRONG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM

GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG THẨM ĐỊNH TÀI CHÍNH DỰ ÁN
ĐẦU TƯ TRONG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG NGOẠI
THƯƠNG VIỆT NAM
3.1. Định hướng trong hoạt động tín dụng của VCB trong thời gian tới.
3.1.1. Định hướng chung của VCB
Định hướng chung của VCB trong thời gian tới được trình bày rõ nét
trong đề tài cơ cấu ngân hàng Ngoại thương, đã được Chính phủ thông qua
và bắt đầu thực hiện từ năm 2001.
Trong thời gian tới Ngân hàng Ngoại thương phấn đấu đạt được
những mục tiêu sau:
- Giải quyết dứt điểm nợ khê đọng khó đòi là kết quả của thời kì bao
cấp, khoản này là rất lớn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tình hình tài
chính của Ngân hàng.
- Phấn đấu nâng tỷ trọng đầu tư cho nền kinh tế, nâng cao thị phần tín
dụng của Ngân hàng Ngoại thương trong toàn ngành.
- Lập ủy ban quản lý tài sản, và nguồn vốn để có thể chủ động hơn
trong phòng chống rủi ro thanh toán đối với ngân hàng.
- Chuyển dịch cơ cấu nguồn vốn theo hướng tăng tỷ trọng nguồn vốn có
kỳ hạn, đặc biệt là nguồn vốn dài hạn, tăng tỷ trọng nguồn vốn VND. Đổi
mới công tác điều hành vốn theo hướng tạo điều kiện cho các chi nhánh chủ
động hơn trong công tác quản lý vốn, đồng thời nâng cao vai trò của hội sở
chính trong việc điều hòa vốn của toàn hệ thống theo tinh thần vừa khuyến
khích các chi nhánh tích cực huy động vốn, tạo điều kiện cho các chi nhánh
tăng khả năng trong công tác tín dụng.
- Xây dựng mô hình tổ chức theo hướng hướng về khách hàng, phục vụ
đáp ứng tốt nhất cho sự tiện lợi của khách hàng. Hiện nay mô hình tổ chức
của Ngân hàng theo mô hình truyền thống, tức có sự phân tách giữa các
phòng ban theo chức năng, nghiệp vụ. Do đó, đối với khách hàng giao dịch
với ngân hàng, họ phải đi qua rất nhiều phòng ban khác nhau mới có thể
giải quyết được công việc. Nhưng, với mô hình tổ chức kiểu mới, khách hàng
có thể giải quyết công việc thông qua một phòng duy nhất. Do vậy, yếu điểm

không quan tâm và không nắm bắt được nhu cầu của khách hàng được khắc
phục, mặt khác lại có thể có được sự phối kết hợp giữa các phòng ban khác
nhau một cách nhịp nhàng.
- Xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, có năng lực để đáp ứng điều kiện hoạt
động cạnh tranh gay gắt trong thời gian sắp tới. Xây dựng đội ngũ làm công
tác khách hàng mang tính hệ thống.
- Kết hợp hài hòa, đồng bộ giữa công cụ lãi suất, tỷ giá, hạn mức tín
dụng, phí thanh toán để đưa ra những sản phẩm mới phù hợp với từng đối
tượng khách hàng.
- Tích cực triển khai các đề án nhằm hiện đại hóa công nghệ ngân hàng
để bắt kịp với trình độ cộng nghệ ngân hàng của khu vực và trên thế giới.
- Hoàn thiện công tác kiểm tra, kiểm toán nội bộ, dần dần tiến tới tách
bạch hóa hoạt động của bộ phận kiểm tra, kiểm toán ra khỏi hoạt động tác
nghiệp ngân hàng.
3.1.2. Định hướng hoạt động tín dụng của VCB trong thời gian
tới
- Ngân hàng phấn đấu đạt được mức tăng trưởng dư nợ tín dụng hàng
năm từ 18 - 20% trở lên, trong đó tín dụng xuất nhập khẩu chiếm 50-60%
tổng dư nợ. Thị phần thanh toán xuất nhập khẩu chiếm 29%, tỷ lệ Nợ quá
hạn/ Tổng dư nợ đến hạn giảm xuống dưới 2%.
- Tăng cường tỷ trọng tín dụng trung và dài hạn từ 30 - 40% tổng dự nợ.
- Mở rộng hệ thống mạng lưới các chi nhánh cấp 1, cấp 2 vào phòng
giao dịch phù hợp với nhu cầu phát triển hoạt động ngân hàng ở địa
phương, tăng cường khả năng tiếp cận, thu hút nguồn vốn nhàn rỗi trong
dân cư và doanh nghiệp, tăng cường tiếp xúc với các đối tượng có nhu cầu
về vốn, nâng cao tư duy kinh tế thị trường, củng cố uy tín trong nước và trên
trường quốc tế, tranh thủ tiếp cận các nguồn vốn ủy thác.
- Trên cơ sở phát huy thế mạnh của NHNT, phát huy kết quả bước đầu
đề án tái cơ cấu, đẩy mạnh công tác tín dụng nhằm đạt được mức tăng
trưởng mang tính đột phá. Nghiên cứu, cải tiến phương thức chỉ đạo và

quản lý tín dụng trong mối quan hệ giữa hội sở chính theo hướng tạo thêm
tính chủ động cho chi nhánh đồng thời Hội sở chính phải đi sâu thực tế hơn
trên cơ sở xây dựng cơ chế xác định hạn mức rủi ro cho từng chi nhánh và
khách hàng. Tăng cường đội ngũ làm công tác tín dụng trong hệ thống.
- Trong thời gian qua, đối tượng khách hàng chủ yếu của ngân hàng
Ngoại thương là các doanh nghiệp nhà nước lớn như các Tổng Công ty 90,
91, các đối tượng khách hàng khác dường như chưa được chú trọng một
cách thích đáng. Để tận dụng lợi thế của mình về nguồn vốn, trong thời gian
tới ngân hàng thực hiện các chính sách mềm dẻo để thu hút những khách
hàng tiềm năng như các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, các doanh
nghiệp thuộc loại vừa và nhỏ bên cạnh việc củng cố đội ngũ khách hàng
truyền thống.
- Trong khi mở rộng tín dụng cần phải đi đôi với chất lượng tín dụng,
đầu tư vào các dự án có hiệu quả, đảm bảo an toàn vốn, không chỉ chú ý đến
hiệu quả kinh tế mà cũng cần phải xem xét đến hiệu quả về mặt xã hội của
dự án.
- Trong khi mở rộng tín dụng cần phải đi đôi với chất lượng tín dụng,
đầu tư vào các dự án có hiệu quả, đảm bảo an toàn vốn, không chỉ chú ý đến
hiệu quả kinh tế mà cũng cần phải xem xét đến hiệu quả về mặt xã hội của
dự án.
3.2. Giải pháp nâng cao chất lượng thẩm định tài chính dự án
đầu tư tại ngân hàng ngoại thương Việt Nam
Nâng cao chất lượng của hoạt động thẩm định tài chính dự án đầu tư
là một yêu cầu luôn được đặt ra đối với thẩm định dự án của các ngân hàng
để họ có thể chủ động trong việc ngăn chặn những dự án tồi và tài trợ cho
những dự án có hiệu quả. Nâng cao chất lượng thẩm định tài chính dự án
đầu tư có ý nghĩa quan trọng trong bối cảnh nước ta đang đẩy nhanh tốc độ
đầu tư, nhằm đạt được mục tiêu duy trì nhịp độ tăng trưởng kinh tế bền
vững tạo đà cho bước phát triển vững chắc trong những năm sau và thực
hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Nâng cao chất lượng thẩm định tài chính dự án còn giúp cho các ngân
hàng có thể chủ động trọng việc tham gia tư vấn thẩm định và từ chối ngay
từ đầu những ý tưởng đầu tư không khả thi, tiết kiệm chi phí cho nền kinh tế
(của chủ đầu tư, của ngân hàng, của nhà nước). Chính vì lẽ đó, việc nâng cao
chất lượng thẩm định tài chính dự án luôn là mối quan tâm của các nhà
lãnh đạo và của ngành ngân hàng.
3.2.1. Khắc phục nhược điểm trong nội dung thẩm định
3.2.1.1.Nâng cao tính chính xác của việc tính toán các chỉ tiêu đánh giá
hiệu quả tài chính.
Ngân hàng cần nghiên cứu và ban hành hệ thống các tiêu chuẩn cho
phép đối với từng ngành nghề. Đây là hệ thống các chỉ tiêu dùng để so sánh
với các chỉ tiêu hiệu quả và an toàn tài chính của dự án, từ đó có thể kết luận
dự án có được chấp nhận tài trợ hay không. Tuy nhiên, đây cũng là vấn đề
gây không ít khó khăn cho ngân hàng, bởi lẽ, hiện nay chưa có cơ quan nào
nghiên cứu và ban hành hệ thống các tiêu chuẩn cho phép. Do vậy, ngân
hàng cần nghiên cứu và ban hành hệ thống các tiêu chuẩn cho phép đối với
từng ngành nghề áp dụng riêng cho ngân hàng của mình. Ví dụ chỉ tiêu thời
gian hoàn vốn đối với các dự án công nghiệp nhẹ có thể lấy PP < 7 năm, các
dự án công nghiệp nặng PP < 10 năm...
Hệ thống chỉ tiêu đánh giá hiệu quả tài chính dự án là nội dung chính
mang tính chất xương sống của toàn bộ quá trình thẩm định tài chính dự
án. Trong khi áp dụng các chỉ tiêu này, ngân hàng cần phải có sự quan tâm
đúng mức tới vấn đề giá trị thời gian của tiền, nếu không thì không thể so
sánh các giá trị tại các thời điểm khác nhau một cách chính xác.
Vì vậy, trong khi áp dụng hệ thống chỉ tiêu cần phải coi các chỉ tiêu NPV,
IRR, PI, PP là các chỉ tiêu mang tính chất bắt buộc khi tính toán. Tuy nhiên,
điều quan trọng là cần phải rút ra được ý nghĩa, vai trò của các chỉ tiêu đó là
như thế nào chứ không phải chỉ thanh toán đơn thuần để có được kết luận
chính xác đối với từng loại dự án khác nhau.
Trong khi tính toán các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả tài chính dự án, ngân

hàng cần quan tâm tới các vấn đề sau.
Xác định khoản thu hồi ở thời điểm cuối dự án
Đối với các khoản thu hồi như thu hồi thanh lí TSCĐ khi dự án kết thúc,
khoản thu nhập này là khoản thu nhập làm tăng giá trị luồng tiền tại thời
điểm cuối của dự án, khi xác định luồng tiền thì khoản thu hồi này được coi
là khoản thu nhập bình thường và phải chịu thuế thu nhập doanh nghiệp.
Xác định chính xác tỷ lệ chiết khấu
Xác định chính xác được tỷ lệ chiết khấu là một việc làm không đơn
giản. Về lý thuyết tỷ lệ chiết khấu là chi phí bình quân gia quyền của vốn -
WACC, nhưng trong hoàn cảnh hiện nay việc xác định được chi phí vốn bình
quân không phải là việc làm dễ dàng. Vấn đề đòi hỏi hiện nay là cần phải xác
định được mức độ rủi ro đối với từng ngành nghề, lĩnh vực khác nhau từ đó
có thể lấy dự đoán đó làm cơ sở cho việc dự tính lãi suất chiết khấu.
Đối với dự án này lãi suất chiết khấu được ngân hàng sử dụng được lấy
là lãi suất cho vay.
3.2.1.2. Cần linh hoạt hơn trong các dự tính mức thay đổi của giá bán
sản phẩm
Khi áp dụng các phương pháp hiện đại dự án không chỉ được xem xét ở
trạng thái tĩnh mà nó còn được xem xét ở trạng thái động nhằm đưa ra
những phân tích mang tính chất thực tế hơn. Thông qua đó ngân hàng có
những đánh giá xác đáng về mối quan hệ giữa rủi ro và lợi nhuận. Mức độ
này hợp lý thì ngân hàng sẽ chấp nhận tài trợ, hơn thế nữa việc nhận diện
mức độ của các rủi ro có thể giúp cho ngân hàng có được các biện pháp
phòng ngừa hiệu quả để hạn chế được các rủi ro đó. Ngân hàng có thể dùng
hai cách để dự tính mức độ biến tiên của các yếu tố của dự án.
Đối với phân tích tình huống: Như phần lý thuyết đã trình bày, việc
phân tích tình huống là việc xác định các tình huống xấu nhất, tốt nhất có
thể xảy ra đối với dự án, đồng thời xác suất xảy ra các trường hợp đó, sau
đó tính toán các chỉ tiêu tài chính theo từng phương án, và xác định độ lệch
cũng như giá trị trung bình của chúng, từ đó được xác suất các chỉ tiêu tài

chính lớn bằng nhỏ hơn giá trị cần thiết được lựa chọn. Tuy nhiên phân tích
tình huống hiện nay ở Việt Nam là không khả thi do điều kiện phát triển ở
nước ta hiện nay. Việc phân tích đó đòi hỏi phải có được thông tin cần thiết,
mức độ chính xác của thông tin có được phải cao, xác định được xác suất có
thể xẩy ra và phải có các phương tiện kĩ thuật hiện đại.
Phương pháp phân tích độ nhạy của Ngân hàng hiện nay đang áp dụng
không được linh hoạt với lý do là các mức biến thiên về giá của sản phẩm
của dự án chỉ được ngân hàng dự tính theo chủ quan dự án nào cũng được
áp dụng mức giá thay đổi là 5% đây là một sự áp đặt có tính cứng nhắc,
không khoa học. Chính vì vậy, trong thời gian tới ngân hàng nên áp dụng
mức thay đổi linh hoạt hơn để phù hợp với thực tế.
3.2.2. Nâng cao hơn nữa trình độ cán bộ và đạo đức nghề nghiệp
Nhân tố con người đóng vai trò quyết định mang tính chi phối đối với
bất kì hoạt động nào, đối với hoạt động thẩm định cũng vậy. Trong hoạt
động thẩm định, cán bộ thẩm định trực tiếp tổ chức công tác thẩm định hiệu