Bài tìm hiểu 1000 năm Thăng Long Hà Nội

PHÒNG GD-ĐT ĐAM RÔNG
TRƯỜNG THCS LIÊNG TRANG
BÀI DỰ THI TÌM HIỂU 1000 NĂM
THĂNG LONG HÀ NỘI
Họ và tên : Ngô Thị Huyền
Đơn vị công tác : Trường THCS Liêng Trang
Chuyên Môn : Hóa – Công Nghệ
Câu 1: Lịch sử của 1000 năm Thăng Long Hà Nội :
Theo lịch sử ghi chép :
Mùa thu, tháng 7 năm Canh Tuất
(1010), Lý Công Uẩn dời đô từ Hoa Lư
ra thành Ðại La và đổi tên Ðại La thành
Thăng Long.
Thành là chỗ chính quyền và quân
đội ở. Phường là chỗ dân ở, làm thủ
công và buôn bán. Toàn bộ Thăng Long
dài từ Bưởi, Hồ Tây đến tháp Báo Thiên,
Hồ Gươm (Hoàng Ðạo Thúy - Hà Nội
thanh lịch, 1996). Cả hai khu vực đó gọi
là phủ Ứng Thiên, tới năm 1014 gọi là
Nam Kinh, cư dân sống ở Thăng Long
thời bấy giờ được.
Sang đời Trần, Thăng Long lại có
tên là Trung Kinh. Năm 1230 được chia
thành 61 phường. Ðến triều Hồ, Kinh
đô mới được xây dựng ở Thanh Hóa có
tên gọi là Tây Ðô

Thăng Long được gọi là Ðông Ðô. Dưới thời Minh thuộc, chúng đổi Ðông Ðô thành Ðông
Quan. Sang triều Lê xây dựng Lam Kinh còn được gọi là Tây Kinh, Thăng Long đổi thành Ðông
Kinh. Ðến triều Mạc, Ðông Kinh trở lại tên gọi là Thăng Long. Năm 1802, Gia Long lên ngôi,

đóng đô ở Phú Xuân, Thăng Long vẫn là thủ phủ của Bắc thành (có 11 trấn). Năm 1831, Minh
Mạng lấy đất Kinh thành cũ gộp với mấy huyện chung quanh của trấn Sơn Nam thượng và trấn
Sơn Tây cũ lập thành tỉnh Hà Nội. Sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945, Hà Nội đã chính thức
trở thành Thủ đô của nước Việt Nam độc lập.
Từ đây, những cư dân sinh sống ở Hà Nội được gọi là người Hà Nội - tức người dân Thủ đô
Hà Nội. Dân số nước ta khi đó hơn 20 triệu người, Thủ đô Hà Nội chỉ khoảng vài chục vạn. Cho
đến thập niên 60 của thế kỷ trước, từ trung tâm thành phố xuống đến cuối phố Lò Ðúc đã là vùng
nông thôn với nhiều ao hồ và các cánh đồng lúa, trên bờ là các rặng ổi, đến gò Ðống Ða đã là
ngoại thành, dân cư rất thưa thớt. Khu vực Văn Chương, Linh Quang sau ga Hà Nội toàn ao hồ.
Vùng đất Thăng Long thời kỳ này chia thành hai khu vực: Khu vực thứ nhất là nơi Vua thiết
triều nằm trong tòa thành xây được gọi là "Thăng Long thành", và khu vực thứ hai bao bọc
chung quanh là khu dân cư, nơi làm ăn sinh sống của đủ các hạng sĩ, nông, công, thương được
bao bởi một tòa thành đất gọi là "Thăng Long ngoại thành".
Sử cũ chép rằng, trong thành có 13 trại,
ngoài thành có 61 phường. Người Hà
Nội và những người đến nhập cư sống
rất hòa thuận, hầu như không có phân
biệt đối xử. Sinh viên đại học sau khi tốt
nghiệp ra trường, bất kể là người Hà Nội
hay người các tỉnh khác đều sẵn sàng
tuân theo sự phân công của tổ chức hoặc
xung phong đến những vùng xa xôi công
tác.
Thời gian này trật tự xã hội tốt đẹp, nền
nếp gia phong có thể nói rất chuẩn mực,
được thể hiện từ trong nhà ra đến xã hội.
Trong nhà, có khi đến tứ đại đồng
đường đều giữ nếp trên kính, dưới
nhường, nói năng lễ phép có thưa gửi,
không bao giờ được nói trống không.

Con cái vâng lời ông bà, bố mẹ. Vợ chồng có gì không phải đóng cửa bảo nhau, ít khi to tiếng.
Ngoài xã hội, người có tuổi được kính trọng. Mỗi khi có gì sơ suất thì nói lời xin lỗi. Ở trường
học thể hiện rất rõ sự tôn sư trọng đạo. Học trò lễ phép với thầy giáo, cô giáo... Những điều đó
đã nói lên phong cách của người Hà Nội:
Chẳng thơm cũng thể hoa nhài,
Dẫu không thanh lịch cũng người Tràng An!
Theo cụ Hoàng Ðạo Thúy trong cuốn Hà Nội thanh lịch, Tràng An (Trường An) là nơi ở
lâu dài và yên ổn. Ở nước ta, nhà Ðinh và nhà tiền Lê đóng đô ở Hoa Lư, đến giờ chỗ ấy vẫn gọi
là xã Trường Yên (thượng và hạ). Ðời Lý, Tràng An là đất Thăng Long. Người ta bảo: Ðất
Thăng Long "địa linh, nhân kiệt", đất thiêng, người giỏi. Dân Thủ đô ta xưa, hay tự hào mình ở
Thủ đô một nước "văn hiến", ở đất "nghìn năm văn vật". Các cụ sống theo nền nếp "lễ giáo" từ
nghìn xưa để lại. Xã hội gồm sự liên hệ của những nhóm người: Vua và tôi (dân), cha và con,
thầy và trò, anh và em, chồng và vợ, bè và bạn. Người nọ có nhiệm vụ với người kia. Vua được
tôn vì chăm dân; nhưng giữa vua và dân thì dân là trọng. Sự mong mỏi của người dân có một thế
giới "đại đồng", được "coi trẻ nhà khác như trẻ nhà mình, coi người già nhà khác như người già
nhà mình". Ai cũng lo "dạy con" vì sợ rằng "nuôi mà không dạy, thì con gần như cầm, thú". Dạy
con bắt đầu từ hiếu, rồi đễ, trung với nước, tín với bạn bè. Lễ là việc có tổ chức, sắp xếp lễ phép.
Nghĩa là công bằng, bổn phận phải làm. Liêm là trong sạch. Sĩ là biết xấu hổ. Ngoài lối giáo dục
cổ truyền ấy, người ta cũng học đạo đức "bác ái" của Phật và tính "thanh tao" của Lão.
Ðất Kinh kỳ có nhiều trường học lớn, có các thầy đạo
cao đức trọng như: Mạc Ðĩnh Chi, Chu Văn An, Vũ
Tông Phan... nơi diễn ra các khoa thi cao nhất nước.
Phường Báo Thiên phía tây Hồ Gươm là nơi đi lại
của các văn nhân, sĩ tử. Ðến ngày "bình văn" là các
đình, chùa chật ních người đến nghe giảng. Hàng
Gai, Hàng Ðào là khu vực của các vị hào hoa, phong
nhã. Các làng quanh thành: Kẻ Bưởi, Kẻ Mọc, Kẻ
Lủ, Kẻ Mơ... gọi là Kẻ Chợ.
Người Tràng An cần cù, cứng rắn, vẻ thanh lịch đôi lúc hào hoa, yêu văn, yêu hoa, sành mỹ
thuật, ăn mặc đơn sơ và trang nhã. Nói lời văn vẻ dễ nghe, dễ hòa hợp với bà con phường, xóm,

hay động lòng vì việc nghĩa, tình người, ghét cay ghét đắng những chuyện tục tằn, kệch cỡm,
hoạnh họe, lố lăng, đê tiện. Người Tràng An ở với nhau "biết nhịn", "biết nể", "biết ngượng",
"biết suy bụng ta ra bụng người". Lấy người Tràng An làm chuẩn mực cho người Hà Nội, người
Thủ đô hôm nay là điều hoàn toàn tự nhiên, là sự kế thừa truyền thống tốt đẹp của văn hóa Kinh
đô của văn hiến Việt Nam.
Người Tràng An" (Trường Yên) là người
Kinh kỳ, Thủ đô. Thanh, trong sáng, không tục,
không thô lỗ. Lịch, lịch thiệp, lịch lãm, lịch sự...
Phong độ người Hà Nội "thanh lịch".
Ở Sơn Tây, ở Bắc Ninh, mà có khách sang thì bà chủ
hay nói với hàng xóm: Nhà tôi có khách Hà Nội! Bà
con quý lắm, hay lưu ý đến lời nói, kiểu cách, cả cách
ăn mặc của khách.
Tháng 10-1954, cuộc kháng chiến chống
thực dân Pháp kết thúc thắng lợi, hòa
bình lập lại, Trung ương về lại Thủ đô,
Hà Nội trở thành trung tâm chính trị, văn
hóa, kinh tế của cả nước. Hà Nội là nơi
làm việc của các cơ quan Trung ương,
nơi tập trung các trường đại học, trung
học chuyên nghiệp, đào tạo đội ngũ cán
bộ chính trị, khoa học, kinh tế, văn hóa
cho cả nước. Thời kỳ này, dân số Hà
Nội tăng lên một cách đáng kể. Tuy vậy
dân số Hà Nội vào thập niên 50, 60 của
thế kỷ trước cũng chỉ dừng ở con số vài
chục vạn, tình hình xã hội Hà Nội vẫn
giữ được nếp xưa. Cũng không ai quy
định mấy đời sống ở Hà Nội thì được
gọi là người Hà Nội. Nhiều người đã ở

Hà Nội đến ba bốn đời vẫn không coi
mình là người Hà Nội, người Hà Nội
tiếp nhận họ trong nghĩa đồng bào cùng
hòa nhập vào văn hóa Hà Nội
Các nhà nghiên cứu và các nhà quản lý phải tiến hành xây dựng một mẫu "người Hà
Nội", "gia đình Hà Nội" trong giai đoạn hiện nay. Vai trò giáo dục không thể chỉ dựa vào nhà
trường mà coi nhẹ sự giáo dục của cộng đồng và giáo dục trong gia đình. Giáo dục của cộng
đồng là trách nhiệm của mỗi người đối với những hành vi trái với đạo đức, văn hóa. Vai trò giáo
dục trong gia đình hết sức quan trọng bởi vì tất cả các thành viên trong xã hội đều nằm trong gia
đình. Nếu mọi gia đình có nền nếp, có văn hóa thì sẽ có xã hội văn hóa, bởi vì "Gia đình là tế bào
của xã hội". Các tế bào có lành mạnh thì mới có một xã hội cường tráng. Mặt khác, cũng cần có
hành lang pháp luật định hướng cho lối sống và hành vi của người Hà Nội. Có như vậy mới hy
vọng xây dựng thành công phong cách người Hà Nội thanh lịch, văn minh, đóng góp thiết thực
cho công cuộc xây dựng Thủ đô văn minh - hiện đại chào mừng kỷ niệm 1000 năm Thăng Long
- Hà Nội.
Câu 2 : Cảm nghĩ về 1000 năm Thăng Long Hà Nội
Bản thân tôi chưa một lần được, đặt chân đến Thu đô Hà Hội, chỉ biết qua tranh ảnh và
những đoạn phim thôi, nhưng Hà Nội Đã ở trong trái tim tôi từ bao giờ không biết nữa, không
những thế mà trong tâm trí tôi còn lưu giữ rất nhiều hình ảnh về Hà Nội. Những con đường,
những góc phố tôi chưa một lần đi qua mà sao thấy thân quen lạ thường. Tôi còn có thể ngửi
được mùi hoa sữ về đêm của Hà Nội dọng bờ hồ Hoàn Kiếm.
Thủ đô hôm nay, dấu ấn của một Thăng Long cổ kính như còn lắng đọng ở từng góc
phố, hàng cây, trên những bức tường rêu phong nơi phố cổ, hay những chiếc cổng, chiếc giếng
làng xứ Ðoài. Giữa nhịp sống hối hả, náo nhiệt của Thủ đô hiện đại, luôn có một Hà Nội bình
yên, sâu lắng.
Những bức ảnh đẹp của các nghệ sĩ danh tiếng về một Thăng Long cổ kính, vẫn thường thấy
hình ảnh người phụ nữ với đôi quang gánh trên vai. Trong tranh Bùi Xuân Phái cũng thấp
thoáng những gánh hàng rong. Không có hàng rong, hẳn Thạch Lam đã chẳng thể viết "Hà Nội
băm sáu phố phường"... Phải chăng, hàng rong, là hàng thứ 37, thứ hàng không được đặt tên,
nhưng có thể bắt gặp ở bất cứ ngõ ngách nào của Thăng Long, Hà Nội? Nhiều người ở làng

Láng (nay là phường Láng Thượng) vẫn nhớ hình ảnh bà Cao, ở tuổi ngoài 70, mỗi năm vào
mùa cốm, đi bộ hàng cây số từ làng Mễ Trì vào phố. Chân trần, quang gánh trên vai, cái dáng
cao gầy, bà Cao thong thả bước, qua những đường phố đông đúc. Có người mua, bà đặt gánh
xuống, bỏm bẻm nhai trầu, gói cốm bằng lá sen trao tay khách. Bà Cao đi bán cốm, vì nỗi nhớ,
dù các con luôn lo lắng cho sức khỏe của bà. Giờ bà đã thành người thiên cổ. Nhưng chỉ ít hôm
nữa thôi, lá sấu, lá cây cơm nguội, xà cừ... sẽ lại rơi đầy trên phố. Ðêm đêm, hương hoa sữa lại
nồng nàn như bao mùa thu đã qua. Và đâu đó trên phố phường tấp nập, sẽ vẫn có những người
phụ nữ đậm nét thôn quê, như bà Cao, gánh qua phố những thứ quà của mùa thu, là cốm, là
hồng, là chuối trứng cuốc...
Ước mơ của tôi là, một ngày nào đó được về thăm Hà Nội, mang trái tim của một người
con sống và làm việc tại Miền Nam về với Hà Nội . Muốn được chìm đắm trong long Hà Nội
đất Thăng Long ngàn năm văn hiến, được thưởng thức những hương vị quê hương của đất Bắc.
Hà Nội của một ngàn năm, được tái hiện lại và được nhớ về trong khoảng thời gian và
không gian của năm 2010. Một năm mà đất nước đã hoàn toàn đổi mới, đã thay da đổi thịt. Con
người Việt Nam đã Văn minh hiện đại, đã được ăn no mặc ấm. Song tuyệt đối không quên cội
nguồn dân tộc. Bác Hồ đã từng nói : “Các Vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải
giữa lấy nước”. Vâng chúng ta sẽ làm theo lời Bác giữa nước và giữ gìn truyền thống vân hóa
của nức Việt Nam.
“CHÚC ĐẠI LỄ KỈ NIỆM 1000 NĂM THĂNG LONG HÀ NỘI THÀNH CÔNG TỐT ĐẸP”