Giai Nobel Hoa hoc 2010

Nobel Hóa học 2010: carbon lại được vinh danh!
Thứ Năm, 07/10/2010, 08:26 SA | Lượt xem: 67
Chiều 6-10, Hội đồng Nobel đã công bố trao giải Nobel Hóa học 2010 cho ba nhà khoa học
Richard Heck (người Mỹ), Ei-ichi Negishi và Akira Suzuki (người Nhật), cha đẻ của công trình
nghiên cứu về việc liên kết các nguyên tử carbon trong hợp chất hữu cơ, tạo tiền đề tạo ra các hợp
chất hữu cơ phức tạp hơn.
Đây cũng là một sự trùng hợp lý thú, bởi các công trình nghiên cứu về nguyên tử carbon được
vinh danh lần lượt trong hai giải Nobel Vật lý và Nobel Hóa học trong cùng một năm. Chỉ trước
đó một ngày, hai nhà khoa học Adre Geim và Konstantin Novoselov, đã nhận giải thưởng Nobel
Vật lý cho công trình nghiên cứu Graphene, một dạng hình thù của carbon.
Chân dung ba nhà khoa học đoạt giải Nobel Hóa học 2010. (Ảnh: AP)

Ba nhà khoa học Richard F. Heck, Ei-ichi Negishi và Akira Suzuki sẽ cùng chia nhau khoản tiền
thưởng 10 triệu kronor (tương đương 1,5 triệu USD) vì đã tìm ra phương pháp "liên kết chéo sử
dụng chất xúc tác Palladium trong tổng hợp hữu cơ". Công cụ này đã cải thiện khả năng tổng hợp
những hợp chất cơ bản của các nhà hóa học, như tạo ra những phân tử carbon có cấu trúc phức tạp
trong tự nhiên.
Để tạo ra những hóa chất phức tạp, các nhà khoa học cần tìm cách liên kết các phân tử carbon với
nhau. Tuy nhiên, carbon rất bền và carbon lại không dễ dàng phản ứng với nhau. Những phương
pháp đầu tiên mà các nhà hóa học sử dụng dựa trên hàng loạt cách thức để khiến các phân tử
carbon dễ phản ứng hơn. Tuy nhiên, những phương pháp này chỉ hiệu quả khi tạo ra những phân
tử đơn giản, còn khi tổng hợp những phân tử phức tạp hơn lại tạo ra nhiều sản phẩm phụ không
mong muốn.
Phương pháp mà các nhà khoa học trên tìm ra cho phép các nhà khoa học chế tạo được các hợp
chất hữu cơ phức tạp, vốn là cơ sở của sự sống. Hóa học hữu cơ giải thích nhiều hiện tượng tự
nhiên như: màu sắc của hoa, nọc độc của rắn và các loại thuốc kháng sinh như penicillin. Trong
các phản ứng mà Heck, Negishi và Suzuki thực hiện, các nguyên tử carbon liên kết với các nguyên
tử Palladium và đạt đủ năng lượng để có thể bắt đầu một phản ứng hóa học mới, khơi mào cho các
phản ứng hoá học tiếp theo.
David Phillips, chủ tịch của Hội Hoàng gia Hóa học, cho biết: "Phương pháp liên kết chéo sử dụng
xúc tác Palladium, dựa trên phản ứng tiên phong của ba nhà hóa học đoạt giải Nobel năm nay, đã

dẫn tới vô số những đột phá mới”. Các phản ứng Heck, Negishi và Suzuki đã được dùng trong
nghiên cứu cũng như trong sản xuất công nghiệp tổng hợp các dược phẩm và ứng dụng trong công
nghiệp điện tử.

Tổng hợp: Associated Press – Washington examiner