Nội dung quy luật quan hệ sản xuất phù hợp với với trình độ phất triển của lực lượng sản xuất. Liên hệ thực tiễn ở Việt Nam

TRIẾT HỌC
Chủ đề:

QUY LUẬT QUAN HỆ SẢN XUẤT PHÙ HỢP VỚI
TRÌNH ĐỘ PHÁT TRIỂN CỦA LỰC LƯỢNG SẢN XUẤT
LIÊN HỆ THỰC TIỄN Ở VIỆT NAM
Giảng viên
Nhóm thực hiện

: TS. Phùng Danh Cường
:

Lớp CH QTKD K9.2

Vũ Hoàng Anh

Phạm Thị Hằng

Đặng Thị Nguyệt

Nguyễn Thị Tâm

Lưu Xuân Chính

Trương Thị Hương

Kim Lâm Phúc

Vũ Đô Thành

Trần Trọng Đức

Nguyễn Đức Hưởng

Nguyễn Hữu Quy

Phạm Đức Tiến

Kiều Vinh Giang

Trịnh Ngọc Luận

Hoàng Thị Son

Phạm Vũ Diệu Linh

Hà Nội, tháng 04/2020



Đặt
Đặt vấn
vấn đề
đề

Vai trò

Ý nghĩa lý luận

Ý nghĩa thực tiễn

KẾT CẤU SƠ ĐỒ BÀI THẢO LUẬN:

I. CÁC KHÁI
NIỆM

II. NỘI

III. Ý NGHĨA

DUNG QUY

PHƯƠNG PHÁP

LUẬT

LUẬN

IV. LIÊN HỆ THỰC TIỄN Ở VIỆT NAM


I. CÁC KHÁI NIỆM

PHƯƠNG
PHƯƠNG
THỨC SẢN
THỨC SẢN
XUẤT
XUẤT

LỰC LƯỢNG
LỰC LƯỢNG
SẢN XUẤT
SẢN XUẤT

QUAN
QUAN
HỆ
HỆ
SẢNXUẤT
XUẤT
SẢN


Là cách thức con người tiến hành
sản xuất vật chất, với sự thống

PHƯƠNG
PHƯƠNG
THỨC SẢN
THỨC SẢN
XUẤT
XUẤT

nhất biện chứng giữa lực lượng
sản xuất ở trình độ nhất định và
quan hệ sản xuất tương ứng,
trong một giai đoạn lịch sử nhất
định

ĐẶC TRƯNG CỦA PHƯƠNG THỨC
SẢN XUẤT

Làm chung

Bóc lôt tuyệt

Địa chủ phát

đối sức

canh và

ăn chung

lao động của

thu tô

(Cộng đồng)

người nô lệ

của
tá điền

CS

CH

NT

NL

PK

MỖI XÃ HỘI CHỈ CÓ MỘT PHƯƠNG THỨC SẢN XUẤT ĐẶC TRƯNG

Nhà tư bản
thuê công
nhân
và bóc lột
giá trị thặng

Sản xuất cộng
đồng

dư

TB

CS

CN

CN


SỰ SINH TỒN, PHÁT TRIỂN CỦA CON

NGƯỜI VÀ XÃ HỘI

VAI TRÒ CỦA
PHƯƠNG
THỨC SẢN
XUẤT

LÀM NỀN TẢNG PHÁT SINH, PHÁT
QUYẾT

TRIỂN NHỮNG MỐI QUAN HỆ

ĐỊNH

LÀ CƠ SỞ CỦA SỰ HÌNH THÀNH, BIẾN
ĐỔI VÀ
PHÁT TRIỂN
CỦA XH LOÀI NGƯỜI


Phương thức sản xuất

Lực lượng sản xuất

Quan hệ sản xuất


LỰC

Biểu thị mối quan hệ giữa

LƯỢNG

người lao động trong quá trình

SẢN XUẤT

cải tạo giới tự nhiên của sản
xuất vật chất


Là toàn bộ các nhân tố vật
chất, kĩ thuật của quá trình
sản xuất

Chúng tồn tại trong mối quan
hệ biện chứng với nhau tạo ra
sức sản xuất

LỰC LƯỢNG
SẢN XUẤT
Làm cải biến các đối tượng
trong quá trình sản xuất

Làm biến đổi các đối tượng vật chất
của giới tự nhiên theo nhu cầu nhất
định của con người


Lực lượng sản xuất

Người lao động

Tư liệu sản xuất

Đối tượng

Tri thức

Thể lực

lao động

Tư liệu
lao động


Ngày nay, khoa học công nghệ đã và đang trở thành lực lượng sản xuất
trực tiếp

Phát triển khoa học công nghệ - con đường ngắn nhất phát triển lực lượng sản
xuất.

Khoa học công nghệ cải tiến tư liệu sản xuất, công nghệ mới, ngành sản xuất mới.

Khoa học công nghệ cải thiện môi trường sống, nâng cao chất lượng sống của con người
bền vững


Quan hệ giữa người

QUAN HỆ
SẢN XUẤT

với người trong quá
trình sản xuất (sản
xuất và tái sản xuất
xã hội)


Quan hệ sản xuất
Quanhệ
hệ giữa
giữa người
Quan
ngườivới
đối với tư
người trong sản xuất và trao

Quan hệ sở
hữu đối với tư
liệu sản xuất

liệu sản xuất, nói cách khác
Quan hệ trong

Quan
hệ trong
đổi của cải vật chất như

tư liệu sản xuất thuộc về ai

phân công chuyên môn hóa

tổ chức-quản lí
và hợp tác hóa lao động

Quan hệ chặt chẽ với nhau và cùng một
mục tiêu chung là sử dụng hợp lí và có

Quan hệ

hiệu quả tư liệu sản xuất để làm cho
chúng không ngừng tăng trưởng, thúc

trong phân

đẩy tái xuất mở rộng, nâng cao phúc
lợi người lao động

quá trình sản

phối sản

xuất

phẩm

Những quan hệ sản xuất này tồn tại trong những quan hệ thống nhất và chi phối, tác động lẫn

Suy ra

nhau trên cơ sở quyết định của quan hệ sở hữu về tư liệu sản xuất


Kết luận:

Lực lượng sản xuất là nhân tố cơ bản, tất yếu tạo thành nội dung vật
chất của quá trình sản xuất. Thế nhưng chỉ có lực lượng sản xuất vẫn
chưa thể diễn ra quá trình sản xuất thực hiện được mà cần phải có
những mối quan hệ sản xuất đóng vai trò là hình thức xã hội của quá
trình sản xuất ấy.


II. NỘI DUNG QUY LUẬT
Mối quan hệ biện chứng giữa LLSX VÀ QHSX

Tính thống
nhất giữa
LLSX và
QHSX

Trình độ
của
LLSX

Vai trò

Sự tác động trở

quyết định

lại của QHSX với

của LLSX

trình độ phát

với QHSX

triển và tính
chất của LLSX


Lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất là hai mặt của phương thức sản xuất, chúng tồn tại không
tách rời nhau mà tác động qua lại lẫn nhau một cách biện chứng, tạo thành quy luật về sự phù hợp của
quan hệ sản xuất với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất.

Quan hệ sản xuất được gọi là phù hợp với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất, nghĩa là quan hệ
sản xuất thích ứng với lực lượng sản xuất; ở đó, cả ba mặt của quan hệ sản xuất (sở hữu, quản lý, phân
phối) phải tạo điều kiện, địa bàn cho lực lượng sản xuất phát triển. Song sự phù hợp đó chỉ là tương
đối và vận động không ngừng, nó luôn bị phủ định bởi trình độ phát triển không ngừng của lực lượng
sản xuất; từ chỗ phù hợp -> không phù hợp -> phù hợp.


Trình độ của lực lượng sản xuất trong từng
giai đoạn của lịch sử loài người thể hiện trình

Trình độ của
lực lượng

sản xuất

độ chinh phục tự nhiên của loài người trong
giai đoạn đó.
Khái niệm trình độ của lực lượng sản xuất nói
lên khả năng của con người thông qua việc
sử dụng công cụ lao động thực hiện quá trình
cải biến tự nhiên nhằm đảm bảo cho sự sinh
tồn và phát triển của mình


Trình độ của LLSX

Kinh

Trình độ

Trình độ

công cụ

quản lý

lao động

xã hội

Trình độ ứng
dụng khoa học
kỹ thuật vào

sản xuất

nghiệm và

Trình độ

kỹ năng

phân công

của con

lao động

người


Mối quan hệ biện chứng

Mối quan hệ giữa
Mối quan hệ giữa
LLSX và QHSX là mối
LLSX và QHSX là mối
quan hệ thống nhất
quan hệ thống nhất
biện chứng
biện chứng

Mối quan hệ giữa LLSX và
Mối quan hệ giữa LLSX và

QHSX là mối quan hệ thống
QHSX là mối quan hệ thống
nhất, bao hàm khả năng
nhất, bao hàm khả năng
chuyển hóa thành các mặt
chuyển hóa thành các mặt
đối lập và phát sinh mâu
đối lập và phát sinh mâu
thuẫn
thuẫn


Mối quan hệ giữa LLSX và QHSX là mối quan hệ thống nhất biện chứng

“Tới một giai đoạn phát triển nào đó của chúng, các
lực lượng sản xuất vật chất của xã hội mâu thuẫn với
những quan hệ sản xuất hiện có… trong đó từ trước
đến nay các lực lượng sản xuất vẫn phát triển. Từ chỗ
là những hình thức phát triển của LLSX, những quan
hệ ấy trở thành những xiềng xích của các LLSX. Khi đó
bắt đầu thời đại một cuộc cách mạng xã hội”


Lực lượng sản xuất có vai trò quyết định đối với sự hình thành, biến đổi và phát triển của
Lực lượng sản xuất có vai trò quyết định đối với sự hình thành, biến đổi và phát triển của
quan hệ sản xuất
quan hệ sản xuất

Xu hướng của sản xuất
Xu hướng của sản xuất

vật chất là không ngừng
vật chất là không ngừng
biến đổi và phát triển. Sự
biến đổi và phát triển. Sự
biến đổi đó bao giờ cũng
biến đổi đó bao giờ cũng
bắt đầu bằng sự biến đổi
bắt đầu bằng sự biến đổi
và phát triển của LLSX
và phát triển của LLSX
mà trước hết là công cụ
mà trước hết là công cụ
lao động
lao động

LLSX là yếu tố
LLSX là yếu tố
đông nhất, cách
đông nhất, cách
mạng nhất, nó
mạng nhất, nó
luôn luôn vận
luôn luôn vận
động và biến đổi
động và biến đổi
trong quá trình
trong quá trình
lịch sử
lịch sử

LLSX là nội dung,
LLSX là nội dung,
QHSX là hình thức sản
QHSX là hình thức sản
xuất của quá trình sản
xuất của quá trình sản
xuất. Sự biến đổi
xuất. Sự biến đổi
trong LLSX sớm muộn
trong LLSX sớm muộn
cũng kéo theo sự biến
cũng kéo theo sự biến
đổi trong QHSX
đổi trong QHSX

Mâu thuẫn giữa LLSX với
Mâu thuẫn giữa LLSX với
QHSX tất yếu dẫn đến
QHSX tất yếu dẫn đến
sự đấu tranh giai cấp
sự đấu tranh giai cấp
mà đỉnh cao của nó là
mà đỉnh cao của nó là
cách mạng xã hội nhằm
cách mạng xã hội nhằm
xóa bỏ “xiềng xích trói
xóa bỏ “xiềng xích trói
buộc” LLSX để xác lập
buộc” LLSX để xác lập
QHSX mới phù hợp với

QHSX mới phù hợp với
tính chất và trình độ của
tính chất và trình độ của
LLSX
LLSX


Ví dụ:

Phương thức sản xuất chiếm hữu nô lệ (cũ) mất đi, phương thức sản xuất phong kiến (mới) ra đời thay thế nó. Phương thức
sản xuất phong kiến (cũ) mất đi, phương thức sản xuất TBCN (mới) ra đời thay thế nó.


Sự tác động ngược lại của QHSX đối với LLSX

QHSX quy định mục đích của

PHÙ HỢP

Động lực thúc đẩy
LLSX phát triển

sản xuất, tác động đến thái
độ của con người trong lao
động sản xuất, đến phát
triển và ứng dụng khoa học
công nghệ,… do đó tácđộng
đến sự phát triển của LLSX

KHÔNG PHÙ

Kìm hãm sự phát triển

HỢP

của LLSX