Bài giảng Sinh học 11: Sinh trưởng và phát triển ở động vật

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

TRÒ CHƠI TRÚC XANH
1
2

01

3
4
5

02

03

04

05


Câu 1: Ở người, đầu của thai nhi 2 – 3 tháng tuổi dài bằng 1/2 cơ thể, đến 5
tháng tuổi bằng 1/3, khi sinh bằng 1/4 và đến tuổi 16 – 18 chỉ còn bằng 1/7 cơ
thể. Đây là quá trình gì ở con người mà em biết?

Trả lời: Quá trình sinh trưởng (tế bào lớn lên).


Câu 2: Ở người, hợp tử trải qua 8 ngày phát triển thành phôi vị làm tổ trong dạ con người mẹ
với các tế bào khác nhau, sau đó phát triển thành phôi thần kinh với mầm các cơ quan và qua 9
tháng 10 ngày phát triển thành cơ thể em bé với tất cả cơ quan khác nhau về cấu tạo và chức

năng, đến tuổi dậy thì (13 -14 tuổi) phát triển cơ thể trưởng thành có khả năng sinh sản. Đây
là quá trình gì ở con người mà em biết?

Trả lời: Quá trình hình thành nên các cơ quan của cơ thể người để lớn lên (quá trình phát
triển).


Câu 3: Lợn, bò, trâu, gà, vịt, cá chép, con người thuộc loại động vật có xương
sống hay không xương sống? Quá trình sinh trưởng và phát triển của chúng có
điều gì đặc biệt?

Trả lời: Là ĐVCXS.
Quá trình sinh trưởng và phát triển của chúng không thay đổi về hình thái bên
ngoài mà kích thước cơ thể lớn dần theo thời gian.


Câu 4: Bươm bướm, ếch, bọ cánh cứng, bọ rùa, nhái, cóc có quá trình sinh
trưởng và phát triển từ giai đoạn còn non đến trưởng thành như thế nào?

Trả lời: Quá trình sinh trưởng và phát triển của chúng từ giai đoạn còn non đến
trưởng thành có sự thay đổi về hình thái.


Câu 5: Bọ ngựa, cào cào, châu chấu, gián, ve sầu, có giai đoạn ấu trùng đã giống
con trưởng thành nhưng để trở thành cơ thể trưởng thành chúng phải trải qua
nhiều lần lột xác. Trong nhiều lần lột xác đó, các động vật này có thay đổi hình
thái hay không? Đây là quá trình gì của các động vật được kể tên?

Trả lời: Không.
Quá trình lột xác để cơ thể lớn lên.

Chủ đề: sinh trưởng và phát triển ở động vật

Bài: sinh trưởng và phát triển ở động vật


I. KHÁI NIỆM SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở ĐỘNG VẬT

1. Khái niệm sinh trưởng
Sinh trưởng của cơ thể động vật là quá trình tăng kích
thước của cơ thể do tăng số lượng và kích thước tế bào.
Ví dụ:
Ở người, đầu của thai nhi 2 – 3 tháng tuổi dài bằng 1/2

Sinh trưởng ở động vật là
gì?

cơ thể, đến 5 tháng tuổi bằng 1/3, khi sinh bằng 1/4 và
đến tuổi 16 – 18 chỉ còn bằng 1/7 cơ thể.


I. KHÁI NIỆM SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở ĐỘNG VẬT

2. Khái niệm phát triển

Phát triển của cơ thể động vật là quá trình biến đổi
bao gồm sinh trưởng, phân hóa (biệt hóa) tế bào và
phát sinh hình thái các cơ quan và cơ thể.

Phát triển ở động vật là gì?

Ví dụ: Ở người, hợp tử trải qua 8 ngày phát triển thành phôi
vị, sau đó phát triển thành phôi thần kinh với mầm các cơ
quan và qua 9 tháng 10 ngày phát triển thành cơ thể em bé,
phát triển cơ thể trưởng thành có khả năng sinh sản.


I. KHÁI NIỆM SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở ĐỘNG VẬT

3. Khái niệm biến thái

Biến thái là sự thay đổi đột ngột về hình thái, cấu tạo và sinh lí của động vật sau khi sinh ra hoặc nở
từ trứng ra.

Dựa vào biến thái, người ta chia phát triển thành:
- Phát triển không qua biến thái.
- Phát triển qua biến thái:
+ Phát triển qua biến thái hoàn toàn.
+ Phát triển qua biến thái không hoàn toàn.


II. PHÁT TRIỂN KHÔNG QUA BIẾN THÁI

- Đa số động vật có xương sống và rất nhiều loài động vật không xương sống phát triển không qua biến
thái.
- Quá trình phát triển không qua biến thái ở người gồm hai giai đoạn: giai đoạn phôi thai và giai đoạn sau
sinh.

Quan sát hình 37.1 và 37.2, hãy trình bày các diễn

biến trong 2 giai đoạn phát triển không qua biến
thái ở người.


II. PHÁT TRIỂN KHÔNG QUA BIẾN THÁI


II. PHÁT TRIỂN KHÔNG QUA BIẾN THÁI

1. Giai đoạn phôi thai
- Diễn ra trong tử cung của người mẹ.
- Hợp tử phân chia nhiều lần hình thành phôi. Sau đó các tế bào của phôi phân hóa tạo các cơ quan, kết
quả là hình thành thai nhi.
2. Giai đoạn sau sinh
Giai đoạn sau sinh ra ở người không có biến thái, con sinh ra có đặc điểm hình thái và cấu tạo tương
tự như ở người trưởng thành.

Phát triển ở động vật không qua biến thái là gì ?


II. PHÁT TRIỂN KHÔNG QUA BIẾN THÁI

Phát triển ở động vật không qua biến thái là gì ?

=> Phát triển của động vật không qua biến thái là kiểu phát triển mà con non có đặc điểm
hình thái, cấu tạo và sinh lí tương tự với con trưởng thành.


III. PHÁT TRIỂN QUA BIẾN THÁI
1. Phát triển qua biến thái hoàn toàn

- Phát triển qua biến thái hoàn toàn có ở đa số các loài côn trùng ( bướm, ruồi, ong,…) và lưỡng cư.

- Quá trình phát triển của bướm gồm hai giai đoạn: giai đoạn phôi và giai đoạn hậu phôi:

Quan sát đoạn clip và hình ảnh về quá trình phát triển qua biến thái hoàn toàn của bướm. Trình
bày các diễn biến của quá trình này ?


III. PHÁT TRIỂN QUA BIẾN THÁI


III. PHÁT TRIỂN QUA BIẾN THÁI
1. Phát triển qua biến thái hoàn toàn


III. PHÁT TRIỂN QUA BIẾN THÁI
1. Phát triển qua biến thái hoàn toàn

1.1. Giai đoạn phôi
- Diễn ra trong trứng đã thụ tinh.
- Hợp tử phân chia nhiều lần hình thành phôi.
- Các tế bào của phôi phân hóa và tạo thành các cơ quan của sâu bướm.
- Sâu bướm chui ra từ trứng.


III. PHÁT TRIỂN QUA BIẾN THÁI
1. Phát triển qua biến thái hoàn toàn
1.2. Giai đoạn hậu phôi
- Xảy ra biến thái từ sâu bướm thành nhộng và sau đó thành bướm.

III. PHÁT TRIỂN QUA BIẾN THÁI
1. Phát triển qua biến thái hoàn toàn

Phát triển của động vật qua biến thái hoàn toàn là gì ?

Phát triển của động vật qua biến thái hoàn toàn là kiểu phát triển mà ấu trùng có hình dạng, cấu tạo và sinh
lí rất khác với con trưởng thành, trải qua giai đoạn trung gian (ở côn trùng là nhộng) ấu trùng biến đổi thành
con trưởng thành.


III. PHÁT TRIỂN QUA BIẾN THÁI
2. Phát triển qua biến thái không hoàn toàn

Phát triển qua biến thái không hoàn toàn có ở một số loài côn trùng như châu chấu, cào cào, gián,….

Quan sát đoạn clip về sự phát triển qua biến thái không hoàn toàn ở châu chấu. Trình bày
các diễn biến của quá trình này ?


III. PHÁT TRIỂN QUA BIẾN THÁI
2. Phát triển qua biến thái không hoàn toàn


III. PHÁT TRIỂN QUA BIẾN THÁI
2. Phát triển qua biến thái không hoàn toàn


III. PHÁT TRIỂN QUA BIẾN THÁI

2. Phát triển qua biến thái không hoàn toàn
2.1. Giai đoạn phôi
- Diễn ra trong trứng đã thụ tinh.
- Hợp tử phân chia nhiều lần hình thành phôi.
- Các tế bào của phôi phân hóa và tạo thành các cơ quan của
- Ấu trùng chui ra từ trứng.
2.2. Giai đoạn hậu phôi
 

ấu trùng.


III. PHÁT TRIỂN QUA BIẾN THÁI
2. Phát triển qua biến thái không hoàn toàn

Phát triển của động vật qua biến thái không hoàn toàn là gì ?

Phát triển của động vật qua biến thái không hoàn toàn là kiểu phát triển mà ấu trùng phát triển chưa hoàn
thiện trải qua nhiều lần lột xác ấu trùng biến đổi thành con trưởng thành.