bài thi vận dụng kiến thức liên môn giúp người nông dân làm giàu từ cây tiêu

BÀI VIẾT DỰ THI

“CUỘC THI VẬN DỤNG KIẾN THỨC LIÊN MÔN ĐỂ
GIẢI QUYẾT CÁC TÌNH HUỐNG THỰC TIỄN
DÀNH CHO HỌC SINH TRUNG HỌC”

Họ và tên học sinh (Nhóm HS):
1/ Phạm Thành Luân
Sinh ngày: 05/9/2001; Lớp 9C
2/ Phan Thị Cẩm Vân
Sinh ngày: 15/5/2001; Lớp 9B

Quảng Lưu, ngày 15 tháng 10 năm 2015


Tên tình huống
“GIÚP NGƯỜI NÔNG DÂN LÀM GIÀU TỪ CÂY TIÊU”
2.

Mục tiêu giải quyết tình huống

– Giúp các bạn học sinh, nhất là các bạn học sinh ở các xã nh ư Quảng L ưu,
Quảng Tiến, Quảng Thạch hiểu biết sâu sắc vai trò của việc tr ồng tiêu
trên vùng đất gò đồi, nắm bắt được các yếu tố kỹ thuật, quá trình tr ồng
cây để đạt được hiệu quả cao nhất.
– Dựa vào điều kiện tự nhiên ở xã Quảng Lưu cùng v ới nh ững kiến th ức
được học để áp dụng trồng cây Tiêu đưa lại năng suất, chất lượng cao làm
giàu cho người nông dân.
3.

Tổng quan về các nghiên cứu liên quan đến việc giải quy ết tình

huống

Để tìm hiểu sâu về tiềm năng của vùng đất nơi đây, cũng nh ư quy trình kỹ
thuật khi trồng cây tiêu ngoài những hiểu biết th ực tế, kiến th ức cu ộc
sống còn áp dụng những môn học khác nhau để giải quy ết tình hu ống
trên:
– Về mặt Toán học:
+ Đào vườn thành từng luống cách nhau 2,5m; sâu 0,5 – 0,6m đ ể tr ồng các
trụ cho Tiêu leo bám.
+ Đo khoảng cách giữa các trụ để trồng Tiêu cách nhau khoảng 2,5m.
– Về mặt Địa lí:
+ Điều kiện tự nhiên, địa hình đất đai, khí h ậu.


+ Kiểm tra, xác định địa hình để xác định hướng luống.
– Về mặt Sinh – Hoá học:
+ Dựa vào từng thời điểm phát triển của cây mà k ịp th ời chăm bón h ợp lí
cho cây.
– Về mặt Công nghệ:
+ Để trồng Tiêu đạt hiệu quả cao thì trước tiên cần làm đ ất, thiêu h ủy c ỏ
dại.
+ Thường xuyên kiểm tra vườn cây, bón vôi, phân, phun thuốc tr ừ sâu khi
dịch tới gây hại.
+ Ap dụng kỹ thuật chăm sóc cây tiêu.
+ Chọn giống Tiêu phù hợp với điều kiện tự nhiên của đ ịa ph ương.
+ Trồng phù hợp với thời vụ.
4.

Giải pháp giải quyết tình huống

Vận dụng kiến thức các môn học như Toán học, Hóa h ọc, Sinh học, Đ ịa lí,
Công nghệ… và vốn hiểu biết để giới thiệu với mọi người kỹ thu ật tr ồng
Tiêu trên vùng đất gò đồi xã Quảng Lưu. Vì vậy đ ể h ướng đến phát tri ển
trồng cây tiêu, xem đây cho người nông dân, giúp người dân trong xã thoát
nghèo, cũng như làm giàu từ cây Tiêu.
5.

Thuyết minh tiến trình giải quyết tình huống

5.1. Yêu cầu đất đai


– Loại đất phù hợp với sự sinh trưởng và phát triển của cây Tiêu nh ư: Đ ất
đỏ bazan (chủ yếu có ở Tây Nguyên), đất Fralit (đất đá son)… Đặc biệt đất
đá son ở Quảng Lưu chiếm một diện tích tương đối lớn.
– Địa hình xã Quảng Lưu chủ yếu là gò đồi nên điều kiện đ ất đai và đ ịa
hình rất thuận lợi cho viêc trồng cây Tiêu.
+ Đất dễ thoát nước, có độ dốc dưới 5%, không bị úng ngập vào mùa m ưa.
+ Tầng canh tác dày trên 100cm, mạch nước ngầm sâu h ơn 2m.
+ Đất giàu mùn, thành phần cơ giới nhẹ đến trung bình, pH KCl t ừ 5 – 6.
Đất đá son
5.2. Giống tiêu sử dụng và kỹ thuật nhân giống
5.2.1. Giống sử dụng: Giống tiêu Vĩnh Linh, tiêu trung Lộc Ninh, tiêu Ấn
Độ.
5.2.2. Kỹ thuật nhân giống: Nhân giống bằng dây lươn và dây thân, hom
giống cần đạt các tiêu chuẩn sau
– Hom tiêu dây lươn: Hom dây lươn bánh tẻ có 3 – 4 đốt, cắt hết lá khi
ươm. Dây lươn không sâu bệnh, lấy ở các vườn lớn hơn 4 năm tuổi không
có triệu chứng bệnh.
– Hom tiêu dây thân: Hom thân bánh tẻ khỏe mạnh, có 4 – 6 đốt, các đốt

có rễ bám tốt. Hom được cắt vào các ngày tạnh ráo, trên các v ườn tiêu 12 –
18 tháng hoặc từ các vườn nhân giống tiêu. Dây thân tiêu được c ắt ở vị trí
25 – 30cm cách mặt đất. Loại bỏ phần ngọn dây còn non. Cắt t ỉa b ớt các lá
cành trên hom ở các đốt vùi vào đất, chỉ giữ lại 1 – 2 cành ở các đ ốt trên
mặt đất với số lá hạn chế để giảm bớt sự bốc hơi nước. Hom tiêu c ắt xong


đem ươm ngay là tốt. Nếu phải chuyển đi xa thì x ếp các hom c ẩn th ận vào
tấm đệm, tránh làm giập nát.
Hom tiêu bằng dây thân
– Ươm trồng hom tiêu: Hom tiêu cắt xong ngâm trong dung dịch 2,4D 20
phần triệu (20 mg pha trong 1 lít nước) 20 phút, hoặc NAA 500 – 1000
mg/1lít nước hoặc IBA 50 – 55mg/1lít nước nhúng nhanh trong 5 giây kích
thích tốt sự ra rễ. Sau đó ngâm toàn bộ hom trong dung d ịch thu ốc VibenC
50 BHN, pha với nồng độ 0,1% trong 30 phút đ ể kh ử trùng. Sau khi x ử lý
xong đem ươm trồng như sau:
*Trồng thẳng ra vườn: Sau khi xử lí đem trồng trực tiếp ra vườn tiêu, che
chắn kỹ lưỡng cũng đảm bảo tỷ lệ sống rất cao.
* Ươm trên líp cho đến khi ra rễ rồi đem trồng: đất lên líp phải tơi
xốp, thoát nước tốt. Hom tiêu đặt xiên 45cách nhau 5 cm – 7 cm, hàng cách
hàng 10cm. Thường sau khi ươm 25 – 30 ngày hom tiêu bắt đ ầu ra r ễ đã có
thể đem trồng tốt. Ươm trên líp không nên để quá lâu, hom tiêu m ọc
mầm, rễ ra dài khi nhổ đem đi trồng động rễ, ảnh hưởng x ấu tới tỷ lệ
sống và sinh trưởng của cây tiêu con.
* Ươm trong bầu: đất cho vào bầu phải là lớp đất mặt tốt, không có
nguồn nấm gây hại. Trộn kỹ đất với phân chuồng, phân lân và tro d ừa đ ể
tạo độ tơi xốp cần thiết. Bầu ươm hom thân có kích thước 15cm – 17cm
x 27cm – 30cm, bầu ươm hom lươn có kích thước 12cm x 22cm. Hàng l ỗ
thoát nước dưới cùng cách đáy bầu 2cm để thoát nước tốt. Hom l ươn ươm
2 hom/bầu, còn hom thân có chỉ ươm 1 hom/bầu. Cây được ươm từ 4 – 5

tháng trong vườn ươm, có ít nhất 1 chồi mọc 5 – 6 lá tr ở lên m ới đem
trồng.


Ươm bầu tiêu
5.3. Trồng mới
5.3.1. Thời vụ trồng: Thời vụ bắt đầu vào đầu mùa mưa (tháng 8 âm
lịch), khi đã mưa đều và kết thúc trước mùa ret.
5.3.2. Mật độ khoảng cách:
– Trụ gỗ, trụ đúc bê tông trồng với khoảng cách 2,0m x 2,5m ho ặc 2,5m x
2,5m, mật độ từ 1600 – 2000 trụ/ha tuỳ theo giống tiêu có tán r ộng hay
hẹp.
– Trụ gạch xây cao 3,5m có đường kính gốc trụ 70cm – 100cm và đ ường
kính đỉnh trụ 40cm – 60cm; trồng với khoảng cách 3,0m x 3,0m, m ật đ ộ
1110 trụ/ha.
– Trụ sống như cây mước, vông, keo dậu, gạo, cóc r ừng ….trồng v ới
khoảng cách 2,5m x 2,5m, mật độ 1600 trụ/ha. Trụ sống cây mu ồng đen
trồng với khoảng cách rộng hơn: 3,0m x 3,0m, mật độ 1100 trụ/ha.
5.3.3. Kỹ thuật trồng tiêu trên cây trụ chết:
– Đối với trụ đúc hoặc trụ gạch xây, việc dựng trụ thực hiện trước khi
trồng tiêu khoảng 1 – 1,5 tháng để được các trận m ưa to r ửa s ạch b ớt h ồ,
vữa.

Trồng Tiêu trên các trụ gạch, bê tông


Trồng Tiêu trên các trụ gỗ

Trồng Tiêu trên các trụ gỗ

– Đào hố trồng tiêu:
* Đối với trụ đúc và trụ gỗ trồng 2 hom hay 2 bầu tiêu/trụ, có th ể đào 1 –
2 hố/trụ để trồng.
* Đối với trụ gạch đào 6 – 7 hố chung quanh trụ, mep h ố cách mep tr ụ 10 –
15cm. Hố được đào với kích thước 40x40x40cm để trồng 1 hom. Nếu
trồng 2 hom/hố, kích thước hố đào là 40 x 80 x 40cm. Trộn đều đất m ặt
với 10 – 15kg phân chuồng; 0,2 – 0,5kg phân lân; 0,2 – 0,3kg vôi b ột và l ấp
xuống hố. Xử lý đất trong hố trước khi trồng bằng 1 trong các lo ại thu ốc
như Confidor 100 SL 0,1%, 0,5 lít/hố hoặc Basudin 10 H, 20 – 30 g/hố.
Việc trộn phân lấp hố và xử lý đất trong hố được th ực hiện trước khi
trồng tiêu trồng tiêu ít nhất là 15 ngày.


– Làm giàn che nắng và chắn gió: Trước khi trồng tiêu, làm giàn che phía
trên và xung quanh bằng các vật liệu như lưới ni lông, thồ dẽ, lá d ừa, c ỏ …
sao cho 70 – 80% ánh sáng tự nhiên đi qua.
– Kỹ thuật trồng:
* Nếu trồng bằng bầu, xe bầu tiêu nhẹ nhàng tránh vỡ bầu rồi móc h ố
trồng, đặt bầu vào giữa hố, đặt bầu hơi nghiêng, h ướng chồi tiêu v ề phía
trụ, mặt bầu ngang với mặt đất, không trồng âm. Lấp đất, d ậm ch ặt đ ất
xung quanh bầu.

* Trồng bằng hom dùng hom thân 5 mắt đã ươm ra rễ, đặt hom xiên với
đất mặt 45, đầu hom hướng về phía trụ, chôn 3 mắt vào đất, ch ừa trên
mặt đất 2 mắt, dậm chặt đất quanh hom. Trồng tiêu xong ph ải dùng v ật
liệu phù hợp như lá dừa, líp cỏ che bổ sung cho hom tiêu m ới tr ồng.
* Sau 7 – 10 ngày trồng tiêu bằng bầu, 2 – 3 ngày tr ồng tiêu b ằng hom thân
nếu trời không mưa phải tưới nước cho dây tiêu.
* Trồng dặm kịp thời những dây tiêu bị chết và chấm dứt trồng dặm trước
khi dứt mưa 1,5 – 2 tháng.

5.3.4. Kỹ thuật trồng tiêu trên cây trụ sống
– Cây trụ sống được trồng ngay vào đầu mùa mưa, làm cỏ bón phân thúc
cẩn thận. Có thể trồng cây trụ sống 1 – 2 năm tr ước khi trồng tiêu.
Trồng cây trụ tạm: trồng tiêu cùng năm với cây trụ sống bắt buộc ph ải
trồng trụ tạm. Sau khi trồng trụ sống 2 – 3 tháng thì tr ồng tiêu. Cây tr ụ
tạm được trồng cách cây trụ sống 15 – 20cm. Trụ tạm có đ ường kính 10 –


15cm, chiều cao tính từ mặt đất hơn 3m, chất l ượng cây trụ tạm tương
đối tốt để tiêu có thể leo bám trong vòng 2 – 3 năm tr ước khi cây tr ụ s ống
đủ lớn cho tiêu leo bám.

Trồng Tiêu trên các trụ sống

– Làm dàn che nắng và chắn gió: do cây trụ sống còn nh ỏ, ch ưa có tác dụng
che bóng, cần làm dàn che nắng và chắn gió tương tự tiêu trồng v ới cây tr ụ
chết.
– Đào hố trồng tiêu: đào 1 hố hoặc 2 hố 2 bên cây tr ụ tạm, ở phía xa cây
trụ sống, mep hố cách trụ tạm 10 – 15cm, sao cho tâm hố là vị trí đ ặt bầu
tiêu hay dây tiêu cách cây trụ sống từ 40 – 50cm. Các kỹ thu ật v ề tr ộn phân
lấp hố và trồng tiêu tương tự như tiêu trồng với cây trụ chết.

Trồng Tiêu trên các trụ sống
5.3.5. Trồng cây đai rừng, cây che bóng
Cây đai rừng: Tiêu trồng theo kiểu nông hộ, diện tích dưới 0,5 ha, ch ỉ c ần
trồng 1 hàng muồng đen ở đầu lô chắn hướng gió chính.
Cây che bóng:


– Tiêu trồng với cây trụ chết như trụ gỗ, bê tông, trụ gạch cần được trồng

cây che bóng lâu dài. Cây keo dậu được trồng với khoảng cách 6 x 12m,
trồng sát vào vị trí trụ trong vườn tiêu để vừa là trụ cho tiêu leo vừa là cây
che bóng.
– Các vườn tiêu đã trồng trên trụ chết như trụ gỗ, trụ đúc, trụ gạch mà
chưa có cây che bóng cần phải được trồng bổ sung cây keo d ậu v ới mật đ ộ
120 – 150 cây/ha.
– Tiêu trồng với cây trụ sống đã có bóng mát. Chú ý rong t ỉa h ợp lý cây tr ụ
sống và cây bóng mát.

Tạo bóng mát cho cây Tiêu bằng tán của cây trụ sống

Tạo bóng mát cho cây Tiêu bằng thồ cây Dẻ
5.4. Chăm sóc
5.4.1. Làm cỏ, buộc dây
Làm sạch cỏ trong gốc tiêu thường xuyên, nhổ cỏ gốc bằng tay, tránh làm
tổn thương vùng cổ rễ. Thường xuyên buộc dây tiêu vào trụ.

Làm cỏ cho cây Tiêu


Buộc dây cho cây Tiêu

Buộc dây cho cây Tiêu

5.4.2. Xén tỉa tạo hình cơ bản
Xen tỉa, tạo hình cho cây Tiêu
* Đối với tiêu trồng bằng dây thân:
Sau 1 năm trồng, cắt tạo hình cho tiêu bằng cách cắt ngang toàn b ộ dây
thân trên trụ, cách gốc tiêu 25 – 30 cm. Cắt tạo hình với mục đích v ừa l ấy
hom nhân giống vừa tạo khung thân dây tiêu trên trụ. Cắt dây tiêu vào các

ngày khô ráo, không cắt trong thời gian mưa dầm đ ể hạn ch ế các lo ại
bệnh hại tiêu. Từ chỗ cắt sẽ mọc lên các dây thân chính. Giữ lại các dây
thân khoẻ mạnh phân bố đều chung quanh trụ làm bộ khung chính, v ặt b ỏ


các mầm dây thân còn lại. Số lượng dây thân để làm bộ khung chính ph ụ
thuộc vào kích thước trụ.
–
–

Trụ
Trụ

–

sống
gỗ

Trụ

hay
xây

:
trụ

9
bê

gạch:

–

12

tông

:

20

–

8

–

dây
10

30

dây

thân/trụ
thân/trụ

dây/trụ

gạch.

Khi dây tiêu leo lên hết chiều cao trụ thì hãm ngọn và xen tỉa đ ịnh kỳ.
Nếu không có nhu cầu lấy hom nhân giống thì khi các dây thân ở độ cao 80
– 100cm, có 5 – 6 cành quả/1 dây thân, bấm ngọn lần đ ầu đ ể kích thích s ự
phát triển thêm dây thân. Bấm ngọn bằng cách cắt bỏ phần ngọn tiêu
mang 1 – 2 cành quả. Sau khi bấm ngọn lần đầu nếu trên tr ụ tiêu vẫn
chưa có đủ số dây thân cần thiết/trụ thì sau khi dây thân m ới có t ừ 3 – 5
cành quả tiếp tục bấm ngọn lần thứ hai.
* Đối với tiêu trồng bằng dây lươn
Tiêu trồng bằng dây lươn phải áp dụng biện pháp đôn dây tiêu vào 12 – 14
tháng sau trồng. Sau khi tiêu leo lên trụ được 1,4 – 1,5m và các dây tiêu đã
phát sinh được 2 – 3 cành quả ở ngọn thì đôn dây xuống. Ch ỉ đôn các dây
tiêu có mang cành quả, cắt bỏ các dây không mang quả.
– Đào rãnh sâu 15 – 20cm chung quanh trụ tiêu, cách gốc tiêu 20 – 25cm,
khoanh phần dây thân đã cắt hết lá vào rãnh, ch ừa đoạn ng ọn dây có mang
lá và cành quả buộc áp vào trụ tiêu.
– Sau đó lấp một lớp đất mỏng để giữ cho khoanh dây đ ược đôn n ằm c ố
định.
– Sau khi rễ từ đốt của các khoanh dây được đôn nhú ra m ới vun g ốc bón
phân cho tiêu.


5.4.3. Xén tỉa cho tiêu kinh doanh
– Tỉa bỏ tất cả các dây thân, dây lươn, cành ác mọc phía d ưới g ốc tiêu.
Cành

lá

bộ

tán

tiêu

cách

mặt

đất

10

–

15cm.

– Tỉa bỏ các dây thân mọc ngoài bộ tán tiêu, các dây thân m ọc quá dài ở
đỉnh

trụ.

– Tỉa bỏ các cành ác yếu ớt, các cành tăm nhang.
5.5. Bón phân
Bón phân cho Tiêu
– Phân hữu cơ: bón hàng năm với liều lượng 30 – 40m/ha. Nếu không có
phân hữu cơ có thể sử dụng các loại phân hữu cơ vi sinh bón cho v ườn tiêu
với liều lượng từ 2 – 3kg/trụ/năm.
– Vôi: bón vôi cho vườn tiêu với liều lượng 500kg/ha/năm. Vôi đ ược bón
bằng cách tung đều trên mặt đất, chiếu theo tán tiêu hoặc ủ chung v ới
phân chuồng rồi đem bón cho tiêu.

– Phân khoáng:
Năm Kg /ha/năm
gr/trụ/năm
Urê
SA
Lân VĐ
KCl
Urê
SA
Lân VĐ KCl
Trồn 1503505 501502 100010001 701705 751802 257512 5005005 358025
g
mới
Năm
2Nă
m
3Kin
h

50750

50300

0001000

00700

70370

0150

00500

0350


doan
h

Bảng 1: Định lượng tạm thời lượng phân bón khoáng cho hồ tiêu
– Urê và Kali clorua: Năm trồng mới bón 3 – 4 lần, l ần đầu sau khi tr ồng
tiêu 1 tháng, sau đó 2 tháng bón 1 lần. Các năm tiếp theo Urê và Kali clorua
được bón 5 lần, mùa khô bón 2 lần kết hợp với tưới n ước, mùa m ưa bón 3
lần: đầu, giữa và cuối mùa mưa. Phân SA bón vào đầu mùa mưa.
– Phân lân: có thể dùng lân nung chảy hay Super lân. Lân nung ch ảy bón 1
lần vào đầu mùa mưa, Super lân thì chia làm 2 lần bón: l ần 1 vào đầu mùa
mưa, lần 2 vào giữa mùa mưa.
Nếu dùng phân NPK hỗn hợp thì dùng các loại và liều lượng sau
Năm tuổi
Năm trồng mới
Năm thứ 2
Năm thứ 3
Các năm KD

Loại
16-16-8 hoặc 20-20-15
16-16-8 hoặc 20-20-15
16-16-8 hoặc 20-20-15
15-10-15 hoặc 16-8-16

Liều lượng (kg/trụ)
0,2 – 0,3
0,5 – 0,6
0,6 – 0,8
1,3 -1,5

Bảng 2: Loại và liều lượng NPK hỗn hợp bón cho tiêu
– Phân bón lá: sử dụng các loại phân bón lá có có vi l ượng nh ư Zn, B làm
giảm được tỷ lệ rụng gie quả. Phân bón lá được phun 2 – 3 l ần trong mùa
mưa.
5.6. Phòng trừ sâu bệnh
– Vệ sinh vườn Tiêu, phun thuốc phòng trừ sâu b ệnh tr ước khi trồng.


Phun thuốc phòng trừ sâu bệnh
– Trồng cây che bóng cho vườn tiêu hoặc trồng tiêu trên tr ụ s ống
–

Bồi

dưỡng

phân

hữu

cơ

hàng

năm.

– Thoát nước tốt, không để vườn tiêu bị úng, đọng n ước trong mùa m ưa.
– Hạn chế xới xáo trong vườn tiêu. Hạn chế sử dụng thuốc BVTV
– Thường xuyên kiểm tra để phát hiện và phòng trừ sâu bệnh kịp thời.
Ngoài các biện pháp kỹ thuật phòng bệnh vừa nêu khi th ấy có sâu bệnh thì
xử

lý

như

sau

Các đối tượng sâu bệnh hại chính trên lá.
5.6.1. Bệnh vàng lá chết chậm (tuyến trùng Meloidogyne incognita,
Pratylenchus sp phối hợp với các loại nấm nh ư Fusarium solani,
Rhizoctonia solani)
– Triệu chứng: cây vàng từ từ, sinh trưởng kem hoặc ngừng sinh trưởng,
rễ tiêu có nốt sưng, nếu nặng thì thối đen và chết, hệ thống rễ giảm.

Tiêu bị bệnh vàng lá
– Xử lý: đào, đốt các cây bị bệnh nặng. Xử lý các cây vừa ch ớm bệnh và các
cây xung quanh vùng bệnh bằng một trong các loại thuốc sau: Vimoca 20
ND, Marshal 200 SC, Oncol 20 EC (0,3%, 2 lít dung d ịch/trụ); Nokaph,
Marshal 5G, Oncol 5 G (30-50g/trụ). Nên kết hợp với một trong các loại
thuốc trừ nấm sau: Viben C 50 BTN, Bendazol 50 WP (0,3%, 2 lít dung
dịch/trụ). Tưới hoặc rải thuốc 2 – 3 lần, cách nhau 1 tháng.
5.6.2. Bệnh chết nhanh (nấm Phytophthora sp)

– Triệu chứng: cây đang xanh tốt, lá úa vàng, heo rũ, chết khô cùng với dây
trên cây. Phần thân ngầm tiếp giáp với mặt đất bị thối đen.
Tiêu bị bệnh nấm chanh

Tiêu bị bệnh nấm chanh

– Xử lý: phòng trừ bằng cách phun dung dịch Bordeaux 1% lên lá và tưới
vào gốc (2 lít dung dịch/trụ), 3 – 4 lần trong mùa m ưa, cách nhau 1 tháng.
Đào, đốt kịp thời các cây bệnh nặng. Xử lý các cây ch ớm bệnh và các cây
xung quanh vùng bệnh bằng một trong các loại thuốc sau: Aliette 80WP,
Ridomil MZ 72 BHN, Mataxyl 25 WP (0,3%, 3 – 5 lít dung d ịch/tr ụ), phun
lên lá và tưới vào đất 2 – 3 lần, cách nhau 1 tháng.
5.6.3. Rệp sáp hại rễ (Pseudococcus citri)
– Triệu chứng: cây chuyển vàng từ từ, sinh tr ưởng kem và bị n ặng thì
ngừng phát triển. Bới phần thân ngầm và rễ thì th ấy r ệp sáp tr ắng bám
vào. Cây bị nặng rệp sáp tạo thành măng sông làm r ễ tiêu xù xì, ph ồng to
lên, bên trong lớp măng xông rất nhiều rệp sáp.
Tiêu bị bệnh rệp sáp
– Xử lý: đào, đốt các cây bị hại nặng. Tưới vào gốc các cây bị rệp nhẹ bằng
một trong các loại thuốc Bi 58 40 EC, Ofatox 400 EC, Subatox 75 EC (0,3%,
2 lít dung dịch/trụ), tưới 2 lần cách nhau 1 tháng, nên k ết h ợp v ới 1% d ầu
lửa.
5.6.4. Bệnh xoăn lùn (do virus, lá xoăn, nhỏ, ngọn rụt l ại)


– Triệu chứng: cây bị bệnh có lá nhỏ, cong queo, mất diệp lục, thường
xuất hiện ở các lá non. Cây cằn cỗi, chậm phát tri ển ho ặc không phát
triển, năng suất thấp.

Tiêu bị bệnh xoắn lùn
– Xử lý: để phòng bệnh này không lấy giống từ các vườn có cây bị bệnh
virus. Khi cây đã bị bệnh thì không thể cứu ch ữa, c ần nh ổ và h ủy b ỏ cây
bệnh để hạn chế sự lây lan. Phun thuốc trừ rầy, rệp nh ư Bassa 50EC
(0,1%) hay Vibasa 50ND (0,2%), Suprathion 40EC (0,2%), Supracide 40EC
(0,2%), Subatox 75EC (0,2%) để diệt côn trùng môi giới.
Ngoài ra còn có một số các loại sâu bệnh khác ít nguy hi ểm h ơn là:
5.6.5. Các loại rầy, rệp hại lá, đọt non, bông tiêu:
– Rệp muội, bọ xít lưới, rầy xanh: dùng một trong các loại thuốc sau: Bi 58
40 EC, Ofatox 400 EC, Subatox 75 EC (0,3%) phun 2 l ần cách nhau 7 – 10
ngày.
– Rệp sáp hại lá, hại chùm quả: dùng một trong các loại thu ốc sau:
Suprathion 40 EC, Supracid 40 EC, Pirinex 20 EC, Subatox 75 EC (0,3%)
phun 2 lần cách nhau 7 – 10 ngày.
Rầy gây bệnh hại Tiêu
5.6.6. Các bệnh hại lá như bệnh thán thư, bệnh khô v ằn, b ệnh đ ốm
lá, bệnh đốm rong trên lá, bệnh rỉ s ăt, thiếu Zn, Mg, Bo + n ấm: Dùng
một trong các loại thuốc sau: Tilt 250 EC, Tilt Super 300 ND, Derosal 50 SC,
Viben C 50 BTN (0,2%), phun 2-3 lần, cách nhau 1 tháng.


Tiêu bị bệnh khô vằn, đốm lá…
5.7. Thu hoạch
Tiêu được thu hái bằng tay và được hái từ 2 – 3 đ ợt trong 1 v ụ thu ho ạch.
Để chế biến tiêu đen, tiêu được hái cả chùm trái khi chùm có lác đác qu ả
chín hoặc chùm quả đã chuyển sang xanh vàng. Không thu hái các chùm
xanh non trừ đợt hái tận thu lần cuối. Có thể dùng keo cắt hay bấm r ời
chùm quả ở đoạn cuống chùm, không rứt chùm quả khỏi cành quả gây v ết
thương ở các đốt mang chùm quả.
5.8. Chế biến tiêu đen

Chùm quả tiêu thu về đem tuốt lấy quả ngay hay có th ể đ ể d ồn l ại 2 – 3
ngày mới tuốt. Hạt tiêu được phơi trên sân xi măng có tr ải bạt đ ể gi ữ v ệ
sinh và tránh lẫn cát, đá. Lập rào lưới cản cao 2m chung quanh sân ph ơi
trong thời gian phơi, ngăn không cho súc vật đi qua đ ể lại ch ất th ải trong
sản phẩm. Không mang giày dep dính đất bẩn vào sân ph ơi tiêu. Tiêu ph ơi
lớp dày 2 – 3 cm, đảo đều 4 – 5 lần/ngày, ph ơi 3 – 4 ngày nắng thì khô.
Hạt nhăn đều, đen, đạt độ ẩm từ 12 – 13% mới đem bảo quản.

Hạt tiêu phơi khô, sàng sảy sạch rồi đóng vào bao để cất gi ữ trước khi
bán. Chú ý chỉ đóng bao khi hạt tiêu đã nguội. Đóng bao 2 l ớp, l ớp ni lông
bên trong và bao sợi bên ngoài để chống hút ẩm tr ở lại tạo đi ều ki ện cho
nấm mốc phát triển làm giảm chất lượng tiêu đen. Các bao tiêu đ ược t ồn
trữ ở kho mát, thoáng, khô ráo.


5.9. Chế biến tiêu trăng
Cách chế biến tiêu trắng thủ công là để tiêu chín già, chùm có h ơn 50%
trái chín đỏ mới hái, đem ủ 2 – 3 ngày sau đó tách hạt, bỏ vào bao đem
ngâm ở giòng nước chảy, hay trong bể, thay nước hàng ngày. Ngâm t ừ 7 –
10 ngày cho đến khi vỏ nát rời, cho tiêu vào r ỗ hay máy xát kỹ sau đó đãi
hết vỏ và phơi 1 – 2 nắng trên nong, nia đến khi hạt có độ ẩm 12 – 13% là
được.
Ngoài ra tiêu trắng còn được chế biến công nghiệp t ừ tiêu đen lo ại có dung
trọng 570g/lít. Tiêu đen được ngâm nước trong vòng 4 ngày, sau đó đ ược ủ
chung với men vi sinh vật, cho lên men ở nhiệt độ 42C để vỏ tiêu đen bám
vào hạt mau nát rời ra, sau đó đưa vào máy xát vỏ rồi r ửa s ạch. H ạt tiêu
sau khi đãi sạch vỏ có màu vàng ngà. Theo yêu cầu của th ị tr ường người ta
có thể làm trắng bằng cách ngâm trong HO 2% trong vòng 30 phút để oxy
hoá chất hữu cơ và chất màu. Sau khi làm trắng tiến hành ph ơi ho ặc s ấy

hạt tiêu ở nhiệt độ 50 – 60C trong nhiều giờ liên tục để hạt đạt độ ẩm
12%.
Hạt tiêu sau khi phơi/sấy xong để nguội và đóng bằng bao PP, đưa vào kho
để bảo quản. Kho chứa không ẩm ướt, phải thoáng mát, bao tiêu đ ược kê
cách sàn 15 – 20cm, cách tường 0,5m.

6.

Ý nghĩa của việc giải quyết tình huống

– Với tiềm năng đất đai gò đồi rộng lớn ở thôn Vân Tiền, thôn Tam Đa, H ải
Lưu, Văn Hà và điều kiện thời tiết phù hợp với trồng cây Tiêu, đây th ực s ự
sẽ là một hướng đi tốt cho người nông dân.


– Trên đây là những nghiên cứu của chúng em về kỹ thuật trồng cây Tiêu.
Chúng em tin rằng với những kiến thức được học về các môn Toán, Vật lí,
Hóa học, Sinh học, Công nghệ,… kết hợp với kinh nghiệm tr ồng tr ọt c ủa
người nông dân cây Tiêu sẽ phát tiển tốt, cho năng suất cao và mang l ại l ợi
nhuận cao giúp người nông dân sẽ dần dần thoát nghèo và đi lên làm giàu.
Giải quyết nhu cầu lao động cho người nông dân quê hương chúng em.

Quảng Lưu, ngày 15 tháng 10. năm 2015
Nhóm tác giả
1/ Phạm Thành Luân
Sinh ngày: 05/9/2001; Lớp 9C
2/ Phan Thị Cẩm Vân
Sinh ngày: 01/11/2001; Lớp 9B