7 bài văn mẫu phân tích bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh

VĂN MẪU LỚP 12
7 BÀI VĂN MẪU PHÂN TÍCH BÀI THƠ SÓNG CỦA XUÂN QUỲNH
BÀI MẪU SỐ 1:
Xuân Quỳnh là nhà thơ nữ tiêu biểu nhất của thơ ca Việt Nam hiện đại. Người yêu thơ
mệnh danh chị là “Nữ hoàng của thi ca tình yêu”. Thơ của chị là tiếng nói nhân hậu, thủy
chung, giàu trực cảm và da diết khát vọng hạnh phúc đời thường. Sóng là bài thơ được làm
năm 1967 nhân chuyến đi thực tế ở biển Diêm Điền. Bài thơ sau đó được in trong tập Hoa
dọc chiến hào. Sóng là bài thơ tiêu biểu nhất cho phong cách thơ tình yêu của Xuân Quỳnh.
Sóng là một hình tượng động, bất biến cũng như “tình yêu muôn thuở / Có bao giờ
đứng yên”. Vì vậy cho nên sóng được các nhà thơ chọn làm thi liệu để biểu tượng cho tình
yêu. Nếu Xuân Diệu mượn sóng để biểu tượng cho tình yêu của anh “Anh xin làm sóng
biếc/ Hôn mãi cát vàng em/ Hôn thật khẽ thật êm/ Hôn êm đềm mãi mãi/ Đã hôn rồi hôn lại/
Cho đến nát cả trời/ Anh mới thôi dào dạt”. Thì Xuân Quỳnh lại mượn sóng là biểu tượng
cho những cung bậc tình cảm của người phụ nữ trong tình yêu nhiều khao khát và biến
động. Hai hình tượng sóng và em luôn đi đôi sánh cặp với nhau. Sóng là em mà em cũng là
sóng. Sóng và em hòa quyện vào nhau, có lúc khiến ta không nhận ra đâu là em đâu là sóng
nhưng có lúc lại tách ra, soi chiếu vào nhau, tôn lên những vẻ đẹp vừa đa dạng lại vừa
phong phú.
Hình tượng sóng trước hết được gợi ra từ âm hưởng dào dạt, nhịp nhàng của bài thơ.
Thể thơ năm chữ có tác dụng tạo ra những nhịp điệu của sóng. Cả bài thơ là một đại dương,
mỗi khổ thơ là một con sóng lớn, mỗi câu thơ là một con sóng nhỏ. Tất cả đã tạo nên một
âm hưởng mênh mang, dào dạt của những con sóng lòng nhiều cung bậc:
Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ
Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể
Hai câu thơ đầu với nghệ thuật đối: Dữ dội – dịu êm; Ồn ào – lặng lẽ đã làm hiện lên
vẻ đẹp của những con sóng biển ngàn đời đối cực. Những lúc biển động, bão tố phong ba thì
biển dữ dội ồn ào còn những giây phút sóng gió đi qua biển lại hiền hòa trở về dịu êm lặng
lẽ. Xuân Quỳnh đã mượn nhịp sóng để thể hiện nhịp lòng của chính mình trong một tâm
trạng bùng cháy ngọn lửa mãnh liệt của tình yêu, không chịu yên định mà đầy biến động,

khao khát “Vì tình yêu muôn thuở/ Có bao giờ đứng yên”. Đúng như vậy, tình yêu của


người con gái nào bao giờ yên định bởi có lúc họ yêu rất dữ dội, yêu mãnh liệt hết mình với
những nhớ nhung “cả trong mơ còn thức”, đôi khi ghen tuông giận hờn vô cớ:
Nếu phải cách xa nhau
Biển chỉ còn sóng gió
Nếu phải cách xa anh
Em chỉ còn bão tố
(Thuyền và Biển)
Nhưng cũng có lúc người con gái lại thu mình trở về với chất nữ tính đáng yêu, họ
lặng lẽ, dịu êm ngắm soi mình và lặng im chiêm nghiệm:
Có những tình yêu không thể nói bằng lời
Chỉ hiểu nhau qua từng ánh mắt
Nhưng đó là tình yêu bền vững nhất
Bởi thứ ồn ào là thứ dễ lãng quên
(Đinh Thu Hiền)
Sóng của Xuân Quỳnh là tiếng nói của một tâm hồn thiếu nữ đang trong độ tuổi hai
mươi, tiếng nói của một trái tim chân thành và đam mê, luôn rực cháy chất trẻ trung mãnh
liệt, khao khát được sống hết mình và yêu hết mình. Vì thế cho nên:
Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể
Ba hình ảnh sông, sóng, bể như là những chi tiết bổ sung cho nhau: sông và bể làm
nên đời sóng, sóng chỉ thực sự có đời sống riêng khi ra với biển khơi mênh mang thăm
thẳm. Mạch sóng mạnh mẽ như bứt phá không gian chật hẹp để khát khao một không gian
lớn lao. Hành trình tìm ra tận bể chất chứa sức sống tiềm tàng, bền bỉ để vươn tới giá trị
tuyệt đích của chính mình. Sóng không cam chịu một cuộc sống đời sông chật hẹp, tù túng
nên nó làm cuộc hành trình ra biển khơi bao la để thỏa sức vẫy vùng. Tình yêu của Xuân
Quỳnh cũng vậy, tình yêu của người phụ nữ cũng không thể đứng yên trong một tình yêu
nhỏ hẹp mà phải vươn lên trên tất cả mọi sự nhỏ hẹp tầm thường để được sống với những

tình yêu cao cả, rộng lớn, bao dung. Đây là một quan niệm tình yêu tiến bộ và mạnh mẽ của
người phụ nữ thời đại. Có thấy ngày xưa quan niệm tình yêu cổ hủ “cha mẹ đặt đâu con
ngồi đó” để rồi bao cô gái đã phải cất lên lời than van ai oán:
Thân em như giếng giữa đàng
Người khôn rửa mặt người phàm rửa chân
Hoặc:
Thân em như tấm lụa đào


Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai
Từ đó ta mới thấy hết được cái mới mẻ trong quan niệm tình yêu của Xuân Quỳnh:
Người phụ nữ chủ động tìm đến với tình yêu để được sống với chính mình.
Tình yêu mãi mãi là khát vọng của tuổi trẻ, nó làm bồi hồi, xao xuyến rung động trái
tim của lứa đôi, của con trai con gái, của em và anh.
Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ
Từ “Ôi!” cảm thán như tiếng lòng thốt lên từ nỗi thổn thức của trái tim yêu. Nghệ
thuật đối lập “ngày xưa” – “ngày sau” càng làm tôn thêm nét đáng yêu của sóng. Sóng là thế
muôn đời vẫn thế vẫn dữ dội ồn ào vẫn dịu êm lặng lẽ như tình yêu tuổi trẻ có bao giờ đứng
yên. Bởi tình yêu tuổi trẻ luôn khát vọng luôn khát khao và mơ ước. Nó làm ta bồi hồi khát
khao và nhung nhớ bởi “Làm sao sống được mà không yêu/ Không nhớ không thương một
kẻ nào” hay “Bắt chim bướm thả vào vườn tình ái” (Xuân Diệu). Tình yêu làm điên đảo tuổi
trẻ với những nhớ nhung giận hờn, những cồn cào da diết như lời thơ Xuân Quỳnh đã từng
viết “Những ngày không gặp nhau/Lòng thuyền đau rạn vỡ/ Những ngày không gặp nhau/
Biển bạc đầu mong nhớ”. Có yêu nhau mới thấy được cồn cào của vị nhớ, mùi ái ân, mới
thấy được thế nào là bồi hồi ngực trẻ.
Tình yêu là sóng, là gió. Và qua sóng, gió ấy, nhà thơ đã nói lên thật dễ thương cái nhu
cầu tự nhận thức, tự phân tích, lí giải, nhưng lại không thể cắt nghĩa nổi của tình yêu. Tình

yêu cũng như sóng biển, gió trời vậy thôi, nó tự nhiên, hồn nhiên như thiên nhiên và cũng
khó hiểu, nhiều bất ngờ như thiên nhiên :
Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên
Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau
Người phụ nữ băn khoăn về khởi nguồn của tình yêu và bộc bạch một cách hồn nhiên,
chân thành sự bất lực không lý giải được câu hỏi muôn đời ấy trong tình yêu: “Em cũng
không biết nữa – Khi nào ta yêu nhau”. Đây là một cách cắt nghĩa về tình yêu rất Xuân


Quỳnh, một cách cắt nghĩa rất nữ tính, rất trực cảm . Lí giải được ngọn nguồn của sóng thì
dễ bởi « Sóng bắt đầu từ gió » nhưng để hiểu « Gió bắt đầu từ đâu » thì thi nhân lại ấp úng «
Em cũng không biết nữa ». Cũng như tình yêu của anh và em nó đến rất bất ngờ và tự nhiên
bởi « Tình yêu đến trong đời không báo động ». Câu thơ « Em cũng không biết nữa » như
một cái lắc đầu nhè nhẹ, bâng khuâng và phân vân. Đến câu hỏi « Khi nào ta yêu nhau » thì
đúng là nữ sĩ đang bâng khuâng và băn khoăn. Kì lạ quá, diệu kì quá, em và anh yêu nhau
bao giờ nhỉ ? Câu hỏi này muôn đời không ai lí giải nổi nhất là những bạn trẻ đang yêu và
đắm say trong men tình ái. Tình yêu là vậy, khó lí giải, khó định nghĩa. Xuân Diệu – ông
hoàng của thi ca tình yêu cũng đã từng băn khoăn khi định nghĩa về tình yêu « Đố ai định
nghĩa được tình yêu/ Có khó gì đâu một buổi chiều/Nó chiếm hồn ta bằng nắng nhạt/Bằng
mây nhè nhẹ gió hiu hiu ». Chính vì không thể lí giải rõ ngọn ngành nên tình yêu vì thế mà
trở nên đẹp và là cái đích để cho muôn người đi tìm và khám phá. Tình yêu không có tuổi
cũng như « xuân không ngày tháng ». Tình yêu là một ẩn số giữa hai thế giới tâm hồn chứa
đầy bí mật.
Dù tin tưởng chung một đời một mộng

Anh là anh mà em vẫn là em
Có thể nào qua Vạn Lý Trường Thành
Của hai vũ trụ chứa đầy bí mật
Những tâm hồn bí mật ấy luôn khao khát giao hòa, khao khát khám phá nhưng lại
không lý giải nổi tình yêu. Bởi tình yêu là bài toán chưa có lời giải đáp, tình yêu như bài thơ
chưa có hồi kết. Vì thế tình yêu luôn đẹp, luôn mới và hấp dẫn. Có lẽ vì thế mà thi sĩ đã lắc
đầu « Em cũng không biết nữa/ Khi nào ta yêu nhau ».
Tình yêu gắn liền với nỗi nhớ – một trong những gam màu chủ đạo của tình yêu. Bao
kẻ nhớ người mình yêu mà đảo điên:
Trời còn có bữa sao quên mọc
Anh chẳng đêm nào chẳng nhớ em
(Xuân Diệu)
Nhớ ai bổi hổi bồi hồi
Như đứng đống lửa như ngồi đống than
(Ca dao)
Còn Xuân Quỳnh thì:
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Những con sóng nhớ bờ


Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức
Hòa cùng những con sóng: sóng thơ, sóng lòng, ta tìm về cõi sâu kín của tâm hồn thi sĩ
và cũng là của muôn kiếp “má hồng”. Bài thơ “Sóng” ra đời khi những con sóng lòng dâng
lên dữ dội, những con sóng nhớ thương, thao thức của một tâm hồn đang yêu. Cả bài thơ là
những đợt sóng nối nhau vỗ vào tâm hồn người đọc. Sóng và nhân vật em đan quyện vào
nhau để thì thầm những nỗi niềm, những tâm tư. Đây là một khổ thơ vô cùng đặc biệt bởi
trong bài thơ chỉ duy nó có sáu câu. Sáu câu thơ trải dài như nỗi thao thức, băn khoăn của

tâm hồn thi sĩ trong đêm.
“Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước”
Hai câu thơ với hình thức lặp cấu trúc quyện hòa cùng nghệ thuật đối “dưới lòng sâu –
trên mặt nước” tạo nên sự điệp trùng của những con sóng với nhiều dạng thức khác nhau.
Có con sóng gầm gào trên mặt đại dương nhưng cũng có con sóng cuộn trào trong lòng biển
cả. Con sóng ngầm còn mãnh liệt hơn cả con sóng trên mặt nước. Cả hai kết hợp với nhau
làm nên sự đa dạng của sóng biển. Sóng là em, em là sóng. Cũng như sóng kia, tâm hồn em
cũng vô vàn những phức tạp khó hiểu. Lúc lặng lẽ, êm đềm khi nồng nàn dữ dội, nhưng thế
nào đi nữa, em vẫn mãi là em, vẫn mãi ôm trong lòng một nỗi nhớ thương không dứt. Cũng
như sóng kia thôi, dù dịu êm hay dữ dội thì:
“Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được”
Xuân Quỳnh vô cùng tinh tế khi mượn một hình tượng rất động để diễn ta nỗi niềm
của người phụ nữ khi yêu. Sóng muôn đời vẫn thế, có bao giờ thôi vỗ sóng, có khi nào
chẳng cồn cào, có khi nào thôi ngừng hành trình đến với bờ dù muôn vời cách trở. Sóng
chẳng còn là sóng nếu tĩnh yên, lặng lẽ. Vì vậy mà sóng đã được Xuân Quỳnh diễn tả bằng
một từ ngữ rất sáng tạo “không ngủ được”. Sóng là vậy, dù lặng yên dưới lòng biển hay dữ
dội trên mặt đại dương thì ngàn đời vẫn khát khao tìm về bến bờ tĩnh tại. Chưa đến được bờ
thì nhớ thương, thương nhớ, thì thao thức một nỗi niềm. Vì nhớ bờ “bởi hôn mãi ngàn năm
không thỏa/ Bởi yêu bờ lắm lắm em ơi”. Nên con sóng đã hành trình vượt qua không gian
bao la và thời gian xa thẳm. Nó bất chấp cả thời gian “ngày đêm không ngủ được” để quyết
tâm hướng vào bờ cho thỏa nỗi niềm mong nhớ.
Và nếu sóng nhớ bờ thì em nhớ anh. Đó âu cũng là quy luật của tình yêu.
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức


Xuân Quỳnh dùng chữ “lòng” rất tinh tế. Lòng là nơi sâu kín nhất của tâm hồn con
người. Nơi bí mật thẳm sâu của tình yêu và nỗi nhớ. Khi Xuân Quỳnh nói “lòng em nhớ”

nghĩa là chị đã phơi bày tất cả gan ruột của mình để dốc hết yêu thương mà gửi về người
mình yêu. Nỗi nhớ không chỉ có mặt trong thời gian được ý thức mà còn gắn với tiềm thức
– thời gian trong mơ. Vị ngọt ngào mê đắm của tình yêu lan tỏa trong cách nói nghịch lý “cả
trong mơ còn thức”.
Câu thơ “cả trong mơ còn thức” lóe lên điểm sáng của nghệ thuật. Nó làm đảo lộn
nhịp sống bởi “tình yêu luôn làm cho con người khó thức ngủ theo giấc giờ điều độ”. Nỗi
nhớ không chỉ làm lòng em “bổi hổi bồi hồi, như đứng đống lửa như ngồi trong than” nó
còn làm cho em nhớ nhung, thao thức ngay cả trong giấc ngủ. Có thể nói, với câu thơ ấy,
Xuân Quỳnh đã có thể được xem là thi sĩ tài năng bật nhất của thi ca hiện đại Việt Nam.
Sóng và em đan quyện vào nhau. Em lặng đi để sóng trào lên. Nhưng sóng cũng là em,
sóng trào lên mang theo lớp lớp tâm tình của em:
“Dẫu xuôi về phương Bắc
Dẫu ngược về phương Nam”
Thế giới của Anh và Em không giới hạn chiều dài Bắc – Nam, không khoanh vùng địa
bàn mà nơi nào cũng có nỗi nhớ thường trực của tình yêu vĩnh viễn. Xuân Quỳnh đã tiếp
nhận nỗi nhớ ấy bằng tất cả sự nhạy cảm của lứa tuổi đôi mươi và khẳng định cho một cái
tôi của con người luôn vững tin ở tình yêu. Từ xưa đến nay người ta vẫn thường nói “Xuôi
Nam, ngược Bắc” giờ đây Xuân Quỳnh lại nói “Xuôi Bắc, ngược Nam” là cách nói ngược.
Phải chăng tình yêu đã làm cho con người bị đảo lộn phương hướng ? Nhưng có một
phương mà em không thể nào lẫn lộn, không thể nào nguôi nhớ đó là phương anh:
“Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh một phương”
Xuân Quỳnh buộc chặt bao “sợi nhớ, sợi thương” về phương anh:
Chỉ riêng điều được sống cùng anh
Niềm mơ ước trong em là lớn nhất
Trái tim nhỏ nằm trong lồng ngực
Giây phút nào tim đập chẳng vì anh
Thế mới biết tình yêu của chị nồng nàn, mãnh liệt thế nào. Hướng về anh thì có thể
thay đổi nhưng với lời khẳng định chắc nịch “một phương” thì nơi em hướng về là bất di bất
dịch. Anh đã là “hệ qui chiếu” của đời em. Từ đó nhà thơ đã nói đến nỗi nhớ bất chấp vạn

vật, khoảng cách, tình yêu là sự gặp gỡ giữa hai tâm hồn không có giới hạn. Cảm thông cho
cuộc đời Xuân Quỳnh, ta càng hiểu thêm tình cảm của chị:
“Em trở về đúng nghĩa trái tim em


Là máu thịt, đời thường ai chẳng có
Vẫn ngừng đập lúc cuộc đời không còn nữa
Nhưng biết yêu anh cả khi chết đi rồi”
Nếu như những khổ thơ trước nhà thơ nói về niềm vui sướng dào dạt, những nhung
nhớ giận hờn thì đoạn thơ này nhà thơ lại thể hiện những băn khoăn, lo lắng. Đó cũng là
trực cảm của tình yêu.
“Ở ngoài kia đại dương
Trăm ngàn con sóng đó
Con nào cũng tới bờ
Dù muôn vời cách trở”
Ba từ “Ở ngoài kia” như cánh tay Xuân Quỳnh mềm mại đang chỉ tay về khơi xa nơi
trăm ngàn con sóng ngày đêm không không biết mỏi đang vượt qua giới hạn không gian
thăm thẳm muôn vời cách trở để hướng vào bờ ôm ấp nỗi yêu thương. Cũng như “em”
muốn được gần bên anh, được hòa nhịp vào trong tình yêu với anh. Tình yêu của người con
gái thật mãnh liệt, nồng nàn. Sóng xa vời cách trở vẫn tìm được tới bờ như tìm về nguồn cội
yêu thương, cũng như anh và em sẽ vượt qua mọi khó khăn để đến với nhau, để sống trong
hạnh phúc trọn vẹn của lứa đôi.
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Xuân Quỳnh qua khổ thơ trên đã phần nào cho người đọc nhận thức rõ về những dự
cảm và nỗi băn khoăn của chị. Những từ “tuy dài thế – vẫn đi qua – dẫu rộng” như chứa
đựng ở trong nó ít nhiều nỗi âu lo. Tuy thế nhà thơ vẫn tin tưởng, tin tưởng ở tấm lòng nhân
hậu và tình yêu chân thành của mình sẽ vượt qua tất cả như áng mây kia như năm tháng kia.

Có thể nói Xuân Quỳnh yêu thương tha thiết, mãnh liệt nhưng cũng tỉnh táo nhận thức dự
cảm những trắc trở, thử thách trong tình yêu; đồng thời cũng tin tưởng vào sức mạnh tình
yêu sẽ giúp người phụ nữ vượt qua thử thách đến vói bến bờ hạnh phúc. Cho nên, sóng sẽ
đến bờ, năm tháng sẽ đi qua thời gian dài đằng đẵng và đám mây nhỏ bé sẽ vượt qua biển
rộng để bay về xa. Một loạt hình ảnh thơ ẩn dụ được bố trí thành một hệ thống tương phản,
đối lập để nói lên dự cảm tỉnh táo, đúng đắn và niềm tin mãnh liệt của nhà thơ vào sức mạnh
của tình yêu .
Yêu thương mãnh liệt nhưng cao thượng, vị tha. Nhân vật trữ tình khao khát hòa tình
yêu con sóng nhỏ của mình vào biển lớn tình yêu – tình yêu bao la, rộng lớn – để sống hết
mình trong tình yêu, để tình yêu riêng hoá thân vĩnh viễn thành tình yêu muôn thuở:


Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ.
Cuộc đời là biển lớn tình yêu, kết tinh vị mặn ân tình, được tạo nên và hòa lẫn cùng
trăm con sóng nhỏ. Trong quan niệm của nhà thơ, số phận cá nhân không thể tách khỏi cộng
đồng. Sóng không phải là biểu tượng của một cái tôi ngạo nghễ và cô đơn như thơ lãng
mạn. Khát vọng lớn nhưng trong cách nói Xuân Quỳnh lại rất khiêm nhường : trăm con
sóng nhỏ như là sự tổng hòa những vẻ đẹp khác nhau để tạo thành biển lớn. Nhà thơ đã thể
hiện một khát vọng mãnh liệt muốn làm trăm con sóng để hòa mình vào đại dương bao la,
hòa mình vào biển lớn tình yêu để một đời vỗ muôn điệu yêu thương “Người yêu người,
sống để yêu nhau” (Tố Hữu).. Phải chăng đó là khát vọng muốn bất tử hóa tình yêu của nữ
sĩ Xuân Quỳnh ? Vâng! Đó không chỉ là tinh thần của con người thời đại chống Mỹ mà còn
là âm vang của một tấm lòng luôn tha thiết với sự sống, với tình yêu.
Xuân Quỳnh viết bài thơ này vào những năm 1967, khi cuộc kháng chiến của nhân dân
miền Nam ở vào giai đoạn ác liệt, khi thanh niên trai gái ào ào ra trận “xẻ dọc Trường Sơn
đi cứu nước”, khi sân ga, bến nước, gốc đa, sân trường diễn ra những cuộc chia ly màu đỏ.
Cho nên có đặt bài thơ vào trong hoàn cảnh ấy ta mới càng thấy rõ nỗi khát khao của người

con gái trong tình yêu.
Tóm lại, bài thơ Sóng là bài thơ giàu giá trị nội dung và nghệ thuật. Thành công của
bài thơ là nhờ vào thủ pháp nghệ thuật nhân hóa, ẩn dụ, so sánh, đối lập… nhất là thể thơ
ngũ ngôn giàu nhịp điệu. Nhịp điệu của sóng, nhịp điệu của tâm hồn. Tất cả đã làm hiện lên
vẻ đẹp rất Xuân Quỳnh giàu trắc ẩn suy tư và khát vọng trong tình yêu. Đọc xong bài thơ
“Sóng” ta càng ngưỡng mộ hơn những con người phụ nữ Việt Nam, những con người luôn
thuỷ chung, luôn sống hết mình vì một tình yêu. Xuân Quỳnh xứng đáng là một nhà thơ nữ
của tình yêu lứa đôi, chị đã làm phong phú hơn cho nền thơ ca nước nhà.


BÀI MẪU SỐ 2:

Xuân Quỳnh là một nữ sĩ đa tài. Với giọng thơ hồn nhiên, phóng khoáng, tình cảm
đằm thắm chân thành, nhà thơ đã để lại nhiều dấu ấn tượng trong lòng người đọc. Một trong
những tác phẩm ấy là bài thơ 'sóng'. 'Sóng ' là thi phẩm được viết năm 1967 sau chuyến đi
thực tế ở Diên Điềm, in trong tập 'Hoa dọc chiến hào' (1968). Bằng ngòi bút của mình,
Xuân Quỳnh đã diễn tả thành công tâm trạng, những cung bậc cảm xúc của người phụ nữ
đang yêu đồng thời đem đến cho người đọc những quy luật của tình yêu.
Nổi bật xuyên suốt tác phẩm là hình tượng 'sóng-em'. 'Sóng' và 'em' luôn song hành,
quấn quýt, soi sáng và bổ sung cho nhau. Xuân Quỳnh đã mượn hình tượng sóng biển để
diễn tả lớp sóng lòng người con gái khi yêu. Mở đầu bài thơ hình ảnh sóng biển đã ngập
tràn trước mắt người đọc:
" Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ
Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể"
Bước vào tác phẩm là những từ ngữ đối lập "dữ dội-dịu êm", "ồn ào- lặng lẽ". Những
từ ngữ đối lập này là những trạng thái của sóng biển. Con sóng xô vào bờ rồi lại xa bờ cho
ta thấy sóng không bình yên, phẳng lặng như mặt hồ cuối thu mà đầy biến động. Bằng cặp
từ đối lập diễn tả trạng thái của sóng tác giả đã ngầm khẳng định về tình yêu. Tình yêu cũng

như sóng lúc khát khao cháy bỏng lúc lại dịu dàng. Hai câu thơ tiếp theo"sông …. bể" thể
hiện quy luật tự nhiên, qui luật tình yêu. Với sự đối lập về không gian "sông-bể" Xuân
Quỳnh đã thể hiện được khát khao hạnh phúc của mình. 'Sông' là cái chật hẹp, 'bể' là biển
lớn mênh mông. Quy luật tự nhiên sông tìm ra bể như con người luôn muốn vượt ra những
cái tầm thường để tìm đến với hạnh phúc, tình yêu.
" Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế


Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ"
Hai dòng thơ đầu tiên của khổ tiếp đã khẳng định sự trường tồn vĩnh cửu của sóng "
ngày sau vẫn thế". Từ điều này tác giả liên hệ với tình yêu. Cũng như con sóng kia mãi
trường tồn thì khát vọng tình yêu là bất tử. Tình yêu là khát vọng lớn lao mãi cứ "bồi hồi
trong ngực trẻ". Khát vọng ấy lớn lao tới mức chỉ có trái tim tuổi trẻ mới đủ sức để chứa
đựng được nó.
Khép lại 2 khổ thơ đầu, Xuân Quỳnh đã khéo léo nêu ra quy luật của sóng biển và tình
yêu. Tiếp đó, ngòi bút nhà thơ đi sâu vào những cung bậc cảm xúc của người con gái khi
yêu:
" Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi sóng lên?"
Những dòng thơ trên là một chút lo lắng về tình yêu của nhà thơ- một con người bị đổ
vỡ nhiều trong tình yêu. " Trước muôn trùng sóng bể" bão tố cuộc đời, thăng trầm cuộc
sống, 'em' nghĩ về 'anh, em". Rồi chợt "em cũng không biết nữa-khi nào ta yêu nhau". Đã có
rất nhiều thi sĩ đi tìm câu trả lời cho câu hỏi ấy nhung cuối cùng cũng không ai giải thích
được. Xuân Quỳnh mượn hình tượng sóng để dẫn dắt đến câu hỏi của mình"sóng bắt đầu từ
gió-gió bắt đầu từ đâu". Bằng câu hỏi tu từ kết hợp với điệp cấu trúc cú pháp, tác giả đã thể
hiện cái ngây thơ, bối rối, nữ tính của mình. Hỏi qua hỏi lại nhưng cuối cùng cũng chỉ

là:"em cũng không biết nữa". Cũng như có một nhà thơ đã từng viết:"Anh yêu em vì sao
không biết nữa-Chỉ thấy yêu em anh thấy yêu đời". Tình yêu đến không ai biết trước được
nhưng họ vẫn sẽ yêu cho dù có điều gì xảy ra.
Đã yêu là phải nhớ. Đây là quy luật bất biến của tình yêu. Nỗi nhớ ấy cồn cào da diết,
cuồn cuộn dạt dào. Điều đó đã thể hiện qua hình ảnh những con sóng nối tiếp gối lên
nhau:"con sóng dưới lòng sâu-con sóng trên mặt nước". Hai câu thơ vẽ lên cảnh tượng từng
đợt sóng nhấp nhô gối lên nhau, xô vào nhau, hối hả vươn vào bờ. Tác giả ví nỗi nhớ trong
tình yêu như con sóng nhớ bờ. Nỗi nhớ ấy bao trùm cả trong không gian, thời gian, tiềm
thức " ngày đêm không ngủ được-cả trong mơ còn thức".


Sau quy luật " yêu là nhớ", Xuân Quỳnh khẳng định sức mạnh của tình yêu chung
thủy.
"Dẫu xuôi về phương bắc
Dẫu ngược về phương nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh- một phương
Ở ngoài kia đại dương
Trăm ngàn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở"
Dù không gian có xa cách "phương bắc-phương nam", nhưng em vẫn chung thủy
"hướng về anh- một phương". Lòng chung thủy ấy đã tạo một sức mạnh lớn giúp người con
gái khi yêu bước qua mọi khó khăn thử thách để cập bến bờ hạnh phúc như những con sóng
kia "con nào chẳng tới bờ- dù muôn vời cách trở". Lòng chung thủy giúp cho "em" vượt mọi
trở ngại để hạnh phúc ngập tràn.
Từng cung bậc cảm xúc của người con gái khi yêu đã được lột tả một cách chân thật
qua ngòi bút Xuân Quỳnh. Cuối bài thơ là khát vọng tình yêu lứa đôi vĩnh cửu và bền chặt:
" Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua

Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu


Để ngàn năm còn vỗ"
Bốn dòng thơ đầu của đoạn thơ trên là cảm giác lo âu trăn trở về sự hữu hạn của cuộc
đời. Cặp từ đối lập "tuy-dẫu" đã cho người đọc cảm nhận được sự mong manh của hạnh
phúc. Như Xuân Quỳnh cũng đã từng viết "Lời yêu mỏng mảnh như màu khói-Ai biết tình
ai có đổi thay". Nhưng mặc dầu vậy, tác giả vẫn muốn được "tan ra" " thành trăm con sóng
nhỏ" để hòa mình vào "biển lớn tình yêu". Tình cảm ấy sẽ được lan tỏa mọi nơi như đại
dương mênh mông không bến bờ. Tác giả sẽ mang bầu nhiệt huyết, khát vọng tình yêu
mãnh liệt chia sẻ với mọi người để tình yêu trường tồn vĩnh cửu với thời gian.
Bằng thể thơ 5 chữ, nhịp thơ 2/3, 3/2 dồn dập cùng sự sáng tạo khi mượn hình ảnh
sóng để diễn tả cung bậc cảm xúc cũng như quy luật của tình yêu, "SÓNG" đã để lại dư âm
vang mãi trong lòng người đọc. Và có thể bài thơ có sức ảnh hưởng lớn đến ngày nay cũng
vì lẽ đó.


BÀI MẪU SỐ 3:

Tình yêu là đề tài muôn thuở của thơ ca Việt Nam với nhiều cung bậc khác nhau.
Một Xuân Diệu say đắm, nồng nàn, khao khát được yêu đương mãnh liệt. Một Nguyễn Bính
chân chất của tình yêu đồng nội, gần gũi với thôn quê. Và có lẽ chắc chắn người đọc sẽ
không quên được hình ảnh tình yêu trong tho Xuân Quỳnh với nhiều trạng thái cảm xúc vừa
gần gũi, giản dị, vừa ồn ào, xô bồi. “Sóng” là bài thơ làm thoát lên những cung bậc dồn dập
và cũng rất thực ấy.
Xuân Quỳnh là thi sỹ gắn với những chuyện tình yêu rất đời thường, rất con gái. Mỗi

áng thơ Xuân Quỳnh viết ra đều mang đến cho người đọc sự ấm áp, chân thành và cháy
bỏng nhất. Thơ bà nhẹ nhàng đi vào lòng người đọc giống như một tiếng sóng nhẹ nhàng
giữa biển khơi mênh mông tìm được một bến bờ neo đậu.
Bài thơ “sóng” của Xuân Quỳnh là tiếng lòng chân chất, mộc mạc và cũng đầy những
bất an về tình yêu đôi lứa. Cách dẫn dắt người đọc bằng ngôn ngữ bình bị nhưng đầy lôi
cuốn. Bài thơ mở đầu bằng những cảm xúc khi yêu:
Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ
Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể
Khi yêu con người ta có rất nhiều trạng thái cảm xúc đan xen nhau vừa dữ dội vừa dịu
êm. Dương như Xuân Quỳnh đã lột tả hết những cảm xúc mà người đang yêu có. Hai câu
thơ sóng đôi, vừa đối lập, vừa tương trợ nhau đã khiến cho cảm xúc của cả bài thơ như tan
ra, hòa vào lòng người. Tình yêu với Xuân Quỳnh luôn là sự tìm tòi, khám phá thế giới nội
tâm đầy biến động. Vì vậy tình yêu không thể “nhốt” một chỗ, nó cần một mảnh đất màu
mỡ để có thể vẫy vùng. Có thể nói đây chính là một tư tưởng rất tiến bộ của Xuân Quỳnh.


Với lối dẫn dặt tự nhiên nhưng đầy sức hút, Xuân Quỳnh đã khiến cho người đọc tò
mò về câu chuyện tình yêu này.
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Tình yêu thường gắn liền với nỗi nhớ, không phải nỗi nhớ bình thường mà là nỗi nhớ
‘thường trực”. Tác giả đã mượn hình ảnh “sóng” giữa đại dương bao la để diễn tả cảm xúc
trạng thái khắc khoải khi yêu. Đó là một sự tài tình, đầy tinh tế của tác giả.
Tình yêu luôn là một trạng thái tâm lý không bình thường và rất khó để lý giải, bởi nếu
lý giải được thì nó đã không còn là tình yêu nữa. Luôn ẩn chưa những câu hỏi khó giãi bày,
khó chia sẻ khiến cho người đang yêu luôn đặt dấu hỏi và những hoài nghi trong lòng. Và

Xuân Quỳnh cũng vậy, thi sỹ không thể biết được tường tận gốc gốc của hai chữ “tình yêu”.
Người ta bảo có nhiều thứ tuân theo luân lý tự nhiên nhưng dường như tình yêu có một
hướng đi khác, rất riêng, đầy bản sắc của mỗi người. Sự hoài nghi về tình yêu cũng chính là
đi tìm sự chân thật và chữ tâm của nó thực sự nằm ở đâu. Câu hỏi “Khi nào ta yêu nhau/Em
cũng không biết nữa” đã diễn tả hết được thần thái và cảm xúc khi yêu của một người con
gái.
Sóng bắt đầu tư gió
Gió bắt đầu từ đâu


Khi nào ta yêu nhau
Em cũng không biết nữa
Khi tình yêu là một điều khó lý giải thì nỗi nhớ cũng vậy, nó khiến cho những người
đang yêu luôn rơi vào trạng thái bồn chồn, thao thức khó tả:
Dẫu xuôi về phương bắc
Dẫu ngược về phương nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Nhớ về anh một phương
Tình yêu là duy nhất và “anh” là duy nhất là tư tưởng của Xuân Quỳnh. Một sự chung
thủy, kiên định với một tình yêu bao la. Tình yêu của người con gái ở đây vừa thiết tha,
mãnh liệt, vừa trong sáng, giản dị, vừa thủy chung duy nhất. Qua hình tượng sóng và em .
Xuân Quỳnh đã nói lên thật chân thành, táo bạo , không hề giấu giếm cái khát vọng tình yêu
sôi nổi, mãnh liệt của mình, một phụ nữ, một điều hiếm thấy trong văn học.
Dẫu muôn ngàn cách trở, dẫu nhiều khó khăn thử thách nhưng dường như Xuân
Quỳnh vẫn luôn khao khát đến cháy bỏng:
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫn rộng
Mây vẫn bay về xa
Cuộc đời rất dài, tương lai của một chuyện tình làm sao có thể đoán trước được nhưng

tác giả vẫn luôn tin và hi vọng. Vẫn luôn dùng trái tim chân thành để yêu và nhớ thương
một người.
Bài thơ “sóng” với hình ảnh ẩn dụ “sóng” đã khiến cho người đọc có một liên tưởng
đầy chân thực và sâu sắc về tình yêu với những biến cố lớn nhưng nếu biết cách vượt qua
thì khi nào sóng yên biển lặng họ lại trở về bên nhau


Xuân Quỳnh đã gieo vào lòng người đọc những trạng thái cảm xúc thật bình dị và
cũng thật mãnh liệt cho tình yêu. Bài thơ “Sóng” thực sự là một bài thơ tình tuyệt bút.


BÀI MẪU SỐ 4:

Tình yêu lứa đôi, tình cảm vợ chồng… đó là đề tài vô tận được các thi sỹ, nhạc sỹ, nhà
văn khai thác, thể hiện dưới nhiều góc độ khác nhau. Các nhà văn, nhà thơ thường thông
qua những hiện tượng, qui luật tự nhiên trong cuộc sống hay nhưng vật gần gũi, thân quen
để ví von, ẩn dụ khi nói về tình yêu. Như nhà thơ Nguyễn Trung Kiên dùng hình tượng “Đôi
dép” để triết lý sâu sắc về sự gắn bó, thủy chung, son sắt trong tình yêu. Nhà thơ Vũ Cao thì
ví tình yêu đôi lứa như “ Núi đôi” không thể chia lìa “ núi chồng, núi vợ đứng song đôi”;
nhà thơ Trần Hòa Bình vô tình nhìn thấy một chiếc lá rụng giữa mùa thu cũng có bài thơ
hay “ thêm một” để chiêm nghiệm về cuộc đời, về tình yêu v.v… và v.v…
Nhưng có lẽ, hình tượng được nói đến khá nhiều và thể hiện được sự tinh tế, đằm thắm
nhưng dữ dội, mãnh liệt của tình yêu đó là hình tượng Biển và Sóng. Và, một trong những
nhà thơ có những bài thơ hay nói về tình yêu bằng sự liên tưởng đến khéo léo, tài tình có
liên quan đến Biển và Sóng được nhiều người yêu thích đó là cố nữ thi sỹ Xuân Quỳnh
( 1942 – 1988)Xuân Diệu, nhà thơ tình nổi tiếng của phong trào thơ mới, với sự phóng
khoáng đa tình cũng đã " mượn hình tượng sóng" để nói lên tình cảm nồng nàn, mãnh liệt
của mình:
Anh xin làm sóng biếc
Hôn mãi cát vàng em

Hôn thật khẽ, thật êm
Hôn êm đềm mãi mãi
Đã hôn rồi, hôn lại
Cho đến mãi muôn đời
Đến tan cả đất trời
Anh mới thôi dào dạt…


Còn với Xuân Quỳnh, nữ thi sỹ với nhiều bài thơ tình nổi tiếng như “ Thuyền và biển”
thì con Sóng trong thơ của chị vừa “ Dữ dội’ lại vừa “ dịu êm” vừa “Ồn ào” lại vừa “ lặng lẽ
“ như chính tính cách của người phụ nữ vậy. Bên ngoài có khi họ thật lặng lẽ, đằm thắm, dịu
dàng nhưng bên trong lại ẩn chứa một tâm hồn khao khát yêu thương, với tình yêu mãnh
liệt, dữ dội biết bao. Xuân Quỳnh đã rất tài tình khi đưa cặp đôi phạm trù nội dung có tính
đối nghịch đi liền nhau nhằm tạo ra sự so sánh giữa cái mạnh mẽ, ồn ào và cái dịu êm, lặng
lẽ qua đó nhằm diễn tả tính cách đan xen, đa chiều của người phụ nữ, nhất là khi họ đang
yêu.Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ
Sông không hiểu nỗi mình
Sóng tìm ra tận bể
Chúng ta còn cảm nhận, đằng sau ý nghĩa ấy là thể hiện của sự giằng xé về tâm trạng
của người phụ nữ, vì khi yêu phụ nữ thường phải hy sinh, chịu đựng nhiều hơn. Mà tình yêu
thường cũng gặp nhiều trắc trở, không bao giờ bình yên, phẳng lặng, đôi lúc còn ẩn chứa
nhiều dông bão.
Ôi con sóng ngày xưa
và ngày sau cũng thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ
Tình yêu đối với Xuân Quỳnh vượt qua cả khuôn khổ của thời gian và không gian,
điều đó nói lên rằng, nếu đích thực là tình yêu chân chính thì nó luôn vĩnh cữu, sống mãi với
thời gian, khắc sâu vào tâm khảm, trí nhớ của con tim cho dù đó là quá khứ, hiện tại hay

tương lai. Và tuy có nhiều cung bậc tình cảm khác nhau nhưng, tình yêu thì muôn đời vẫn
thế!
Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về Anh, em
Em nghĩ về biển lớn


Từ nơi nào sóng lên?
Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu?
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau
Đứng trước biển cả bao la, hùng vĩ nhà thơ thấy mình thật nhó bé và muốn được chiêm
nghiệm lại cuộc sống, chiêm nghiệm về tình yêu. Từ những qui luật, hiện tượng tự nhiên
của biển cả, nhà thơ đặt câu hỏi “Từ nơi nào sóng lên “ gió bắt đầu từ đâu?” và lại liên
tưởng “em cũng không biết nữa, khi nào ta yêu nhau". Như nhà thơ Xuân Diệu cũng đã nói:
“ Nào ai định nghĩa được tình yêu”. Xuân Quỳnh cũng không thể cắt nghĩa nỗi Tình yêu.
Chỉ biết rằng, tình yêu đến như một lẽ tự nhiên, thường tình. Đó là cơ duyên, là sự giao hoà,
cộng hưởng về rung động cùng nhịp đập của hai con tim, mà không ai có thể sắp đặt hoặc
cưỡng lại được.
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngũ được
Lòng em nhớ đến Anh
Cả trong mơ còn thức
Có lẽ đây là khổ thơ mà tôi tâm đắc nhất trong cả bài thơ, tình yêu của người phụ nữ
tuy mãnh liệt, mạnh mẽ là thế nhưng cũng rất e ấp, sâu kín, có khi được che dấu, ấn chứa
bên trong, như những con sóng ngầm dưới lòng đại dương, mà đã là sóng ngầm thì rất dữ
dội, có thể gây nên dông bão!

Lòng em nhớ đến Anh
Cả trong mơ còn thức


Sức mạnh tình yêu đã vượt lên cả qui luật tự nhiên của con người, thường khi ngủ là
lúc mà người ta quên đi tất cả. Nhưng, với Xuân Quỳnh vì nỗi nhớ người yêu quá lớn, quá
mạnh mẽ, luôn thường trực trong lòng, nên ngay cả trong giấc ngủ, giấc mơ nhưng vẫn thức
để nhớ về Anh! Cái hay, cái tài tình là ở chổ đó. Nếu như Xuân Quỳnh nói trong giấc mơ
Em gặp Anh thì đó lại là chuyện thường tình, vì bất cứ ai cũng có thể làm được điều đó. Bởi
lẽ, khi trong lòng người ta nghĩ nhiều đến một ai đó, nghĩ nhiều về một điều gì đó thì lúc
ngủ người ta thường mơ thấy nó. Nhưng có lẽ , “trong mơ “ mà “ còn thức” vì quá nhớ Anh
thì chỉ có mỗi Xuân Quỳnh!
Dẫu xuôi về phương bắc
Dẫu ngược về phương Nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về Anh- một phương.
Đất có bốn mùa: Xuân – Hạ – Thu – Đông; trời có bốn hướng: Bắc – Nam – Đông –
Tây. Nhưng với người phụ nữ khi yêu thì chỉ có một hướng duy nhất, đó là: Anh! Dù làm gì,
ở đâu,ở chân trời góc bể nào họ cũng luôn hướng về người mình yêu, sống tốt, sống đẹp cho
nhau. Tình yêu của người phụ nữ thật cao thượng và bao dung, đó còn là sự hy sinh, thủy
chung son sắt, đợi chờ khi xa người yêu.
Ở ngoài kia đại dương
Muôn vàn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Làm sao được tan ra

Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ
Tình yêu dù mãnh liệt, dữ dội đến mấy cũng không thể vượt qua qui luật khắc nghiệt
của cuộc đời, cũng có lúc gặp phải trắc trở, chia ly, đó là lẽ tất nhiên. Nhưng không vì thế
mà tình yêu mất đi vẻ đẹp vĩnh hằng, hay sớm bị lãng quên; mà qua năm tháng, càng nhiều
thử thách tình yêu ấy càng lớn lên, thắm thiết, sâu sắc hơn. Dù có thể, tình yêu ấy, như
những con sóng ngoài khơi xa không thể đến được bến bờ của hôn nhân, hạnh phúc nhưng
đó cũng sẽ là một ký ức, kỷ niệm đẹp trong đời của mỗi con người, nếu chúng ta biết nâng
niu, trân trọng, gìn giữ, như một món quà quí giá mà cuộc sống đã ban tặng cho ta!


BÀI MẪU SỐ 5:

Xuân Quỳnh là một nhà thơ nữ nổi lên từ thời kì đầu xây dựng hoà bình với những bài
thơ tươi trẻ qua phần Chồi biếc trong tập thơ Tơ tằm và chồi biếc (in chung với Cẩm Lai).
Thơ Xuân Quỳnh mang nặng tình cảm thiết tha, gắn bó với cuộc đời, biết vượt lên những
thử thách khó khăn để xây dựng hạnh phúc chung. Riêng về thơ tình Xuân Quỳnh có những
tình cảm đằm thắm, đôn hậu, thuỷ chung. Hai bài thơ tình được nhiều người biết đến là
Thuyền và biển và Sóng. Trong cả hai bài thơ tác giả dùng hình thức ẩn dụ để nói về tình
yêu lứa đôi. Quan hệ giữa thuyền và biển là quan hệ của tình yêu. Biển tượng trưng cho
người con gái, thuyền tượng trưng cho người con trai, quan hệ là gắn bó thắm thiết. Tuy
nhiên có lúc biển nổi sóng để xô thuyền cũng như tình yêu có lúc va chạm. Nhưng rồi cuối
cùng vẫn là tình yêu hạnh phúc. Trong bài Thuyền và biển, Xuân Quỳnh viết:
“Chỉ có thuyền mới hiểu
Biển mênh mông nhường nào
Chỉ có biển mới biết
Thuyền đi đâu về đâu”.

Xuân Quỳnh đã khéo liên hệ tạo cho mối quan hệ này nhiều sắc thái phù hợp với tình
yêu đôi lứa và cũng phù hợp với đặc điểm của đối tượng miêu tả:
“Những ngày không gặp nhau
Biển bạc đầu thương nhớ
Những ngày không gặp nhau
Lòng thuyền đau rạn vỡ.
Nếu từ giã thuyền rồi
Biển chỉ còn sóng gió
Nếu phải cách xa anh
Em chỉ còn bão tố.”
Ở bài Sóng Xuân Quỳnh tập trung hẳn vào hình tượng sóng và qua những biến hoá của
sóng Xuân Quỳnh nói lên tình yêu đôi lứa. Tất nhiên đây không phải là những con sóng cô
đơn mà trong một tương quan gắn bó sóng với bờ, sóng là Em và bờ là Anh. Có nhiều hiện


tượng thiên nhiên có khả năng nói lên được đặc điểm của tình yêu như ngôi sao, vầng trăng,
ngọn gió, ngọn lửa. Nguyễn Đình Thi cũng hay sử dụng những biểu tượng ngôi sao, ngọn
lửa, ngọn gió để nói lên tình yêu:
-“Ngôi sao nhớ ai mà sao lấp lánh”
-“Ngọn lửa nhớ ai mà hồng đêm lạnh”
-“Anh vẫn yêu em như lữa dữ
Như gió mùa xuân quạt dịu hiều”
Nhưng dù sao mọi hiện tượng đều hữu hạn, và sóng có khả năng biểu hiện khá đầy đủ
sự phong phú của tình yêu. Sóng là một hình tượng ẩn dụ vừa hoá thân vừa hoà nhập với cái
tôi trữ tình. Và ở đây sóng phải góp phần nói lên tình cảm, tình yêu của một tâm hồn thơ nữ.
Sóng là một hình tượng đẹp của thiên nhiên được vận dụng để nói lên nhiều trạng thái
của tình cảm và riêng với tình yêu thì con sóng phải mang một sắc thái đặc biệt. Không phải
là con sóng nhỏ lăn tăn của ao vàng “Sóng biếc theo làn hơi gợn tí” (Thu điếu) hoặc như
sóng gợn để nói lên nỗi buồn kéo *** “Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp”(Tràng Giang).
Bản thân con sóng cũng có nhiều trạng thái biểu hiện, khi lặng lẽ dịu êm khi lại ồn ào, dữ

dội:
“Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ
Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể”
Con sóng cũng như tình yêu với bao khát vọng bồi hồi, khi mạnh mẽ khi dịu em, và
sóng cũng phải tìm đến tận biển cả giữa đại dương mênh mông mới thực sự tìm thấy chính
mình, và nhận thức được sức mạnh và những khát khao đích thực của con sóng.
Con sóng là vĩnh hằng gắn với sự vĩh hằng của biển khơi muôn đời, con sóng của ngày
xưa với con sóng của hôm nay không có gì thay đổi, vẫn dào dạt, vẫn sôi nổi như tình yêu
của tuổi trẻ muôn đời vẫn bồi hồi. Xuân Quỳnh đã liên hệ tình yêu của tuổi trẻ với con sóng
của đại dương:
“Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ.”


Tình yêu là một tình cảm lớn lao, thiêng liêng phát triển theo những quy luật chung
của đời sống xã hội và những quy luật riêng của mỗi tình yêu lứa đôi, song không dễ cắt
nghĩa được đầy đủ bản chất, sự vận động và những biến hoá của tình yêu. Xuân Diệu viết:
“Làm sao cắt nghĩa được tình yêu
Có nghĩa gì đâu một buổi chiều
Nó chiếm hồn ta bằng nắng nhạt
Bằng mây nhè nhẹ gió hiu hiu.”
Tình yêu là tiếng nói của con tim nên cũng rất khó xác định một cách cụ thể những
tiêu chuẩn của sự yêu thích. Xuân Quỳnh cũng đã nêu lên tính quy luật và không có quy luật
của tình yêu:
“Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu

Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau.”
Thực ra: “Gió bắt đầu từ đâu” là có thể giải thích được, nhưng cái khó khăn hơn là
phải giải thích và xác định : “Khi nào ta yêu nhau”, khi nào mặt biển nổi sóng, những con
sóng của tình yêu.
Chính nhà thơ tình nổi tiếng Xuân Diệu cũng có lúc phải nhận xét:
“Tình yêu đến – tình yêu đi, ai biết.”
Tình yêu lứa đôi thường được biểu hiện bằng nhiều trạng thái tình cảm và một nỗi nhớ
là một tình cảm tiêu biểu nhất. Tất nhiên trong cuộc đời khi xa cách sẽ có nhiều nỗi nhớ:
con nhớ cha mẹ, bạn bè nhớ nhau… Nhưng nỗi nhớ trong tình yêu lại có những đặc điểm
khá riêng biệt. Nỗi nhớ được biểu hiện với nhiều màu sắc ở trong thơ, đó chính là cái chứng
tích của tình yêu đích thực.
Nhà thơ Hàn Mặc Tử có một ý thơ đẹp:
“Khi xa cách không gì bằng thương nhớ”
Người xưa đã từng nhớ nhau:


“Nhớ chàng như mảnh trăng đầy
Đêm đêm vầng sáng hao gầy đêm đêm.”
Rồi nỗi nhớ và trạng thái tương tư trong Truyện Kiều:
“Sầu đong càng lắc càng đầy
Ba thu dọn lại một ngày dài ghê”
Và thơ hiện đại với nỗi nhớ của Xuân Diệu:
“Anh nhớ tiếng, anh nhớ hình, anh nhớ ảnh
Anh nhớ em, anh nhớ lắm em ơi”.
Và nỗi nhớ trong thơ Hàn Mặc Tử:
“Người đi, một nửa hồn tôi mất
Một nửa hồn kia hoá dại khờ
…
Hôm nay có một nửa trăng thôi

Một nửa trăng ai cắn vỡ rồi
Ta nhớ mình xa thương đứt ruột
Gió làm nên tội buổi chia phôi.”
Trong bài Sóng, Xuân Quỳnh đã biểu hiện nỗi nhớ qua âm thanh của tiếng sóng vỗ
suốt ngày đêm vào bờ, thao thức không ngủ được. Xuân Quỳnh đã nói lên nỗi đau da diết
qua hình tượng sóng, những con sóng thao thức đập vào bờ nhưng không biết đến thời gian.
Con sóng vỗ như một tình cảm bồi hồi khao khát, như tình yêu tìm đến hạnh phúc và
đến đây bài thơ xuất hiện hình ảnh của đôi bờ. Con sóng nào cũng khao khát đến bờ, hình
ảnh của bến bờ như cái đích đi tới và con sóng sẽ không chơi vơi, bỏ cuộc. Xuân Quỳnh đã
có những liên tưởng rất sáng tạo để nói lên một tình yêu chung thủy:
“Ở ngoài kia đại dương
Trăm ngàn con sóng nhỏ
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vàn cách trở.”
Sóng và bờ thể hiện quan hệ nam nữ trong tình yêu lứa đôi. Trước hết Xuân Quỳnh nói
lên tình yêu thắm thiết như con sóng khao khát đến bờ, như tình yêu tìm đến với hạnh phúc.