Luận văn sư phạm Nghiên cứu sự biến đổi chỉ số hàm lượng diệp lục và prolin của một số giống đậu xanh trong điều kiện Stress muối

Khoá lu n t t nghi p

L IC M
Tr

N

c h t em xin bày t lòng bi t n chân thành và sâu s c đ n cô

giáo, Th c s

iêu Th Mai Hoa - ng

i đã t n tình h

ng d n, t o m i

đi u ki n t t nh t cho em trong su t quá trình th c hi n khoá lu n này.
Em c ng xin chân thành c m n các th y cô trong t Sinh lý th c
v t, Ban ch nhi m khoa, các cô chú trong phòng thí nghi m, th vi n và
các b n trong khoa Sinh - KTNN đã đ ng viên, giúp đ em hoàn thành t t
khoá lu n t t nghi p c a mình.
Sinh viên
Tr n Th Thanh Huy n

Tr n Th Thanh Huy n
K29C

1

L p

Khoá lu n t t nghi p

L I CAM OAN
Tôi xin cam đoan đơy lƠ k t qu nghiên c u c a riêng tôi. Các s li u
trình bƠy trong khoá lu n lƠ trung th c, không trùng l p v i b t c công trình
nghiên c u nƠo khác đƣ công b .
Xuơn HoƠ, ngƠy 4 tháng 5 n m 2007
Tác gi
Tr n Th Thanh Huy n

Tr n Th Thanh Huy n
K29C

2

L p


Khoá lu n t t nghi p

M CL C
M

U ........................................................................................................... 4

CH

NG 1: T NG QUAN TÀI LI U ........................................................... 8

1.1. Gi i thi u v cơy đ u xanh......................................................................... 8
1.2. Tác đ ng c a mu i vƠ tính ch u m n c a cơy tr ng .................................. 9
1.2.1. Tác đ ng c a m n ............................................................................... 9
1.2.2.Vai trò c a axit amin prolin đ i v i tính ch ng ch u c a th c v t .... 10
CH

NG 2: NGUYÊN LI U VÀ PH

NG PHÁP NGHIÊN C U ......... 12

2.1.V t li u nghiên c u ................................................................................... 12
2.1.1. Nguyên li u th c v t ......................................................................... 12
2.1.2. Hoá ch t vƠ máy móc ........................................................................ 13
2.2. Ph
CH

ng pháp nghiên c u .......................................................................... 13
NG 3: K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N........................ 16

3.1. HƠm l

ng axit amin prolin trong r c a m t s gi ng đ u xanh ........... 16

3.2. HƠm l

ng axit amin prolin trong lá c a m t s gi ng đ u xanh ........... 21

3.3. HƠm l

ng di p l c trong lá c a m t s gi ng đ u xanh ........................ 26

K T LU N VÀ

NGH ............................................................................. 31

TÀI LI U THAM KH O ............................................................................... 32

Tr n Th Thanh Huy n
K29C

3

L p


Khoá lu n t t nghi p

M

U

Trong quá trình s ng th c v t luôn ch u tác đ ng c a các nhơn t ngo i
c nh. Trong s đó có nh ng nhơn t không thu n l i cho ho t đ ng s ng c a
th c v t nh : khô h n, giá rét, đ t chua, m n, ng p úng, sơu b nh v.vầ

t n

t i cơy đƣ có nh ng thích ng khác nhau đ i v i đi u ki n không thu n l i
c a môi tr

ngo i c nh
sinh tr

ng. M c đ thích ng đ

nh ng loƠi cơy khác nhau hay
ng đáng đ

các n

c quan tơm đó lƠ tác đ ng c a mu i. Hàm

nhi u n i trên th gi i, đ c bi t nghiêm tr ng

c đang phát tri n. Hi n nay, có kho ng 230 tri u ha đ t (s n xu t

g n 50% s n l
vƠ

nh ng th i kì

ng mu i cao trong đ t lƠ m t trong nh ng nguy c l n nh t h n ch n ng

xu t vƠ ph m ch t cơy tr ng
lƠ

cùng m t loƠi,

ng vƠ phát tri n khác nhau c ng khác nhau. M t trong nh ng nhơn t

b t l i c a môi tr
l

c nh ng tác đ ng không thu n l i c a

ng l

ông Nam Á

ng th c trên th gi i) b nhi m m n. Riêng

Vi t Nam

c tính có kho ng 54 tri u ha đ t b nhi m m n. Ph n l n

di n tích đ t m n ch a đu c s d ng. M t s ít di n tích đ t m n đƣ đ

cs

d ng song cho n ng su t ch a cao [1]. Chính vì th vi c nghiên c u kh n ng
ch u m n

cơy tr ng nói chung vƠ đ u xanh nói riêng có ý ngh a th c ti n

đ c bi t quan tr ng trong s n xu t nông nghi p góp ph n m r ng di n tích
canh tác, nơng cao n ng su t cơy tr ng

nh ng vùng nhi m m n.

Nh ng nghiên c u v tác đ ng c a m n lên s sinh tr

ng vƠ phát tri n

c a cơy tr ng cho th y cơy tr ng có kh n ng thích ng trong m t gi i h n
nh t đ nh v i tác đ ng c a m n. Cơy tr ng tích lu vƠ duy trì n ng đ cao các
ch t hoƠ tan trong t bƠo nh m đ m b o s c c nh tranh v i n
tr

c, v i môi

ng nhi m mu i. Nhóm h p ch t có kh n ng tham gia đi u ch nh áp su t

th m th u

t bƠo th c v t bao g m: các axit amin (đáng chú ý lƠ prolin),

nhóm h p ch t amon b c 4 (glycinebetain, prolinbetain, B-alaninbetain và

Tr n Th Thanh Huy n
K29C

4

L p


Khoá lu n t t nghi p

choline-oxy-sufate) vƠ nhóm h p ch t 3-dimethylsulfonipropionate (DMSP).
Prolin đ

c tích lu trong lá, thơn vƠ r đ c bi t v i hƠm l

ng prolin cao khi

cơy g p h n. Có th xem s tích lu prolin lƠ bi u hi n ph n ng thích nghi
c a th c v t v i đi u ki n cung c p n

c khó kh n [8]. NgoƠi ra, mu i còn có

tác đ ng kìm hƣm s t ng h p ch t h u c

th c v t trong đó có hƠm l

di p l c trong lá khi cơy g p đi u ki n b t l i. S bi n đ i hƠm l

ng

ng di p l c

trong lá c ng lƠ m t ch s quan tr ng đánh giá kh n ng ch u m n c a th c
v t nói chung vƠ cơy đ u xanh nói riêng.
it

ng nghiên c u đ

c s d ng trong đ tƠi nƠy lƠ cơy đ u xanh,

đơy lƠ cơy tr ng có vai trò quan tr ng trong đ i s ng con ng

i.

u xanh có

tên khoa h c lƠ Vigna radiata, thu c h đ u (Fabaceae), có ngu n g c t
, Trung Á, đ

c phơn b ch y u

ThƠnh ph n dinh d

các vùng nhi t đ i vƠ á nhi t đ i [6].

ng c a h t đ u xanh r t phong phú. HƠm l

có th đ t t i 24% kh i l

n

ng protein

ng khô c a h t. Trung bình 100g b t đ u xanh

ch a: 24,5g protein; 59,9g hidrat cacbon; 1,2g lipit; 7,5mg Ca; 405mg P;
8,5mg Fe; 49mg caroten; 0,72mg B1; 0,15mg B2 và 348Kcal [6]. Protein c a
đ u xanh có giá tr không ch v hƠm l
thƠnh ph n có ch a đ y đ

ng mƠ còn v ch t l

các axit amin không thay th

ng b i trong
nh : lizin,

methionin, triptophane...H t đ u xanh lƠ nguyên li u ch bi n bánh k o, đ
u ng, giá đ , xôi, chè....

c bi t lƠ nhơn c a bánh tr ng - m t món n truy n

th ng mang đ m đƠ b n s c v n hoá c a ng
đ u xanh còn đ

i Vi t. Không nh ng th , h t

c dùng trong m t s bƠi thu c nam ch a các ch ng b nh

nh phù th ng, s ng quai hàm, h khí, gi i nhi t, gi i đ c...[3]. Gi ng nh
các lo i cơy h đ u khác, cơy đ u xanh có vai trò quan tr ng trong vi c c i t o
đ t, s c ng sinh gi a r cơy vƠ vi khu n Rhizobium đƣ góp ph n lƠm t ng
l

ng đ m cho đ t mƠ không gơy ô nhi m môi tr

Tr n Th Thanh Huy n
K29C

5

ng, gơy chai c ng đ t nh

L p


Khoá lu n t t nghi p

các lo i phơn bón hoá h c (l

ng đ m nƠy kho ng t 30 - 70 kgN/ha có th

lên đ n 100 kgN/ha).
Tình hình s n xu t đ u xanh trên th gi i thì theo k t qu đi u tra c a
Trung tơm Nghiên c u vƠ Phát tri n rau qu Chơu Á ( AVRDC) n m 1986,
h ng n m trên th gi i có ít nh t 23 n
Chandrababu vƠ cty, 1988).

Vi t Nam, đ u xanh lƠ m t trong 3 cơy đ u đ

chính, đ u xanh đ ng sau l c vƠ đ u t
n ng su t vƠ s n l
đƣ vƠ đang đ

c s n xu t đ u xanh (Sureoh

ng c a cơy l

ng. G n đơy, do nh ng thay đ i v

ng th c vƠ th c ph m t ng lên, đ u xanh

c phát tri n r ng trong h th ng cơy tr ng

các vùng s n xu t

[2], [7]. Tuy di n tích tr ng đ u xanh t n m 1983 đ n nay đƣ t ng nh ng
n ng su t vƠ s n l

ng l i t ng ch m vƠ không liên t c. Nh ng y u t h n ch

n ng su t đ u xanh hi n nay lƠ: đ u xanh đ

c tr ng ch y u trên đ t x u,

thi u gi ng phù h p v i các vùng sinh thái, trình đ thơm canh vƠ đ u t còn
th p [6].
G n đơy, đ đáp ng nhu c u s n xu t vƠ s d ng đ u xanh ngƠy cƠng
cao c a con ng

i, nhi u nhƠ khoa h c đƣ đ u t nghiên c u ch n t o gi ng

m i vƠ các bi n pháp thơm canh, cùng v i s quan tơm c a nhƠ n

c trong

công tác nh p n i ngu n gen đ u xanh đƣ lƠm xu t hi n nhi u gi ng đ u xanh
có n ng su t khá cao. Tuy nhiên, đ đ a các gi ng m i nƠy vƠo tr ng

các

vùng sinh thái khác nhau, nh t lƠ các vùng b nhi m m n, n ng h n đƣ g p

không ít khó kh n. Vì v y, đ nơng cao n ng xu t đ u xanh cùng v i công tác
ch n t o gi ng thì vi c nghiên c u, l a ch n nh ng gi ng thích h p v i t ng
vùng sinh thái khác nhau lƠ vi c lƠm có ý ngh a th c ti n sơu s c đ c bi t lƠ
nh ng vùng b nhi m m n đ n nay ch a đ

c tr ng ph bi n.

Xu t phát t các v n đ lý lu n vƠ th c ti n nêu trên, chúng tôi ti n
hƠnh đ tƠi “Nghiên c u m t s ch tiêu sinh lý, sinh hoá c a m t s gi ng

Tr n Th Thanh Huy n
K29C

6

L p


Khoá lu n t t nghi p

đ u xanh trong đi u ki n stress mu i (NaCl)” v i m c tiêu vƠ n i dung
nh sau:
M c tiêu nghiên c u
+ S bi n đ i hƠm l

ng axit amin prolin trong lá vƠ r đ u xanh c a

m t s gi ng đ u xanh trong đi u ki n stress mu i so v i đ i ch ng.
+ S bi n đ i hƠm l

ng di p l c trong lá c a m t s gi ng đ u xanh

trong đi u ki n stress mu i so v i đ i ch ng.
+ Góp ph n kh ng đ nh vai trò c a axit amin prolin đ i v i kh n ng
ch u m n c a th c v t nói chung vƠ c a đ u xanh nói riêng.
N i dung nghiên c u
+ Tr ng đ u xanh trong xô nh a v i hai n n thí nghi m: đ i ch ng vƠ
gơy stress mu i NaCl, sau đó xem xét s bi n đ i hƠm l

ng di p l c trong lá

c a m t s gi ng đ u xanh.
+ Tách chi t axit amin prolin trong r vƠ lá c a đ u xanh, so sánh s
bi n đ i hƠm l

ng prolin

hai n n thí nghi m.

Ph m vi nghiên c u
Ti n hƠnh nghiên c u trên 4 gi ng đ u xanh trong đó có 3 gi ng m i:
V123, KPS1, T135 do Vi n khoa h c nông nghi p Vi t Nam (VKHNNVN)
cung c p vƠ gi ng đ a ph

ng Tiêu Xuơn HoƠ. Th i gian ti n hƠnh t 12/9

đ n tháng 12 n m 2006 t i khu v

n thí nghi m c a khoa Sinh ậ KTNN.

ụ ngh a lí lu n vƠ th c ti n
Nghiên c u góp ph n tìm hi u sơu m i quan h gi a các quá trình sinh
lý, sinh hoá vƠ kh n ng ch ng ch u c a đ u xanh, đ ng th i so sánh đ c đi m
sinh lý tính ch ng ch u c a m t s gi ng đ u xanh qu c gia v i gi ng đ a
ph
h

ng Tiêu Xuơn HoƠ, t đó rút ra k t lu n v kh n ng ch u mu i giúp đ nh
ng gieo tr ng

nh ng vùng lơu nay ch a s d ng do b nhi m m n.

Tr n Th Thanh Huy n
K29C

7

L p


Khoá lu n t t nghi p

CH

NG 1: T NG QUAN TÀI LI U

1.1. Gi i thi u v cơy đ u xanh
Cơy đ u xanh lƠ lo i cơy tr ng c n, thu h t, r thu c lo i r c c g m: r
cái vƠ r con. R cái sơu kho ng 20 - 30cm, r con th

ng có đ 30 - 40 cái,

dài 20 - 25cm t p chung ch y u

i m giao nhau c a r

cái vƠ r nhánh th

l p đ t sơu 25cm.

ng có nhi u n t s n (30 - 40 n t s n/cơy). Thơn thu c

lo i thơn th o h ng n m, cao 40 - 70cm, có l p lông m n mƠu nơu sáng. Trên
thơn đ

c chia thƠnh 7 đ t, các đ t g n m t đ t th

ng phát sinh cƠnh c p 1,

các đ t phía trên lƠ v trí hình thƠnh các chùm qu . Lá kép m c cách, lá chét
có 3 thu v i nhi u hình d ng nh : ô van, thuôn dƠi, l
tím ho c vƠng nh t. Khi cơy có lá th 5 n hoa đ
xanh lƠ lo i hoa l

i mác. Hoa có mƠu

c hình thƠnh. Hoa đ u

ng tính, m c thƠnh chùm trên tr c hoa, t th ph n cao, t

l hoa n thƠnh qu t 10 - 20%. Qu chín có mƠu đen ho c vƠng nơu. M i
cơy có t 8 - 35 qu , m i qu có t 7 - 14 h t [6], [2].
u xanh lƠ cơy ng n ngƠy, nhi t đ t i u cho sinh tr
tri n lƠ 20 - 300C.

Vi t Nam,

ng vƠ phát

u xanh có th tr ng vƠo các v xuơn hè, hè

thu vƠ thu đông [2].

Tr n Th Thanh Huy n
K29C

8

L p


Khoá lu n t t nghi p

1.2. Tác đ ng c a mu i vƠ tính ch u m n c a cơy tr ng
1.2.1. Tác đ ng c a m n
N ng đ ch t hoƠ tan trong dung d ch cƠng cao thì ti m n ng hoá h c
trong dung d ch đó cƠng th p.
n

i u đó có ngh a lƠ kh n ng khu ch tán c a

c cƠng nh khi n ng đ ch t hoƠ tan trong dung d ch cƠng cao.
N ng đ mu i cao trong đ t nên d ch đ t có áp su t th m th u r t cao,

có khi đ t t i 300 - 400 atm, nh h
MƠ n

ng r t rõ r t đ n s hút n

c c a cơy.

c lƠ y u t gi i h n đ i v i cơy tr ng, lƠ s n ph m quan tr ng kh i

đ u, trung gian vƠ cu i cùng c a các quá trình chuy n hoá sinh hoá, lƠ môi
tr

ng đ các ph n ng trao đ i ch t x y ra. N

lý quy t đ nh trong đ i s ng th c v t. nh h
lƠ đ n s m t n

h

ng c a s thi u n

c c a t bƠo vƠ mô. B t k s m t n

s vi ph m ch đ n
thi u h t n

c có ý ngh a sinh thái, sinh

c vƠ hình thƠnh đ thi u h t n

c cƠng l n thì nh h

ng đ n quá trình sinh tr

ch t

c nƠo c ng d n đ n
c trong t bƠo. S

ng cƠng x u. Thi u n

ng. Thi u n

c tr

c nh ch

nh

c n ng h n gơy nên bi n đ i h

keo nguyên sinh ch t, lƠm cho cơy b héo. Khi b khô, nguyên sinh ch t b đ t
v c h c d n đ n t bƠo vƠ mô b t n th

ng vƠ ch t.

Tác đ ng th hai c a m n liên quan đ n tính gơy đ c c a các ion có
trong đ t. Các s n ph m đ c có th lƠ điamin: putreexin (trên n n đ t giƠu
clo) vƠ caclaverin (trên n n đ t giƠu sulfat) gơy r i lo i quá trình trao đ i ch t.
Nh ng ch t nƠy trong đi u ki n đ t nhi m m n s không bi n đ i thƠnh
alcaloit lƠ ngu n d tr nit c a cơy mƠ b oxy hoá thƠnh NH 3 gơy đ c cho
cơy. Bên c nh đó, n ng đ cao c a Natri lƠm c n tr s xơm nh p c a cation
quan tr ng khác vƠo t bƠo nh : Ca++, K+.
Nh ng nghiên c u v tác đ ng c a mu i nên sinh tr

ng vƠ phát tri n

c a cơy tr ng nh : lúa m ch ( Abdou vƠ CS, 1971), v trao đ i ion

lúa (Cho

vƠ CS, 1996) cho th y cơy tr ng có kh n ng thích ng trong m t gi i h n
Tr n Th Thanh Huy n
K29C

9

L p


Khoá lu n t t nghi p

nh t đ nh v i tác đ ng c a mu i, m c đ đó r t ph thu c vƠo ki u gen c a
đ it

ng nghiên c u [1].

1.2.2.Vai trò c a axit amin prolin đ i v i tính ch ng ch u c a th c v t
Axit amin prolin (g i t t lƠ prolin) đ

c t ng h p t glutamine b i

ezym chìa khoá deltal-pyrroline-5-carboxylate synthetase [12]. Prolin hay 
pirolidin cacboxilic có công th c c u t o lƠ:
COOH2N

CH

H2C

CH2
CH2

Trong phơn t axit amin prolin có m t m ch bên hydrocacbua. Nh ng
khác v i các axit amin khác là prolin có s k t h p gi a nhóm amin b c 1 v i
C vƠ v i m ch bên t o thƠnh vòng pirolidin. Do đó, prolin lƠ m t axit amin
ch a nhóm amin b c 2, còn g i axit imino.
S tích lu prolin lƠ m t ph n ng thông th
t i s thi u h t n

ng c a th c v t b c cao

c vƠ áp l c mu i vƠ đó c ng lƠ v n đ đ

c nghiên c u

r t nhi u trong su t 20 n m g n đơy (Stewart vƠ Larher 1980; Thompson
1980; Stewart 1981;....)[14].
Các nghiên c u ch ra r ng, prolin b o v mƠng t bƠo, ch ng l i nh
h

ng b t l i c a s t p trung cao các ion vô c vƠ nhi t đ c c [17]. Prolin

đ

c xem nh lƠ m t ch t đi u hoƠ áp su t th m th u

tr bƠo th c v t. Hi n

t

ng nƠy đ

i đi u ki n b t l i c a

môi tr

c tìm th y

t o vƠ th c v t b c cao d

ng [12].
Nhi u nghiên c u cho th y: s t ng c

ch u áp l c th m th u có liên quan đ n s
ho c do s t ng c

ng n ng đ prolin trong cây

c ch oxi hoá vƠ phơn hu prolin

ng kh n ng t ng h p prolin nhanh chóng

th c v t

(Brunett và Naylor 1966, Morissetla 1969) [10].
Tr n Th Thanh Huy n
K29C

10

L p


Khoá lu n t t nghi p

Theo Wyn Tones (1977) nh ng h p ch t đ

c coi lƠ tác nhơn c nh

tranh th m th u, trong đó đáng k nh t lƠ prolin, đ

c xem nh đóng vai trò

ch đ o trong s thích ng th m th u t bƠo ch t c a th c v t nh m ph n ng
l i áp l c th m th u [14].

S tích lu prolin vƠ t p trung axit abscisic (ABA)
lƠ m t chuy n hoá thông th
thi u h t n

mô phơn sinh đ nh

ng c a th c v t b c cao nh m ph n ng l i s

c do áp l c mu i cao. Prolin đ

sinh ch i c a th c v t ch u áp l c n

c tích lu trong mô lá, mô phơn

c (Barnet và Naylor 1966, Boggess

1976, Jones 1980 ) vƠ trong mô phơn sinh chóp c a th c v t m c
n ng n

n i có th

c th p (Voetberg vƠ Sharp 1991) [13].

Nghiên c u v s

thay đ i c a hƠm l

abxisic c a nh ng cơy đ u t

ng prolin vƠ n ng đ axit

ng m n c m vƠ ch ng ch u đi u ki n áp su t

th m th u c a ZhengYi - Zhi vƠ Li Tian c ng k t lu n r ng: ph n ng v i áp
l c khô h n vƠ n ng đ mu i, cơy đ u t
đó d

ng tích ku hƠm l

ng prolin cao,

c xem nh m t ph n ng thích nghi [19].
Nghiên c u c a Nanjo vƠ c ng s cho th y: nh ng cơy b đ t bi n v

hình d ng (có s b t th
l

ng v bi u bì, t bƠo mô m m vƠ h m ch) có hƠm

ng P5CS (enzym tham gia vƠo quá trình t ng h p prolin) th p r t m n c m

v i áp l c th m th u. Nh ng bi n đ i ki u hình nƠy có th
t ng c

c ch b ng s

ng prolin ngo i bƠo.
B ng công ngh gen, Kishor (1995) đƣ thƠnh công trong vi c chuy n

gen mƣ hoá enzym P5CS vƠo cơy thu c lá vƠ nh n th y cơy nƠy có tính ch ng

ch u t t v i các b t l i v n

c. L

ng prolin t ng t 8-10 l n so v i đ i

Theo nghiên c u c a th c s

iêu Th Mai Hoa, Nguy n Th Thu

ch ng [16].
H

ng, Nguy n

t Kiên vƠ Bùi V n Th ng (Vi n công ngh sinh h c) v

Tr n Th Thanh Huy n
K29C

11

L p


Khoá lu n t t nghi p

vai trò c a axit amin prolin đ i v i tính ch u h n c a cơy đ u xanh cho r ng:
hƠm l

CH

ng prolin t ng lên trong lá vƠ m m đ u xanh [4].

NG 2: NGUYÊN LI U VÀ PH

NG PHÁP NGHIÊN C U

2.1.V t li u nghiên c u
2.1.1. Nguyên li u th c v t
B ng 2.1. Danh sách m t s gi ng đ u xanh nghiên c u
TT Tên gi ng

c đi m

Ngu n g c

Thu c lo i hình thơm canh cao, lá
m n có mƠu xanh vƠng, h t mƠu
xanh đ m, t ng s lá trên cơy lƠ 9,
1

V123

th i gian sinh tr

ng 70 ngƠy, lƠ lo i

hình chín t p trung tr ng 3v /1
n m, kh i l

Vi n
KHNNVN

ng 1000 h t là 60g;

N ng su t 14 - 16 t /ha.
2

T135

Thu c lo i hình thơm canh cao, sinh

Tr n Th Thanh Huy n
K29C

12

Vi n

L p


Khoá lu n t t nghi p

tr

ng kho , b lá phát tri n m nh

KHNNVN

v h t xanh m c, ru t vƠng kh i
l

ng 1000 h t lƠ 61,5g; N ng su t
13-16 t /ha.

Gi ng có v h t xanh m , thích h p
vùng ven bi n có c c u luơn canh
3

KPS1

t ng v , gi ng có kh n ng ch ng đ
t t, kháng sơu đ c qu vƠ đ m lá

Vi n
KHNNVN

khá.

4

Tiêu Xuân
Hoà

V h t xanh h i vƠng, ít m c, ru t
vƠng, kh i l

ng 1000 h t 41,6g;

V nh Phúc

N ng su t 8-10 t /ha.

2.1.2. Hoá ch t và máy móc
+ Hoá ch t: dung d ch axit axetic, dung d ch axit ninhidrin (g m 30ml
axit axetic và 1,25g ninhidrin), dung d ch axit sulfosalicylic 3%, toluen.
+ Thi t b máy móc: cơn đi n Sartorius, c i chƠy s , máy li tơm, t l nh,
máy đo quang ph UV-visible.
2.2. Ph
2.2.1. Ph

ng pháp nghiên c u
ng pháp b trí thí ngh êm

+ B trí thí nghi m: d a theo ph

ng pháp nghiên c u c a Shabina

Syeed and Khan N.K [18].
- Chu n b các xô nh a 12 lit, đ g n đ y đ t đƣ tr n v i l

ng phơn

bón thích h p, đ u nhau gi a các m u.

Tr n Th Thanh Huy n
K29C

13

L p


Khoá lu n t t nghi p

- Ch n h t gi ng đ u, kho , kh n ng n y m m trên 90%, gieo h t vƠo
các xô đƣ chu n b (15 h t/xô, nh c l i 3 l n).
- Chia các xô nh a lƠm 2 lô:
* Lô thí nghi m: h ng ngƠy t

in

c máy v i m t l

ng đ u nhau.

* Lô đ i ch ng chia lƠm 2 lô ph : lô thí nghi m 50 (lô TN-50) t

i

dung d ch NaCl 50mM, lô thí nghi m 100 (lô TN-100) phun dung d ch NaCl
100mM. NgƠy đ u tiên sau khi gieo h t b t đ u phun dung d ch NaCl thay
cho n

c. Sau đó c 1 tu n phun m t l n vƠo m t ngƠy nh t đ nh (ngƠy nƠy

không t

in

c, các ngƠy khác t

in

c bình th

ng).

+ Các ch tiêu nghiên c u
Sau khi gieo đ

LƠm t

c 30 ngƠy tu i, xác đ nh các ch tiêu:

- HƠm l

ng axit amin prolin trong lá vƠ r c a cây.

- HƠm l

ng di p l c trong lá c a cây.

ng t khi cơy đ t 40 ngƠy tu i.

2.2.2. Ph

ng pháp xác đ nh hàm l

Theo ph

ng prolin

ng pháp c a Bates (1973) vƠ inh Th Phòng [5].[[

+ Cân 0,5g m u nghi n k v i 5ml dung d ch axit sulfosalicylic 3%.
+ Thêm 5ml axit sulfoxalicylic, tr n đ u, tráng c i chƠy b ng 5ml dung
d ch axit sulfoxalicylic tr n đ u toƠn b h n h p .
+ Quay li tơm 7000 vòng/phút trong th i gian 20 phút , thu l y d ch n i.
+ L y 2ml d ch chi t cho vƠo bình, thêm 2ml axit axetic và 2ml axit
ninhydrin, đ y kín

trong n

c nóng 1000C trong 1 gi , l y m u ra đ nhi t

đ phòng cho ngu i b t sau đó trong khay đá 5 phút.
+ B sung vƠo bình ph n ng 4ml toluen, l c đ u m nh, dùng pipet l y
ph n d ch mƠu h ng

trên đem đo m t đ quang h c (OD)

b

c sóng 520

nm trên máy quang ph , dung d ch đ i ch ng dùng đ đo lƠ toluen.

Tr n Th Thanh Huy n
K29C

14

L p


Khoá lu n t t nghi p

+ Xơy d ng đ

ng chu n prolin: pha dƣy dung d ch prolin chu n

các

n ng đ (mg/ml): 0,01 - 0,03 - 0,07 - 0,1 - 0,2 - 0,3 đo OD (optical density)
t

ng ng; l p đ
HƠm l

ng chu n b ng ph n m m Exel.

ng axit amin prolin đ

c tính theo công th c sau:

R2=0,9991

Y=1,4083.X + 0,014
Trong đó:
Y: hƠm l

ng proline (mg/l)

X: giá tr OD đo đ
R2: h s t

b

c sóng 520nm.

ng quan

Sau đó tính ra hƠm l
2.2.3. Ph

c

ng prolin b ng mg/g m u.

ng pháp xác đ nh hàm l

HƠm l

ng di p l c ( mg/cm 2)

ng di p l c t ng s đ

c xác đ nh nh máy CCM-200 c a

hãng ADC Anh. Các thao tác ti n hƠnh theo h

ng d n c a nhƠ s n xu t.

Di p l c có ph h p ph quang h c đ c tr ng. Di p l c h p th ánh
sáng m nh nh t
ánh sáng

các d i ánh sáng mƠu đ vƠ xanh tím nh ng không h p th

d i h ng ngo i vƠ xanh lá cơy.

qua kh n ng h p th n ng l

ng ánh sáng

ánh giá hƠm l

ng di p l c thông

vùng đ vƠ xanh tím.

2.2.4. X lý th ng kê các k t qu th c nghi m
Các k t qu nghiên c u đ

c đánh giá theo ph

ng pháp toán th ng kê

sinh h c qua các thông s : giá tr trung bình s h c ( X ), ph

ng sai (S2), sai

s trung bình s h c (m), tiêu chu n đ tin c a hi u (t) so sánh hai trung bình
m u. Tiêu chu n đ tin c a hi u (t) đ

c so v i b ng phơn ph i Student v i

s b c t do: (n1 + n2 - 2), m c ý ngh a  = 0,05. Các thông s nƠy đ
toán b ng ph n m m Excel-WindowsXP.

Tr n Th Thanh Huy n
K29C

15

L p

c tính


Khoá lu n t t nghi p

CH

NG 3: K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N

3.1. HƠm l

ng axit amin prolin trong r c a m t s gi ng đ u xanh

K t qu xác đ nh hƠm l

ng prolin đ

c trình bƠy

b ng 3.1 vƠ hình

3.1.

Tr n Th Thanh Huy n
K29C

16

L p


Khoá lu n t t nghi p

B ng 3.1. HƠm l

ng axit amin prolin trong r đ u xanh (mg/g m u)

30 ngƠy tu i

40 ngƠy tu i

Lô thí nghi m

Lô thí nghi m
Lô
T

Lô đ i
Gi ng

ch ng

Lô
TN-50

% so

Lô

% so

Lô đ i

v i

TN-

v i

ch ng

C

100

C

Lô
TN-50

% so

N % so

v i

- v i

C

1

C

0
0
T135

V123

KPS1

0847 
a

0,07

0,791 
0,065

ab

0,512 
0,023

a

0,419 
0,02

b

0,689 

0,386 

0,073b

0,014c

0,678 

0,574 

0,057c

0,014a

60,45

0,408 
0,014

53,0

0,411 
0,045

55,2

a

b

0,292 
0,017c

48,15

3,484 

0,665

51,94

4,633 
0,065

41,91

a

b

8,306 
1,225

a

5,123 
0,346

b

1,746 

2,794 

0,304c

0,428c

6,371 

7,576 

0,034d

0,501d

238,41

110,58

160,01

8,272 
1,411a
5,622 
0,445b
2,999 
0,363c

237,44

121,34

171,79

Tiêu
Xuân

84,64

0,453 
0,048a

66,79

118,92

7,824 
0,513d

122,81

Hoà

Ghi chú: TN (thí nghi m);

C (đ i ch ng); Trong m i c t, s li u kèm theo các ch cái gi ng nhau th hi n

s sai khác không có ý ngh a th ng kê, các ch cái khác nhau th hi n s sai khác có ý ngh a th ng kê v i đ
tin c y > 95%.

Tr n Th Thanh Huy n
K29C

17

L p

Khoá lu n t t nghi p

Hình 3.1. Bi u đ so sánh axit amin prolin trong r c a m t s gi ng đ u
xanh
* o

2 l n đo

th i đi m 30 ngày tu i

K t qu cho th y,

lô đ i ch ng hƠm l

ng axit amin prolin trong r

m i gi ng c ng khác nhau. Trong 4 gi ng nghiên c u, T135 có hƠm l

ng

axit amin prolin trong r cao nh t (0,847 mg/g). Tiêu Xuơn HoƠ có hƠm l

ng

prolin trong r th p nh t (0,678 mg/g).
lô TN-50, hƠm l
xanh dao đ ng t

ng axit amin prolin trong r c a m t s gi ng đ u

0,386 - 0,574 mg/g vƠ đ u gi m so v i đ i ch ng. Trong 4

gi ng nghiên c u, V123 có hƠm l

ng axit amin prolin gi m nhi u nh t so

v i đ i ch ng (chi m 53% so v i đ i ch ng), ti p đó lƠ KPS1 (chi m 55,25%
so v i đ i ch ng). Tiêu Xuơn HoƠ có hƠm l

ng axit amin prolin gi m ít nh t

so v i đ i ch ng (chi m 84,64% so v i đ i ch ng).
lô TN-100, hƠm l

ng axit amin prolin trong r c a m t s gi ng đ u

xanh dao đ ng t 0,292 - 0,453 mg/g vƠ gi m nhi u so v i lô đ i ch ng vƠ lô
Tr n Th Thanh Huy n
K29C

18

L p


Khoá lu n t t nghi p

TN-50. Trong 4 gi ng nghiên c u, KPS1 có hƠm l

ng axit amin prolin gi m

nhi u nh t so v i đ i ch ng (chi m 41,91% so v i đ i ch ng), ti p đó lƠ
T135 (chi m 48,15% so v i đ i ch ng). Gi ng Tiêu Xuơn HoƠ có hƠm l

ng

axit amin prolin gi m ít nh t so v i đ i ch ng (chi m 66,79% so v i đ i
ch ng).
Th i đi m 30 ngƠy tu i, hƠm l
xanh đ u gi m

2 lô thí nghi m vƠ m c đ gi m

lô TN-50, V123 có hƠm l

TN-50.

ng prolin trong r c a m t s gi ng đ u
lô TN-100 rõ r t h n lô

ng axit amin prolin trong r gi m nhi u

nh t so v i đ i ch ng. Lô TN-100, KPS1 có hàm l

ng axit amin prolin trong

r gi m nhi u nh t so v i đ i ch ng. Tiêu Xuơn HoƠ có hƠm l
prolin trong r cao nh t

l

ng axit amin

lô đ i ch ng vƠ trong đi u ki n phun mu i thì hƠm

ng prolin trong r có gi m nh ng gi m ít h n so v i 3 gi ng còn l i. Có

th gi i thích do Tiêu Xuơn HoƠ lƠ gi ng đ a ph
khá t t nên trong đi u ki n thi u n

ng, có kh n ng ch u h n

c do mu i có th gi ng nƠy v n có kh

n ng tích lu axit amin prolin cao trong cơy.
S gi m hƠm l
ch ng có th đ

ng axit amin prolin trong r

lô thí nghi m so v i đ i

c gi i thích do n ng đ cao c a các ion trong đ t đƣ t o nên

m t áp su t th m th u cao gơy nh h

ng tr c ti p đ n s n y m m, sinh

tr

ng c a đ u xanh. Áp su t th m th u cao do mu i lƠm cho quá trình hút

n

cc ar b

Thi u n

nh h

c nh h

ng. S hút các ch t khoáng c a r tr nên khó kh n.

ng đ n s phơn chia vƠ t ng kích th

hi n rõ nh t lƠ th i gian n y m m
sinh tr

lô thí nghi m th

c c a t bƠo. Bi u
ng ch m h n vƠ s

ng c a cơy c ng ch m h n so v i đ i ch ng. Có th , giai đo n nƠy

cơy còn non nên ch a ph n ng thích nghi k p, quá trình t ng h p các ch t có
kh n ng đi u ch nh áp su t th m th u tích lu ch a nhi u trong đó có prolin.
* o

th i đi m 40 ngày tu i

Tr n Th Thanh Huy n
K29C

19

L p


Khoá lu n t t nghi p

lô đ i ch ng, hƠm l
t ng so v i l n đo

ng prolin trong r c a môt s gi ng đ u xanh đ u

th i đi m 30 ngƠy tu i, dao đ ng t 1,746 - 6,371 mg/g.

Trong 4 gi ng nghiên c u, Tiêu Xuơn HoƠ có hƠm l
m nh nh t so v i l n đo

ng prolin trong r t ng

th i đi m 30 ngƠy tu i (6,371 mg/g), t ng ít nh t lƠ

KPS1 (1,746 mg/g).
C 2 lô thí nghi m (lô TN-50, lô TN-100), hƠm l

ng prolin trong r c a

môt s gi ng đ u xanh đ u t ng so v i đ i ch ng vƠ so v i l n đo
30 ngƠy tu i. Trong đó, gi ng T135 có hƠm l
t ng nhi u nh t, ti p đó lƠ KPS1

th i đi m

ng axit amin prolin trong r

c 2 lô thí nghi m.

lô TN-50, T135

chi m 238,41% so v i đ i ch ng, KPS1 chi m 160,01% so v i đ i ch ng.
lô TN-100, T135 chi m 237,44% so v i đ i ch ng, KPS1 chi m 171,79% so
v i đ i ch ng. V123 có hƠm l

ng prolin t ng ít nh t

c 2 lô thí nghi m (lô

TN-50 chi m 110,5%, lô TN-100 chi m 121,34% so v i đ i ch ng).
Th i đi m 40 ngƠy tu i, ta nh n th y hƠm l
gi ng đ u xanh đ u t ng

lô đ i ch ng vƠ lô thí nghi m so v i l n đo

đi m 30 ngƠy tu i vƠ s chênh l ch hƠm l
TN-100 lƠ không l n. T135 có hƠm l

KPS1

ng prolin trong r c a m t s
th i

ng prolin gi a lô TN-50 và lô

ng prolin t ng m nh nh t , ti p đó lƠ

c 2 lô thí nghi m. Nhi u công trình đƣ thông báo r ng hƠm l

ng

prolin đƣ t ng lên trong các dòng t bƠo ch u NaCl (Pandey vƠ Ganapathy,
1985; Watad và CS, 1983). Theo Pandey và Ganapathy, vi c gi l i NaCl
trong không bƠo vƠ prolin trong t bƠo ch t có th lƠ đ t ng kh n ng ch ng
ch u c a cơy [1].
M t s k t qu nghiên c u đƣ ti n hƠnh trên đ i t

ng khác nh lúa,

Arabidopsis thaliana, thu c láầcho th y, có s t ng m nh hƠm l
khi sinh tr

ng trong đi u ki n cung c p n

ng prolin

c khó kh n. Trong t bƠo cơy

thu c lá nuôi c y đƣ thích nghi v i n ng đ NaCl 428mM, prolin chi m t i
80% axit amin t do. Ng
Tr n Th Thanh Huy n
K29C

i ta th a nh n r ng có s phơn b đ ng đ u prolin
20

L p


Khoá lu n t t nghi p

trong n

c c a toƠn b n i bƠo, k t qu xác đ nh hƠm l

ra r ng chúng t n t i

m c đ d th a lƠ 129mM; còn trong t bƠo ch t n ng

đ prolin có th đ t t i trên 200mM [9]. T
prolin n i bƠo

hƠm l
L n đo

ng t nh v y, s t p trung

t bƠo Pistichspicata trong đi u ki n stress mu i (x lí

n ng đ 200mM NaCl)
Qua 2 l n đo

c tính t i trên 230mM [15].

th i đi m 30 ngƠy tu i vƠ th i đi m 40 ngƠy tu i cho th y

ng prolin có s khác nhau gi a các gi ng vƠ gi a hai th i đi m đo.
th i đi m 30 ngƠy, hƠm l

ng prolin đ u gi m so v i đ i ch ng, lô

TN-100 gi m nhi u h n so v i lô TN-50. L n đo
l

ng aixt amin nƠy ch

ng prolin đ u t ng

th i đi m 40 ngƠy, hƠm

lô đ i ch ng vƠ lô thí nghi m so v i th i đi m 30

ngƠy tu i. Trong cùng m t lô đ i ch ng hay lô thí nghi m thì hƠm l
prolin trong r
đ nh hƠm l

ng

l n đo th hai đ u cao h n so v i l n đo th nh t. Vi c xác

ng prolin còn đ

c ti p t c ti n hƠnh

lá đ m t l n n a kh ng

đ nh vai trò c a prolin đ i v i kh n ng ch ng ch u c a th c v t nói chung vƠ
đ u xanh nói riêng.
3.2. HƠm l

ng axit amin prolin trong lá c a m t s gi ng đ u xanh

K t qu xác đ nh hƠm l

ng prolin đ

Thao tác ti n hƠnh thí nghi m c ng t
nghi m

c trình bƠy

ng t nh

b ng 3.2 vƠ hình 3.2.

r . Chúng tôi ti n hƠnh thí

hai th i đi m 30 ngƠy tu i vƠ 40 ngƠy tu i.

Tr n Th Thanh Huy n
K29C

21

L p


Khoá lu n t t nghi p

B ng 3.2. HƠm l

ng axit amin prolin trong lá đ u xanh (mg/g m u)
Sau 30 ngày

Sau 40 ngày

Lô thí nghi m

Lô đ i

% so

ch ng

Lô 50

T135

0,586  0,056 a

0,355  0,056a

60,56

0,605  0,025c

V123

0,653  0,017b

0,349  0,006b

53,43

KPS1

0,493  0,087a

0,400  0,028b

0,856  0,084c

0,555  0, 093c

Gi ng

Tiêu Xuân

Lô th
% so

Lô đ i
Lô 50

103,37

4,917  0,343a

5,036  0,490a

102,42

0,442  0,025b

67,66

3,718  0,975b

4,205  0,572b

113,11

81,13

0,417  0,079a

84,56

1,718  0,293c

3,940  0,633c

229,34

64,79

0,442  0,065ab

51,63

2,867  0,327d

3,275 0,487d

114,25

v i C

v i C

Hoà

Ghi chú: TN (thí nghi m); C (đ i ch ng); Trong m i c t, s li u kèm theo các ch cái gi ng nhau th hi n
s sai khác không có ý ngh a th ng kê, các ch cái khác nhau th hi n s sai khác có ý ngh a th ng kê v i đ
tin c y > 95%.

Tr n Th Thanh Huy n
K29C

% so

ch ng

Lô 100

22

L p

v i C


Khoá lu n t t nghi p

300
282,33

250
229,34

200

L« 50

150
135,47

L« 100

109,57

113,11

114,25

110,68

102,42

103,37

100
84,56
81,13
67,66

60,56

64,79

53,43

51,63

50

0
T135

V123

KPS1

Tiªu XH

T135

V123

30 ngày
Hình 3.2. Bi u đ so sánh hàm l

Tiªu XH

40 ngày
ng axit amin prolin trong lá c a m t s

gi ng đ u xanh
* o

KPS1

2 l n đo

th i đi m 30 ngày tu i
Lô đ i ch ng, hƠm l

ng prolin trong lá

Gi ng Tiêu Xuơn HoƠ có hƠm l

ng prolin trong lá cao h n h n so v i 3

gi ng còn l i đ t 0,856 mg/g, k t qu nƠy l i ng
prolin trong r .
nƠo v hƠm l

i u đó ch ng t d

m i gi ng c ng khác nhau.
c v i k t qu đo hƠm l

ng nh không có s t

ng

ng quan c th

ng prolin trong r vƠ lá. Gi ng KPS1 có hƠm l

ng prolin

trong lá th p nh t đ t 0,493 mg/g.
Lô TN-50, hƠm l

ng prolin c a m t s gi ng đ u xanh dao đ ng t

0,349 - 0,555 mg/g vƠ đ u gi m so v i đ i ch ng. Trong 4 gi ng nghiên c u,

Tr n Th Thanh Huy n
K29C

23

L p


Khoá lu n t t nghi p

V123 có hƠm l

ng prolin gi m nhi u nh t so v i đ i ch ng (chi m 53,43%

so v i đ i ch ng), ti p đó lƠ T135 (chi m 60,56% so v i đ i ch ng).
Lô TN-100, hƠm l

ng prolin trong lá c a m t s gi ng đ u xanh dao

đ ng t 0,417-0,605 mg/g vƠ đ u gi m so v i đ i ch ng (tr gi ng T135).
HƠm l

ng prolin trong lá gi m nhi u nh t lƠ Tiêu Xuơn HoƠ (chi m 51,63%

so v i đ i ch ng). Hai gi ng V123 vƠ KPS1 có gi m nh ng không nhi u.
Th i đi m 30 ngƠy tu i, k t qu cho th y hƠm l

ng prolin trong lá c a

m t s gi ng đ u xanh đ u gi m so v i đ i ch ng vƠ m c gi m c a lô TN-50

nhi u h n lô TN-100 so v i đ i ch ng (tr Tiêu Xuơn HoƠ). S gi m hƠm
l

ng prolin trong lá c a m t s gi ng đ u xanh có th đ

c gi i thích t

ng

t nh s gi m prolin trong r .
* o

th i đi m 40 ngày tu i

Lô đ i ch ng, hƠm l

ng prolin trong lá c a m t s gi ng đ u xanh đ u

t ng h n nhi u so v i đo

th i đi m 30 ngƠy tu i dao đ ng t 1,718-4,917

mg/g. Trong đó, T135 có hƠm l
HƠm l

ng prolin t ng m nh nh t, ti p đó V123.

ng prolin t ng ít nh t lƠ KPS1.

Lô TN-50 và lô TN-100, hƠm l

ng prolin trong lá c a m t s gi ng đ u

xanh đ u t ng nhi u so v i lô đ i ch ng vƠ so v i l n đo
tu i. Trong 4 gi ng nghiên c u, KPS1 có hƠm l
m nh nh t

th i đi m 30 ngƠy

ng prolin trong lá t ng

c 2 lô thí nghi m, ti p đó lƠ Tiêu Xuơn HoƠ.

lô TN-50, KPS1

chi m 229,34%, Tiêu Xuơn HoƠ chi m 114,25% so v i đ i ch ng.

lô TN-

100, KPS1 chi m 282,33%, Tiêu Xuơn HoƠ chi m 135,47% so v i đ i ch ng.
Hai gi ng còn l i có t ng nh ng không nhi u.
Th i đi m 40 ngƠy tu i ta nh n th y hƠm l
gi ng đ u xanh

ng prolin trong lá c a 4

lô thí nghi m đ u t ng so v i đ i ch ng vƠ so v i đo

th i

đi m 30 ngƠy tu i. Trong cùng m t lô đ i ch ng hay lô thí nghi m thì hƠm
l

ng prolin trong lá

l n đo th hai cao h n l n đo th nh t. Theo Barret

Tr n Th Thanh Huy n
K29C

24

L p


Khoá lu n t t nghi p

(1966), Stewart (1974) vƠ Briens (1982) axit amin prolin có kh n ng hoƠ tan
m nh trong n
Prolin đ

cđ

c tích lu lá cơy c a nhi u th c v t b c cao a m n.

c tích lu trong mô lá, mô phơn sinh chóp r c a th c v t đ

luy trong stress n

c; tích lu trong h t ph n b khô; tích lu

đang sinh tr

ng

n i th n ng n

trong môi tr

ng huy n phù đƣ thích nghi v i stress n

c rèn

vùng chóp r

c th p vƠ nh ng t bƠo th c v t nuôi c y
c hay stress mu i

NaCl [8], [11].
Qua hai l n đo
th y hƠm l

th i đi m 30 ngƠy tu i vƠ th i đi m 40 ngƠy tu i cho

ng prolin có s sai khác gi a các gi ng. Trong cùng m t lô đ i

ch ng hay lô thí nghi m thì hƠm l

ng prolin trong lá đo

th i đi m 40 ngƠy

cao h n r t nhi u so v i đo

th i đi m 30 ngƠy tu i. L n đo

ngƠy tu i, hƠm l

lô thí nghi m đ u gi m so v i lô đ i ch ng vƠ

ng prolin

lô TN-50 gi m nhi u h n lô TN-100. L n đo
t ng

th i đi m 40 ngƠy tu i đ u

lô đ i ch ng vƠ lô thí nghi m so v i l n đo
Nh v y, qua k t qu xác đ nh hƠm l

gi ng đ u xanh ta nh n th y hƠm l
đi m đo 30 ngƠy tu i vƠ t ng

th i đi m 30

th i đi m 30 ngƠy tu i.

ng prolin trong r vƠ lá c a 4

ng prolin gi m so v i đ i ch ng

th i

th i đi m 40 ngƠy tu i. Nh ng n u ti p t c

phun mu i thì cơy đ u xanh có hi n t

ng héo vƠ ch t. Có th lí gi i r ng

giai đo n t lúc gieo cho đ n 30 ngƠy tu i nh h

ng c a mu i lƠ rõ r t, cơy

đ u xanh đang ph i hình thƠnh các ph n ng thích nghi v i đi u ki n áp su t
th m th u cao trong đ t nên quá trình tích lu prolin ch a nhi u.
ng

nm t

ng nƠo đó quá trình t ng h p prolin l i t ng. i u đó gi i thích t i sao đo

th i đi m 40 ngƠy tu i hƠm l

ng prolin trong r vƠ lá đ u t ng. Vi c ti p

t c phun mu i lƠm cho áp su t th m th u t ng liên t c v
ch u đ ng c a r lƠm cho cơy ng ng hút n
So sánh k t qu v s t ng c
gi ng đ u xanh

ng”

c d n t i héo vƠ ch t.

ng t ng h p prolin trong r vƠ lá gi a các

th i đi m 40 ngƠy tu i, ta nh n th y hƠm l

Tr n Th Thanh Huy n
K29C

t quá “ng

25

ng prolin trong
L p