Đề thi tham khảo tốt nghiệp THPT môn Ngữ văn năm 2020 - Đề số 02

ĐỀ THI THAM KHẢO SỐ 2
BÀI THI MÔN: NGỮ VĂN
Thời gian làm bài: 120 phút (không kể thời gian phát đề)
I. ĐỌC HIỂU (3,0 điểm)
Đọc đoạn trích: 
Một lần tình cờ tôi đọc được bài viết “Hạnh phúc là gì?” trên blốc của một người bạn. Bạn  
ấy viết rằng: “Hạnh phúc là được nằm trong chăn ấm xem ti vi cùng với gia đình. Hạnh phúc là được  
trùm chăn kín và được mẹ pha cho cốc sữa nóng. Hạnh phúc là được cùng đứa bạn thân nhong nhong  
trên khắp phố. Hạnh phúc là ngồi co ro hàng giờ trong quán cà phê, nhấm nháp li ca­cao nóng và bàn  
chuyện chiến sự… thế giới cùng anh em chiến hữu…”
          Bất chợt giật mình, hạnh phúc đơn giản vậy sao? Ừ nhỉ! Dường như lâu nay chúng ta chỉ quen  
với việc than phiền mình bất hạnh chứ ít khi biết được rằng mình đang hạnh phúc. Hãy một lần thử  
nghĩ xem: Khi chúng ta than phiền vì bố mẹ quá quan tâm đến chuyện của mình thì ngoài kia biết bao  
nhiêu người thèm hơi  ấm của mẹ, thèm tiếng cười của bố, thèm được về  nhà để  được mắng; khi  
chúng ta cảm thấy thiệt thòi khi không được ngồi xe hơi chỉ  vì phải chạy xe máy giữa trời nắng thì  
ngoài kia biết bao nhiêu bạn của chúng ta mồ hôi nhễ nhại, gò mình đạp xe lên những con dốc vắng;  
khi chúng ta bất mãn với chuyện học hành quá căng thẳng thì ngoài kia biết bao người đang khao khát  
một lần được đến trường, một lần được cầm cây bút để viết lên những ước mơ; khi chúng ta…
                                                            (Dẫn theo Bài tập Ngữ văn 11, tập 2, NXB Giáo dục 2007, tr.62­
63)
Thực hiện các yêu cầu sau:
Câu 1. Chỉ ra phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích.
Câu 2. Trong đoạn trích, câu văn nào thể hiện cảm nhận bất ngờ của tác giả về hạnh phúc?
Câu 3. Phân tích hiệu quả của biện pháp tu từ được sử dụng trong câu cuối của đoạn trích.
Câu 4. Theo anh/chị, tác giả muốn gửi gắm thông điệp gì qua đoạn trích trên? 
II. LÀM VĂN (7,0 điểm)
Câu 1 (2,0 điểm)
Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu, anh/chị hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) bày  
tỏ suy nghĩ của mình về hạnh phúc của giới trẻ trong thời đại ngày nay.
Câu 2 (5,0 điểm)
Trong bài thơ Tây Tiến, Quang Dũng viết:

Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc
Quân xanh màu lá dữ oai hùm
Mắt trừng gửi mộng qua biên giới
Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm
Rải rác biên cương mồ viễn xứ
Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh
Áo bào thay chiếu anh về đất
Sông Mã gầm lên khúc độc hành
(Theo Ngữ văn 12, Tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2019, tr.89)
Trình bày cảm nhận của anh/chị về vẻ đẹp hình tượng người lính Tây Tiến trong đoạn thơ trên.


­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­HẾT­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ THI THAM KHẢO SỐ 2
BÀI THI MÔN: NGỮ VĂN
Thời gian làm bài: 120 phút (không kể thời gian phát đề)

Phần

I

II

Câu
Nội dung
Điểm
  ĐỌC HIỂU
3,0
1 Phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích: nghị luận.

0,5
Câu văn thể hiện cảm nhận bất ngờ của tác giả về hạnh phúc:
2
0,5
Bất chợt giật mình, hạnh phúc đơn giản vậy sao?
­ Biện pháp tu từ được sử dụng trong câu cuối: điệp ngữ, lặp cú pháp, liệt 
kê, tương phản…
­ Hiệu quả:
3
1,0
+ Tạo giọng điệu thiết tha, hùng hồn, mạnh mẽ, tăng sức thuyết phục.
+ Nhấn mạnh sự tương phản về hoàn cảnh của chúng ta và biết bao nhiêu  
người để từ đó gợi ra quan niệm về một hạnh phúc giản đơn…
Thông điệp mà tác giả  gửi gắm: Chúng ta cần biết trân trọng những hạnh 
phúc bình dị, giản đơn trong cuộc sống. (HS có thể diễn đạt theo nhiều cách 
4
1,0
khác nhau nhưng cần hướng đến suy nghĩ tích cực có liên quan đến đoạn  
trích).
LÀM VĂN
7,0
 Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu, anh/chị hãy viết một đoạn 
1 văn (khoảng 200 chữ) bày tỏ suy nghĩ của mình về  hạnh phúc của giới   2,0
trẻ trong thời đại ngày nay.
  a. Đảm bảo yêu cầu về hình thức đoạn văn:
Thí sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng 
0,25
– phân – hợp, móc xích hoặc song hành.
b..Xác định đúng vấn đề  nghị  luận: Quan niệm về  hạnh phúc của giới trẻ 
0,25

trong thời đại ngày nay.
  c. Triển khai vấn đề cần nghị luận
1,0
Thí sinh lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp để  triển khai vấn đề  nghị 
luận theo nhiều cách nhưng cần làm rõ nội dung theo gợi ý sau:
­ HS có thể  trình bày nhiều quan niệm khác nhau về  hạnh phúc trong giới  
trẻ ngày nay như:
+ Hạnh phúc là hưởng thụ.
+ Hạnh phúc là trải nghiệm.
+ Hạnh phúc là sống vì người khác.
+ Hạnh phúc là hài hòa giữa lợi ích cá nhân và cộng đồng…
­ Vì sao giới trẻ hiện nay lại có những quan niệm khác nhau về hạnh phúc?
+ Trong thời đại ngày nay, kinh tế  xã hội ngày càng phát triển, con người  
thường coi trọng lối sống vật chất, vì vậy dễ  nảy sinh quan niệm hạnh  
phúc là hưởng thụ.
+ Thời đại ngày nay cũng đặt ra nhiều thách thức, cơ  hội, vì vậy giới trẻ 
cũng năng động hơn, dám sống, dám trải nghiệm, dám hi sinh vì người 
khác…
­ Từ  những quan niệm khác nhau về  hạnh phúc, HS cần có những quan 
niệm đúng đắn về hạnh phúc; hoàn thiện bản thân để  tự  tạo ra hạnh phúc  


 
 
2

 

 
 

cho mình và cho mọi người…
d. Chính tả, dùng từ, đặt câu: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ  pháp tiếng 
0,25
Việt.
e. Sáng tạo: Có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ 
0,25
về vấn đề nghị luận.
 Trong bài thơ Tây Tiến, Quang Dũng viết:
Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc
... 
Sông Mã gầm lên khúc độc hành
5,0
          (Theo Ngữ văn 12, Tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2019, tr.89)
   Trình bày cảm nhận của anh/chị  về vẻ đẹp hình tượng  người lính 
Tây Tiến trong đoạn thơ trên.
a) Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận:
Có đủ các phần mở bài, thân bài, kết bài. Mở bài nêu được vấn đề; thân bài 
triển khai được vấn đề; kết bài kết luận được vấn đề.
b)  Xác định đúng vấn đề  cần nghị  luận:   Vẻ  đẹp kiêu hùng, hào hoa, lãng 
mạn và vẻ đẹp bi tráng của người lính Tây Tiến trong đoạn thơ.
c) Triển khai vấn đề nghị luận:  
Vận dụng tốt các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ  giữa lí lẽ  và dẫn 
chứng.
* Giới thiệu khái quát về tác giả Quang Dũng, tác phẩm “Tây Tiến”  và vẻ  
đẹp hình tượng người lính Tây Tiến trong đoạn thơ.
*Vẻ đẹp kiêu hùng, hào hoa, lãng mạn:
   Trên cái nền hoang vu hiểm trở vừa hùng vĩ vừa dữ dội khác thường của 
núi rừng (ở  đoạn một), và duyên dáng, mĩ lệ, thơ  mộng của Tây Bắc (ở 
đoạn hai), đến đoạn thơ  thứ  ba, hình  ảnh những người lính Tây Tiến trực 

tiếp xuất hiện với một vẻ đẹp độc đáo và kì lạ:
Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc
...
                                 Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm
  + Hình  ảnh “Đoàn binh không mọc tóc” phản ánh sự  thật nghiệt ngã của 
cuộc chiến: những người lính Tây Tiến chiến đấu nơi rừng thiêng nước 
độc, bị sốt rét hành hạ nên bị rụng tóc. 
+ Tuy nhiên, đằng sau vẻ  xanh xao vì bệnh tật  “quân xanh màu lá”,  ở  họ 
vẫn toát lên vẻ  oai phong, dữ  dằn của những con hổ  nơi rừng thiêng “dữ 
oai hùm”.  Ở  đây có sự  đối lập giữa ngoại hình tiều tụy và sức mạnh tinh 
thần bên trong to lớn.
+ Vẻ  oai phong, lẫm liệt  ấy còn được thể  hiện qua hình  ảnh “ Mắt trừng  
gửi mộng qua biên giới”. “Mắt trừng” là ánh mắt biểu lộ  sự giận dữ, căm 
thù với “mộng” giết giặc lập công, bảo vệ biên giới. Thế nhưng, trong trái 
tim của những con người trẻ  tuổi  ấy vẫn  rạo rực, khao khát yêu đương, 
mơ về người yêu dấu ở quê nhà: “Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm”.
=> Quang Dũng đã tạc lên bức tượng đài tập thể  những người lính Tây  
Tiến  không chỉ  bằng những  đường  nét  khắc họa  dáng  vẻ   bề   ngoài  oai 
phong, mạnh mẽ  mà còn thể hiện được cả thế giới tâm hồn bên trong đầy  
mộng mơ, lãng mạn, đa tình.

0,25
0,5

0,5
1,5


* Vẻ đẹp bi tráng:
   Quang Dũng đã nói tới cái chết, sự hi sinh nhưng không gây cảm giác bi 

lụy, tang thương: 
Rải rác biên cương mồ viễn xứ
....
Sông Mã gầm lên khúc độc hành.
+ Những người lính trẻ trung, hào hoa đó gửi thân mình nơi biên cương xa 
xôi, sẵn sàng tự nguyện hiến dâng “đời xanh” cho tổ quốc mà không hề tiếc 
nuối.
+ Hình ảnh “áo bào thay chiếu” là cách nói thi vị, sang trọng hóa sự hy sinh 
của người lính Tây Tiến.
+ Sử  dụng nghệ  thuật nói giảm “anh về  đất”, tác giả  miêu tả  sự  hy sinh 
của người lính thật nhẹ  nhàng, thanh thản, là sự   trở  về  với lòng đất mẹ 
yêu thương.
+ “Sông Mã gầm lên khúc độc hành”: Con sông Mã đã tấu lên khúc nhạc độc 
tấu đau thương, hùng tráng để tiễn người lính vào cõi bất tử. Âm hưởng dữ 
dội của thiên nhiên tô đậm cái chết bi hùng của người lính Tây Tiến.
+ Hàng loạt từ  Hán Việt:  biên cương, viễn xứ, chiến trường, độc hành... 
gợi không khí tôn nghiêm, trang trọng khi nói về  sự  hi sinh của người lính 
Tây
 
Tiến.
=> Hình ảnh những người lính Tây Tiến trong đoạn thơ chói ngời vẻ đẹp lí 
tưởng, mang dáng dấp của những anh hùng thuở  xưa coi cái chết nhẹ  tựa 
lông hồng. Đồng thời, hình tượng người lính Tây Tiến tiêu biểu cho vẻ đẹp 
của một thế  hệ  ra đi không hẹn ngày về  trong những năm kháng chiến  
chống Pháp.
* Đánh giá chung:
 ­ Nội dung: Đoạn thơ  là bức tượng đài mang vẻ  đẹp hào hùng, lãng mạn 
đậm chất bi tráng về người lính Tây Tiến.
  ­ Nghệ thuật:  
+ Bút pháp lãng mạn.

+ Sử dụng hệ thống từ Hán Việt cổ kính.
+ Giọng điệu trang trọng.
d) Chính tả, dùng từ, đặt câu:
 Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ nghĩa, ngữ pháp tiếng Việt.
e) Sáng tạo:
 Có cách diễn đạt sáng tạo, thể  hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ  về  vấn đề 
nghị luận.
ĐIỂM TOÀN BÀI: I + II 

1,25

0,5

0,25
0,25
10,0