Bài Giảng Môn Sinh học 9 Tuần 21 – Tiết 39, 40, 41, 42

TIẾT 39: CÁC PHƢƠNG PHÁP CHỌN LỌC
I. Vai trò của chọn lọc trong chọn giống
- Tạo ra giống mới,
- Cải tạo giống cũ đáp ứng nhu cầu nhiều
mặt của con người
II. Các phƣơng pháp chọn lọc
1/ Chọn lọc hàng loạt
Là dựa trên kiểu hình chọn ra một nhóm
cá thể phù hợp với mục tiêu chọn lọc để
làm giống.

1? Vì sao trong chọn giống cần thiết
phải chọn lọc.
- Do nhu cầu nhiều mặt và luôn thay đổi
của con người
- Các giống sau một thời gian trồng có
biểu hiện thoái hoá
- Quá trình tạo ra giống mới bằng các
phương pháp lai, đột biến, biến dị tổ hợp
vừa tạo ra các tính trạng tốt vừa tạo ra các
tính trạng xấu
=> Vì vậy phải chọn lọc
2? Chọn giống có vai trò gì đối với
thực tế sản xuất?

- Tạo ra giống mới,
- Cải tạo giống cũ đáp ứng nhu cầu nhiều
mặt của con người

TIẾT 39: CÁC PHƢƠNG PHÁP CHỌN LỌC
I. Vai trò của chọn lọc trong chọn giống
- Tạo ra giống mới,
- Cải tạo giống cũ đáp ứng nhu cầu nhiều
mặt của con người
II. Các phƣơng pháp chọn lọc
1/ Chọn lọc hàng loạt
Là dựa trên kiểu hình chọn ra một nhóm
cá thể phù hợp với mục tiêu chọn lọc để
làm giống.

Các phương pháp chọn lọc hàng loạt
Chọn lọc hàng loạt Chọn lọc hàng loạt
1 lần
2 lần
Chọn cây ưu tú, trộn lẫn các hạt cây ưu
tú làm giống cho vụ sau.
Ưu điểm: Đơn giản, dễ làm, ít tốn kém
Giống và áp dụng được rộng rãi.
nhau
Hạn chế: Chỉ đánh giá dựa vào kiểu
hình, không đánh giá được kiểu gen và
dễ nhầm với thường biến.
- Quá trình chọn
lọc diễn ra 1 lần,
Kh¸c
nhau năm 2 trồng đối
chứng

- Quá trình chọn lọc

diễn ra 2 lần, năm
1, năm 2, sau đó
trồng đối chứng


TiÕt 39

TIẾT 39: CÁC PHƢƠNG PHÁP CHỌN LỌC

Bµi 36: C¸c ph¬ng ph¸p chän läc
I. Vai trò của chọn lọc trong chọn giống
- Tạo ra giống mới,
? Qua nghiên cứu: Nêu
- Cải tạo giống cũ đáp ứng nhu cầu nhiều
cách tiến hành, ưu điểm,
mặt của con người
nhược điểm của chọn lọc
II. Các phƣơng pháp chọn lọc
hàng loạt.
1/ Chọn lọc hàng loạt
Cách tiến hành:
- Chọn những cá thể ưu tú phù hợp với mục
đích chọn lọc.
- Thu hoạch chung để giống cho vụ sau
- So sánh với giống khởi đầu và giống đối
chứng.
* Ưu điểm: Đơn giản, dễ làm, ít tốn kém,
áp dụng rộng rãi
* Nhược điểm: Chỉ đánh giá dựa vào kiểu
hình, không đánh giá được kiểu gen, dễ

nhầm với thường biến.


TiÕt 39

TIẾT 39: CÁC PHƢƠNG PHÁP CHỌN LỌC
Bµi 36: C¸c ph¬ng ph¸p chän läc

I. Vai trò của chọn lọc trong chọn giống
- Tạo ra giống mới,
- Cải tạo giống cũ đáp ứng nhu cầu nhiều
mặt của con người
II. Các phƣơng pháp chọn lọc
1/ Chọn lọc hàng loạt
Cách tiến hành:
- Chọn những cá thể ưu tú phù hợp với mục
đích chọn lọc.
- Thu hoạch chung để giống cho vụ sau
- So sánh với giống khởi đầu và giống đối
chứng.
* Ưu điểm: Đơn giản, dễ làm, ít tốn kém,
áp dụng rộng rãi
* Nhược điểm: Chỉ đánh giá dựa vào kiểu
hình, không đánh giá được kiểu gen, dễ
nhầm với thường biến.
* Phạm vi áp dụng: Cây giao phấn, tự thụ
phấn, vật nuôi.

Những đối tượng
nào được áp dụng

chọn lọc hàng loạt?


TIẾT 39: CÁC PHƢƠNG PHÁP CHỌN LỌC
I. Vai trò của chọn lọc trong chọn giống
II. Các phƣơng pháp chọn lọc
1/ Chọn lọc hàng loạt
Cách tiến hành:
- Chọn những cá thể ưu tú phù hợp với mục
đích chọn lọc.
- Thu hoạch chung để giống cho vụ sau
- So sánh với giống khởi đầu và giống đối
chứng.
* Ưu điểm: Đơn giản, dễ làm, ít tốn kém,
áp dụng rộng rãi
* Nhược điểm: Chỉ đánh giá dựa vào kiểu
hình, không đánh giá được kiểu gen, dễ
nhầm với thường biến.
* Phạm vi áp dụng: Cây giao phấn, tự thụ
phấn, vật nuôi.
2/ Chọn lọc cá thể
Là chọn lấy một số ít cá thể tốt, nhân lên một
cách riêng rẽ thành từng dòng.

? Chọn lọc cá thể là
gì?


TiÕt 39

TIẾT 39:
CÁC PHƢƠNG PHÁP CHỌN LỌC
Bµi 36: C¸c ph¬ng ph¸p chän läc

I.Vai trò của chọn lọc trong chọn giống:
II. Các phƣơng pháp chọn lọc

1/ Chọn lọc hàng loạt
2/ Chọn lọc cá thể

- Là chọn lấy một số ít cá thể tốt, nhân lên một cách
riêng rẽ thành từng dòng.
*Cách tiến hành
-Chọn những cá thể tốt phù hợp với mục tiêu chọn lọc
-Thu hoạch riêng rồi nhân lên từng dòng riêng rẽ
-So sánh các dòng với nhau và so sánh với giống khởi
đầu, giống đối chứng
* Ưu điểm: Phối hợp chọn lọc dựa trên kiểu hình với
việc kiểm tra kiểu gen, kết quả nhanh
*Nhược điểm: Đòi hỏi theo dõi công phu, chặt chẽ, khó
áp dụng rộng rãi

? Chọn lọc cá thể là gì?
Nêu cách tiến hành.

? So với chọn lọc
hàng loạt, chọn lọc cá
thể có ưu, nhược gì?

Hoa giao phấn

Hoa tự thụ phấn



Hoa đực

Hoa cái

Hoa ngô (Hoa đơn tính )


Tiết 40:

THỰC HÀNH:
TẬP DƢỢT THAO TÁC
GIAO PHẤN


TIẾT 42: THỰC HÀNH TẬP DƢỢT THAO TÁC GIAO PHẤN

I. Mục tiêu:
-Các em phải nắm được các thao tác giao phấn ở cây tự thụ
phấn và cây giao phấn .
- Củng cố kiến thức về lai giống.
II. Chuẩn bị:
- Tranh mô tả các thao tác lai giống lúa, ngô,..

- Kéo, kẹp nhỏ, bao cách ly, cọc cắm, nhãn ghi công
thức lai, …


TIẾT 42: THỰC HÀNH TẬP DƢỢT THAO TÁC GIAO PHẤN

I. Mục tiêu:

III. Cách tiến hành:

II. Chuẩn bị:

Các nhóm hãy quan sát các thao tác
giao phấn và hoàn thành bảng sau:

III. Cách tiến hành:

Tên
cây

1
2

Mô tả các thao tác giao phấn


TIẾT 42: THỰC HÀNH TẬP DƢỢT THAO TÁC GIAO PHẤN
1. Tìm hiểu các thao tác giao phấn ở cây lúa:
Lai lúa bằng phương pháp cắt vỏ trấu

*Lưu ý: Chọn cây bố mẹ
- Chọn cây mẹ: Cây khoẻ, chỉ giữ lại một số bông,
hoa chưa nở, không dị hình, không quá non hay quá
già.

-Chọn cây bố: có hoa nở để rũ phấn có hiệu quả hơn.
•Khử đực ở cây làm mẹ từ chiều hôm truớc.
•Tiến hành thụ phấn vào sáng hôm sau (8-10 giờ sáng)


1

2

Quan sát hình 38 và mô tả lại cách thực hiện
phương pháp cắt vỏ trấu
3

4

5

hình 38: Lai lúa bằng phương pháp cắt vỏ trấu


TIẾT 42: THỰC HÀNH TẬP DƢỢT THAO TÁC GIAO PHẤN

I. Mục tiêu:
II. Chuẩn bị:
III. Cách tiến hành:

Tìm hiểu các
thao tác giao
phấn
1. Ở cây lúa: Lai
lúa bằng phương
pháp cắt vỏ trấu
2. Ở cây bắp

Bước 1: Cắt vỏ trấu để lộ rõ nhị đực.
Bước 2: Dùng kẹp để rút bỏ nhị đực.
Bước 3: Sau khi đã bỏ nhị đực, bao bông lúa
để lai bằng giấy kính mờ, có ghi ngày lai và
tên của người thực hiện.
Bước 4:
Nhẹ tay nâng bông lúa chưa cắt nhị
và lắc nhẹ lên bông lúa đã khử nhị đực ( sau
khi đã bỏ giấy kính mờ ).
Bước 5: Bao bông lúa đã được lai bằng giấy
kính mờ và buột thẻ có ghi ngày tháng, người
thực hiện, công thức lai.


2. TÌM HIỂU CÁC THAO TÁC GIAO PHẤN Ở NGÔ


Bước 1 : Lấy nhị đực cho vào túi


Bước 2 : Rắc hạt phấn lên đầu nhụy của hoa cái.

TIẾT 42: THỰC HÀNH TẬP DƢỢT THAO TÁC GIAO PHẤN

I. Mục tiêu:

IV. Thu hoạch

II. Chuẩn bị:
III. Cách tiến hành:
IV. Thu hoạch

Các nhóm sau khi quan sát các thao tác
giao phấn, hãy hoàn thành bảng sau:

Tên
cây

Lúa
Ngô

Mô tả các thao tác giao phấn


1

4

2

5

3

hình 38: Lai lúa
bằng phương
pháp cắt vỏ trấu

Hãy sắp xếp các hình trên đúng theo thứ tự
của lai lúa bằng phương pháp cắt vỏ trấu


3

2

1

5

4

Lai lúa bằng
phương pháp
cắt vỏ trấu

Đáp án:

3

5

1

2

4