SKKN một số biện pháp rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh, thông qua tổ chức các hoạt động ngoài giờ lên lớp ở trường THCS nga tiến

I. MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Thế kỷ XXI - Thế kỷ mà mỗi con người là kết hợp của tri thức, năng lực
và truyền thống tốt đẹp của dân tộc, là yếu tố quyết định tốc độ phát triển bền
vững của đất nước. Khai thác tài nguyên con người là phương hướng chung của
tất cả các nước trên thế giới. Đối với Việt Nam, trước yêu cầu phát triển kinh tế
xã hội bền vững, Đảng và Nhà nước đã tập trung đưa ra các quyết sách lãnh đạo,
đầu tư cho giáo dục, coi đầu tư cho giáo dục là đầu tư phát triển, đầu tư có hiệu
quả nhất nhằm đưa chất lượng giáo dục Việt Nam từng bước phát triển ngang
tầm với các nước tiên tiến trong khu vực và trên thế giới.
Trước thực tiễn đó, nhà trường cần giáo dục và đào tạo học sinh trở thành
những người lao động có tiềm lực sáng tạo trên mọi lĩnh vực trong cuộc sống;
đồng thời rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh để các em có thể vững vàng bước
vào cuộc sống. Phát triển năng lực sáng tạo và kỹ năng sống cho học sinh là điều
hết sức cần thiết, vì trong nhịp độ khẩn trương của cuộc sống xã hội hiện nay,
đòi hỏi mỗi người phải có óc phê phán và hoạt động tích cực, năng động và có
kỹ năng sống tốt.
Muốn giáo dục và đào tạo con người thế hệ tương lai, thiết tha gắn bó với
những lý tưởng độc lập dân tộc, có đạo đức trong sáng, biết gìn giữ nền văn hoá,
bản sắc dân tộc, tiếp thu được những tinh hoa nhân loại, đồng thời đào tạo thế hệ
trẻ có một kỹ năng thực hành, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng giải quyết vấn đề, khả
năng tự phục vụ bản thân…, thì ngay từ khi thế hệ trẻ còn đang cắp sách tới
trường, các em phải được giáo dục và rèn luyện một cách toàn diện về: Đức, trí,
thể, mỹ và các kỹ năng sống.
Rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh là một trong năm nội dung của
phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” trong
các trường phổ thông giai đoạn 2008 - 2013 do Bộ Giáo dục và Đào tạo phát
động. Phong trào này tiếp tục được Sở Giáo dục và Đào tạo Thanh Hóa chỉ đạo
thực hiện trong giai đoạn tiếp theo bằng chương trình hành động “Xây dựng
trường học thân thiện, học sinh tích cực” giai đoạn 2013 – 2018
Thông qua công tác tự kiểm tra tại đơn vị, nội dung giáo dục kỹ năng

sống được thực hiện lồng ghép, tích hợp vào các môn học đã được thực hiện khá
tốt trong các tiết dạy trên lớp, về cơ bản các tiết giảng có tích hợp nội dung giáo
dục kỹ năng sống được giáo viên thực hiện đạt các mục tiêu đề ra. Tuy nhiên,
đối với nội dung giáo dục kỹ năng sống thông qua hoạt động ngoài giờ lên lớp
(NGLL) thì bên cạnh những kết quả đạt được nhà trường nhận thấy còn có
những hạn chế nhất định. Việc tổ chức các hoạt động giáo dục NGLL chưa có
chiều sâu, đặc biệt là việc lồng ghép giáo dục kỹ năng sống thông qua hoạt động
giáo dục NGLL chưa đạt được hiệu quả như mong muốn; kỹ năng thực hành của
một số học sinh trong các hoạt động thường ngày chưa tốt; một số giáo viên còn
lơ là, xem nhẹ vai trò của nội dung giáo dục này dẫn đến chưa nhiệt tình, năng
nổ trong việc phối hợp thực hiện; sự phối kết hợp của một số phụ huynh học
sinh trong việc giáo dục kỹ năng sống cho các em tại gia đình chưa được quan
1


tâm đúng mức .... Vì thế cần phải tiếp tục tăng cường công tác quản lý, chỉ đạo
để phát huy những mặt đã làm được và khắc phục những hạn chế trên.
Trong những năm qua, mặc dù các trường THCS đã có nhiều cố gắng
trong công tác lồng ghép rèn luyện kỹ năng cho học sinh qua các hoạt động
ngoài giờ lên lớp nhưng thực sự hiệu quả chưa cao. Xuất phát từ thực tiễn cuộc
sống và yêu cầu xã hội, tôi chọn đề tài: “Một số biện pháp rèn kỹ năng sống
cho học sinh, thông qua tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở
trường THCS Nga Tiến”.
2. Mục đích nghiên cứu
- Tìm ra nội dung, hình thức tổ chức giáo dục kĩ năng sống trong trường
theo khung chương trình chung của Bộ Giáo dục và Đào tạo đạt hiệu quả cao
nhất, đồng thời phù hợp với đặc điểm tình hình kinh tế xã hội ở địa phương, thực
tế của nhà trường.
- Đề ra các giải pháp nhằm thực hiện chương trình giáo dục kĩ năng sống
có hiệu quả trong nhà trường.

- Đổi mới hình thức và phương pháp giáo dục NGLL một cách hiệu quả,
thu hút được nhiều học sinh tham gia.
3. Đối tượng nghiên cứu
Những nội dung liên quan đến công tác tổ chức các hoạt động giáo dục NGLL
Tiến hành áp dụng đối với học sinh tại trường THCS Nga Tiến
- Thực hiện khảo sát thực trạng tại thời điểm tháng 4 năm 2015 đối với 65
học sinh khối 9 năm học 2015-2016
- Áp dụng đề tài đối với 65 học sinh khối 6 năm học 2016-2017, đánh giá
kết quả 65 học sinh này tại thời điểm tháng 4 năm học 2017-2018
4. Phương pháp nghiên cứu
- Sử dụng phương pháp nghiên cứu lý luận: Đọc, nghiên cứa tài liệu, các
văn bản hướng dẫn liên quan đến công tác giáo dục kỹ năng sống, hoạt động
giáo dục NGLL
- Phương pháp thực nghiệm: Chỉ đạo tổ chức các hoạt động giáo dục kỹ
năng sống thông qua hoạt động NGLL tại trường THCS Nga Tiến
- Phương pháp khảo sát đánh giá
- Phương pháp so sánh kết quả khảo sát.
II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
1. Cơ sở lý luận của vấn đề nghiên cứu.
Căn cứ chỉ thị 40/2008/CT–BGDĐT ngày 22/7/2008 của Bộ trưởng Bộ
GD&ĐT, quyết định số 443/QĐ-SGD&ĐT ngày 19/8/2008 của Sở GD&ĐT
Thanh Hóa về ban hành quy định “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh
tích cực” trong các trường phổ thông giai đoạn 2008 - 2013, Căn cứ công văn số
1920/SGDĐT – GDTrH ngày 02 tháng 11 năm 2012 về việc hướng dẫn triển
khai triển khai thực hiện phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực” của Sở GD&ĐT Thanh Hoá giai đoạn tiếp theo 2013-2018.
2


Việc rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh bậc THCS là một trong 5 nội dung
thiết thực để xây dựng “Trường học thân thiện- học sinh tích cực”. Đây là cơ sở

pháp lý để việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh bậc THCS được quan tâm
nhiều hơn từ trước tới nay.
Ở mỗi thời kỳ trong đời sống con người, sự phát triển về thể chất, tâm lý
của mỗi cá nhân có quy luật riêng. Tuổi vị thành niên là lứa tuổi thiếu niên
nhưng đây là giai đoạn phát triển rất cao về thể chất và có những biến chuyển
tâm lý hết sức phức tạp. Chính yếu tố tâm lý cũng như thể chất và nhân cách
chưa hoàn thiện một cách đầy đủ này khiến cho trẻ em trong lứa tuổi vị thành
niên hay bị khủng hoảng về tâm lý, dẫn đến những suy nghĩ và hành động sai
lệch. Theo nhiều chuyên gia tâm lý, học sinh phổ thông là lứa tuổi dễ bốc đồng
và khó tự chủ, thường bị bạn bè kích động dẫn đến thiếu khả năng kiềm chế do
chưa đủ kỹ năng sống, từ đó gây ra những hành động sai lầm không đáng có.
Chính với đặc điểm tâm sinh lý đó mà đòi hỏi các nhà giáo dục, các thầy
cô giáo và nhà trường cần quân tâm, gần gũi các em tạo cho các em sự tin tưởng,
chỗ dựa để các em chia sẻ. Phải là người tư vấn, giúp các em những kỹ năng
sống cần thiết, biết xử lý các mâu thuẫn trong cuộc sống sinh hoạt, biết nhường
nhịn và thương yêu đoàn kết cùng nhau phấn đấu tu dưỡng trở thành học sinh
ngoan.
Chính vì vậy: Việc tăng cường giáo dục kỹ năng sống cho các em thông
qua các hoạt động thực tiễn là giải pháp có tính bền vững, lâu dài trong công tác
giáo dục mà các nhà trường cần thường xuyên quan tâm.
2.Thực trạng về công tác giáo dục kỹ năng sống tại trường THCS Nga Tiến.
2.1. Thực trạng:
3.1.1. Thuận lợi:
Trường THCS Nga Tiến có 9 lớp với 312 học sinh. Cơ sở vật chất tạm đủ
cho hoạt động dạy và học,
Đội ngũ giáo viên đạt trên chuẩn chiếm tới 100%. Đánh giá xếp loại
chuyên môn hàng năm đều đạt từ khá trở lên vì vậy thuận lợi cho công tác giáo
dục học sinh.
Đa số các em học sinh đều chăm học, ham thích hoạt động văn nghệ, thể
thao, hoạt động Đội.

Nhà trường nhận được sự quan tâm chỉ đạo sâu sát của cấp ủy, chính
quyền địa phương và đặc biệt là của Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Nga Sơn.
2.1.2. Khó khăn:
- Về địa phương: Nga Tiến là một xã bãi ngang ven biển, có vị trí xa
trung tâm huyện, mặt bằng dân trí chưa cao và đây cũng là nơi có tới gần 35%
đồng bào theo đạo Thiên chúa giáo, do vậy hoạt động tín ngưỡng đã có ít nhiều
ảnh hưởng đến công tác giáo dục trên địa bàn xã.
- Về giáo viên: Một bộ phận giáo viên chưa thực sự quan tâm đến việc
giáo dục kỹ năng sống cho học sinh, phần lớn chỉ chú trọng truyền thụ kiến thức
3


ở sách giáo khoa nên chưa chịu khó tìm tòi các hình thức và phương pháp tổ
chức cho các hoạt động này, dẫn đến làm mất sự hứng thú của học sinh.
- Về học sinh: Học sinh học tập thụ động, chủ yếu chỉ nghe và làm theo
thầy cô giáo, ít sáng tạo, tính tự giác chưa cao, lười hoạt động, phần kiến thức đa
số các em tiếp thu được nhưng khả năng ứng phó với các tình huống trong cuộc
sống kém, tính tự tin ít, tự ti nhiều, thường nóng nảy, gây gổ lẫn nhau. Kỹ năng
giao tiếp hạn chế, hay nói tục, chửi bậy.
- Về Phụ huynh: Nguyên nhân khiến đa phần học sinh khó tiếp cận được
các hoạt động kỹ năng thực hành xã hội là do phụ huynh không cho phép. Đa số
phụ huynh cho rằng con em mình chỉ cần học giỏi kiến thức hoặc chỉ khuyến
khích các con tìm kiến thức mà quên hướng cho con em mình làm tốt hoạt động
đoàn thể, hoạt động xã hội và cách ứng xử trong gia đình, hơn nữa phần lớn ở
gia đình phụ huynh giao tiếp trong gia đình còn nhiều hạn chế, xưng hô chưa
chuẩn mực nên các em bắt chước và xưng hô thiếu thiện cảm. Một bộ phận phụ
huynh đi làm ăn xa nên ít có điều kiện qua tâm giáo dục các em.
2.2. Kết quả khảo sát thực trạng
Nội dung khảo sát
Khảo sát, đánh giá thực trạng giáo dục kỹ năng sống trong các hoạt động

giáo dục ngoài giờ lên lớp, quá trình khảo sát được thực hiện với các phương
pháp chủ yếu đó là phương pháp thống kê, quan sát, phỏng vấn, trao đổi với phụ
huynh học sinh, giáo viên và học sinh.
Nội dung tiến hành khảo sát tập trung vào những vấn đề gồm: Khảo sát
kiến thức về kỹ năng sống, kỹ năng ứng xử các tình huống, thông qua các số liệu
tại nhà trường như báo cáo tổng kết năm học, báo cáo tổng kết phong trào “Xây
dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”, bảng điểm chấm phong trào
“Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”…, quan sát thực tế việc
thực hiện của giáo viên, học sinh nội dung trên trong thời gian qua.
2.2.1. Khảo sát về việc thực hiện giáo dục kỹ năng sống của giáo viên
trong các hoạt động giáo dục NGLL.
Tìm hiểu thực tế tôi nhận thấy một số giáo viên chủ nhiệm lớp đã có ý thức
trong việc giáo dục kỹ năng sống cho các em thông qua các hoạt động thực tế
như trực tuần, trực nhật, làm vệ sinh lớp học.., tổ chức cho học sinh tham gia các
hoạt động nhân đạo như ủng hộ bạn nghèo, chia khó vùng cao, áo trắng tặng bạn,
ủng hộ bão lụt, bằng hình thức quyên góp, nuôi lợn nhựa, thu gom phế liệu …
Trong các giờ sinh hoạt dưới cờ đầu tuần các nội dung giáo dục kỹ năng
sống cũng được lồng ghép triển khai. Song mục đích chính là tuyên truyền giáo
dục về các ngày kỷ niệm trong năm, thực hiện an toàn giao thông, phòng chống
bạo lực học đường, phòng chống ma túy, bảo vệ môi trường,…
Các hoạt động ngoài giờ lên lớp do Đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh
tổ chức như: Thi văn nghệ, thi làm báo tường, vẽ tranh tuyên truyền về ma túy HIV, bảo vệ môi trường, trò chơi dân gian …
Tuy nhiên qua thực tế nhiều hoạt động còn chưa có chiều sâu như: Trong
giáo dục an toàn giao thông: Giáo viên tổng phụ trách thực hiện trong giờ chào
4


cờ đầu tuần thì chủ yếu là hình thức thuyết trình để vận động, chưa có những
tiểu phẩm, chưa tổ chức được các cuộc thi, các tình huống thực tế để giáo dục
các em; Giáo viên chủ nhiệm sau khi dạy học sinh các tiết an toàn giao thông

trên lớp chưa tổ chức thực hành được cho các em bằng các tình huống cụ thể
ngoài giờ lên lớp, hoặc trong giáo dục lao động cho học sinh của một số lớp: Đôi
khi giáo viên suy nghĩ đây là những việc đơn giản em nào cũng biết làm rồi giao
khoán cho các em thực hiện như việc lau bàn, quét dọn lớp học, lau sàn lớp học
…., mà không hướng dẫn các em cách làm sao cho đúng cách có thể dẫn đến
những sự cố tai nạn sảy ra.
Việc giáo dục giáo dục kỹ năng sống của giáo viên bên cạnh những ưu
điểm cũng còn có những mặt hạn chế nhất định mà khâu yếu nhất của giáo viên
trong giáo dục kỹ năng sống đó là còn mang nặng tính lý thuyết, cụ thể là giáo
viên chưa chú trọng đến giáo dục hành vi thực tế ngoài cuộc sống cho các em
học sinh, dẫn đến khả năng thực hành của các em trong một số trường hợp còn
hạn chế.
2.2.2. Khảo sát về các kỹ năng thực hành của học sinh trong các hoạt
động giáo dục thường ngày của các em tại trường.
Trong quá trình theo dõi thực tế, quan sát hoạt động của các em thông qua
các hoạt động tại trường thấy rằng các em tham gia chưa nhiệt tình các hoạt động
NGLL, đa số các em chưa biết vui chơi đúng cách để hạn chế tai nạn thương tích.
Một số em còn có những hạn chế nhất định trong việc thực hiện các nội
dung, cụ thể như hầu hết khi hỏi các em học sinh “ Để giữ gìn trường lớp sạch,
đẹp em phải làm gì?” thì các em đều trả lời được là không được vứt rác bừa bãi,
vẽ bậy lên tường …, tuy nhiên thực tế các em biết nhưng một số em vẫn không
thực hành những nội dung các em đã trả lời.
Một số em ăn quà xong bỏ vỏ ni lông vào bồn hoa thay vì bỏ vào thùng
rác, một số em còn vẽ bậy lên tường, ăn kẹo cao su nhả bã kẹo bừa bãi…. Tương
tự như vậy, trong việc thực hiện Luật giao thông đường bộ, khi hỏi các em là
“Em hãy cho biết đi bộ tham gia giao thông như thế nào là đúng?” , các em trả
lời đúng hết và rất nhanh tuy nhiên khi ra các đường các em vẫn đi theo hàng hai,
hàng ba, đùa nghịch trên đường…
Một số em đi vệ sinh bỏ giấy không đúng nơi quy định, không xả nước khi
đi vệ sinh xong …

Một số em tham gia các trò chơi nguy hiểm như bắn dây nịt, súng bắn đạn
cao su .., hoặc những trò chơi có thể gây thương tích, mất an toàn khi chơi. Một
số em còn mua các loại bánh kẹo màu mè, không có nhãn mác trôi nổi trên thị
trường hoặc của những cơ sở không đảm bảo chất lượng để sử dụng. Các em
chưa có khả năng nhận biết để bảo vệ sức khỏe bản thân.
Trên cơ sở khảo sát nắm bắt tình hình thực tế của nhà trường trong việc
thực hiện nội dung giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tôi đưa ra một số biện
pháp trọng tâm nhằm thúc đẩy, phát huy hết các ưu điểm mà nhà trường đã đạt
được và khắc phục các tồn tại, hạn chế trong việc thực hiện nội dung này. cùng
với việc khảo sát kết quả học sinh khối 9 năm học 2015-2016, số liệu khảo sát
5


đầu năm kết quả phần kiến thức và kỹ năng thực hiện kỹ năng sống cho số liệu
như sau:
Số HS
Phần kiến thức
Phần kỹ năng
Chưa đạt
khảo sát
Đạt
Chưa đạt
Đạt
SL
%
SL
%
SL
%
SL

%
65
51
78.5 14
21.5
33
50.8
32
49.2
Kết quả khảo sát trên cho thấy, về mặt kiến thức liên quan đến kỹ năng
sống học sinh nắm khá tốt, song khi vận dụng vào thực tế còn nhiều hạn chế,
như kỹ năng giải quyết tình huống, giải quyết vấn đề và ra quyết định phù
hợp...để các em thực sự tự tin giải quyết các tình huống sảy ra trong cuộc sống
hằng ngày.
Xuất phát từ thực trạng trên, với cương vị là nhà quản lý giáo dục tôi đã
tiến hành xây dựng và chỉ đạo việc rèn luyện kỹ năng cho học sinh hoạt động
giáo dục ngoài giờ lên lớp và đã đạt được những kết quả đáng kể.
3. Các giải pháp tổ chức thực hiện.
3.1. Tìm hiểu khái niệm cơ bản

Kỹ năng sống: Kỹ năng sống là khả năng điều chỉnh và lựa chọn hành vi
đúng đắn, có khả năng điều chỉnh nhu cầu của bản thân một cách hợp lý và ứng
phó trước những thách thức trong cuộc sống.
Giáo dục kỹ năng sống: Giáo dục kỹ năng sống là trang bị những kiến
thức, thái độ, hành động giúp cho người học hình thành được những kỹ năng
sống cần thiết, phù hợp với từng lứa tuổi, điều kiện kinh tế - xã hội, môi trường
sống... Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh nói chung và cho học sinh THCS
nói riêng là việc rất quan trọng, ảnh hưởng tới quá trình hình thành và phát triển
nhân cách cho học sinh. Giáo dục kỹ năng sống cần được tiến hành càng sớm
càng tốt và có thể bắt đầu ngay từ bậc tiểu học, thậm chí còn có thể ở tuổi mầm

non. Bởi vì lứa tuổi này những hành vi cá nhân, tính cách và nhân cách đang dần
được hình thành.
Tổ chức giáo dục kỹ năng sống: Trong phạm vi đề tài này thì tổ chức tổ
chức giáo dục kỹ năng sống được hiểu là phương thức tiến hành hoạt động tổ
chức giáo dục kỹ năng sống, chủ yếu bao gồm các khâu xây dựng, thực hiện kế
hoạch giáo dục. Phương thức này được xác định căn cứ vào mục tiêu, nội dung
giáo dục kỹ năng sống, cách thức đưa nội dung đó vào kế hoạch hoạt động của
nhà trường
3.2. Xác định các nhóm kỹ năng sống cần giáo dục cho học sinh nhà
trường.
Nhóm kĩ năng tự nhận thức: Kĩ năng xác định giá trị bản thân; kĩ năng tự
tin; kĩ năng tự trọng
Nhóm kĩ năng giao tiếp: Kĩ năng phản hồi, lắng nghe; kĩ năng trình bày suy
nghĩ, ý tưởng; kĩ năng ứng xử, giao tiếp; kĩ năng thể hiện sự cảm thông; Nhóm
kĩ năng suy nghĩ sáng tạo: Kĩ năng nêu vấn đề; kĩ năng bình luận;
kĩ năng tìm kiếm và xử lý thông tin; kĩ năng phân tích đối chiếu
6


Nhóm kĩ năng ra quyết định: Kĩ năng xác định tìm kiếm các lựa chọn; kĩ
năng giải quyết vấn đề; kĩ năng ứng phó; kĩ năng thương lượng
Nhóm kĩ năng làm chủ bản thân: kĩ năng đặt mục tiêu, kĩ năng quản lý
thời gian, kĩ năng đảm nhận trách nhiệm; kĩ năng kiểm soát cảm xúc
3.3. Tổ chức quán triệt, triển khai chủ trương, kế hoạch và phối hợp
thực hiện.
Nội dung “Rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh” là một trong 5 nội dung
của phong trào “Xây dựng trường học thân thiện- học sinh tích cực”, đồng thời
đây cũng là một trong những nội dung quan trọng được tích hợp vào các môn
học và kết hợp giáo dục thông qua hoạt động giáo dục NGLL.
Về mặt tổ chức, nhà trường trực tiếp phân công một đồng chí quản lý trực

tiếp phụ trách giáo dục kỹ năng sống thông qua việc tổ chức các hoạt động giáo
dục NGLL.
Các lực lượng phối hợp gồm Công đoàn, Đoàn thanh niên, Hội phụ huynh
học sinh, một số các ban ngành đoàn thể của xã Nga Tiến. Các tổ chuyên môn,
trong đó nòng cốt là chi đoàn thanh niên nhà trường,
Thông qua hội nghị cán bộ công chức, viên chức đầu năm, nội dung hoạt
động giáo dục ngoài giờ lên lớp được đưa ra bàn bạc thống nhất về chủ trương,
nội dung, sau đó giao cho chi đoàn nhà trường tổ chức xây dựng kế hoạch trong
cả năm học. Tiếp theo tiến hành phổ biến trong cuộc họp cha mẹ học sinh đầu
năm về mục đích, ý nghĩa, và vai trò của hoạt động giáo dục NGLL trong việc
hình thành kỹ năng sống cho học sinh.
Hàng tháng chi đoàn nhà trường lập kế hoạch hoạt động từng tháng theo
chủ đề, chủ điểm của tháng, đồng thời lập kế hoạch tổ chức hoạt động tuần của
tháng đó với sự phê duyệt của hiệu trưởng nhà trường, kế hoạch và nội dung
thực hiện được triển khai trong hội đồng nhà trường và toàn thể học sinh, trong
đó có định hướng nội dung hoạt động cho từng tuần
Nhận thấy việc quán triệt, triển khai chủ trương, kế hoạch và phối hợp
thực hiện là bước đi đầu tiên rất quan trọng, là định hướng trọng tâm để thực
hiện thành công nội dung giáo dục này trong nhà trường.
3.4. Đẩy mạnh các hoạt động giáo dục NGLL của Đội thiếu niên,
hướng trọng tâm các hoạt động vào giáo dục kỹ năng sống cho học sinh.
Với đặc thù trong trường THCS đó là 100% các em học sinh là đội viên
thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh, do vậy để giáo dục kỹ năng sống có hiệu
quả thì lực lượng nòng cốt chính là giáo viên tổng phụ trách đội và BCH liên đội
nhà trường. Đội thiếu niên tập hợp, giáo dục các em thực hiện tốt 5 điều Bác Hồ
dạy để trở thành con ngoan, trò giỏi, người công dân tốt. Tham gia các hoạt động
Đội, các em được rèn luyện trong không khí thi đua thân ái, “ Học mà chơi, chơi
mà học”, giúp các em tự tin, mạnh dạn, đoàn kết .., ngoài ra đây cũng chính là
một trong những môi trường để các em có thể khẳng định sở trường, năng lực,
phát triển năng khiếu, rèn luyện kỹ năng ứng xử, giao tiếp, vì vậy Đội thiếu niên

mà trực tiếp là vai trò chủ đạo của Tổng phụ trách Đội đóng một vai trò quan
trọng trong việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh.
7


3.4.1. Tổ chức giáo dục kỹ năng sống thông qua buổi sinh hoạt dưới cờ
đầu tuần.
Trước đây giờ chào cờ chủ yếu do Tổng phụ trách đội và Ban giám hiệu
nhà trường triển khai thực hiện thầy nói, trò nghe. Thực tế mang lại hiệu quả
không cao, học sinh không hứng thú với giờ sinh hoạt đầu tuần. Các em ngồi
dưới sân nói chuyện hoặc làm việc riêng nhiều.
Trong những năm gần đây cùng với công tác đổi mới phương pháp giáo
dục, đổi mới hoạt động tiết sinh hoạt dưới cờ đầu tuần nhà trường đã tiến hành
lồng ghép việc triển khai kế hoạch kết hợp tổ chức sân chơi đầu tuần với những
hình thức sinh động thông qua chủ đề của tháng như thi tìm hiểu về luật giao
thông, thi xử lý tình huống phòng chống tai nạn, chống bạo lực trong nhà
trường, phòng chống đuối nước, trình diễn tiểu phẩm tuyên truyền về phòng
chống Ma túy; HIV/AIDS, ….
Sau khi kết thúc thì tổ chức cho các em tham gia trả lời các câu hỏi, chia
sẻ những suy nghĩ của mình với hành động của các nhân vật trong tiểu phẩm,
các em tự phân tích hành vi đúng, sai.
Ở nội dung này, để đem lại hiệu quả cao nhà trường giao sự chủ động,
sáng tạo cho chi đoàn nhà trường mà trực tiếp là giáo viên Tổng phụ trách đội
phối hợp với giáo viên chủ nhiệm tổ chức thực hiện căn cứ theo chủ đề, chủ
điểm hoạt động hàng tháng, tuần của Đội để có nội dung tổ chức thực hiện phù
hợp. Đồng thời cần quán triệt trong hội đồng sư phạm, yêu cầu tất cả giáo viên
và các bộ phận liên quan phối hợp thực hiện theo kế hoạch của Đội.
Vì vậy sinh hoạt dười cờ là một hình thức mang lại hiệu quả giáo dục cao
của Đội nếu Tổng phụ trách đội nếu biết khai thác hết thế mạnh của hình thức
này. Phải làm cho các em háo hức, chờ đợi buổi sinh hoạt dưới cờ. Muốn vậy

phải biến buổi sinh hoạt dưới cờ thành sân chơi cho các em. Để thực hiện được
điều này ngoài sự sáng tạo, chủ động của Tổng phụ trách đội thì phải cần có sự
phối hợp chặt chẽ, nhiệt tình của giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn, vì thế
nhà trường phải thường xuyên quan tâm, chỉ đạo, tạo mọi điều kiện thì tổng phụ
trách đội mới có thể thực hiện tốt nội dung này.
Sau đây là một ví dụ cụ thể mà Liên đội nhà trường chúng tôi đã phối hợp
với Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tổ chức qua buổi sinh hoạt đầu tuần:
CUỘC THI : Kỹ năng giao tiếp và ứng xử trong nhà trường.
NỘI DUNG: 3 Phần.
Phần I: Lựa chọn và xử lí tình huống.
Gồm 5 câu tương ứng với 5 nội dung.
1. Tình huống giao tiếp ứng xử trong quan hệ thầy trò:
Tình huống:Trong giờ ra chơi, Linh và Hà đang đứng chơi, bỗng cô giáo Lan đi
qua:
- Hà nhanh nhảu : Em chào cô ạ!
- Linh : Không nói gì.
- Hà: Sao cậu không chào cô giáo?
- Linh: Cô giáo có dạy lớp mình đâu mà chào?
8


Câu hỏi: Theo em cách ứng xử của Linh có được coi là lễ phép không? vì
sao?
Gợi ý trả lời: Cách ứng xử của Linh được coi là hành vi không lễ phép vì:
- Hành vi ấy thể hiện thái độ không tôn sư trọng đạo.
- Không hiểu phép tắc của một người học sinh đối với thầy cô giáo.
2. Giao tiếp ứng xử trong quan hệ bạn bè.
Tình huống: Hai bạn A và B đang nói chuyện với nhau:
A: Xin chào! Rất mong được làm quen với bạn.
B: Hì hì chào bạn! Mình cũng muốn làm quen với bạn.

Bạn C nhảy vào:
C: Sao chỗ nào cũng có dấu răng của B hết vậy?
Câu hỏi: Bạn C trong trường hợp trên có được xem là thành phần vô văn
hóa, mất lịch sự không? Hãy nêu một vài nhận xét về bạn C.
Gợi ý trả lời: Bạn C trong tình huống trên được coi là thành phần vô văn hóa,
mất lịch sự vì: đã chen ngang vào cuộc trò chuyện giữa 2 bạn A và B, mặt khác
lại có những lời lẽ thiếu tế nhị, thô tục,...thể hiện thái độ không tôn trọng người
khác.
3. Giao tiếp ứng xử với nhân viên trong nhà trường.
Tình huống: An thường đi xe đạp đến trường vì nhà cậu ở rất xa nên hôm nào
cũng đi từ rất sớm. Sáng nay, khi vừa đến Bảng Tin, An gặp Quốc đang đi bộ
đến trường:
An: Cậu lên mình chở.
Quốc: Được thôi.
Hai bạn vừa chạm xe đến cổng trường, đã thấy bác bảo vệ đứng ở đó:
- An: cháu chào bác! Bác đến sớm thế ạ?
- Quốc: việc gì cậu phải chào ông bảo vệ.
Câu hỏi: Em có nhận xét gì về hành vi của bạn Quốc.
Gợi ý trả lời: Hành vi của bạn Quốc được coi là hành vi không lễ phép vì: Cách
ứng xử của bạn thể hiện bạn là người không biết lễ phép, tôn trọng người khác.
Mặt khác còn thể hiện thái độ coi thường đối với bác bảo vệ , việc đó đồng
nghĩa với việc coi thường công việc của người khác.
4. Giao tiếp với khách đến trương.
Tình huống: Trong đợt thi giao lưu HSG khối 6-7-8, giữa trường ta và trường
THCS Nga Thái, tất cả các bạn đều rất háo hức và đi từ rất sớm. Với vai trò là
chủ nhà em sẽ:
A: không nên thể hiện mà hãy giữ im lặng để thấy rằng mình là người luôn
khiêm tốn.
B: chủ động đến chào hỏi và làm quen với các bạn ấy.
Câu hỏi: Em hãy lựa chọn một trong 2 phương án và đưa ra một nhận xét.

Gợi ý trả lời: chọn phương án B: thể hiện mình là người lịch sự, hiếu khách, sẵn
sàng tiếp đón và làm quen với các bạn.
9


5. Ứng xử văn minh với môi trường sư phạm.
Tình huống: Giờ học ngoại ngữ đang diễn ra rất sôi nổi, cả lớp bỗng im bặt khi
thầy giáo vừa phát hiện ra bạn Bình không chú ý vào bài. Thầy giáo: em đang
làm gì vậy?
Bình: Không nói được gì vì trước mặt bạn là dòng chữ in hoa được khắc rất đẹp
trên mặt bàn:”ILOVEYOU”và nằm cạnh dòng chữ ấy là hai nửa trái tim có mũi
tên lao qua.
Câu hỏi: Theo em việc làm của Bình có được coi là hành động không giữ gìn
cơ sở vật chất và làm mất mĩ quan trường lớp không?
Gợi ý trả lời: Việc làm của Bình được coi là hành động không giữ gìn cơ sở vật
chất và làm mất mĩ quan trường lớp.
Phần II. Xử lí tình huống.
Tình huống : Có 3 học sinh vì những lí do riêng biệt nên đã vào lớp muộn trong
khi thầy giáo đang giảng bài cho các bạn.
- Sơn: Không chào thầy, tự ý chạy vào lớp.
- Nhi: Chào thầy nhưng chào rất to.
- Trâm: Đứng nép ngoài cửa để không làm phiền thầy và các bạn. Đợi thầy
nói hết câu mới bước ra giữa cửa, đứng nghiêm trang chào thầy, nói lời xin lỗi
thầy và xin thầy cho vào lớp.
Câu hỏi: Em hãy nhận xét cử chỉ, hành vi giao tiếp của 3 bạn nói trên.
Gợi ý trả lời:
- Sơn: Thể hiện hành vi vô lễ, không thực hiện đúng nội quy của học sinh khi
đến trường.
- Nhi: Không hiểu phép tắc trong ứng xử và giao tiếp.
- Trâm: Là người hiểu phép tắc trong giao tiếp ứng xử, biết kính trọng và giữ

đúng phép tắc trong quan hệ thầy trò.
Phần III. Hùng biện.( Trình bày khoảng 3 phút)
Câu hỏi: Là một học sinh ngoan của trường THCS Nga Tiến em sẽ ứng xử như
thế nào với thầy cô giáo ở trong và ngoài giờ học.
Gợi ý trả lời:
- Khi gặp thầy cô giáo phải cúi chào lễ phép, kể cả thầy cô giáo không trực
tiếp dạy mình.
- Trong giờ học: Lắng nghe thầy cô giáo giảng bài, tích cực xây dựng bài,
không nói chuyện và làm việc riêng,...
- Ngoài giờ học: Hãy giúp thầy cô những điều mà mình có thể làm, nhưng
cần phải giữ khoảng cách đúng mực, phải thưa gửi trước khi có ý kiến. Không
xưng hô một cách tùy tiện như gọi Thầy ơi! hay cô ơi!,...
- Trước khi vào văn phòng của thầy cô cần gõ cửa hoặc xin phép, không
được xem hay lục lọi đồ đạc của thầy cô nếu chưa được thầy cô cho phép.
- Không nên nói xấu, dè biểu, đặt biệt bắt chước dáng đi, cử chỉ, lời nói của
thầy cô giáo.
10


Một số hình ảnh về hội thi, tiết sinh hoạt dưới cờ….
Học sinh tham gia hội thi tìm hiểu về phòng
ngừa và ứng phó với thiên tai

Vui tết trung thu 2016

Lễ trưởng thành đội
Tiết sinh hoạt dưới cờ đầu tuần

3.4.2. Tổ chức việc giáo dục kỹ năng sống thông qua các hoạt động đền
ơn đáp nghĩa, tinh thần tương thân tương ái.

Từ xưa ông cha ta đã có truyền thống “ Uống nước nhớ nguồn”, Tương
thân tương ái, “ Lá lành đùm lá rách”…. Thực hiện tốt hoạt động này góp phần
giáo dục truyền thống cách mạng, lòng yêu nước, tự hào dân tộc, trách nhiệm
của các em trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc đồng thời hình thành
nhân cách cho các em. Nhà trường đặc biệt chú ý tập trung chỉ đạo về các thức
tuyên truyền, vận động, các thức thực hiện để mang lại hiệu quả cao trong công
tác giáo dục.
Hàng năm thông qua các phong trào quyên góp, nuôi lợn nhựa, thu gom phế
liệu….. hàng năm liên đội nhà trường đã dành tặng từ 15 đến 20 bộ SGK, 40
đến 45 áo trắng, các phần quà tặng cho các bạn có hoàn cảnh khó khăn nhân dịp
khai giảng, tết nguyên đán, tổ chức giao lưu, chia sẻ với các tổ chức từ thiện,
ủng hộ, chia sẻ với các địa chỉ đỏ trên địa bàn xã.
Trong hoạt động này đã góp phần giáo dục cho các em ý thức hơn về vai
trò trách nhiệm trong việc thực hiện các hoạt động xã hội, đồng thời qua hoạt
động này rèn luyện cho các em kỹ năng sẻ chia, đồng cảm. Mặt khác lại giáo
dục được ý thức tiết kiệm, quý trọng sức lao động của bản thân cho học sinh.
Trong thực tế vào những ngày kỷ niệm như thành lập Quân đội nhân dân
Việt Nam 22/12, thương binh liệt sĩ 27/7 …để nhớ ơn công lao của các anh hùng
liệt sĩ, những thế hệ cha anh đi trước tổng phụ trách đội tuyên truyền ý nghĩa các
11


ngày này dưới cờ, giáo viên chủ nhiệm tuyên truyền trong sinh tiết sinh hoạt
ngoài giờ lên lớp ….. Sau khi tuyên truyền thì trường tổ chức cho một số lớp tới
thăm, tặng quà các gia đình thương binh liệt sĩ trong xã theo danh sách đã đăng
ký chăm sóc gia đình có công ký với Đoàn xã Nga Tiến trong năm. Qua cách tổ
chức này đã phối hợp giữa giáo dục qua tuyên truyền với việc các em có hành
động thực tế để thể hiện lòng biết ơn của mình với các thế hệ cha anh đi trước.
Tóm lại: Để tổ chức tốt hoạt động giáo dục kỹ năng sống qua các hoạt
động xã hội, đền ơn đáp nghĩa cho học sinh thì phải phối hợp chặt chẽ giữa công

tác tuyên truyền vận động kết hợp với hành động thực tế. Trong đó tổng phụ
trách đội phải đặc biệt chú ý đến cách thức thực hiện sao cho đạt hiệu quả cao.
Học sinh nhà trường
Chăm sóc Tượng đài Liệt Sỹ

Tặng áo trắng cho các bạn có hoàn cảng
khó khăn

Hoạt cảnh về 10 cô giái hy sinh tại
ngã ba Đồng Lộc

Giao lưu và quyên góp
ủng hộ trẻ em khuyết tật

3.4.3. Tổ chức hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao, vui chơi
giải trí, tham quan du lịch nhằm hình thành kỹ năng sống cho học sinh.
Hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao, vui chơi giải trí là các hoạt
động không thể thiếu với các em. Các hoạt động này có ý nghĩa giáo dục to lớn
đối với học sinh bậc THCS. Các hoạt động này góp phần hình thành cho các em
kỹ năng tự tin trước đám đông, kỹ năng ứng xử, tính tổ chức, kỷ luật, tinh thần
đoàn kết, hợp tác, lòng nhân ái … đồng thời giúp giải tỏa những căng thẳng sau
giờ học.
Đội thiếu niên chủ trì và phối hợp tổ chức cho các em tham gia các hoạt
động như: Hội thi làm báo ảnh chủ đề về truyền thống nhà trường; vẽ tranh về đề
12


tài an toàn giao thông; Thi viết về thầy cô và mái trường; trình diễn thời trang
tuyên truyền về giáo dục môi trường, về an toàn giao thông, thi hùng biện chủ đề
phòng chống bạo lực học đường, tổ chức hội thi chúng em kể chuyện Bác Hồ;

hội thi trò chơi dân gian; tổ chức biểu diễn văn nghệ…
Tổ chức cho học sinh đi tham quan các di tích lịch sử trên địa bàn huyện
Nga Sơn như chiến khu Ba Đình, đền thờ Thám Hoa Mai Anh Tuấn, hang Từ
Thức, đền thờ Mai An Tiêm…., qua đây các em hiểu rõ thêm về ý nghĩa lịch sử,
bồi đắp lòng biết ơn những tiền nhân đi trước, xây dựng tình yêu quê hương đất
nước cho các em. Ngoài ra nhà trường rất chú ý đến việc giáo dục, cung cấp
những kỹ năng cần thiết để tham gia chuyến thăm quan, du lịch đảm bảo an toàn.
Hoạt động văn hóa, văn nghệ, vui chơi giải trí; tham qua du lịch là một
hoạt động cần thiết với các em theo quan điểm “ Học mà chơi, chơi mà học”.
thông qua các hoạt động này rèn luyện cho các em kỹ năng hợp tác, sự đoàn kết
gắn bó, rèn luyện sức khỏe, sự khéo léo, sự hiểu biết xã hội …. Ngoài ra các hoạt
động này còn giúp các em vui vẻ, thoải mái, sau những giờ học căng thẳng. Tóm
lại: Để phát huy vai trò của tổ chức Đội trong việc giáo dục kỹ năng
sống cho học sinh thì cần quan tâm chỉ đạo, định hướng cụ thể các hoạt động
trong năm học, để tổng phụ trách thực hiện; Phát huy vai trò sáng tạo của tổng
phụ trách đội, tạo thuận lợi về mặt kinh phí tổ chức; tạo điều kiện về mặt
thời gian, cơ sở vật chất để giúp Đội thiếu niên thực hiện các nội dung đề
ra.

Văn nghệ chào mừng lễ khai giảng

Hội diễn văn nghệ

Học sinh lớp 8 dẫn chương trình văn nghệ

Tham gia trò chơi ném bóng

13

3.5. Phát huy vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp trong việc giáo dục
kỹ năng sống.
Giáo viên chủ nhiệm đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong việc giáo
dục kỹ năng sống cho học sinh. Bởi đây chính là người xây dựng kế hoạch, thiết
kế chương trình tổ chức để lớp mình tham gia các hoạt động NGLL với nhà
trường theo định hướng chung; đồng thời cũng phát huy vai trò chủ động, sáng
tạo của giáo viên trong việc tổ chức các hoạt động theo đặc điểm riêng của từng
lớp.
Ví dụ: Giáo viên tổ chức các hoạt động lao động vệ sinh theo sự phân
công của nhà trường, công tác trực tuần, tham gia hội thi, biểu diễn văn nghệ,
tiểu phẩm, thi đố vui, hướng dẫn tham gia giao thông đúng cách … trong các tiết
sinh hoạt cuối tuần.
Tóm lại: Đối với học sinh THCS thì giáo viên chủ nhiệm là anh chị phụ
trách của lớp, là người gần gũi và có thể hiểu tính cách, hành vi của từng em
trong lớp. Vì thế giáo viên chủ nhiệm là một trong những nhân tố quan trọng để
thực hiện hiệu quả công tác giáo dục kỹ năng sống cho các em. Vì vậy nhà
trường phải thường xuyên quan tâm, chỉ đạo, và có những định hướng cụ thể để
giáo viên thực hiện tốt công tác chủ nhiệm lớp của mình.
Học sinh tìm hiểu về nghệ thuật ca Huế

Lớp 9C- Hướng dẫn
sử dụng chai nhựa làm áo phao

Lớp 9A- Tập huấn sử dụng áo phao tự chế

Lớp 8B- Hướng dẫn làm áo phao tự chế

3.6. Tổ chức giáo dục lao động cho học sinh
14

Đây là một loại hình đặc trưng của hoạt động NGLL. Thông qua lao động
tập thể sẽ giúp các em gắn bó với đời sống xã hội. Ngoài ra lao động giúp các em
rèn luyện tính kỷ luật, hợp tác nhóm, chia sẻ, hiểu biết thêm về giá trị lao động,
từ đó giúp trẻ có ý thức lao động lành mạnh. Lao động công ích giúp trẻ vận
dụng kiến thức vào đời sống như: Trực nhật, vệ sinh lớp học, vệ sinh sân trường,
chăm sóc khu đài tưởng niệm, làm đẹp bồn hoa, trồng và chăm sóc cây xanh, cây
cảnh cho đẹp trường, lớp.
Ngay từ đầu năm học nhà trường xây dựng kế hoạch lao động. Phân công
trách nhiệm cụ thể cho từng lớp phụ trách từng khu vực, giáo viên chủ nhiệm
chịu trách nhiệm trước nhà trường về nhiệm vụ được giao.
Các lớp vừa có trách nhiệm lao động, vệ sinh khu vực được phân công
hàng ngày, đồng thời cũng thực hiện nhiệm vụ bảo vệ sinh khu vực của mình.
Kịp thời phát hiện và báo cáo cờ đỏ, Tổng phụ trách đội nếu có học sinh lớp
khác làm mất vệ sinh khu vực của lớp mình quản lý.
Phân công mỗi lớp phụ trách một bồn hoa, lớp phụ trách vườn cây thuốc
nam: Đây là một phần trong những kế hoạch của trường để giáo dục kỹ năng
sống cho học sinh, giúp các em biết cách chăm sóc cây ra sao và biết để được
một bồn hoa xanh tốt thì phải trải qua quá trình vất vả, chăm sóc thế nào. Qua
đó để hiểu thêm về công việc của người lao động, biết trân trọng sức lao động
và thành quả lao động.
Phát động phong trào “Trường lớp xanh sạch đẹp”; “Sân trường em không
có rác”: Sân trường có thể nói là bộ mặt của nhà trường, sân trường sạch hay bẩn
nó phản ánh một phần nội dung giáo dục môi trường, giáo dục kỹ năng sống của
trường đó đã đạt hiệu quả hay chưa.
Nội dung này nhà trường giao cho Đội thiếu niên và giáo viên chủ nhiệm
trực tiếp thực hiện.
Để thực hiện phong trào này nhà trường bố trí hợp lý các giỏ, thùng đựng
rác tại sân trường, trên các phòng học, hành lang. Ở từng thùng đựng rác được
dán các khẩu hiệu tuyên truyền như “ Hãy bỏ rác đúng nơi qui định”, “Bỏ rác

vào thùng”, “ Hãy bảo vệ môi trường” …
Liên đội tổ chức cho đội viên đăng ký không vứt rác bừa bãi với phụ trách
chi đội; các chi đội ký thi đua với liên đội.
Đội cờ đỏ làm nhiệm vụ theo dõi, giám sát, theo dõi tình hình thực hiện
của các bạn mình. Kịp thời phát hiện, nhắc nhở những bạn thực hiện chưa tốt,
tổng hợp báo cáo báo cáo tổng phụ trách, báo cáo giáo viên chủ nhiệm có học
sinh vi phạm.
Hàng ngày giao cho đội cờ đỏ có nhiệm vụ kiểm tra và đôn đốc các lớp
làm vệ sinh đúng thời gian, đúng khu vực quy định, đây là một trong những nội
dung xếp loại thi đua của chi đội.
Tóm lại: Qua việc thực tổ chức thực hiện giáo dục lao động cho học sinh
đã mang lại hiệu quả thiết thực, các em thấy được ích lợi của việc lao động; có ý
thức tốt trong việc giữ gìn vệ sinh chung, học sinh bỏ rác đúng nơi qui định;
khuôn viên trường luôn được giữ gìn sạch đẹp.

15


Trình diễn thời trang chủ đề: Thời trang Trình diễn thời trang chủ đề: Thời trang
với bảo vệ môi trường
với bảo vệ môi trường
Tham gia lao động bảo vệ môi trường
Tham gia lao động bảo vệ môi trường

3.7. Tổ chức giáo dục sức khỏe, hướng dẫn học sinh vui chơi đúng
cách, phòng tránh tai nạn thương tích.
Giáo dục sức khỏe, phòng chống tai nạn thương tích cho học sinh là nghĩa
vụ và trách nhiệm của nhà trường đối với các em học sinh và cha mẹ của các
em. Một số nội dung trọng tâm được nhà trường đặc biệt quan tâm thực hiện
giáo dục các em trong các năm qua đó là: Giáo dục cho học sinh cách tham gia

giao thông an toàn, phòng chống đuối nước, phòng chống tai nạn thương tích,
tập huấn cho các em biết cách phòng tránh và xử lý tình huống khi có tai nạn sảy
ra
Qui định tất cả học sinh đi xe đạp khi ra khu vực cổng trường giờ tan học
không được chạy xe mà phải dắt xe qua khu vực đông người mới được phép lên
xe đi. Không đi bộ tràn ra lòng lề đường khi tan học. Giao cho tổng phụ trách
đội và giáo viên chủ nhiệm triển khai thực hiện.
Giáo dục kỹ năng vui chơi, sinh hoạt đúng cách để không để xảy ra tai
nạn. Công việc này được giao cho Tổng phụ trách Đội, nhân viên y tế và giáo
viên chủ nhiệm phối hợp tuyên truyền, hướng dẫn, nhắc nhở các em thực hiện.

16


Ví dụ: Nhắc nhở học sinh sử dụng điện an toàn, không leo trèo lên can
của nhà cao tầng; không xô đẩy nhau khi đi lên xuống cầu thang; không chơi
dao, kéo và các đồ vật sắc nhọn …
Hàng tháng nhân viên y tế phối hợp cùng với tổng phụ trách Đội, giáo viên
chủ nhiệm thực hiện việc tuyên truyền, giáo dục sức khỏe như: Tuyên truyền về
bệnh cúm H1N1, H5N1; dịch tay chân miệng; phòng tránh đuối nước; mặc quần
áo phù hợp với thời tiết… với các hình thức như tuyên truyền dưới cờ, trong sinh
hoạt Đội, tổ chức tập huấn 5 kỹ thuật sơ cấp cứu, phát tờ rơi …. cho học sinh.
Chính qua việc thực hiện nội dung này giúp các em có một lượng kiến thức nhất
định giúp các em có thể bảo vệ sức khỏe của cá nhân.
Tóm lại: Qua việc giáo dục sức khỏe, hướng dẫn các em vui chơi đúng
cách, phòng chống tai nạn thương tích thì các em đã tiếp thu và thực hiện khá tốt
các nội dung giáo dục. Trong các năm học vừa qua không xảy ra tai nạn thương
tích nghiêm trọng trong trường; các em chấp hành khá tốt Luật giao thông; từng
bước có hiểu biết và biết cách bảo vệ sức khỏe của bản thân …

Hướng dẫn sử dụng áo phao

Tham gia thi đi xe đạp chậm

Tập huấn sơ cấp cứu tai nạn đuối nước

Học sinh lớp 7B vẽ tranh với chủ đề “ An toàn
giao thông”

17


3.8. Tăng cường công tác phối hợp giữa gia đình và nhà trường, xã
hội trong việc giáo dục kỹ năng sống cho các em.
Phụ huynh học sinh là một thành tố không thể thiếu trong ba thành tố
để thực hiện công tác giáo dục học sinh đó là Nhà trường - Gia đình - Xã hội.
Thực tế nhiều cha mẹ vì quá yêu thương mà bao bọc, làm hết tất cả mọi
việc cho các em mà không biết rằng điều đó vô tình dẫn đến việc trẻ thiếu hụt kỹ
năng sống, không biết cách tự phục vụ bản thân, đôi khi việc giáo dục kỹ năng
sống cũng chưa được phụ huynh học sinh quan tâm đúng mức điều này khiến
các em gặp phải khó khăn khi trưởng thành.
Vì vậy trong các cuộc họp phụ huynh học sinh lớp, họp phụ huynh học
sinh trường cùng với việc triển khai các nội dung khác thì nhà trường đặc biệt
chú ý đến vấn đề phối hợp để giáo dục kỹ năng sống cho các em. Có thể nói
rằng gia đình là cái nôi giáo dục tối quan trọng để hình thành kỹ năng sống cho
các em. Một số nội dung nhà trường trao đổi, phối hợp để phụ huynh thực hiện
như:
Giáo viên chủ nhiệm gợi ý phụ huynh học sinh xây dựng và kiểm tra
việc thực hiện thời gian biểu ở nhà: Trao đổi với phụ huynh học sinh về quy định
thời gian biểu trong ngày cho các em. Giáo viên chủ nhiệm sẽ chịu trách nhiệm

hướng dẫn các em thực hiện thời gian biểu phù hợp.
Phối hợp trong việc tạo điều kiện cho các em tham gia các hoạt động
ngoại khóa: Vận động cha mẹ học sinh hỗ trợ và đồng ý cho các em tham gia
các hoạt động ngoại khóa do nhà trường hoặc các tổ chức xã hội tổ chức như
tham gia trại hè tại địa phương, Hội khỏe Phù Đổng, biễu diễn văn nghệ, hưởng
ứng các cuộc đi tham quan mà nhà trường tổ chức, hỗ trợ kinh phí cho việc khen
thưởng, động viên các phong trào, phối hợp tổ chức lao động định kỳ….
Ngoài việc phối hợp với gia đình thì việc phối hợp với các ban ngành
đoàn thể của xã để thực hiện giáo dục kỹ năng sống cho các em cũng được nhà
trường chú trọng: Như tham gia làm vệ sinh khu dân cư, hoạt động vui chơi
trong hè cho các em học sinh
Tóm lại: Công tác phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội góp
phần quan trọng trong sự thành công của việc giáo dục kỹ năng sống cho học
sinh. Nhà trường phải xác định rõ mình là lực lượng then chốt trong công tác
phối hợp này và để đạt được hiệu quả thì nhà trường phải có những định hướng
cụ thể trong công tác phối hợp trong đó công tác tuyên truyền, vận động Ban đại
diện cha mẹ học sinh, phụ huynh học sinh đóng vai trò quan trọng để thực hiện
các mục tiêu đã đề ra. Ngoài ra cần phối hợp triệt để với các ban ngành đoàn thể
ở địa phương trong đó cần trú trọng việc tham mưu lãnh đạo chính quyền địa
phương để chỉ đạo các ban ngành đoàn thể giúp cho công tác phối hợp đạt hiệu
quả cao hơn.
4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
Với những công việc đã tiến hành, thông qua khảo sát thực tế thấy
rằng: kết quả giáo dục rèn kỹ năng sống cho học sinh qua tổ chức các hoạt động
NGLL đã đạt những hiệu quả đáng kể. Điều đáng mừng là trong các hoạt động
dạy và học nói chung, các hoạt động NGLL nói riêng học sinh thực sự hào hứng,
18


tích cực hoạt động hơn, mạnh dạn, tự tin trình bày sự hiểu biết của mình trước

đám đông. Đặc biệt một số học sinh từ không dám nói trước tập thể, kĩ năng giải
quyết vấn đề theo thói quen đã bước đầu mạnh dạn, tự tin cố gắng vươn lên
trong học tập. Thực tế là có nhiều em học sinh tiến bộ rõ rệt, số học sinh khá,
giỏi, số học sinh thực hiện tốt các kĩ năng tăng lên đáng kể.
Thông qua hoạt động thấy rằng đội ngũ giáo viên nắm bắt khá đầy đủ nội
dung giáo dục kỹ năng sống thông qua các hoạt động tập thể, từ đó từng bước
biết vận dụng các phương pháp, hình thức tổ chức giáo dục thích hợp để hình
thành cho học sinh thái độ, hành vi trong cuộc sống.
Hoạt động giáo dục NGLL từng bước đa dạng về hình thức tổ chức, nội
dung giáo dục sâu hơn và được tập trung khai thác với mục tiêu giáo dục kỹ
năng sống cho học sinh.
Đối với phụ huynh học sinh thông qua các cuộc họp phụ huynh học sinh
hoặc gặp gỡ trao đổi riêng thì phụ huynh học sinh đã nắm bắt rõ thêm sự cần
thiết phải giáo dục kỹ năng sống cho các em và cách giáo dục phù hợp. Phụ
huynh học sinh đã quan tâm hơn đến việc giáo dục kỹ năng sống cho con em của
mình khi các em ở gia đình, phụ huynh không chỉ nhắc các em học văn hóa mà
còn chú ý đến việc giáo dục kỹ năng sống cho các em.
Đối với học sinh các em tự tin, chủ động khi tham gia các hoạt động tập
thể; tham gia tích cực các hoạt động xã hội vì cộng đồng, hoạt động đền ơn đáp
nghĩa…Các em biết chăm sóc giữ gìn sức khỏe cho bản thân, biết giữ gìn vệ
sinh cá nhân, vệ sinh lớp học, vệ sinh sân trường, đi vệ sinh đúng cách … góp
phần làm cho khuôn viên trường, lớp học luôn sạch, đẹp, thoáng mát. Các em
biết tham gia giao thông đúng luật, vui chơi đúng cách không để xảy ra tai nạn
thương tích…
Trong học kỳ I vừa qua thì 100% học sinh của nhà trường đều được xếp
loại hạnh kiểm từ khá trở lên.
Nhận thấy sự chuyển biến rõ rệt về học tập và kỹ năng của học sinh qua
thực tế hoạt động giáo dục trong nhà trường, tôi đã tiến so sánh giữa kết quả
khảo sát tại thồi điểm tháng 4 năm 2018, đối chiếu với kết quả khảo sát của năm
2015-2016 thu được như sau:

Số HS
khảo
sát

Phần kiến thức
Đạt
Chưa đạt
SL
%
SL
%
51 78.5 14 21.5
54 83.1 11 16.9

Phần kỹ năng
Đạt
Chưa đạt
SL
%
SL
%
33 50.8 32 49.2
48 73.9 17 26.1

Thời điểm khảo
sát
Năm học 2015-2016
65
Thời điểm tháng 4
65

năm học 2017-2018
Từ bảng số trên ta thấy: So với đầu năm học tỷ lệ học sinh thực hiện đạt
yêu cầu phần kỹ năng đã tăng lên đáng kể, số học sinh chưa đạt yêu cầu về kỹ
năng đã giảm.
Với kết quả như vậy, tôi nghĩ hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp trong
nhà trường đã có những chuyển biến tích cực, không chỉ góp phần giáo dục nhân
cách, phẩm chất, lối sống, các giá trị đạo đức và pháp luật cho học sinh mà còn
góp phần quan trọng trong việc thúc đẩy chất lượng học tập của học sinh toàn
19


trường. Đặc biệt, khi có tình huống xảy ra, các em đã tự tin để xử lí một cách
linh hoạt và hiệu quả bằng các kĩ năng của mình đã được rèn luyện trong nhà
trường.
III. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT
1. Kết luận
Phải có một bộ phận chuyên trách, theo dõi và thường xuyên kiểm tra đôn
đốc việc thực hiện kế hoạch đã đề ra.
Phải tạo được sự hiểu biết trong nhận thức của giáo viên và các thành viên
liên quan về giáo dục kỹ năng sống. Phải làm mọi thành viên liên quan xác định
rõ giáo dục kỹ năng sống cho học sinh không phải là việc làm khó khăn, phức
tạp, mà từ những việc hết sức đơn giản, gần gũi với các em,…. cần thực hiện
kiên trì, quyết tâm từng bước trong suốt quá trình thực hiện.
Giáo dục kỹ năng sống không chỉ trên bài giảng, trên lý thuyết mà phải
chú trọng thực hành để hình thành các kỹ năng cần thiết để xử lý nhanh các tình
huống trong thực tế cuộc sống..
Phối hợp chặt chẽ với các bậc phụ huynh học sinh và các lực lượng xã hội
khác trong việc giáo dục kỹ năng sống cho các em.
Hình thành kỹ năng sống cho học sinh chính là hình thành nhân cách cho
các em. Vì vậy nội dung này cần được chú trọng thực hiện và giáo dục một cách

thường xuyên, liên tục. Vai trò của thầy, cô là vô cùng quan trọng và với sự kết
hợp hợp lý, nhuần nhuyễn giữa lý thuyết và thực tế tôi tin tưởng các em sẽ có
những kỹ năng sống theo mục tiêu của giáo dục và đào tạo.
2. Kiến nghị
Qua thực tế quá trình quản lý, chỉ đạo thực hiện nội dung giáo dục kỹ
năng sống cho học sinh thông qua các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp cùng
với những kinh nghiệm của bản thân và sự nghiên cứu học hỏi đồng nghiệp, tôi
nhận thấy phần trình bày trên còn có những hạn chế nhất định. Vì vậy tôi rất
mong sự góp ý chân thành của các cấp lãnh đạo, đồng nghiệp, để cho đề tài của
tôi ngày càng hoàn thiện hơn.
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG
Nga Sơn, ngày 10 tháng 4 năm 2018
ĐƠN VỊ
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình

viết, không sao chép nội dung của người
khác.

Mai Văn Tuấn

20


21