ĐIỀU TRỊ NGOẠI KHOA BỆNH lý TUYẾN GIÁP

ĐIỀU TRỊ NGOẠI KHOA
BỆNH LÝ TUYẾN GIÁP


MỤC TIÊU BÀI GIẢNG
• Trình bày được sơ lược GP TG
• Nêu được cơ chế phình giáp
• Phân biệt được các nhóm nguy cơ trong K
• Trình bày được nội dung, đặc điểm, chỉ
định, hiệu quả các pp đt cường giáp, u giáp
đơn thuần, K giáp
• Phát hiện được các BC sau mổ TG


ĐẠI CƯƠNG
• Tuyến nội tiết, trước dưới của cổ, liên quan
chặt chẽ các cấu trúc GP quan trọng
• Hormone giáp: ảnh hưởng lớn đến chuyển
hoá các chất, chức năng TK, tim mạch
• Một khối ở TG:
- U thật (tumor): lành (adenoma) - ác
- U giả: phình giáp (goiter), viêm (thyroiditis)


PHÂN LOẠI
Chức năng: cường giáp, bình giáp, nhược giáp
Hình thể: lan toả (1, 2 thùy), nhân (đơn, đa)
Lâm sàng: chức năng + hình thể
GPB: viêm, phình, u giáp (lành, ác)
Basedow: lan tỏa 2 thùy + cường giáp +
âm thổi

lộ mắt




TỔNG HỢP HORMONE GIÁP
Goitrin (cải, su)

Estrogen

Thiocyanate (sắn, măng)
(-)
I

I + Tyrosin

(-)
T3, T4

(1 ptử thyroglobulin có
70 amino a. Tyrosin)

T3, T4

T3, T4

(1 ptử Thyroglobulin có
1-4 T4; 1 T3 ~ 14 T4;
đủ dùng 2-3 tháng)

T3 (Triodothyronin): 7%, mạnh 4 lần T4, tgian td ngắn hơn nhiều
T4 (Tetraiodothyronin, thyroxin): 93%


CƠ CHẾ TẠI CHÔ;
TRỤC YÊN GIÁP
(-)

I
(Lugol)

TSH
(+)

(Thyroid stimulating
hormone)

(-)

FT3, FT4 (h động)

T3, T4 
TSH, T3, T4

T3, T4 + globulin


GIẢI PHẪU
Tuyến nội tiết, 2 thùy + eo, trước KQ
2 ĐM giáp trên (cảnh ngoài); 2 dưới (thân giáp cổ)

TM giáp trên, giữa (TM cảnh trong),
TK quặt ngược, TK thanh quản trên (TK X)
2-4 cận giáp, mặt sau, giữa bao xơ-mạc tạng

dưới (TM cánh tay đầu)





ĐIỀU TRỊ CƯỜNG GIÁP


Chẩn đoán
Xác định
- LS:

Hc cường giáp ( cân, run tay, M ...)

TG thường to ± âm thổi
Mắt lộ, long lanh, các dấu..
- CLS: T3 T4  (TSH ); ECG nhịp nhanh; xạ

Phân biệt: cường , u tuỷ thượng thận,

u giáp + suy tim (TSH, T3, T4)


Diễn tiến
Cường giáp tạm thời (do thuốc, viêm giáp...)

Cường giáp  biến chứng nguy hiểm:
- Tim mạch: suy tim, loạn nhịp
- Tâm thần: kích động, lú lẫn, nói sảng
- Cơ: teo cơ, nhược cơ, liệt
- Cơn bão giáp

 tự khỏi


Điều trị cường giáp
Tuỳ nguyên nhân, thể LS
Có 3 phương pháp:
- Nội: chỉ đt chức năng, tgian dài, tái phát 50%
- Ngoại: đt chức năng + hình thể, lành 95%
- Xạ I131: dễ suy giáp, K hoá? Viêm giáp do

Không có p pháp đt lý tưởng

nhiễm xạ  xơ hoá

 chọn cho từng trường hợp cụ thể


Điều trị nội khoa cường giáp
Iod vô cơ (Lugol):
- Ức chế I gắn TG,  tưới máu
- H quả nhanh nhưng ngắn  nhảy ngược
- Chỉ định: cơn bão giáp, trước PT

Kháng giáp tổng hợp: Thiouracyl, Imidazol

- 18-24th, tái phát sau vài tháng 40-50%
- Tiên đoán tốt: TG nhỏ dần, liều duy trì < 1v/ngày

Propranolol: chẹn beta, chặn chuyển T4  T3


Điều trị ngoại cường giáp
Chỉ định: khi nguy cơ PT thấp (bệnh kèm)
- U lan tỏa độ II, III gây mất thẩm mỹ, chèn ép
- U đơn nhân, đa nhân: nội khoa kém hiệu quả
- Đ trị nội thất bại, có BC do thuốc

Thời điểm PT: hết cường giáp (LS, sinh hóa)
PT: cắt gần hết TG (basedow, đa nhân), cắt thuỳ
Chuẩn bị PT: lugol 5% 20 giọt/ngày x 4-5 ngày; ngưng Inderal trước mổ 1 tuần


ĐIỀU TRỊ U GIÁP ĐƠN THUẦN


Sinh lý bệnh
• Thiếu T3, T4 tuyệt đối, tương đối   TSH
 tb giáp phì đại lan tỏa (phục hồi)
 một số vùng
đáp ứng mạnh,  tiết vào nang
 tạo nhân (hạt) (không phục hồi)

•  nhanh  hoại tử (thiếu máu nuôi)
 xơ sẹo  lộ nhân

Chẩn đoán
Xác định
- LS: u giáp, không cường giáp ± dấu chèn ép
- CLS: TSH, T3, T4 bt; siêu âm (loại u, kích thước, số lượng, tính chất, hạch, FNAC)

Phân biệt
- Ngoài TG: hạch, nang giáp lưỡi
- Tại TG: u thật (lành, ác), viêm giáp


Diễn tiến
U mới, lan toả có thể tự khỏi hoặc khỏi sau đt.
U cũ, nhân có biến đổi mô học không hồi phục

Biến chứng
- Chèn ép KQ, TQ, TK
- Nh trùng
- Hoại tử, chảy máu
- Cường giáp hoá
- K hoá: khi có kèm tăng sản


Điều trị
Tuỳ loại (lan toả, nhân), tgian có u (mới, lâu)
U giáp lan toả
- Nội:

u mới có, 60% nhỏ lại
Levothyroxin 100-200µg/ngày x 6th

- Ngoại: u lớn, chèn ép, thòng, k. đồng nhất
Cắt giảm thể tích u


Điều trị (tt)
U giáp nhân: luôn cảnh giác K (FNAC)
- Nội: u nhỏ và mới, nguy cơ K thấp
- Ngoại: u lớn đã lâu, nguy cơ K cao, nội khoa thất
bại  cắt bán phần thuỳ, thuỳ, gần hết TG (lấy bỏ
hết nhân giáp)

Nguy cơ K cao: nam; trẻ hoặc lớn tuổi; 1 nhân,
chắc - cứng, di động kém, hạch cổ; tiền căn xạ;
SA (đặc, nang có chồi, vôi hoá, giới hạn k. rõ)


ĐIỀU TRỊ K GIÁP