Bai 2 trong long me

GIÁO ÁN NGỮ VĂN 8

NĂM HỌC 2017-2018

TUẦN 2
Tiết 5,6
Văn bản:

Ngày soạn: 26.8.2017
Ngày dạy: 28.8.2017

TRONG LÒNG MẸ
Trích Nhữngngày thơ ấu - Nguyên Hồng
A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giúp HS:
1. Kiến thức:
- Hiểu được tình cảnh đáng thương và nỗi đau tinh thần của nhân vật chú bé Hồng, cảm
nhận được tình yêu thương mãnh liệt của chú đối với mẹ.
- Bước đầu hiểu được văn hồi kí và đặc sắc của thể văn này qua ngòi bút Nguyên Hồng:
Thấm đượm chất trữ tình, lời văn tự truyện chân thành, giàu sức truyền cảm.
2. Kĩ năng:
- Rèn kĩ năng phân tích nhân vật, khái quát đặc điểm tính cách qua lời nói, nét mặt tâm
trạng.
3. Thái độ:
- Biết thương yêu và qúy trọng cha mẹ, trân trọng tình mẫu tử, tình cảm gia đình.
4. Giáo dục kĩ năng sống:
- Suy nghĩ sáng tạo: Phân tích bình luận những cảm xúc của bé Hồng về tình yêu
thương mãnh liệt đối với người mẹ.
- Giao tiếp: Trao đổi trình bày những cảm nhận của bản thân về giá trị nội dung nghệ
thuật của văn bản.
- Xác định giá trị bản thân: Biết trân trọng tình cảm gia đình, tình mẫu tử, biết cảm
thông với nỗi bất hạnh của người khác.

- Tích hợp giáo dục bằng liên hệ môi trường sống ảnh hưởng đến tâm lý của trẻ thơ .
B. CHUẨN BỊ:
-GV:
+ Các phương pháp dạy học: - Động não: tìm hiểu những chi tiết thể hiện tình cảm của bé
Hồng với mẹ.
- Viết sáng tạo: cảm nghĩ về tình mẫu tử.
+ Giáo án, bảng phụ (Tập truyện những ngày thơ ấu; Chân dung nhà văn Nguyên Hồng.
Bức tranh phóng to tranh minh hoạ cảnh bé Hồng nằm trong lòng mẹ.
-HS: Đọc kĩ văn bản, soạn bài
C. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP:
1. Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số
2. Kiểm tra bài cũ:
- VB “Tôi đi học”được viết theo thể loại nào ? Vì sao em biết ?
- Một trong những thành công của việc thể hiện cảm xúc, tâm trạng của tác giả Trong vb
Tôi đi học là phép so sánh. Em hãy nhắc lại 3 so sánh hay trong bài và phân tích hiệu quả nghệ
thuật của nó.
3. Bài mới:
Hoạt động 1: Giới thiệu bài
Trong tâm hồn mỗi chúng ta, tình mẫu tử là nhu cầu chính đáng, trong sáng
và thiêng liêng nhất. Một lần nữa chúng ta sẽ được sống lại tình cảm ấy khi đọc hồi kí của nhà
văn Nguyên Hồng, ở đó trong tâm hồn của một em bé cô đơn luôn bị hắt hủi vẫn luôn tha thiết
và ấm áp tình yêu quí dành cho người mẹ khốn khổ của mình. Một đoạn của hồi kí ấy mang
tên Trong lòng mẹ và đó là nhan đề của bài học hôm nay.
Hoạt động 2: Hướng dẫn tìm hiểu bài
Họat động của GV & HS

TRẦN HUY THAO

Nội dung

TRƯỜNG THCS NGÔ MÂY


GIÁO ÁN NGỮ VĂN 8

NĂM HỌC 2017-2018

Hướng dẫn đọc - TX VB
I. TÌM HIỂU CHUNG
(?) Em hãy nêu vài nét về Nguyên Hồng và tác 1. Tác giả, tác phẩm
phẩm Những ngày thơ ấu? (sgk)
-Nguyên Hồng (1918-1982) quê ở TP
NH được coi là nhà văn của người LĐ nghèo khổ, sáng tác Nam Định.
bền bỉ với số lượng tác phẩm đồ sộ, có giá trị, được nhà nước
truy tặng giải thưởng HCM về văn học nghệ thuật (1996)

- Những ngày thơ ấu là tập hồi ký về tuổi
thơ cay đắng của tác giả, gồm 9 chương
(1938). Đoạn trích thuộc chương 4 của tác
GV đọc mẫu sau đó hướng dẫn cho hs đọc phẩm.
(Giọng chậm tình cảm, chú ý các hình ảnh , từ ngữ thể 2. Đọc– chú thích từ khó
hiện cảm xúc thay đổi của nhân vật tôi, nhất là đoạn (xem chú thích SGK trang 19-20)
cuối cuộc trò chuyện với bà cô …)

3. Thể loại: Tiểu thuyết tự thuật
-Văn bản được viết theo thể loại nào?
( Hồi kí - kết hợp giữa kể chuyện với
(?) Em hãy so sánh, mạch truyện và cách kể biểu cảm, miêu tả)
chuyện bài Trong lòng mẹ có gì giống và khác
VB Tôi đi học?

- Giống nhau: kể và tả theo trình tự thời gian, trong hồi tưởng,
nhớ lại kí ức thuổi thơ.
Khác nhau:
+ Ở bài tôi đi học: chuyện liền mạch trong một thời
gian ngắn, không ngắt quãng: Buổi sáng đầu tiên đến trường.
+ Trong lòng mẹ: chuyện không thật liền: có một
gạch nối nhỏ, ngắn về thời gian vài ngày khi chưa gặp mẹ và
khi gặp mẹ.

(?) Vb này chia làm mấy phần? Nêu nội dung
từng phần.
Hướng dẫn phân tích VB
(?) Cảnh ngộ của chú bé Hồng có gì đặc biệt?
- Mồ côi cha, mẹ tha phương cầu thực. Hồng
sống nhờ nhà người cô, không được yêu
thương, còn bị hắt hủi.
(?) Theo dõi cuộc đối thoại giữa người cô và bé
Hồng, cho biết nhân vật người cô có quan hệ
ntn với chú bé Hồng? (Quan hệ cô – cháu ruột)
(?) Nhân vật người cô hiện lên qua những, cử
chỉ, lời nói điển hình nào với cháu?
(?) Vì sao bé Hồng cảm nhận trong lời đó
những ý nghĩ cay độc, những rắp tâm tanh bẩn?
(?) Những lời lẽ đó bộc lộ tính cách nào của
người cô?
* Trong cuộc đối thoại này, bé Hồng đã có
những cử chỉ, lời nói ,cảm xúc và suy nghĩ nào?
(?)Trong đó, cảm xúc nào của bé Hồng gây ấn
tượng mạnh nhất cho người đọc ? (Hs bộc lộ)
GV bình: Mỗi cảm xúc của bé Hồng có thể gợi lên ở mọi

người những cảm nghĩ riêng về nổi cay đắng, tủi cực mà bé
Hồng phải chịu đựng. Trong đó đâu chỉ có nổi đau mà còn có
niềm căm hờn cái xấu, cái ác đang chà đạp lên tình mẫu tử
của con người.

TRẦN HUY THAO

4. Bố cuc: 2 phần
- Phần 1: Từ đầu đến … người ta hỏi đến
chứ : Cuộc trò chuyện với bà cô
- Phần 2 : Còn lại Cuộc gặp gỡ giữa hai
mẹ con bé Hồng
II. PHÂN TÍCH:
1. Bé Hồng trong cuộc đối thoại với bà cô.
- Cảnh ngộ của bé Hồng:
Cô độc, tui cực, luôn khao khát tình yêu
thương.
 Bất hạnh đáng thương.
- Cuộc đối thoại:
Người cô
Bé Hồng
Cử chỉ: cười hỏi, Cúi đầu, đáp … ,
rất kịch, nhìn chằm im lặng, nuớc mắt
chặp, vỗ vai cười,.. ròng ròng, cổ họng
nghẹn ứ, …
Lời nói, giọng nói: Xúc động trào dâng,
ngọt, cay độc, giả nhận ra ác ý của bà
tạo.
cô
Tâm trạng vô cảm, Đau đớn, tủi cực,

sắc lạnh.
xót xa, căm uất
 là một con  trong sáng giàu
người cay độc, tàn tình yêu thương.
nhẫn.

TRƯỜNG THCS NGÔ MÂY


GIÁO ÁN NGỮ VĂN 8

-Cảm nhận của em ntn về bé Hồng qua cuộc đối
thoại này?
(?)Ở đây phương thức biểu đạt và BP nghệ
thuật nào được vận dụng? Nêu tác dụng của
nó?.
(?) Cảm xúc của em khi đọc những cảm xúc của
bé Hồng? HS tự bộc lộ.

NĂM HỌC 2017-2018

 Biểu cảm trực tiếp; tương phản hai tâm
trạng, tính cách làm nổi bật bản chất ác
độc của bà cô và khẳng định tình mẫu tử
cao cả của bé Hồng.
2. Bé Hồng khi được gặp mẹ.

+ Mẹ tôi về một mình đem rất nhiều quà bánh
Gọi hs đọc phần 2
cho tôi và em Quế tôi

(?) Hình ảnh người mẹ của bé Hồng hiện lên + Mẹ tôi cầm nón vẫy tôi … vừa kéo tay tôi,
xoa đầu tôi …, lấy vạt áo nâu thấm nước mắt
qua những chi tiết nào?
(?) Cách gọi mẹ tôi trong tất cả các chi tiết ấy cho tôi.
+ Mẹ tôi không còm cõi xơ xác … gương mặt
có ý nghĩa gì?
(Khẳng định đó là người mẹ của riêng bé Hồng. Tình mẹ con mẹ tôi vẫn tươi sáng với đôi mắt trong và
nước da mịn, làm nổi bật màu hồng của 2 gò
gắn bó)
má. Hơi quần áo mẹ tôi và hơi thở ở khuôn
miệng xinh xắn nhai trầu phả ra lúc đó thơm
tho lạ thường.

(?) Từ đó cho thấy bé Hồng có một người mẹ  Người mẹ: đẹp đẽ, cao qúy, vô cùng
yêu con.
ntn?
-Bé Hồng:
(?)Trong phần VB này, tình yêu thương của bé + Tiếng gọi: Mợ ơi! Mợ ơi! Mợ ơi!..
+ Tâm trạng: vui mừng, bối rối “khác gì
Hồng được trực tiếp bộc lộ.
Đâu là những biểu hiện cụ thể của tình yêu aỏ ảnh của một dòng nước… giữa sa mạc”
(hình ảnh ss)  nỗi khát khao tình mẹ
thương đó?
(?)Tiếng mẹ luôn vang lên trong mọi hành động cháy bỏng.
và cảm nghĩ của bé Hồng điều đó có ý nghĩa gì? + Cử chỉ, hành động: thở hồng hộc trán
- Với bé Hồng, người mẹ là tất cả.
đẩm mồ hôi và khi trèo lên xe ríu cả chân
- Ngươì mẹ không thể thiếu được trong cuộc sống của người
lại, oà khóc….
con - Bé Hồng vô cùng yêu quí mẹ.

(?) Với em biểu hiện nào ở bé Hồng thấm thía + Cảm giác: ấm áp mơn man khắp da thịt.
+ Xúc cảm: phải bé lại và lăn vào lòng
nhất tình mẫu tử?
một người mẹ, để bàn tay người mẹ vuốt
(HS tự bộc lộ)
(?) Nhận xét về phương thức biểu đạt của ve từ trán xuống cằm …. vô cùng.
Biểu cảm trực tiếp
những đoạn văn trên. Tác dụng của phương
 thể hiện những cảm giác sung sướng
thức biểu đạt đó?
đến cực điểm.
(?) Cảm nghĩ của em về nhân vật bé Hồng từ * Hồng là một cậu bé có nội tâm sâu sắc,
những biểu hiện tình cảm đó? Qua văn bản này giàu tình cảm và tự trọng, có tình yêu
em thấy mình cần có thái độ như thế nào đối mãnh liệt dành cho người mẹ bất hạnh.
với những bạn nhỏ bất hạnh?
3. VB đậm chất trữ tình: thể hiện ở:
(HS tự bộc lộ)
- VB này có điểm gì giống với vb Tôi đi học? + Tình huống và ND truyện (h/c đáng
thương cuả Hồng và câu chuyện cảm động
Hãy phân tích và c/m điều đó.
GV lưu ý: so với Tôi đi học thì chất trữ tình trong văn bản này về tình mẫu tử)
có những nét riêng: Tình huống pp bất thường và dữ dội hơn, + Những c/xúc phong phú, thống thiết đến
tâm trạng và cảm xúc của bé hồng nồng nàn mãnh liệt hơn
cao độ
(n/v tôi hiền dịu êm ả), phép so sánh dồn dập nhiều tầng bậc
và mới lạ hơn. Trữ tình cuả thanh tịnh thiên về nhẹ nhàng ngọt + Cách thể hiện của tác giả :kết hợp nhuần
ngào(bp lãng mạn), Nguyên Hồng nặng về thống thiết nồng nhuyễn giữa kể với bộc lộ cảm xúc, các
nàn (bút pháp hiện thực).
h/a so sánh gợi cảm, lời văn giàu cảm xúc.
III. TỔNG KẾT

TRẦN HUY THAO

TRƯỜNG THCS NGÔ MÂY


GIÁO ÁN NGỮ VĂN 8

NĂM HỌC 2017-2018

HD tổng kết
Trong lòng mẹ là bài ca chân thành và cảm
HS khái quát lại những giá trị về ND, NT của động về tình mẫu tử thiêng liêng bất diệt.
VB, nêu ĐĐ của thể loại hồi kí.
Ghi nhớ sgk
GV chốt ý. HS đọc ghi nhớ-SGK
IV. LUYỆN TẬP
HD luyện tập
HS thảo luận nhóm và trình bày
4. Củng cố
-Viết một đoạn văn ghi lại những ấn tượng, cảm nhận rõ nhất, nổi bật nhất của bản thân
về người mẹ của mình?
- Vì sao xếp Tôi đi học và Trong lòng mẹ là hồi kí tự truyện ?
* Bài tập nâng cao: Hãy nêu những cảm nhận của em về đoạn trích “Trong lòng mẹ”
của nhà văn Nguyên Hồng.
5. Dặn dò
 Học thuộc ghi nhớ và chỉ ra được 2 nội dung chính cần nhớ trong bài học
 Soạn bài “ Tức nước vở bờ”
*************************************************************
Tiết 7

Ngày soạn: 28.8.2017
Ngày dạy: 30.8.2017
Tiếng Việt:

TRƯỜNG TỪ VỰNG
A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giúp hs
1. Kiến thức:
- Hiểu được thế nào là trường từ vựng, biết xác lập các trường tự vựng đơn giản.
- Bước đầu hiểu được mối liên quan giữa trường từ vựng với các hiện tượng ngôn ngữ
đã học như đồng nghĩa, trái nghĩa, ẩn dụ, hoán dụ, nhân hoá … giúp ích cho việc học văn và
làm văn.
2. Kĩ năng:
Rèn kĩ năng lập trường từ vựng và sử dụng trường từ vựng trong nói, viết.
3. Thái độ:
Biết trân trọng giữ gìn và sử dụng có hiệu quả từ Tiếng Việt.
4.Tích hợp :
* Giáo dục kĩ năng sống:
Ra quyết định: Nhận ra và biết sử dụng từ cùng trường nghĩa theo mục đích giao tiếp.
* Giáo dục bảo vệ môi trường:
Liên hệ tìm các trường từ vựng liên quan đến môi trường.
B. CHUẨN BỊ:
GV: - Các phương pháp dạy học: Phân tích các tình huống để hiểu trường từ vựng.
Thực hành có hướng dẫn: xác lập các trường từ vựng.
- Bảng phụ.
HS: Bảng nhóm, tìm hiểu bài.
C. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP:
1. Ổn định tổ chức: kiểm tra sĩ số
2. Kiểm tra bài cũ: Ở tiết trước chúng ta đã học bài gì về Tiếng Việt? Những gì cần nắm
trong bài đó? Cho vd minh hoạ.
3. Bài mới:

Hoạt dộng 1: Giới thiệu bài
Hoạt dộng 2: Hướng dẫn tìm hiểu bài mới
Họat động của GV & HS
Nội dung ghi bảng

TRẦN HUY THAO

TRƯỜNG THCS NGÔ MÂY


GIÁO ÁN NGỮ VĂN 8

HD tìm hiểu khái niệm trường từ vựng?
Gọi hs đọc đoạn văn trong sgk
(?) Các từ in đậm trong đv dung để chỉ đối
tượng là người, động vật hay sự vật? (chỉ
người)
(?) Nét nghĩa chung của nhóm từ trên là gì ?
(?) Nếu tập hợp các từ in đậm ấy thành một
nhóm từ thì chúng ta có một trường từ vựng
Vậy theo em Trường từ vựng là gì ? ( Ghi
nhớ sgk)

NĂM HỌC 2017-2018

I. THẾ NÀO LÀ TRƯỜNG TỪ VỰNG?

1. Ví dụ(SGK/21)
Các từ in đậm: mặt, mắt, gò má, da ,đùi,
đầu, cánh tay, miệng ->có một nét nghĩa

chung: chæ bộ phận cơ thể người.
->một trường từ vựng
2. Kết luận:
- Trường từ vựng là tập hợp của những từ
ngữ có ít nhất một nét chung về nghĩa.
Bài tập nhanh:Hãy xác lập trường từ vựng chỉ (Ghi nhớ-SGK)
hình dáng con người.
 cao, thấp, lùn, lòng khòng, gầy, béo, xác ve,
bị thịt, cá rô đực …
 Vậy để xác lập một trường từ vựng cần làm
như thế nào? Hãy làm minh hoạ lên bảng.
GV cho HS đọc tiếp các ví dụ ở sách giáo khoa.
GV treo bảng phụ. Hỏi:
(?) Trường từ vựng mắt bao gồm những trường từ
vựng nho nào?
-Qua vd này em rút ra kết luận gì về trường từ
vựng? Thử lấy một ví dụ khác minh họa.
VD Trường từ vựng người:
-Bộ phận cuả cơ thể người: mặt, mũi, tay, …
-Giới tính: nam, nữ.
-Các bệnh...
-Hoạt động...
-Tính chất...
Trong một trường từ vựng có thể tập hợp
những từ có từ loại khác nhau không? Tại sao?
(?) Quan sát trường từ vựng của từ ngọt và cho
biết đó là hiện tượng gì?
Tương tự như thế hãy tìm trường từ vựng cho từ
lạnh (BT5*)
?) Đọc đoạn văn cuả nhà văn Nam Cao và nhận xét

các từ ngữ in đậm?
Tác dụng của cách chuyển trường từ vựng trong
thơ văn và trong cuộc sống hàng ngày? Cho vd.
Em hãy nhắc lại khái niệm trường từ vựng và
những lưu ý về trường từ vựng.

3. Lưu ý :
a. Một TTV có thể bao gồm nhiều trường từ vựng nhỏ hơn
(thường có hai bậc trường từ vựng là lớn và nhỏ).
VD: Các trường từ vựng mắt:
Bộ phận của mắt: lòng đen, con ngươi, lông mày …
Hoạt động của mắt: ngó, trông, liếc.
b. Các từ trong một TTV có thể khác nhau về từ loại.
Danh từ chỉ sự vật: con ngươi, lông mày.
- Động từ chỉ hoạt động: ngo, liếc …
- Tính từ chỉ tính chất: lờ đờ, tinh anh …
c. Một từ nhiều nghĩa có thể thuộc nhiều TTV khác nhau.
VD: Từ “ngọt” co thể thuộc nhiều TTV khac nhau:
-trường mùi vị: chát, thơm, ngọt ..
-trường âm thanh: the thé, êm dịu, ngọt ..
-trường thời tiết: hanh, ẩm, ngọt,…
d. Cách chuyển TTV có tác dụng làm tăng sức gợi cảm.
+VD (SGK) Từ trường từ vựng về người chuyển sang
trường từ vựng về động vật theo biện pháp nhân hoá.
(Suy nghĩ của con người: tưởng, ngỡ, nghĩ …
-Trạng thái của con nguời: mừng, vui, buồn …
-Cách xưng hô của con người: cô, cậu, tớ.)

II. LUYỆN TẬP
HD luyện tập

Bài tập 1:
(?) Bài tập 1 yêu cầu chúng ta điều gì ?
Tìm các từ thuộc trường từ vựng chỉ người
HS thảo luận nhóm. Trả lời. GV nhận xét, ruột thịt: tôi, thầy tôi, mẹ, cô tôi, anh em tôi.
sữa chữa
Bài tập 2 :
(?) Nêu yêu cầu bài tập 2?
Đặt tên TTV: Dụng cụ đánh bắt thuỷ sản;
Dụng cụ để đựng; Hoạt động của chân; Trạng
(?) Em hãy nêu yêu cầu bài tập 3, 4 ,5 ?
thái tâm lí; Tính cách; Dụng cụ để viết.
Bài tập 3: Trường từ vựng thái độ.
HS thảo luận nhóm –trình bày bằng bảng Bài tập 4: - Khứu giác: mũi, thơm, điếc, thính
nhóm
- Thính giác: tai, nghe, điếc, rõ,
thính.
Bài tập 5: -Trường từ vựng từ lưới:
+dụng cụ đánh bắt thuỷ sản ( lưới, nơm, câu..)
+hoạt động đánh bắt cá: lưới, câu, chài, đơm...

TRẦN HUY THAO

TRƯỜNG THCS NGÔ MÂY


GIÁO ÁN NGỮ VĂN 8

NĂM HỌC 2017-2018

 Trường từ vựng của từ lạnh:

+chỉ thời tiết (lạnh, nóng, ẩm, giá, buốt..)
+chỉ tình cảm (lạnh, ấm áp, nồng nàn)
Bài tập 6:
- Tác giả đã chuyển các từ in đậm trong các
câu thơ từ trường từ vựng “quân sự” sang
trường từ vựng “nông nghiệp

Gọi hs đọc bài tập 6

4. Củng cố:
Các em đã hiểu được thế nào là trường từ vựng và những lưu ý về trường từ vựng.
Đối chiếu với ví dụ về cấp độ khái quát cuả nghiã từ ngữ em nhận ra điều gì trong điểm chung
và riêng giữa hai bài học?
(Cả hai bài đều xét về nhghiã cuả từ nhưng ở bài cấp độ khái quát của NTN là xét về mức độ rộng – hẹp trong
phạm vi nghĩa của từ còn bài trường từ vựng xét những từ có nét chung về nghĩa (những từ cùng một phạm vi
sự vật)
- Qua bài học này em có thêm được kinh nghiệm gì trong nói và viết? (biết vận dụng trường từ vựng đúng chỗ
sẽ diễn đạt được đầy đủ hơn ý muốn nói, đặc biệt là chuyển trường từ vựng bằng ng/ thuật so sánh nhân
hoá....phù hợp cho lời văn thêm hấp dẫn)

5. Dặn dò:
+ Học thuộc ghi nhớ
+ Làm hết bài tập còn lại
+Soạn bài tiếp theo “Bố cục của VB”

******************************************************************
Tiết 8

Ngày soạn: 29.8.2017
Ngày dạy: 01.9.2017

Tập làm văn:

BỐ CỤC CỦA VĂN BẢN
A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giúp HS :
1. Kiến thức:
Bố cục của văn bản, tác dụng của việc xây dựng bố cục.
2. Kĩ năng:
- Sắp sếp các đoạn văn trong bài theo một bố cục nhất định.
- Vận dụng kiến thức về bố cục trong việc đọc – hiểu văn bản
B. CHUẨN BỊ:
GV: Giáo án+ bảng phụ
Phương pháp Đàm thoại + diễn giảng + thào luận.
HS: soạn bài
C. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP:
1. Ổn định tổ chức
2. Kiểm tra bài cũ :
- Chủ đề của văn bản là gì? Thế nào là tính thống nhất về chủ đề của văn bản ? Làm thế
nào để đảm bảo tính thống nhất đó ?
3. Bài mới
Hoạt động1: Giới thiệu bài:
Ở lớp 7 các em đã học bố cục và mạch lạc của VB. Các em đã nắm được
bố cục của một vb gồm 3 phần và chức năng nhiệm vụ của chúng. Bởi vậy, bài học này ôn lại
kiến thức đã học, đồng thời chúng ta đi sâu vào tìm hiểu cách sắp xếp, tổ chức nội dung phần
thân bài– phần chính của vb như thế nào ?
Hoạt động2: Hướng dẫn tìm hiểu nội dung bài
I. BỐ CỤC CỦA VĂN BẢN

TRẦN HUY THAO

TRƯỜNG THCS NGÔ MÂY


GIÁO ÁN NGỮ VĂN 8

Ôn lại kiến thức bố cục 3phần của VB
Gọi hs đọc vb ở mục I sgk
(?) Văn bản trên có thể chia làm mấy
phần ? Chỉ ra các phần đó?
(?) Hãy cho biết nhiệm vụ từng phần của
văn bản.
Phân tích mối quan hệ giữa các phần trong
vb ? (Luôn gắn bó chặt chẽ với nhau, phần trước là
tiền đề cho phần sau, còn phần sau là sự tiếp nối phần
trước. Các phần đầu tập trung làm rõ cho chủ đề của vb
là nguời thầy đạo cao đức trọng)

(?) Từ việc phân tích trên, hãy cho biết một
cách khái quát: Bố cục của VB là gì? gồm
mấy phần? Nhiệm vụ của từng phần? Các
phần của VB quan hệ với nhau ntn?
( Hs đọc ghi nhớ sgk)

H/D tìm hiểu cách bố trí, sắp xếp ND
phần TB
(?) Phần thân bài vb Tôi đi học của Thanh
Tịnh kể về những sự kiện nào? Các sự kiện
ấy được sắp xếp theo thứ tự nào?
- Sắp xếp theo hồi tưởng những kỉ niệm về buổi tựu
trường đầu tiên của tác giả. Các cảm xúc lại được sắp

xếp theo thứ tự thời gian: Những cảm xúc trên đường
đến trường, những cảm xúc khi bước vào lớp học - Sắp
xếp theo sự liên tưởng đối lập những cảm xúc về cùng
một đối tượng trước đây và buổi tựu trường đầu tiên .

NĂM HỌC 2017-2018

1. Ví dụ(SGK)
VB“Người thầy đạo cao đức trọng
Bố cục: Chia làm ba phần :
phần 1: từ đầu đến danh lợi
phần 2; tiếp theo đến vào thăm;
phần 3: còn lại
(phần 1: có nhiệm vụ nêu ra chủ đề được nói
tới trong vb-Giới thiệu ông CVA.
- Phần 2: Trình bày các nội dung chủ yếu làm
sáng tỏ chủ đề của vb - Công lao, uy tín và
tính cách của ông CVA
- phần 3: tổng kết chủ đề của vb- Tình cảm của
mọi người đối với ông CVA)
2. Kết luận
-Bố cục của VB là sự tổ chức các đoạn văn để
thể hiện chủ đề
- Vb thường có bố cục 3 phần : Mở bài, thân
bài, kết bài
- Phần Mở bài có nhiệm vụ nêu ra chủ đề của
vb
- Phần Thân bài thường có một số đoạn nhỏ
trình bày các khía cạch của chủ đề
- Phần Kết bài tổng kết chủ đề của vb

II. CÁCH BỐ TRÍ , SẮP XẾP NỘI DUNG
PHẦN THÂN BÀI CỦA VB
1.Ví dụ:
Văn bản “Tôi đi học”:Phần TB sắp xếp theo sự
hồi tưởng của tác giả về buổi tựu trường đầu
tiên theo thứ tự thời gian.
-Văn bản “Trong lòng mẹ”: TB là diễn biến
Tâm trạng của bé Hồng

(?) Phân tích những diễn biến tâm trạng
của cậu bé Hồng ở vb trong lòng mẹ của
Nguyên Hồng ?
- Tình thương mẹ và thái độ căm ghét cực độ những cổ
tục đã đày đoạ mẹ của cậu bé Hồng khi nghe bà cô cố
tình bịa chuyện nói xấu mẹ em; Niềm vui sướng cực độ
của cậu bé Hồng khi khi được ở trong lòng mẹ

(?) Khi tả người, vật, con vật, phong cảnh
…, em sẽ lần lượt miêu tả theo trình tự
nào? Hãy kể một số trình tự thường gặp
mà em biét? (HSTTL)
- Có thể sắp xếp theo thứ tự không gian (phong cảnh)
Chỉnh thể bộ phận(tả người, vật, con vật) hoặc tình
cảm, cảm xúc (tả người)

(?) Phân tích trình tự sắp xếp các sự việc ở
phần thân bài trong vb Người thầy đạo cao
đức trọng?(Các sự việc nói về Chu Văn An là người
tài cao. Các sự việc nói về CVA là người đạo đức, được
học trò kính trọng)

2.Kết luận Nội dung phần thân bài thường
(?)Việc sắp xếp nội dung phần thân bài tuỳ được sắp xếp theo một thứ tự tuỳ thuộc vào

TRẦN HUY THAO

TRƯỜNG THCS NGÔ MÂY


GIÁO ÁN NGỮ VĂN 8

NĂM HỌC 2017-2018

thuộc vào những yếu tố nào? Các ý trong
phần thân bài thường được sắp xếp theo
trình tự nào? (HSTL)
(Hs đọc ghi nhớ sgk

kiểu VB, chủ đề VB, ý đồ giao tiếp của người
viết
- Các ý trong phần thân bài thường được sắp
xếp theo trình tự thời gian , khơng gian , sự
phát triển của sự việc hay một mạch suy luận ,
dòng tình cảm cốt sao cho phù hợp với sự triển
khai chủ đề và sự tiếp nhận của người đọc
Ghi nhớ: sgk / 25
HD luyện tập
III. LUYỆN TẬP
?) HS đọc và nêu u cầu của bài tập 1 ?
Bài tập 1:

GV treo bảng phụ có ghi các đoạn trích.
Cách trình bày các ý trong các đoạn văn trích
HS thảo luận –ghi vào bảng nhóm
a, Trình bày theo thứ tự khơng gian : nhìn từ xa
GV thu bảng nhận xét. GV hd cách làm bài – đến gần – đến tận nơi – đi xa dần.
tập2,3-u cầu hs về nhà làm.
b, Trình bày ý theo thứ tự thời gian: về chiều
lúc hồng hơn
c, Các ý trong đoạn trích được sắp xếp theo
cách diễn giải , ý sau làm rõ bổ sung cho ý
trước để cùng làm rõ luận điểm.
: Ơn lại kiến thức bố cục 3phần I, Bố cục của văn bản
4. Củng cố : -Phần mở bài có nhiệm vụ gì ? Việc sắp xếp nội dung phần thân bài tuỳ thuộc
vào những yếu tố nào ? Các ý trong phần thân bài trường được sắp xếp theo trình tự nào ?
5. Dặn dò :- Học thuộc phần ghi nhớ sgk ; làm hết bài tập còn lại
- soạn bài mới “Xây dựng đoạn văn trong vb”
****************************************************************************

TRẦN HUY THAO

TRƯỜNG THCS NGƠ MÂY