D.DA C.LON

Ngày soạn : 4 / 12 / 04
Tiết 59
I. MỤC ĐÍCH YÊU CẦU :
Giúp HS :
-- Cảm nhận được hình ảnh cao đẹp của người yêu nước : trong gian nguy vẫn hiên ngang,
bền gan, vững chí, nhân cách cứng cỏi .
-- Cảm nhận giọng điệu hùng tráng của thể thất ngôn bát cú trong lối thơ tỏ chí của các nhà
thơ yêu nước Việt Nam.
-- Bồi dưỡng lòng yêu kính, tự hào người anh hùng yêu nước.
II. CHUẨN BỊ :
GV : Đọc SGK, sách tham khảo, soạn bài
HS : Đọc sách GK, trả lời câu hỏi chuẩn bò bài
III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC :
1. ỔN ĐỊNH (1’) Kiểm diện só số, kiểm tra tác phong HS
2. KIỂM TRA (5’)
? Đọc thuộc lòng bài thơ Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác
? Qua bài thơ , em hiểu gì về phẩm chất của người chiến só yêu nước trong hoàn cảnh tù ngục
của kẻ thù ?
3. BÀI MỚI :
GIỚI THIỆU BÀI (1’)
Đầu năm 1908, nhân dân Trung Kì nổi dậy chống sưu thuế, Phan Châu Trinh bò bắt, bò kết án
chém và đày ra Côn Đảo (tháng 4 – 1908). Vài tháng sau, nhiều thân só yêu nước khắp Trung Kì,
Bắc Kì cũng bò đày ra đây. Bài thơ này làm trong thời gian Phan Châu Trinh bò đày ra đảo. Chúng ta
sẽ cùng tìm hiểu trong tiết học này.
TL HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS KIẾN THỨC
HOẠT ĐỘNG 1 HOẠT ĐỘNG 1 I. ĐỌC – HIỂU
CHÚ THÍCH
+ Cho HS đọc diễn cảm bài thơ, chú ý
thể hiện khẩu khí ngang tàng và giọng
điệu hào hùng của tác giả .
 Đọc diễn cảm bài

thơ
 Đọc chú thích
Tác giả :
+ Lưu ý lối nói ngụ ý khi đọc các chú
thích 4, 5 và 6
? Dựa vào chú thích hãy cho biết vài
nét về tác giả bài thơ ?
 Hướng trả lời
Phan Châu Trinh(1872
-1926) hiệu là Tây Hồ, biệt
hiệu Hi Mã, quê Quảng
Nam , đỗ Phó bảng, làm
quan nhưng chỉ trong một
thời gian ngắn đã bỏ quan,
hoạt động cách mạng . Ông
là người đề xướng dân chủ,
Phan Châu Trinh
(1872 -1926) hiệu là
Tây Hồ, là chí só yêu
nước tích cực đầu thế
kỉ XX.
Giáo án Ngữ Văn 8 Giáo viên : Tạ Thò Hoa
đòi bãi bỏ chế độ quân chủ
sớm nhất ở Việt Nam .
Tác phẩm : Bài thơ
viết trong thời gian
? Bài thơ làm theo thể thơ gì, phương
thức biểu đạt nào ?
-- Bài thơ làm theo thể thơ
thất ngôn bát cú, phương

thức biểu cảm
ông bò đày ra Côn
Đảo (1908)
- Phương thức biểu
đạt : biểu cảm
- Thể thơ : thất ngôn
bát cú Đường luật
HOẠT ĐỘNG 2
+ Đọc 2 câu thơ đầu
HOẠT ĐỘNG 2
 Quan sát khổ thơ
II. ĐỌC HIỂU VĂN
BẢN
? Câu thơ đầu giới thiệu với chúng ta
điều gì?
 Hướng trả lời :
-- Miêu tả bối cảnh không
gian, đồng thời tạo dựng tư
thế con người giữa đất trời
Côn Đảo .
1. HAI CÂU ĐỀ
Làm trai đứng giữa
đất Côn Lôn.
? Em hiểu gì về câu thơ thứ hai? -- Bọn thực dân bắt người tù
phải làm công việc khổ sai :
đập núi làm đá
Lừng lẫy làm cho lở
núi non.
GIẢNG :
Theo quan niệm nhân sinh truyền

thống, người làm trai “ Đã sinh làm trai
thì cũng khác đời” ( Phan Bội Châu),
“Chí làm trai Nam, Bắc, Tây, Đông –
Cho phỉ sức vẫy vùng trong bốn bể”
(Nguyễn Công Trứ) . Đó là lòng kiêu
hãnh, là ý chí tự khẳng đònh mình, là
khát vọng hành động mãnh liệt. Phan
Châu Trinh đường hoàng giữa đất trời
Côn Lôn, “đứng giữa” biển rộng, non
cao, đội trời, đạp đất, tư thế hiên ngang,
sừng sững! Công việc đập đá khổ sai là
một thử thách vô cùng nặng nề, nhưng
đối với kẻ làm trai càng thể hiện khí
phách, uy dũng của mình. Hai câu thơ
toát lên một vẻ đẹp hùng tráng, một
khẩu khí mạnh mẽ, một lối nói khoa
trương đầy ấn tượng về chí nam nhi:
sẵn sàng chấp nhận thử thách, sống
ngang tàng hiên ngang.
 Giữa đất trời Côn
Lôn, người yêu nước
sẵn sàng chấp nhận
thử thách, sống hiên
ngang.
+ Gọi HS đọc hai câu 3 – 4
? Nghệ thuật trong hai câu thơ có gì
đặc biệt ?
 Đọc
 Đònh hướng trả lời
-- Dùng những động từ

mạnh : xách búa, đánh tan,
ra tay, đập bể
2. HAI CÂU THỰC
Xách búa đánh tan
năm bảy đống
? Em hiểu gì về công việc đập đá ? -- Giọng điệu hùng tráng,
Ra tay đập bể mấy
Giáo án Ngữ Văn 8 Giáo viên : Tạ Thò Hoa
Qua đó, hình ảnh người tù khổ sai đã sôi nổi.
trăm hòn.
hiện lên như thế nào ?
GIẢNG :
Với những nét bút khoa trương nhằm
làm nổi bật sức mạnh to lớn của con
người : tư thế ngạo nghễ vươn cao
ngang tầm vũ trụ, biến một công việc
lao động cưỡng bức hết sức nặng nhọc,
vất vả thành một cuộc chinh phục thiên
nhiên dũng mãùnh với sức mạnh thần kì
như một dũng só thần thoại . Giọng thơ
thể hiện khẩu khí ngang tàng, ngạo
nghễ của con người dám coi thường
mọi thử thách gian nan.
-- Phép đối
-- Người tù phải dùng tay
cầm búa, đập đá thành hòn,
thành đống, đó là công việc
thủ công, nặng nhọc.Người
tù khổ sai dám đương đầu,
vượt lên chiến thắng thử

thách, gian khổ.
( Phép đối, động từ
mạnh, giọng thơ hùng
tráng, sôi nổi)
 Công việc lao
động vất vả, người tù
khổ sai dám đương
đầu vượt lên thử
thách, gian nan.
+ Đọc hai câu 5 – 6
? Từ chú thích (4), em hiểu cảm nghó
nào của tác giả qua hai câu thơ ?
-- Người tù chòu mọi nhục
hình đầy đọa kéo dài: tháng
ngày, mưa nắng nhưng vẫn
tự thấy mình có tinh thần
cứng cỏi, trung kiên không
sờn lòng, đổi chí trước mọi
thử thách, gian lao.
3. HAI CÂU LUẬN
Tháng ngày bao quản
thân sành sỏi,
Mưa nắng càng bền
dạ sắt son.
? Trong hai câu thơ , tác giả đã sử dụng
những biện pháp nghệ thuật nào
NÂNG CAO :
Để làm nổi bật chí lớn, gan to của
người anh hùng, tác giả đã tạo thế
tương quan đối lập : tháng ngày, mưa

nắng, thân sành sỏi, dạ sắt son làm rõ
sức chòu đựng mãnh liệt cả về thể xác
lẫn tinh thần của con người trước thử
thách, gian nan, toát lên phẩm chất
trung thành với lí tưởng yêu nước .
-- Phép đối, hình ảnh tượng
trưng .
( Phép đối, ẩn dụ)
 Sức chòu đựng dẻo
dai, bền bỉ và ý chí
chiến đấu sắt son của
người chiến só cách
mạng.
+ Gọi HS đọc 2 câu 7 – 8
? Em hiểu ý hai câu này như thế nào ?
Dựa vào chú thích, cho biết hình ảnh
“kẻ vá trời” có ý nghóa gì?
? Nhận xét về nghệ thuật trong hai câu
cuối?
BÌNH :
Hai câu thơ là sự đối lập giữa chí lớn
của những con người dám mưu đồ sự
nghiệp cứu nước vào những năm đầu
 Đọc hai câu cuối
 Hướng trả lời
-- Những kẻ có gan làm
việc lớn, khi phải chòu cảnh
tù đày, chỉ là việc nhỏ, k
o
có

gì đáng nói. “ Kẻ vá trời” ý
nói người co ùchí làm những
việc kinh thiên động đòa .
4. HAI CÂU KẾT
Những kẻ vá trời khi
lỡ bước,
Gian nan chi kể việc
con con.
(đối lập ; hình ảnh
điển tích, nói quá)
thế kỉ XX, một công việc k
o
phải ai -- Nghệ thuật đối lập ( gian
Giáo án Ngữ Văn 8 Giáo viên : Tạ Thò Hoa
cũng tin sức người có thể làm được , với
những thử thách khó khăn trên đường
hoạt động. Hình ảnh điển tích
“ bà Nữ Oa vá trời” trong thần thoại
Trung Quốc để nói lên chí lớn làm cách
mạng, cứu nước, cứu dân. Tác giả cho
rằng những thử thách phải gánh chòu
trên bước đường chiến đấu được xem
như việc con con, nhưng sự thực thì bản
án và hoàn cảnh khắc nghiệt mà ông
phải mang đâu có phải là việc con con.
nan >< con con), hình ảnh
khoa trương (kẻ vá trời) để
biểu thò dũng khí hiên
ngang, tinh thần lạc quan
trước cảnh tù đày.

 Dũng khí hiên
ngang, tự hào, tin
tưởng vào sự nghiệp
cứu nước, coi thường
gian lao tù đày.
+ Hướng dẫn tổng kết
? Bài thơ có những đặc sắc gì về nghệ
thuật ?
? Qua đó, em hiểu thêm gì về người tù
yêu nước Phan Châu Trinh cũng như
các nhà yêu nước Việt Nam đầu thế kỉ
XX ?
 Dựa vào ghi nhớ
phát biểu
GHI NHỚ/ SGK
HOẠT ĐỘNG 3 HOẠT ĐỘNG 3 III. LUYỆN TẬP
BÀI TẬP
Câu 1 : Nội dung của bài thơ “ Đập đá
ở Côn Lôn” là gì?
A.Phong thái ung dung, tự tại.
B. Khí phách hiên ngang, bất khuất.
C. Niềm tin k
o
đổi dời vào sự nghiệp
giải phóng dân tộc.
D. Tất cả đều đúng.
Câu 2 : Từ “ Làm trai” trong bài thơ gợi
cho em nhớ tới những câu ca dao, tục
ngữ nào?
 Thảo luận nhóm

 Hướng trả lời
Câu 1 : D
Câu 2 :
Làm trai cho đáng nên trai,
Xuống Đông, Đông tónh,
lên Đoài, Đoài yên.
(Ca dao)
BÀI TẬP
Câu 1 : D
Câu 2 :
Làm trai cho đáng
nên trai,
Xuống Đông, Đông
tónh, lên Đoài, Đoài
yên.
(Ca dao)
(2’) HƯỚNG DẪN HỌC TẬP :
+ Học bài, nắm kiến thức cơ bản
+ Làm bài tập 2 / SGK / 150
+ Chuẩn bò bài Muốn làm thằng Cuội
RÚT KINH NGHIỆM
Giáo án Ngữ Văn 8 Giáo viên : Tạ Thò Hoa