DAU NGOAC ĐON

Ngày soạn : 22 / 11 / 04
Tiết : 50
DẤU NGOẶC ĐƠN VÀ DẤU HAI CHẤM
I . MỤC TIÊU CẦN ĐẠT :
Giúp HS :
-- Hiểu rõ công dụng của dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm .
-- Biết dùng dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm trong khi viết văn .
II . CHUẨN BỊ :
GV : Đọc sách GV, sách tham khảo, soạn giáo án, bảng phụ .
HS : Học bài cũ, xem bài trước SGK
III . TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC :
1 . ỔN ĐỊNH (1) Kiểm tra só số, tác phong HS
2 . KIỂM TRA (5)
? Hãy nêu các kiểu quan hệ ý nghóa có thể có giữa các vế câu ? Cho ví dụ ?
Bài tập 4 / 125 / SGK
3 . BÀI MỚI
TL HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG HS KIẾN THỨC
9
HOẠT ĐỘNG 1
+ Dùng bảng phụ
+ Yêu cầu HS quan sát bảng phụ
a) Đùng một cái, họ ( những người
bản xứ) đựơc phong cho cái danh
hiệu tối cao là “chiến só bảo vệ công
lí và tự do”
b) Gọi là kênh Ba Khía vì ở đó hai
bên bờ tập trung toàn những con ba
khía, chúng bám đặc sệt quanh các
gốc cây ( ba khía là 1 loài còng biển
lai cua, càng sắc tím đỏ, làm mắm xé
ra trộn tỏi ớt ăn rất ngon) .

c) Lí Bạch (701-762) , nhà thơ nổi
tiếng của Trung Quốc đời Đường, tự
Thái Bạch, hiệu Thanh Liên cư só,
quê ở Cam Túc; lúc mới 5 tuổi, gia
đình về đònh cư ở làng Thanh Liên,
huyện Xương Long thuộc Miên Châu
(Tứ Xuyên) .
? Dấu ngoặc đơn trong những đoạn
trích trên dùng để làm gì?
HOẠT ĐỘNG 1
 Trả lời
Câu a : dấu ngoặc đơn
dùng để giải thích họ
ngụ ý chỉ những người
bản xứ .
Câu b : dấu ngoặc đơn
đánh dấu phần thuyết
minh về 1 loài động vật
mà tên của nó ( ba khía)
được dùng để gọi tên 1
con kênh, giúp người
đọc hình dung rõ hơn
đặc điểm của con kênh .
Câu c : dấu ngoặc đơn
dánh dấu phần bổ sung
thông tin về năm sinh
(701) và năm mất (762)
của nhà thơ Lí Bạch và
đòa danh Miên Châu
thuộc tỉnh nào ( Tứ

Xuyên)
I . DẤU NGOẶC ĐƠN
a) Đùng 1 cái, họ ( nhữg
người bản xứ) đựơc phong
cho cái danh hiệu tối cao
là “chiến só bảo vệ công lí
và tự do”.
 dấu ngoặc đơn đánh
dấu phần dùng để giải
thích .
b) Gọi là kênh Ba Khía vì
ở đó hai bên bờ tập trung
toàn những con ba khía,
chúng bám đặc sệt quanh
các gốc cây ( ba khía là 1
loài còng biển lai cua,
càng sắc tím đỏ, làm mắm
xé ra trộn tỏi ớt ăn rất
ngon) .
 dấu ngoặc đơn đánh
dấu phần thuyết minh .
c) Lí Bạch (701-762) , nhà
thơ nổi tiếng của Trung
Quốc đời Đường, tự Thái
Bạch, hiệu Thanh Liên cư
só, quê ở Cam Túc; lúc
mới 5 tuổi, gia đình về
đònh cư ở làng Thanh
Liên, huyện Xương
Giáo án Ngữ Văn 8 Giáo Viên : Tạ Thò Hoa

? Nếu bỏ phần trong dấu ngoặc đơn
thì ý nghóa cơ bản của nhữg đoạn
trích trên có thay đổi k
o
?
-- K
o
, vì đó chỉ là phần
chú thích, nhằm cung
cấp những thôg tin kèm
thêm, k
o
thuộc phần
nghóa cơ bản .
Long, thuộc Miên Châu
(Tứ Xuyên) .
? Những phần trong dấu ngoặc đơn
thường được cấu tạo như thế nào ?
-- Cấu tạo có thể là 1 từ
(câu c ) ; 1 ngữ ( câu a,
b) ; 1 con số ( câu c)
 dấu ngoặc đơn dánh
dấu phần bổ sung thông
tin .
NÂNG CAO :
Dấu ngoặc đơn có thể dùng kèm với
dấu chấm hỏi (?) để tỏ ý hoài nghi ;
kèm với dấu chấm than (!) để tỏ ý
mỉa mai :
-- Trong tất cả những cố gắng của

các nhà khai hoá nhằm bồi dưỡng
cho dân tộc Việt Nam và dìu dắt họ
lên con đường tiến bộ (?) thì phải kể
đến việc bán rượu ti cưỡng bức .
-- Xâm lược và giết người, nhưng
giặc Mó vẫn mồm loa mép dải khơe
khoang về nền văn minh nhân đạo (!)
của chúng .
* Chú ý :
-- Trong tất cả những cố
gắng của các nhà khai
hoá nhằm bồi dưỡng cho
dân tộc Việt Nam và dìu
dắt họ lên con đường tiến
bộ (?) thì phải kể đến việc
bán rượu ti cưỡng bức .
 dấu ngoặc đơn dùng
kèm dấu chấm hỏi tỏ ý
hoài nghi .
-- Xâm lược và giết người,
nhưng giặc Mó vẫn mồm
loa mép dải khơe khoang
về nền văn minh nhân đạo
(!) của chúng.
 dấu ngoặc đơn dùng
kèm dấu chấm than tỏ ý
mỉa mai .
CHỐT
? Dấu ngoăc đơn dùng để làm gì ?
 Dựa vào Ghi nhớ

phát biểu
GHI NHỚ /SGK
HOẠT ĐỘNG 2 HOẠT ĐỘNG 2 II . DẤU HAI CHẤM
8
+Dùng bảng phụ
? Dấu 2 chấm trong các ví dụ sau
dùng để làm gì ?
a) Rồi Dế Choắt loanh quanh, băn
khoăn. Tôi phải bảo :
-- Được, chú mình cứ nói thẳng thừng
ra nào ….
b) … Người xưa có câu : “ Trúc dẫu
cháy, đốt ngay vẫn thẳng”. Tre là
thẳng thắn, tre là bất khuất .
c) Con đường này…. lòng tôi đang có
sự thay đổi lớn : hôm nay tôi đi học.
 Hướng trả lời
Câu a : dấu 2 chấm báo
trước sự xuất hiện lời
đối thoại của Dế Mèn
và Dế Choắt .
Câu b : dấu 2 chấm
đánh dấu lời dẫn trực
tiếp ( lời người xưa)
Câu c : dấu 2 chấm
đánh dấu phần giải thích
lí do thay đổi tâm trạng
của tác giả trong
a) Rồi Dế Choắt loanh
quanh, băn khoăn. Tôi

phải bảo :
-- Được, chú mình cứ nói
thẳng thừng ra nào ….
 dấu 2 chấm báo trước
sự xuất hiện lời đối thoại
b) … Người xưa có câu : “
Trúc dẫu cháy, đốt ngay
vẫn thẳng”. Tre là thẳng
thắn, tre là bất khuất .
 dấu 2 chấm báo trước
lời dẫn trực tiếp .
c) Con đường này…. lòng
tôi đang có sự thay đổi
Giáo án Ngữ Văn 8 Giáo Viên : Tạ Thò Hoa
ngày đầu tiên đi học .
lớn : hôm nay tôi đi học .
 dấu 2 chấm đánh dấu
phần giải thích .
CHỐT
? Dấu hai chấm dùng để làm gì ?
 Dựa vào ghi nhớ
phát biểu
GHI NHỚ 2 / SGK
+ Gọi HS đọc lại ghi nhớ 1 và 2
 Đọc lại ghi nhớ
4
HOẠT ĐỘNG 3
BÀI 1
? Gỉai thích công
dụng của dấu ngoặc

đơn trong các đoạn
trích / SGK /135– 136
HOẠT ĐỘNG 3
 Hướng trả lời
Câu a : đánh dấu phần giải
thích ý nghiã của cacù cụm từ
tiệt nhiên, đònh phận tại thiên
thư, hành khan thủ bại hư
III . LUYỆN TẬP
Bài 1 : Công dụng dấu ngoặc đơn
Câu a : đánh dấu phần giải thích ý
nghiã của cacù cụm từ tiệt nhiên,
đònh phận tại thiên thư, hành khan
thủ bại hư .
Câu b :đánh dấu phần thuyết
minh nhằm giúp người đọc hiểu
rõ trong 2290m chiềøu dài của
cầu có tính cả phần cầu dẫn .
Câu b : đánh dấu phần thuyết
minh nhằm giúp người đọc hiểu rõ
trong 2290m chiềøu dài của cầu có
tính cả phần cầu dẫn .
6
Bài 2 :
? Giải thích công
dụng của dấu 2 chấm
trong các đoạn văn /
136/ SGK
 THẢO LUẬN NHÓM
Hướng trả lời

Câu a : đánh dấu phần giải
thích cho ý : họ thách nặng quá
Câu b : đánh dấu phần đối
thoại (Dế Choắt nói với Dế
Mèn) và đánh dấu phần thuyết
minh lời Dế Mèn khuyên Dế
Choắt .
Câu c : đánh dấu phần thuyết
minh cho ý : đủ màu là những
màu nào (xanh, tím, hồng, …)
Bài 2 : Công dụng dấu 2 chấm
Câu a : đánh dấu phần giải thích
cho ý : họ thách nặng quá .
Câu b : đánh dấu phần đối thoại
(Dế Choắt nói với Dế Mèn) và
đánh dấu phần thuyết minh lời Dế
Mèn khuyên Dế Choắt .
Câu c : đánh dấu phần thuyết
minh cho ý : đủ màu là những màu
nào (xanh, tím, hồng, …)
3
BÀI 3
? Có thể bỏ dấu 2
chấm trong đoạn văn
sau được k
o
? Trong
đoạn văn, tác giả
dùng dấu 2 chấm
nhằm mục đích gì ?

 Hướng trả lời
Có thể bỏ dấu 2 chấm đựơc .
Dấu 2 chấm có tác dụng nhấn
mạnh phần nội dung ở phía sau
Nếu bỏ dấu 2 chấm thì phần
nội dung này k
o
được nhấn
mạnh nữa .
Bài 3
Có thể bỏ dấu 2 chấm nhưng phần
nội dung đặt sau dấu 2 chấm k
o

được nhấn mạnh .
4
BÀI 5
+ Gọi 1 HS đọc yêu
cầu bài tập
? Bạn HS đó chép l
dấu ngoặc đơn đúng
hay sai ? vì sao ?
? Phần được dánh dấu
ngoặc đơn có phải là
1 bộ phận của câu k
o
 Thảo luận nhóm
 Hướng trả lời
-- Sai, vì dấu ngoặc đơn bao giờ
cũng được dùng thành cặp .

-- Phần được đánh dấu bằng
ngoặc đơn k
o
phải là bộ phận
của câu .
Bài 5 :
-- Dấu ngoặc đơn chép sai .
-- Phần được đánh dấu bằng ngoặc
đơn k
o
phải là bộ phận của câu .
CỦNG CỐ
 Tự trả lời
Giáo án Ngữ Văn 8 Giáo Viên : Tạ Thò Hoa
3
? Nêu cách dùng dấu
ngoặc đơn, dấu 2
chấm ?
( 2) HƯỚNG DẪN HỌC TẬP
+ Học bài , nắm kiến thức về cách dùng các dấu ngoặc đơn và dấu 2 chấm trong khi viết
+ Làm bài tập 1(c) , bài 4
+ Chuẩn bò bài Dấu ngoặc kép
RÚT KINH NGHIỆM
Giáo án Ngữ Văn 8 Giáo Viên : Tạ Thò Hoa