Giáo án bài: ÔN DỊCH THUỐC LÁ

Tuần: 12
Tiết 45

Ngày soạn: 08/11/ 2019
Ngày dạy: /11/2019
ÔN DỊCH, THUỐC LÁ

I. Mục tiêu :
1. Kiến thức: Mối nguy hại ghê gớm của tệ nghiện thuốc lá đối với sức khỏe con người và tệ nạn
xã hội. Tác dụng của việc kết hợp phương thức biểu đạt lập luận và thuyết minh trong văn bản.
2.Kĩ năng: Đọc hiểu một văn bản nhật dụng liên quan đến vấn đề bức thiết.. tích hợp với phần tập
làm văn để viết bài thuyết minh về một vắn đề trong đời sống xã hội.
3. Thái độ:
- GDMT: Học sinh không hút thuốc lá và vận động người khác cùng thực hiện.
4. Trọng tâm kiến thức:
- Biết cách đọc –hiểu , nắm bắt các vấn đề xã hội trong một văn bản nhật dụng .
- Có thái độ quyết tâm phòng chống thuốc lá .
- Thấy được sức thuyết phục bởi sự kết hợp chặt chẽ phương thức lập luận và thuyết minh trong
văn bản
5. Năng lực hình thành:
- Năng lực chung:Tư duy sáng tạo, tự học , giải quyết vấn đề, hợp tác
- Năng lực chuyên biệt: Giao tiếp TV, thưởng thức văn học
II/ Chuẩn bị của thầy và trò:
1.Giáo viên: đddh: bảng phụ, phiếu học tập, tranh , máy chiếu…
2. Học sinh : Nội dung kiến thức ôn tập, chuẩn bị ở nhà: bài soạn
III/ Tiến trình dạy học :
1/ Ổn định lớp
2/ Kiểm tra bài cũ: ? Bao bì ni lông có những tác hại nào khi sử dụng xong ?
? Nêu những giải pháp để hạn chế?
* Đáp án: - Tác hại: (5 điểm- mỗi ý đúng 1 điểm)
+ Vứt đổ lung tung → mất mĩ quan nơi công cộng

+ Chôn vùi xuống đất → Cản trở sự phát triển của thực vật, gây xói mòn đất
+ Vứt xuống cống rãnh: Tắc cống rãnh, gây lụt lội.Muỗi phát sinh truyền dịch bệnh.
+Trôi ra sông, biển → làm chết các động vật khi nuốt phải.
+ Đốt: Khí độc thải ra chất Đi-ô-xin → Ngộ độc, khó thở, gây ung thư và dị tật bẩm sinh.
- Giải pháp: ( 5điểm - mỗi ý đúng 2.5 điểm)
+ Cần thay đổi thói quen sử dụng, không sử dụng khi không cần thiết;
+ Nói tác hại cho mọi người biết.
3/ Bài mới:


A. HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG
1. Mục tiêu: Giúp HS có sự định hướng về nội dung kiến thức bài học
2. Sản phẩm: HS trả lời được câu hỏi, có tâm thế lĩnh hội kiến thức bài học.
3. Nội dung :
GV: Ở nhà em và ở nơi em sống có ai hút thuốc lá không?
Hs: trả lời theo sự chứng kiến thực tế
GV: Theo các em hút thuốc lá có lợi hay có hại?
HS: phát biểu ý kiến cá nhân
B. HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
1. Mục tiêu: - Mối nguy hại ghê gớm của tệ nghiện thuốc lá đối với sức khỏe con người và tệ nạn
xã hội. Tác dụng của việc kết hợp phương thức biểu đạt lập luận và thuyết minh trong văn bản.
2. Sản phẩm:
- Biết cách đọc –hiểu , nắm bắt các vấn đề xã hội trong một văn bản nhật dụng .
- Có thái độ quyết tâm phòng chống thuốc lá .
- Thấy được sức thuyết phục bởi sự kết hợp chặt chẽ phương thức lập luận và thuyết minh trong
văn bản
3. Nội dung:
Đã từ lâu ở Việt Nam cũng như nhiều nước trên thế giới, nhiều người dân có thói quen hút
thuốc lá, nhiều người trở thành nghiện không bỏ được.Điều đó rất có hại cho sức khoẻ và kinh tế.
Nhiều công trình nghiên cứu khoa học đã cho thấy, hút thuốc lá là nguyên nhân gây ra nhiều căn

bệnh ung thư.Vì vậy chương trình văn 8 đã giới thiệu văn bản “Ôn dịch ,thuốc lá” - thông điệp của
văn bản là gì, chúng ta cùng đi vào bài học.
Hoạt động của thầy và trò
* Hoạt động1: Hướng dẫn học sinh đọc và tìm
hiểu chú thích
Đọc rõ ràng mạch lạc, đọc chậm từ in nghiêng, đặc
biệt câu cảm “Tôi hút tôi bị bệnh, tôi chịu”
- Đọc chú ý các chú thích 1,2,3,4,5,6,9 (đặc biệt 1
và 9).
? Em hãy nêu đôi nét về tác giả Nguyễn Khắc
Viện?
- Đây là một bài viết có giá trị về nhiều mặt. Nội
dung của bài viết được tăng thêm giá trị nhờ cách
lập luận và thuyết minh có sức hấp dẫn, sức thuyết
phục cao
Nguyễn Khắc Viện là người am hiểu nhiều lĩnh vực
khoa học tự nhiên và khoa học xã hội, đặc biệt là y
học. Ông là tấm gương tiêu biểu trong việc bảo vệ
và chăm lo sức khoẻ con người. Một trong những

Nội dung
I- Tìm hiểu chung
1. Tác giả: Nguyễn Khắc Viện là bác sĩ,
giáo sư.
2. Tác phẩm: Văn bản “Ôn dịch, thuốc
lá”được trích từ cuốn sách “Từ thuốc lá
đến ma tuý – bệnh nghiện” do nhà xuất
bản Giáo dục ấn hành năm 1992.
.
*Kiểu văn bản: Văn bản nhật dụng.

-PTBĐ: Thuyết minh
3. Nhan đề: thể hiện quan điểm, thái độ của
tác giả đối với tệ hút thuốc.
- Các thuật ngữ khoa hoc: (sgk)


cống hiến nổi bật của ông là lĩnh vực y học. Nhiều
tác phẩm của ông viết về phòng và chữa bệnh là bài
học bổ ích cho con người.
? Hãy cho biết xuất xứ của văn bản? Thể loại và
phương thức biểu đạt gì?

Em có nhận xét gì về cách dùng dấu phẩy trong
nhan đề? Cho biết ý nghĩa tên gọi của văn bản.
-Dấu phẩy nhằm nhấn mạnh sắc thái biểu cảm vừa
căm tức, vừa ghê tởm.
- Thuốc lá là một ôn dịch.
- Tỏ thái độ nguyền rủa, căm tức dịch bệnh này.
? Văn bản này được chia làm mấy phần? Nêu giới
hạn và nội dung từng phần?
- Phần 1: Từ đầu … nặng hơn cả AIDS → Nêu
vấn đề
- Phần 2: Tiếp từ “ngày trước … con đường phạm
pháp → Tác hại của hút thuốc lá .
- Phần3: Còn lại → lời kêu gọi và giải pháp
*Phát triển năng lực giải quyết vấn đề, giao
tiêp.
* Hoạt động 2: Đọc - hiểu văn bản
gv: chú ý nhấn mạnh các ý được in nghiêng
Theo tác giả thì hút thuốc lá có tác hại nghiêm

trọng như thế nào?
Đe doạ sức khoẻ và tính mạng loài người nặng
hơn AIDS.
? Tại sao khi đề cập đến ôn dịch thuốc lá tác giả
lại đối chiếu với nạn AIDS ?
(Vì AIDS là đại dịch nghiêm trọng cả thế giới
đang quan tâm – đây là căn bệnh thế kỷ chưa có
thuốc chữa trị  Nhấn mạnh sự nguy hiểm của

II/ Đọc- hiểu văn bản:
1.Tính nghiêm trọng của vấn đề:
“Ôn dịch thuốc lá đe dọa sức khỏe và tính
mạng loài người còn nặng hơn cả aids”
-> So sánh ngắn gọn chính xác, nhấn
mạnh được tác hại của thuốc lá.


thuốc lá)
? Ngoài thuốc lá em biết đại dịch nào ảnh hưởng
đến sức khỏe cộng đồng mà cả thế giới đang quan
tâm?( rác thải nhự và bao bì ni lông,....)
Kết luận ấy dựa trên cơ sở nào?
Sau mấy chục năm và hơn 5 vạn công trình khoa
học.
sự so sánh giúp ta hiểu được gì? nhận biết điều
gì?

? Mở đầu phần 2, tại sao tác giả dẫn lời của Trần
Hưng Đạo bàn về việc đánh giặc trước khi phân
tích tác hại của thuốc lá? Điều đó có tác dụng gì?

=> Nạn nghiện thuốc lá thực sự đã lan
tràn và đe doạ nghiêm trọng đến đời sống
con người và đang huỷ hoại dần con
người.
2.Tác hại của thuốc lá:

Đối với
người hút

Đối với
người xung
quanh

Đối với
XH

(Đánh giặc : là cái chết dễ nhận biết;
Thuốc lá: cái chết gặm nhấm từ từ Hàm ý là
so sánh việc chống thuốc lá với chống giặc ngoại
xâm. Nói đúng hơn: So sánh việc thuốc lá tấn công
loài người như giặc ngoại xâm đánh phá)
? Em hiểu gì về hình ảnh so sánh” tằm ăn dâu” ?
(Dâu: là con người, sức khỏe con người; tằm: thuốc
lá khói thuốc lá)

- Viêm phế
quản
- Ung thư
- Huyết áp

cao
- Tắc động
mạch

- Bị nhiễm
độc
- Đau tim
mạch
- Viêm phế
quản
- ung thư
- thai bị
nhiễm độc

- Trộm
cắp, cướp
giật
- Ma túy
- Aûnh
hưởng
ngày
công lao
động.

? Nói đến tác hại của thuốc lá là nói đến tác hại của
việc hút thuốc lá? Vậy khói thuốc lá có hại đến
những đối tượng nào? (Những người hút , mọi => Sự tàn phá ghê gớm của thuốc lá đối với
người xung quanh, xã hội ...
con người.
(Hướng dẫn HS cách ghi bảng mục 2: Tác hại

của thuốc lá.)
GV Tích hợp GDHS phòng chống thuốc lá:
Trong gia đình và nhà trường (nếu có)
? Tác giả đã chỉ ra tác hại của thuốc lá đối với
người hút(người sử dụng) như thế nào?
(Thuốc lá chứa 4000 chất độc gây hại, gây bệnh


hiểm nghèo, người hút hít vào thở ra khói thuốc thì
chất “nicôtin” làm người hút say sưa, khoan
khoáiKhô miệng đắng và hôi, ngón tay vàng 
Các chất độc thấm vào cơ thể, gây viêm phế
quản,ung thư, huyết áp cao, tắc động mạch...)
? Từ việc trình bày trên, tác giả đã giúp người
đọc thấy được tác hại của việc hút thuốc lá như thế
nào? ( Sự tàn phá ghê gớm của thuốc lá đối với cơ
thể con người )
* minh họa hình ảnh:
? Tại sao khi đề cập đến tác hại của thuốc lá đối
với những người xung quanh tác giả lại đặt giả
định: Có người bảo: Tôi hút, tôi bị bệnh, mặc tôi !”
(Người nghiện thường nói cách chây ì, từ lời
chống chế mà đưa ra những lập luận để phản bác
lời chống chế đó).
? Tác giả đã phản bác lại luận điệu sai lầm của
người hút thuốc lá như thế nào? (Hút thuốc lá là
quyền của anh ....anh làm anh chịu; chỉ ra những
tác hại của khói thuốc lá đối với những ai hít phải)
? Đối với những người hít phải khói thuốc lá thì
họ sẽ như thế nào? (Bị nhiễm độc, đau tim mạch,

thai bị nhiễm độc ....)
? Em có nhận xét gì về lời phản bác của tác giả?
Gợi ý : Cách lập luận, dẫn chứng và tình cảm?
(Lập luận chặt chẽ, dẫn chứng sinh động, tình cảm
nhiệt thành , sôi nổi  chỉ rõ tác hại đối với những
người xung quanh)
* Thảo luận:? Tại sao tác giả đưa ra số liệu để so
sánh tình hình hút thuốc lá ở nước ta với các nước
Âu Mĩ khi đưa ra kiến nghị ?
- HS thảo luận nhóm, trả lời, GV nhận xét bổ sung,
giảng: Để mọi người thấy nước ta còn quá nghèo


mà sử dụng nhiều tương đương đương với các nước
ở Âu- Mĩ là điều không thể chấp nhận
 Làm rõ tính đúng đắn của những điều được
thuyết minh ở trên  Là cơ sở cho tác giả nêu lên
lời phán xét cuối cùng)
? Hút thuốc lá không chỉ tác hại đối với người hút,
những người xung quanh mà còn ảnh hưởng như
thế nào đối với toàn xã hội ? (Trộm cắp, ma túy,
ảnh hưởng hàng ngàn ngày công lao động…)

3/ Giải pháp và lời kêu gọi
- Giải pháp: phạt nặng, tham gia nhiều
chiến dịch với khẩu hiệu “không hút thuốc”

? Để phòng chống tệ nạn nghiện hút thuốc lá, văn
bản đã đưa ra giải pháp gì ? Câu cảm thán “Nghĩ
đến mà kinh!” đặt ở cuối văn bản thay cho lời kết

gợi cho ta suy nghĩ gì ?
(Hiểu rõ tác hại của thuốc lá  Cả thế giới đang
quan tâm; những giải pháp: phạt nặng, tham gia
nhiều chiến dịch với khẩu hiệu “không hút
thuốc”…)
? Từ thực trạng trên, văn bản đưa ra lời kêu gọi gì?
(Mọi người phải đứng lên chống lại, ngăn ngừa nạn
ôn dịch này)

-Lời kêu gọi: mọi người phải đứng lên
chống lại, ngăn ngừa nạn ôn dịch này.
→ Nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

? Mục đích của lời kêu gọi trên ? (Nhằm bảo vệ sức
khỏe cộng đồng)
? Em đã làm gì khi thấy bạn mình hút thuốc lá ?
bản thân em như thế nào ?
? Văn bản “Ôn dịch thuốc lá? Giúp em cảm nhận
sâu sắc về vấn đề gì ? Có thể xếp văn bản này cùng
dạng, cùng thể loại văn bản nào?
? Văn bản “Ôn dịch thuốc lá” giúp em hiểu biết gì
về tệ nghiện thuốc lá?
- Đọc ghi nhớ (Sgk/122) giúp chúng ta có ý thức
gìn giữ sức khỏe cho cộng đồng.
III. Tổng kết:
* Năng lực hình thành: Hợp tác, phát triển năng
lực tư duy sáng tạo, thưởng thức văn học, cảm 1. Nghệ thuật:


thụ thẩm mĩ, sáng tạo, giải quyết vấn đề.

Hoạt động3: Tổng kết
-hs tổng kết nghệ thuật, rút ra ý nghĩa
* Năng lực hình thành: Phát triển năng tự học,
giao tiếp

+ Kết hợp lập luận chặt chẽ, dẫn chứng sinh
động với thuyết minh cụ thể, phân tích trên
cơ sở khoa học.
+ Sử dụng thủ pháp so sánh để thuyết minh
một cách thuyết phục một vấn đề y học liên
quan đến tệ nạn xã hội.
2. Ý nghĩa:
Với những phân tích khoa học, tác giả đã
chỉ ra tác hại của việc hút thuốc lá đối với
đời sống con người, từ đó phê phán và kêu
gọi mọi người ngăn ngừa tệ nạn hút thuốc
lá.

C. HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP
1. Mục tiêu: Củng cố kiến thứ bài học, vận dụng kiến thức vào làm bài tập
2. Sản phẩm: hs trả lời được câu hỏi và làm bài tập.
3. Nội dung :
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung
Hướng dẫn luyện tập .
III. Luyện tập:
Gv: yêu cầu hs đọc bài tập 1 và bài đọc thêm
sgk/122 để trả lời câu hỏi
Bt 1: Tìm hiểu tình trạng hút thuốc lá ở
Hs : thực hiện yêu cầu

một số người thân hoặc bạn bè quen biết.
Bt 2: hs đọc bài đọc thêm 2 và tự làm bài cá
Tìm hiểu nguyên nhân hút thuốc lá.
nhân
Bt 2: Hs tự làm
- Cảm nghĩ phải chân thực
- Không được viết quá 5 dòng.
- Chỉ ra tác dụng cảnh báo của bản tin khi nêu
lên cái chết thảm thương không phải của con
người nghèo khổ mà là con 1 tỉ phú ở Mĩ.
(NLHT: hợp tác, cảm thụ )
D. HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG, MỞ RỘNG
1. Mục tiêu: Củng cố kiến thứ bài học, vận dụng kiến thức trong thực tế
2. Sản phẩm: hs trả lời đúng các câu hỏi
3. Nội dung
3.1. Bảng ma trận kiểm tra các mức độ nhận thức :
Mức độ
Nhận biết
Thông hiểu
Vận dụng
Nội dung
(MĐ 1)
(MĐ 2)
(MĐ 3)
Tác giả
Văn bản

Nhận biết về

Liên hệ trách

Vận dụng
cao
(MĐ 4)
Mở rộng


vấn đề hút
thuốc lá hiện
nay
Nghệ thuật

nhiệm bản
thân

liên hệ đến
vấn đề

Phương thức
biểu đạt của vb

3.2. Câu hỏi củng cố.
Câu 1: Hãy kể những phong trào bảo vệ môi trường mà em biết? (HS trả lời theo cảm nhận của
mình).
Câu 2: Văn bản Ôn dịch thuốc lá có sự kết hợp chặt chẽ giữa hai phương thức tạo lập văn bản
nào?
=> Lập luận và thuyết minh
Câu 3: Để phòng chống thuốc lá chúng ta phải làm gì?
=>Cổ vũ và tin ở sự chiến thắng của chiến dịch này.
Câu 4: Trình bày hiểu biết của em về vấn đề hút thuốc lá hiện nay? (HS trả lời theo cảm nhận của

mình)
E. HĐ 5: HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ
- Chuẩn bị cho bài mới: câu ghép( tt)
+ Ôn lại khái niệm câu ghép đã học. xác định đựợc cách nối các vế câu ghép.
+ Làm thế nào để có thể sử dụng đúng các cách nối giữa các về của câu ghép?