Bài giảng Lý thuyết Bảo hiểm

Insurance


Giảng viên:. Đoàn Thị Thu Hương
-

Tốt nghiệp chuyên ngành bảo hiểm tại
Đại học tài chính – kế toán (HVTC)
năm 1989.
- Giảng viên chính của bộ môn BH.


ĐẶC ĐIỂM MÔN HỌC
• Thời lượng trên lớp 33 tiết, Kiểm tra 01 bài
• Là môn học dung lượng lớn, nhiều thuật ngữ
mới & khó hiểu
• Thi tự luận - học hiểu


Néi dung CH¬ng tr×nh
•
•
•
•

Chương 1: Tổng quan về bảo hiểm
Chương 2: Hợp đồng bảo hiểm
Chương 3: Cơ sở kỹ thuật của bảo hiểm
Chương 4: Thị trường bảo hiểm và phân phối sản
phẩm BH
• Chương 5: Pháp luật quản lý, giám sát nhà nước đối

với hoạt động kinh doanh bảo hiểm


TÀI LIỆU HỌC TẬP VÀ THAM KHẢO

1. Tài liệu học tập:
• GIÁO TRÌNH “LÝ THUYẾT BẢO HIỂM”- HVTC NXB Tài chính 2010
• Hệ thống câu hỏi và bài tập môn Lý thuyết BH- HVTC-NXB Tài chính
2017

2. Tài liệu tham khảo
• Luật kinh doanh bảo hiểm và các văn bản hướng dẫn;
• Bảo hiểm- Nguyên tắc và Thực hành -TS. David Bland – Học viện bảo
hiểm Hoàng gia Anh
• Giáo khoa quốc tế về bảo hiểm -Jérôme Yeatman – Trường Quốc gia bảo
hiểm Paris
• Các tài liệu khác: Tạp chí tài chính bảo hiểm (Bảo Việt); Thông tin Thị
trường bảo hiểm- Tái bảo hiểm (Vinare); Sigma (Swiss Re)…


Chơng 1: Tổng quan về bảo hiểm

1.1. Bảo hiểm trong quản lý rủi ro
1.2. Khái niệm bảo hiểm kinh doanh
1.3. Sự ra đời và phát triển của bảo
hiểm
1.4. Vai trò kinh tế - xã hội của bảo
hiểm
1.5. Phân loại bảo hiểm kinh doanh
1.6. Phân biệt BHXH và BHKD

1.1. B¶o hiÓm trong qu¶n
lý rñi ro
Kh¸i niÖm rñi
ro
Các loại rủi ro


Khái niệm rủi ro
Rủi ro là gì?

Rủi ro là khả năng xảy ra biến cố bất th
ờng có hậu quả thiệt hại hoặc mang lại
kết quả không nh mong đợi
c trng ca ri ro


Đac trưng cua rñi ro
Có thể xảy ra hoặc không xảy ra

BiÕn cè bÊt thêng

Chắc chắc về sự cố nhưng không chắc chắn về thời điểm

G©y thiÖt h¹i
HËu qña cña ruØ
ro

Mang l¹i kÕt qña kh«ng

nh mong ®îi


Các loai rui ro
2. Theo tác động,
ảnh hưởng
của rủi ro

3. Theo tính chất
hậu quả
của rủi ro

1. Theo
nguyên nhân

Các tiêu thuc
phân loai
rui ro
6. Theo khả
năng phát
sinh trách
nhiệm BH

4. Theo khả năng
xảy ra hậu quả
rủi ro

5. Theo nguồn
gốc phát sinh

Các loai rui ro
Theo
ngủyên nhân
Theo tác động,
ảnh hưởng

RR kh«ng quy ®îc tr¸ch nhiÖm – tù
nhiªn,
x· héi nãi chung
RR quy ®îc tr¸ch nhiÖm - cè ý,
• Rủi ro cơ
kh«ng
cèbản
ý
• Rủi ro riêng biệt

của rủi ro

Các loại
rủ
ủi ro Theo tính chất
hậu quả
của rủi ro

• Rủi ro tài chính

• Rủi ro phi tài chính

Theo khả năng

• Rủi ro đầu cơ

xảy ra hậu quả

• Rủi ro thuần túy


Rủi ro cơ bản và rủi ro riêng
biệt
- Rủi ro cơ bản: Là - Ri ro riờng bit:
những rủi ro có
L nhng ri ro gõy
khả năng gây
hu qu cỏ bit cho
hậu quả hàng
cỏ nhõn, t chc.
loạt, phạm vi ảnh
Vớ d. Mt ngụi nh
hởng rộng.
b ho hon, mt
Vớ d: Khng hong
con tu b m, mt
kinh t, chin tranh,
súng thn, ng t
mỏy bay b ri


Rñi ro tµi chÝnh vµ rñi ro phi tµi
chÝnh

Rủi ro tài chính
• Khái niệm: là loại rủi ro mà
hậu quả có thể xác định thành
tiền (một cách trực tiếp hoặc
thông qua những quy định
của pháp luật)
• Ví dụ: cháy nhà, tai nạn giao
thông làm người bị thương,
phát sinh TNBT…

Rủi ro phi tài chính
• Khái niệm: là loại rủi ro
mà hậu quả không xác
định thành tiền
• Ví dụ: bất hạnh trong cs
gđ, góa bụa, mồ côi, chán
chường, buồn bã…của các
quyết định lựa chọn nghề
nghiệp, bạn đời…


Rñi ro ®Çu c¬ vµ rñi ro
thuÇn tuý
- Rủi ro đầu cơ: Là loại rủi • - Rủi ro thuần tuý:

ro mà người chịu ảnh
hưởng của nó vừa có thể
gặp hậu quả xấu nhưng
cũng có khả năng đạt
được sự gia tăng lợi ích

Ví dụ : Khởi nghiệp kinh
doanh; sản xuất; đầu tư
cổ phiếu…

Là những rủi ro chỉ
có thể dẫn đến hậu
quả tổn thất, thiệt
hại.
• Ví dụ : Bệnh dịch,
hỏa hoạn, tai nạn,
bão, lụt, mưa đá…


Phân loại theo nguồn gốc phát sinh
-

Rủi ro có nguồn gốc tự nhiên
Rủi ro có nguồn gốc chính trị
Rủi ro có nguồn gốc từ quy luật sinh học
Rủi ro có nguồn gốc xã hội
Rủi ro có nguồn gốc kinh tế
Rủi ro có nguồn gốc môi trường pháp luật
Rủi ro có nguồn gốc từ hoạt động của con
người
- Rủi ro có nguồn gốc khác


Rủi ro có thể BH đợc
Khía cạnh kỹ thuật: rủi
ro có thể đợc bảo

hiểmđợc xác định dựa
trên sự đánh giá về:
- Mức độ rủi ro
- Nguyên nhân rủi ro
- Các nhân tố ảnh hởng


Rủi ro có thể BH đợc
=>Mức độ rủi ro: đợc xác định dựa trên
2 yếu tố cơ bản:
Xác suất rủi ro
- Biến cố chắc chắn
- Biến cố ngẫu nhiên
- Biến cố không thể xảy ra
Mức độ nghiêm trọng của hậu quả


Rñi ro cã thÓ BH ®îc
=> Nguyên nhân của rủi ro:
• Nguyên nhân không quy được trách nhiệm cụ thể: từ phía tự
nhiên (Bão, lũ lụt, sóng thần , núi lửa phun…); gắn với
hoạt động của xã hội loài người nói chung (khủng hoảng,
chiến tranh…)
• Nguyên nhân từ hành động cố ý và không cố ý của một cá
nhân, tổ chức…xác định được trách nhiệm: tai nạn gian
thông, cháy, nổ…


Nguy cơ của rủi ro
=> Nguy cơ của rủi ro (nhân tố ảnh hưởng) được chia thành 3

loại:
• Nguy cơ vật chất liên quan đến những khía cạnh vật chất
ảnh hưởng đến mức độ rủi ro. (hàn cắt kim loại ở môi trường có
chất dễ cháy, công trình xây dựng gần sông suối trong mùa lũ…)
• Nguy cơ tinh thần là trạng thái tinh thần của con người ảnh
hưởng tới mức độ rủi ro. (sơ suất, bất cẩn, chểnh mảng, …)
• Nguy cơ đạo đức (hành vi cố ý)


Rñi ro cã thÓ b¶o hiÓm®îc
• KhÝa c¹nh ph¸p lý: viÖc b¶o
hiÓm kh«ng tr¸i ph¸p luËt vµ lîi
Ých c«ng céng.


Rñi ro cã thÓ BH ®îc
=> Kết luận: một số tiêu chí xác định
• Là biến cố ngẫu nhiên: việc xảy ra rủi ro và hậu quả không phụ
thuộc vào mong muốn của NTGBH, NĐBH, NTH
(đối chiếu với sự phân loại rủi ro cơ bản và riêng biệt; rủi ro đầu
cơ và thuần túy; sự đánh giá về mức độ rủi ro, nguyên nhân,
nhân tố ảnh hưởng)
• Lượng hoá được về mặt tài chính
• Xác định được xác suất rủi ro nằm trong khoảng từ 0 đến 1 (>0,
<1)
• Có thể được bảo hiểm về mặt pháp lý


1.1.2 Phương pháp quản lý rủi ro và
bảo hiểm

Quy trình quản lý
rủi ro
Phương pháp
phòng tránh rủi ro
Phương pháp
khắc phục hậu quả
rủi ro


Quy trình quản lý rủi ro

Xây dựng hệ thống
cảnh báo rủi ro

Nhận biết, đánh giá,
định lượng rủi ro

Quytrình
trình
Quy
quảnlýlý
quản
rủiro
ro
rủi

Lựa chọn phương pháp,
công cụ đề phòng,
hạn chế &
khắc phục hậu quả

Phơng pháp quản lý rủi ro
và bảo hiểm
Quản lý rủi ro là quá trình nhận biết,
đánh giá, định lợng rủi ro từ đó xây
dựng các hệ thống cảnh báo rủi ro, tìm
kiếm lựa chọn các phơng pháp, công cụ
nhằm ngăn ngừa, hạn chế và khắc phục
hậu quả của rủi ro.


C¸c biÖn ph¸p phßng tr¸nh,
gi¶m thiÓu, kh¾c phôc hËu
qu¶ cña rñi ro

• Nhóm các biện pháp phòng tránh rủi ro
- Né tránh rủi ro
- Phòng ngừa, giảm thiểu rủi ro
• Nhóm các biện pháp khắc phục hậu quả của
rủi ro
- Chấp nhận rủi ro, tự gánh chịu
- Cứu trợ, từ thiện
- Chuyển giao rủi ro