Nghiên cứu kỹ thuật sấy nông sản thực phẩm sử dụng sóng siêu âm

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

--

NGUYỄN XUÂN QUANG

NGHIÊN CỨU KỸ THUẬT SẤY NÔNG SẢN
THỰC PHẨM SỬ DỤNG SÓNG SIÊU ÂM

Chuyên ngành: Kỹ thuật cơ khí
Mã số: 9 52 01 03

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KỸ THUẬT

HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
1. GS.TS. NGUYỄN HAY
2. PGS. TS. NGUYỄN NGỌC PHƯƠNG

TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2020


i

LỜI CAM ĐOAN
Tác giả xin cam đoan rằng công trình “Nghiên cứu kỹ thuật sấy nông sản thực phẩm sử
dụng sóng siêu âm” được trình bày trong luận án này là do chính tác giả thực hiện. Các
số liệu và kết quả có trong luận án là trung thực chưa được công trình của các tác giả
khác công bố.
Tp. HCM, năm 2020
Tác giả:

Nguyễn Xuân Quang


ii

LỜI CẢM ƠN
Trước hết, tôi xin chân thành cảm ơn Trường Đại Học Nông Lâm Tp. Hồ Chí Minh
đã tiếp nhận và tạo điều kiện cho tôi làm nghiên cứu sinh chuyên ngành Kỹ Thuật Cơ
Khí khóa 2013.
Xin gửi lời cảm ơn chân thành sâu sắc đến Thầy hướng dẫn khoa học GS. TS.
Nguyễn Hay và PGS.TS. Nguyễn Ngọc Phương, người đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ
và động viên trong suốt quá trình thực hiện luận án. Xin gửi lời cảm ơn đến toàn thể
cán bộ khoa Cơ Khí Công Nghệ đã giúp đỡ và tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá trình
nghiên cứu. Đặc biệt là Thầy PGS. TS. Nguyễn Huy Bích, Thầy PGS.TS. Lê Anh Đức,
Thầy TS. Bùi Ngọc Hùng, Thầy TS. Nguyễn Đức Khuyến đã tận tình giúp đỡ, góp ý
xây dựng cho những nội dung của luận án được hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn đến trường Đại Học Sư Phạm Kỹ Thuật Tp. Hồ Chí Minh
đã tạo điều kiện về thời gian để tôi hoàn thành công việc nghiên cứu này. Ngoài ra, gửi
lời cảm ơn đến đồng nghiệp trong khoa Cơ Khí Chế Tạo Máy và bạn bè thân hữu đã
động viên, giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu.
Cuối cùng, gửi lời cảm ơn đến gia đình đã động viên, tạo mọi điều kiện tốt nhất
cho tôi trong suốt thời gian làm nghiên cứu sinh.
Xin chân thành cảm ơn!
Tp. HCM, năm 2020
Nghiên cứu sinh

Nguyễn Xuân Quang

iii

TÓM TẮT
Luận án:

Nghiên cứu kỹ thuật sấy nông sản thực phẩm sử dụng sóng siêu âm

Nghiên cứu sinh:

Nguyễn Xuân Quang

Chuyên ngành:

Kỹ thuật cơ khí

Mã số: 9 52 01 03

Tại Việt Nam, đảng sâm là một sản phẩm trong nông nghiệp có giá trị kinh tế cao,
được sử dụng dùng làm thực phẩm và dược liệu. Rễ đảng sâm sau thu hoạch có độ ẩm
cao, vì vậy, việc làm khô nông sản này là cần thiết nhằm bảo quản trong thời gian dài.
Đảng sâm là vật liệu nhạy nhiệt. Vì thế, nhiệt độ tác nhân sấy và thời gian sấy ảnh
hưởng đến thành phần chất dinh dưỡng, dược chất và màu sắc của sản phẩm khô. Đề
tài “Nghiên cứu kỹ thuật sấy nông sản thực phẩm sử dụng sóng siêu âm” được thực
hiện trong luận án này với mục tiêu nhằm nghiên cứu ảnh hưởng của sóng siêu âm đến
quá trình sấy và chất lượng sản phẩm ứng với các chế độ sấy khác nhau với phương
pháp sấy là bơm nhiệt kết hợp với sóng siêu âm và vật liệu sấy là đảng sâm Việt Nam,
thông qua việc xây dựng mô hình toán để tính toán truyền nhiệt truyền ẩm và thực
nghiệm xác định chế độ sấy hợp lý cho đảng sâm Việt Nam.
Để đạt được mục tiêu của luận án các nội dung sau đây được triển khai nghiên cứu:
Thứ nhất, nghiên cứu thực nghiệm xác định tính chất nhiệt vật lý của đảng sâm Việt

Nam. Thứ hai, dựa vào phân tích phần tử hữu hạn và thuật toán tối ưu thiết kế bộ phận
phát sóng siêu âm hỗ trợ sấy. Thứ ba, bằng phương pháp phân tích hiện tượng vật lý,
nghiên cứu kế thừa, sử dụng lý thuyết về toán học và vật lý xây dựng mô hình toán và
điều kiện biên về truyền nhiệt truyền ẩm bên trong vật liệu sấy khi sấy có sự hỗ trợ của
sóng siêu âm; sử dụng phương pháp số giải hệ phương trình truyền nhiệt truyền ẩm xác
định nhiệt độ và độ ẩm của vật liệu trong quá trình sấy nhằm nghiên cứu động học sấy.
Thứ tư, tích hợp bộ phận phát sóng siêu âm vào một hệ thống máy sấy bơm nhiệt nhằm
nghiên cứu thực nghiệm xác định ảnh hưởng của sóng siêu âm đến động học sấy, màu
sắc, dược chất saponin và xác định chế độ sấy hợp lý cho đảng sâm Việt Nam.
Kết quả nghiên cứu được tóm tắt như sau:


iv
Nghiên cứu thực nghiệm xác định tính chất nhiệt vật lý của đảng sâm Việt Nam bao
gồm:
+ Khối lượng riêng phụ thuộc vào độ ẩm:
ρp =

1+ M
1
M
+
1620 1020

+ Độ ẩm cân bằng phụ thuộc vào hoạt độ nước và nhiệt độ:
 a 
M e =  0,120438 - 0, 0005× t a   w 
 1- a w 

0,399937+0,001958×t a

+ Nhiệt độ tăng thêm khi có sóng siêu âm lan truyền:
Δt av = 1, 006× I u - 0, 7

+ Nhiệt dung riêng và hệ số dẫn nhiệt phụ thuộc vào độ ẩm:
c p = 450, 44 + 42, 45× X
k p = 0, 0971+ 0, 0056× X

Bộ phận phát sóng siêu âm được thiết kế chế tạo có các thông số như sau: cường độ
có thể chỉnh được từ 0 kW/m2 đến 27 kW/m2, diện tích phát sóng 0,045 m2. Tần số làm
việc tại chế độ cộng hưởng là 19,927 kHz sai số so với tần số thiết kế là 0,073 kHz
(0,37%).
Xác định được phương trình khuếch tán là toán mô tả bản chất quá trình truyền nhiệt
truyền ẩm khi sấy vật liệu với sự hỗ trợ của sóng siêu âm. Trong đó, có xét đến ảnh
hưởng của sóng siêu âm đến quá trình trao đổi nhiệt ẩm giữa vật liệu sấy và tác nhân
sấy. Giải hệ phương trình truyền nhiệt truyền ẩm bằng phương pháp sai phân hữu hạn.
Kết quả sai lệch lớn nhất giữa giá trị thực nghiệm và tính toán lý thuyết là 14,5% đối
với độ ẩm trung bình và 10,2% đối với nhiệt độ trung bình.
Thực nghiệm sấy đảng sâm Việt Nam bằng phương pháp bơm nhiệt kết hợp với
sóng siêu âm tại những chế độ sấy với điều kiện tác nhân sấy: nhiệt độ 40-50 ºC, độ ẩm
15-23 %, vận tốc 0,5 m/s, cường độ siêu âm 0,0-2,2 kW/m 2; từ đó xác định sự thay đổi
màu sắc và hàm lượng saponin của đảng sâm khô so với nguyên liệu tươi là: ΔE từ 8,4-


v
12,9 và saponin tổng từ 78-95 %; và cũng từ đó xác định nhiệt độ trung bình, độ ẩm
trung bình của đảng sâm Việt Nam trong quá trình sấy; và cũng từ đó sử dụng thuật
toán PSO xác định đồng thời hệ số khuếch tán nhiệt (αt), hệ số khuếch tán ẩm (De) của
vật liệu sấy (giải pháp ERM-O). Hàm mục tiêu là để cực tiểu sai số của nhiệt độ và độ
ẩm vật liệu sấy giữa dữ liệu thực nghiệm và nghiệm của hệ phương trình truyền nhiệt

truyền ẩm trong vật liệu sấy. Mối quan hệ giữa hệ số khuếch tán nhiệt, hệ số khuếch
tán ẩm của đảng sâm Việt Nam phụ thuộc vào nhiệt độ và cường độ siêu âm như sau:
α t = 1, 014×10-7 +

1,3×10-4 × I u 6, 242×10 -6 × I u 1, 7 ×10-5 I 2u 2, 6×10-4
6,553×10 -6
- 6, 53×10 -8 × I u +
+
- 7,16×10-9 I u2
ta
t a2
ta
t a2
t a2

De = 3, 05×10-4 × e

 4286,96

212275×I u
24418,8×I u2 3710120×I u2
+2,202967×Iu +
-40,04×I 2u 
2 (273,15+t )
2
 273,15+t a

(273,15+t a )
a
 273,15+t a 




Trên cơ sở giải bài toán tối ưu đa mục tiêu xác định chế độ sấy hợp lý cho đảng sâm
Việt Nam với phương pháp sấy bơm nhiệt kết hợp với sóng siêu âm. Một khuyến nghị
chế độ sấy hợp lý cho đảng sâm Việt Nam như sau: nhiệt độ tác nhân sấy là 44 ºC, vận
tốc tác nhân sấy 0,5 m/s, độ ẩm tương đối của tác nhân sấy 18%, cường độ siêu âm là
2,1 kW/m2.


vi

SUMMARY
- Doctoral dissertation title: Study on agricultural products drying used ultrasound
- PhD Student: Nguyen Xuan Quang
- Major: Mechanical Engineering

Code: 9 52 01 03

Codonopsis javanica is an agricultural product of high economic value in Vietnam,
used for food and medicine. So, its moisture content reduction is necessary for
preservation. C. javanica is a heat-sensitive material; therefore, drying air temperature
and drying time affect the nutrient composition, herbal medicine, and the color of dried
products. “Study on agricultural products drying used ultrasound" is studied in this
thesis to research the effects of ultrasound on the drying process and quality of dried C.
javanica at different drying modes. Based on theory research and experiment, the this
work determined the suitable drying mode for C. javanica by using heat pump drying
in combination with the ultrasound.
To obtain the goals of the research, the author had to carry out the following steps:
Firstly, the experimental method is adopted to determine the thermal properties of C.

javanica. Secondly, the finite element analysis and the optimization algorithm are
proposed to determine the parameters of the ultrasound transmitter. Thirdly, analyzing
the physical phenomena, and applying mathematical and physical theories to build the
mathematical model and boundary conditions of heat and moisture transfer inside the
material with the assistance of ultrasonic waves; using computational methods to solve
these equations to determine the temperature and moisture values inside the material
during the drying process. Fourthly, integrating the ultrasonic generator into a heat
pump drying system for experimental research to find out the effects of ultrasound on
kinetics, color, saponin content, as well as the suitable drying mode with the assistance
of the ultrasound for C. javanica.
The obtained results are summarized as follows:
Experimental research to determine physical thermal properties of C. javanica:


vii
+ The density of C. javanica depends on its moisture:
ρp =

1+ M
1
M
+
1620 1020

+ The equilibrium moisture content of C. javanica depends on its water activity
and temperature:
 a 
M e =  0,120438 - 0, 0005× t a   w 
 1- a w 

0,399937+0,001958×t a

+ The temperature inside C. javanica is increased in the presence of the ultrasound:
∆tav =1,006×Iu - 0,7
+ Heat capacity and thermal conductivity of C.javanica depend on its moisture
content:
c p = 450, 44 + 42, 45× X
k p = 0, 0971+ 0, 0056× X

The ultrasound transmitter is designed and fabricated with the following
parameters: the wave intensity is adjusted in the range of 0 kW/m 2 to 27 kW/m2, and
the emitting area is 0,045 m2. Its operating frequency at the resonance mode is 19,927
kHz, which the error compared to the design frequency is 0,073 kHz (0,37%).
The diffusion equation, which is a mathematical model describing the heat and
mass transfer during ultrasound-assisted heat pump drying in the C.javanica, was
derived. Moreover, the boundary conditions of the convective heat and mass transfer at
the surface of the dried material with the support of ultrasound have been developed.
The heat and moisture transfer equations were solved by the explicit finite difference
approximation method. The biggest difference between the experiment and calculation
is 14,5% for average moisture and 10,2% for average temperature.
Experimental study at the different drying conditions: air temperature 40-50 ºC,
relative humidity 15-23 %, velocity 0,5 m/s, the ultrasound intensity 0,0-2,2 kW/m 2;
determining the effect of the ultrasound on the color of dried C. javanica and on


viii
saponin components in dried products. The results show that values of ΔE in the range
of 8,4 to 12,9 and total saponin components in the range of 78% to 95% compared with
the fresh material; determining the effects of the ultrasound on drying kinetics of C.
javanica; and using the PSO algorithm to determine simultaneously the heat diffusion

coefficient (αt), moisture diffusion coefficient (De) of the drying material (ERM-O
solution). The objective function is to minimize the errors of heat and moisture
between the empirical data and the solution of heat and moisture transfer equations in
the drying material. The relationship between αt, De, the air temperature, and the
ultrasound intensity are as follows:
α t = 1, 014×10-7 +

1,3×10-4 × I u 6, 242×10 -6 × I u 1, 7 ×10-5 I 2u 2, 6×10-4
6,553×10 -6
- 6, 53×10 -8 × I u +
+
- 7,16×10-9 I u2
ta
t a2
ta
t a2
t a2

De = 3, 05×10-4 × e

 4286,96

212275×I u
24418,8×I u2 3710120×I u2
+2,202967×Iu +
-40,04×I 2u 
2
2
 273,15+t a


 273,15+t a  (273,15+t a ) (273,15+t a )



Basing on the multiobjective optimization with the weighted sum method to determine
the suitable drying mode for C. javanica with the ultrasound-assisted heat pump drying
method. A typical drying mode for C. javanica: the air temperature is 44 ºC, the
velocity is 0,5 m/s, the humidity of air is 18%, the ultrasound intensity is 2,1 kW/m 2.


ix

MỤC LỤC
Trang
LỜI CAM ĐOAN ......................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................... ii
TÓM TẮT ..................................................................................................................... iii
SUMMARY .................................................................................................................. vi
MỤC LỤC ..................................................................................................................... ix
CÁC KÝ HIỆU ............................................................................................................ xiii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT.................................................................................... xvi
DANH MỤC CÁC HÌNH ...........................................................................................xvii
DANH MỤC CÁC BẢNG............................................................................................ xx
GIỚI THIỆU ................................................................................................................. 1
1. Sự cần thiết của vấn đề nghiên cứu ........................................................................... 1
2. Mục tiêu, đối tượng nghiên cứu ................................................................................ 2
3. Giới hạn nghiên cứu .................................................................................................. 2
4. Phương pháp nghiên cứu........................................................................................... 2
5. Nội dung nghiên cứu ................................................................................................. 2
6. Điểm mới và đóng góp của luận án .......................................................................... 3

CHƯƠNG1: TỔNG QUAN .......................................................................................... 5
1.1 Tổng quan về sấy và ảnh hưởng của các loại sóng đến quá trình
sấy nông sản ............................................................................................................ 5
1.1.1 Tổng quan về phương pháp sấy và sấy bơm nhiệt ............................................... 6
1.1.2 Sơ lược về các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm sấy và
các yếu tố ảnh hưởng đến động học quá trình sấy ............................................... 7
1.1.3 Tình hình nghiên cứu ứng dụng sấy bơm nhiệt tại Việt Nam .............................. 8
1.2 Sóng siêu âm và cơ chế hỗ trợ sấy của sóng siêu âm.............................................. 10
1.2.1 Sóng siêu âm và ứng dụng ................................................................................... 10
1.2.2 Cơ chế hỗ trợ sấy của sóng siêu âm ..................................................................... 10


x
1.3 Tình hình nghiên cứu sấy với sự hỗ trợ của sóng siêu âm trên thế giới ................. 11
1.3.1 Tình hình nghiên cứu thiết kế thiết bị phát sóng siêu âm hỗ trợ sấy ................... 11
1.3.2 Tình hình nghiên cứu ứng dụng sấy nông sản thực phẩm với sự hỗ trợ
của sóng siêu âm .................................................................................................. 19
1.4 Nghiên cứu về truyền nhiệt truyền ẩm trong vật liệu khi sấy có sự hỗ trợ
của sóng siêu……………………………………………………………………25
1.5 Tổng quan về đối tượng nghiên cứu ....................................................................... 28
1.5.1 Đảng sâm .............................................................................................................. 28
1.5.2 Sơ chế và bảo quản đảng sâm .............................................................................. 29
1.5.3 Các phương pháp sấy và thiết bị sấy nhân sâm trên thế giới…………………....29
CHƯƠNG 2: VẬT LIỆU, PHƯƠNG PHÁP VÀ NỘI DUNG NGHIÊN CỨU .......... 35
2.1 Vật liệu sấy .............................................................................................................. 35
2.2 Các phương pháp nghiên cứu .................................................................................. 35
2.2.1 Giải pháp thiết kế bộ phận phát sóng siêu âm hỗ trợ sấy..................................... 35
2.2.2 Phương pháp xác định mô hình toán truyền nhiệt truyền ẩm .............................. 37
2.2.3 Phương pháp xử lý số liệu trong nghiên cứu thực nghiệm .................................. 37
2.2.4 Phương pháp xác định độ ẩm, nhiệt độ của vật liệu sấy ...................................... 37

2.2.5 Phương pháp xác định tính chất nhiệt vật lý vật liệu sấy..................................... 38
2.2.5.1 Khối lượng riêng của vật liệu sấy ..................................................................... 38
2.2.5.2 Nhiệt dung riêng của vật liệu sấy…………………………………………......39
2.2.5.3 Hệ số dẫn nhiệt của đảng sâm ........................................................................... 40
2.2.5.4 Độ ẩm cân bằng của đảng sâm .......................................................................... 42
2.2.6 Xác định lượng nhiệt tăng thêm khi sấy vật liệu có sự hỗ trợ của
sóng siêu âm ......................................................................................................... 43
2.2.7 Phương pháp xác định các thông số liên quan đến động học sấy ........................ 44
2.2.7.1 Xác định hệ số trao đổi nhiệt, ẩm đối lưu khi có sóng siêu âm hỗ trợ sấy ....... 45
2.2.7.2 Xác định hệ số khuếch tán ẩm của vật liệu ....................................................... 45
2.2.8 Phương pháp đánh giá mô hình toán .................................................................... 50
2.2.9 Phương pháp xác định thông số và miền giá trị của các thông số ảnh


xi
hưởng đến động học sấy đảng sâm ...................................................................... 50
2.2.10 Phương pháp xác định chế độ sấy hợp lý ........................................................... 52
2.2.11 Phương pháp chọn phần mềm hỗ trợ khi nghiên cứu ........................................ 53
2.2.12 Phương pháp tối ưu hóa ..................................................................................... 53
2.3 Hệ thống máy sấy bơm nhiệt kết hợp với sóng siêu âm ......................................... 54
CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ...................................... 58
3.1 Thiết kế chế tạo bộ phận phát sóng siêu âm hỗ trợ sấy........................................... 57
3.2 Hiện tượng vật lý khi sấy có sự hỗ trợ của sóng siêu âm ....................................... 66
3.3 Mô hình toán truyền nhiệt và truyền ẩm trong đảng sâm khi sấy có sự hỗ trợ
của sóng siêu âm ..................................................................................................... 71
3.4 Giải phương trình truyền nhiệt và ẩm trong vật liệu sấy ........................................ 74
3.5 Xác định tính chất nhiệt vật lý của đảng sâm ......................................................... 80
3.5.1 Khối lượng riêng của đảng sâm ........................................................................... 80
3.5.2 Nhiệt dung riêng của đảng sâm ............................................................................ 81
3.5.3 Hệ số dẫn nhiệt của đảng sâm .............................................................................. 81

3.5.4 Độ ẩm cân bằng của đảng sâm ............................................................................. 82
3.6 Xác định lượng nhiệt tăng thêm và động học quá trình sấy đảng sâm ................... 83
3.6.1 Thực nghiệm sấy đảng sâm .................................................................................. 84
3.6.1.1 Khảo nghiệm xác định miền giá trị thông số cho các chế độ thí nghiệm ......... 85
3.6.1.2 Xác định lượng nhiệt tăng thêm khi sấy đảng sâm có sự hỗ trợ của
sóng siêu âm……………………………………………………………………87
3.6.1.3 Ảnh hưởng của sóng siêu âm đến động học quá trình sấy đảng sâm ............... 90
3.6.2 Xác định hệ số khuếch tán ẩm hệ số khuếch tán nhiệt ẩm của đảng sâm ............ 98
3.6.3 Ảnh hưởng của sóng siêu âm đến tốc độ sấy của đảng sâm ............................... 105
3.7 Đánh giá sự thay đổi màu sắc của đảng sâm khi sấy có sự hỗ trợ của sóng
siêu âm…………………………………………………………………………...108
3.8 Đánh giá chất lượng đảng sâm khi sấy có sự hỗ trợ của sóng
siêu âm…………………………………………………………………………..111
3.9 Xác định chế độ sấy hợp lý cho đảng sâm ........................................................... 115


xii
3.10 Kiểm chứng tại chế độ sấy hợp lý cho đảng sâm ............................................... 120
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.....................................................................................126
KẾT LUẬN .................................................................................................................126
KIẾN NGHỊ ................................................................................................................128
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN
QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN ..............................................................................129
TÀI LIỆU THAM KHẢO ...........................................................................................130
Phục phần 2.2.6 ...........................................................................................................141
Phục phần 2.2.7.1 ........................................................................................................143
Phục phần 2.3 ..............................................................................................................146
Phục phần 3.2 ..............................................................................................................152
Phục phần 3.5.1 ...........................................................................................................158
Phục phần 3.5.2 ...........................................................................................................162

Phục phần 3.5.3 ...........................................................................................................166
Phục phần 3.5.4 ...........................................................................................................169
Phục phần 3.6.1.2 ........................................................................................................176
Phục phần 3.6.1.3 ........................................................................................................177
Phục phần 3.6.2 ...........................................................................................................181
Phục phần 3.7 ..............................................................................................................208
Phục phần 3.8 ..............................................................................................................210
Phục phần 3.10 ............................................................................................................211


xiii
CÁC KÝ HIỆU
Ký hiệu

Ý nghĩa

Đơn vị

aw

Hoạt độ nước

cp

Nhiệt dung riêng của vật liệu ẩm

J/kg K

cs

Nhiệt dung riêng của vật liệu khô

J/kg K

cw

Nhiệt dung riêng của nước

J/kg K

De

Hệ số khuếch tán ẩm của vật liệu

m2/s

Ea

Hoạt độ năng lượng

kJ/mol

Em

Module Young của vật liệu

GPa

fu

Tần số của sóng siêu âm

kHz

fw,m

Tần số dao động của sóng âm trong vật liệu

kHz

hfg

Ẩn nhiệt hóa hơi của nước

J/kg

hm

Hệ số trao đổi ẩm đối lưu tại bề mặt

kg/m2s

ht

Hệ số trao đổi nhiệt đối lưu tại bề mặt

W/m2 K

Iu

Cường độ sóng siêu âm

kW/m2

Iu0

Cường độ sóng siêu âm tại nguồn phát

kW/m2

L

Khoảng cách từ tấm phát xạ (của bộ phận phát sóng)
đến vật liệu sấy

m
m2/s

αt

Hệ số khuếch tán nhiệt của vật liệu

αi

Hệ số mục tiêu

αa

Hệ số suy giảm năng lượng của sóng siêu âm

dB/m

kp

Hệ số dẫn nhiệt của vật liệu

W/m K

ka

Hệ số khuếch đại biên độ dao động

R2

Hệ số tương quan trong thống kê

M

Độ ẩm của vật liệu (cơ sở khô) tại thời điểm bất kỳ

kg / kg VLK

M0

Độ ẩm ban đầu của vật liệu (cơ sở khô)

kg / kg VLK

Me

Độ ẩm cân bằng của vật liệu (cơ sở khô)

kg / kg VLK


xiv
Mv

Khối lượng mol phân tử của hơi nước

kg / kmol

Ma

Khối lượng mol phân tử của không khí

kg / kmol

Mav

Độ ẩm trung bình của vật liệu (cơ sở khô)

kg / kg VLK

Mb

Độ ẩm tại biên (cơ sở khô)

kg / kg VLK

Mt

Độ ẩm tại tâm (cơ sở khô)

kg / kg VLK

MR

Độ ẩm không thứ nguyên

ms

Khối lượng của vật liệu khô

mp

Khối lượng của vật liệu ẩm (bao gồm vật liệu khô và
ẩm)

kg
kg

mt

Khối lượng của vật liệu tại thời điểm t

kg

mv,s

Khối lượng hơi nước tại bề mặt của vật liệu sấy

kg

mv,a

Khối lượng hơi nước trong TNS

kg

ma

Khối lượng TNS

kg

Nu

Hệ số Nu (Nusselt)

Sh

Hệ số Sh (Shewood)

Pu

Công suất của nguồn phát sóng siêu âm

kW

p

Áp suất

Pa

pa

Áp suất do sóng siêu âm tạo ra

Pa

Pa

Áp suất hiệu dụng do sóng siêu âm tạo ra

Pa

pv

Phân áp suất của hơi nước

Pa

Qu

Năng lượng sóng siêu âm

kJ

SR

Diện tích bộ phận phát xạ của bộ phận phát sóng siêu
âm

m2

X

Độ ẩm vật liệu (cơ sở ướt)

%

t

Nhiệt độ vật liệu

ºC

tav

Nhiệt độ trung bình của vật liệu sấy

ºC

ta

Nhiệt độ tác nhân sấy

ºC

xv
tb

Nhiệt độ tại lớp biên của vật liệu sấy

ºC

tt

Nhiệt độ tại tâm của vật liệu sấy

ºC

u

Chuyển vị của sóng siêu âm

m

va

Vận tốc tác nhân sấy

m/s

vw,a

Vận tốc truyền sóng âm trong không khí

m/s

vw,m

Vận tốc truyền sóng âm trong vật liệu

m/s

vw

Vận tốc dòng ẩm trong vật liệu

m/s

φa

Độ ẩm tác nhân sấy

%

δ

Một nửa chiều dày vật liệu sấy

m

λm

Bước sóng

m

τ

Thời gian

s

ρw

Khối lượng riêng của ẩm

kg/m3

ρp

Khối lượng riêng của vật liệu ẩm

kg/m3

ρs

Khối lượng riêng của vật liệu khô

kg/m3

ρa

Khối lượng riêng của không khí

kg/m3

ρm

Khối lượng riêng của vật liệu

kg/m3

µu

Hệ số gia tăng nhiệt độ khi có sóng siêu âm hỗ trợ sấy
vật liệu

µm

Hệ số Poisson của vật liệu

µu,a

Hệ số hấp thụ biên độ sóng siêu âm của không khí

neber/m


xvi
CÁC CHỮ VIẾT TẮT
RMSE (Root Mean Square Error), căn bậc hai sai số bình phương trung bình.
MRE (Mean Relative Percentage Error), sai số tương đối trung bình.
PSO (Particle Swarm Optimization), thuật toán tối ưu bầy đàn.

FEM (Finite Element Method), phương pháp phần tử hữu hạn.
FEA (Finite Element Analysis), phân tích phần tử hữu hạn
PZT (Piezoelectric), tinh thể dao động.
TNS, tác nhân sấy.
VLK, vật liệu khô.


xvii
DANH MỤC HÌNH
Hình 1.1: Sấy bơm nhiệt ............................................................................................... 7
Hình 1.2: Bộ phận phát sóng siêu âm hỗ trợ sấy .......................................................... 12
Hình 1.3: Ống dẫn sóng ................................................................................................ 13
Hình 1.4: Dạng dao động của ống dẫn sóng hình trụ tròn ............................................ 15
Hình 1.5: Tấm tròn bậc ................................................................................................. 16
Hình 1.6: Nứt tế vi tấm bậc chữ nhật của bộ phận phát sóng siêu âm .......................... 19
Hình 1.7: Sơ đồ thiết bị sấy đối lưu kết hợp với sóng siêu âm ..................................... 20
Hình 1.8: Sơ đồ thiết bị sấy đối lưu kết hợp với sóng siêu âm đĩa tròn. ....................... 21
Hình 1.9: Hệ thống sấy đối lưu kết hợp với sóng siêu âm ............................................ 21
Hình 1.10: Hệ thống sấy đối lưu kết hợp với sóng siêu âm .......................................... 23
Hình 1.11: Hoa, rễ của đảng sâm .................................................................................. 28
Hình 1.12: Sơ đồ thiết bị sấy đối lưu cho sâm Mỹ ....................................................... 29
Hình 1.13: Sơ đồ thiết bị sấy sâm Hàn Quốc ................................................................ 30
Hình 1.14: Hệ thống sấy bức xạ hồng ngoại ................................................................. 31
Hình 2.1: Đảng sâm tươi Việt Nam .............................................................................. 35
Hình 2.2: Lưu đồ giải pháp thiết kế bộ phận phát sóng siêu âm hỗ trợ sấy .................. 36
Hình 2.3: Thiết bị xác định thể tích vật liệu.................................................................. 39
Hình 2.4: Sơ đồ thiết bị đo nhiệt dung riêng ................................................................. 40
Hình 2.5: Sơ đồ thiết bị đo hệ số dẫn nhiệt ................................................................... 41
Hình 2.6: Que thăm đo hệ số dẫn nhiệt ......................................................................... 41
Hình 2.7: Thiết bị điều khiển nhiệt ẩm ......................................................................... 43

Hình 2.8: Thiết lập thí nghiệm xác định gia tăng nhiệt độ............................................ 44
Hình 2.9: Lưu đồ giải pháp ERM-O xác định De, αt, hm, ht .......................................... 49
Hình 2.10: Thiết bị khảo nghiệm .................................................................................. 55
Hình 3.1: Bộ phận phát sóng siêu âm hỗ trợ sấy .......................................................... 58
Hình 3.2: Thông số hình học của bộ phận phát sóng .................................................... 58
Hình 3.3: Dạng dao động của tấm tròn bậc................................................................... 59


xviii
Hình 3.4: Xác định kích thước cụm ghép nối và cụm khuếch đại ................................ 62
Hình 3.5: Xác định kích thước cụm phát xạ ................................................................. 63
Hình 3.6: Dạng dao động của đầu phát sóng ................................................................ 64
Hình 3.7: Kiểm tra bộ phận phát sóng siêu âm ứng dụng trong sấy ............................. 66
Hình 3.8: Mô hình vật lý sấy có sự hỗ trợ của sóng siêu âm ........................................ 67
Hình 3.9: Gradient áp suất trong buồng sấy.................................................................. 69
Hình 3.10: Chia điểm trong nửa tấm phẳng (nửa lát vật liệu sấy) ................................ 75
Hình 3.11: Chia điểm khoảng cách – thời gian của trường nhiệt độ và độ ẩm............. 75
Hình 3.12: Giải thuật giải bài toán truyền nhiệt truyền ẩm của vật liệu sấy ................. 79
Hình 3.13: Độ ẩm cân bằng của đảng sâm .................................................................... 83
Hình 3.14: Bố trí vật liệu trong buồng sấy .................................................................... 85
Hình 3.15: Màu sắc đảng sâm khô tại nhiệt độ TNS 28 ºC, 65 ºC ............................... 86
Hình 3.16: Bố trí thí nghiệm đo nhiệt độ tăng thêm ..................................................... 88
Hình 3.17: Nhiệt độ bên trong vật liệu sấy tại điều kiện TNS t a = 40 ºC; va = 0.5 m/s;
φa = 22 %; ‘x’, không có sóng siêu âm hỗ trợ sấy; ‘o’ có sóng siêu âm
hỗ trợ sấy .................................................................................................. 89
Hình 3.18: Gia tăng nhiệt độ của đảng sâm theo cường độ siêu âm ............................. 90
Hình 3.19: Đồ thị quá trình sấy đảng sâm tại điều kiện TNS: nhiệt độ 40ºC,
độ ẩm tương đối 20 ± 1.5 %, vận tốc 0.5 m/s, ở những mức cường độ
siêu âm khác nhau. a) đường cong sấy đảng sâm; b) đường cong nhiệt
độ sấy đảng sâm .......................................................................................... 92

Hình 3.20: Đồ thị quá trình sấy đảng sâm tại điều kiện TNS: nhiệt độ 45ºC,
độ ẩm tương đối 18 ± 1.5 %, vận tốc 0.5 m/s, ở những mức cường
độ siêu âm khác nhau. a) đường cong sấy đảng sâm; b) đường cong
nhiệt độ sấy đảng sâm ................................................................................. 93
Hình 3.21: Đồ thị quá trình sấy đảng sâm tại điều kiện TNS: nhiệt độ 50ºC,
độ ẩm tương đối 15 ± 1.5 %, vận tốc 0.5 m/s, ở những mức cường
độ siêu âm khác nhau. a) đường cong sấy đảng sâm; b) đường cong
nhiệt độ sấy đảng sâm ................................................................................. 94


xix
Hình 3.22: Thời gian sấy đảng sâm .............................................................................. 96
Hình 3.23: Lượng giảm thời gian sấy ........................................................................... 96
Hình 3.24: Đồ thị quá trình sấy đảng sâm tại nhiệt độ TNS 45 ºC, vận tốc 0.5 m/s,
độ ẩm tương tương đối 18 ± 1.5 %, cường độ siêu âm 1.8 kW/m 2.
a) đường cong sấy đảng sâm; b) đường cong nhiệt độ sấy đảng sâm…… 99
Hình 3.25: Đường cong sấy tại điều kiện thí nghiệm 1: nhiệt độ TNS 40ºC,
vận tốc 0.5 m/s, độ ẩm 20 ± 1.5 %, không có siêu âm hỗ trợ sấy………100
Hình 3.26: Hệ số khuếch tán ẩm của đảng sâm theo nhiệt độ và cường độ siêu âm,
DD, dự đoán từ phương trình hồi qui; TT tính toán từ số liệu thực nghiệm...104
Hình 3.27: Hệ số khuếch tán nhiệt của đảng sâm theo nhiệt độ và cường độ
siêu âm, (DD, dự đoán từ phương trình hồi qui;
TT, tính toán từ số liệu thực nghiệm) ...................................................... 105
Hình 3.28: Đường cong tốc độ sấy của đảng sâm tại 40ºC ........................................ 106
Hình 3.29: Đo màu đảng sâm ..................................................................................... 109
Hình 3.30: Thông số ∆E của đảng sâm theo nhiệt độ TNS và cường độ siêu âm ..... 110
Hình 3.31: Đảng sâm khô tại những chế độ sấy khác nhau ....................................... 112
Hình 3.32: Lượng saponin có trong đảng sâm khô .....................................................113
Hình 3.33: Lượng giảm thời gian sấy đảng sâm .........................................................116
Hình 3.34: Lưu đồ giải thuật xác định chế độ sấy hợp lý nhất của đảng sâm ............119

Hình 3.35: Nhiệt độ đảng sâm tại lớp biên và tâm: tại chế độ sấy: t a = 44 ± 0,1 ºC,
φa = 18 ± 1,5 %, va = 0,5 ± 0,2 m/s, fu= 20 ± 0,073 kHz, Iu = 2,1 kW/m2 ...121
Hình 3.36: Độ ẩm đảng sâm tại lớp biên và tâm: tại chế độ sấy: t a = 44 ± 0,1 ºC,
φa = 18 %, va = 0,5 ± 0,2 m/s, fu= 20 ± 0,073 kHz, Iu = 2,1 kW/m2 ............122
Hình 3.37: Độ ẩm và nhiệt độ của đảng sâm tại chế độ sấy hợp lý: a, đường cong
nhiệt độ sấy đảng sâm; b, đường cong sấy đảng sâm tại chế độ sấy:
ta = 44 ± 0,1 ºC, va = 0,5 ± 0,2 m/s, φa = 18 ± 1,5 % fu= 20 ± 0,073 kHz,
Iu = 2,1 kW/m2...............................................................................................123


xx
DANH MỤC BẢNG
Bảng 1.1: Thông số hình học của bộ phận phát xạ dạng tròn bậc ................................ 17
Bảng 3.1: Tần số dao động của tấm tròn bậc ................................................................ 59
Bảng 3.2: Thông số vật liệu của bộ phận phát sóng siêu âm hỗ trợ sấy...................... . 61
Bảng 3.3: Thông số hình học của bộ phận phát sóng siêu âm hỗ trợ sấy ..................... 61
Bảng 3.4: Thuộc tính dao động của bộ phận phát sóng siêu âm hỗ trợ sấy .................. 65
Bảng 3.5: Khối lượng riêng của đảng sâm theo độ ẩm ................................................. 80
Bảng 3.6: Nhiệt dung riêng của đảng sâm theo độ ẩm ................................................. 81
Bảng 3.7: Hệ số dẫn nhiệt của đảng sâm theo độ ẩm.................................................... 82
Bảng 3.8: Sai lệch nhiệt độ bên trong đảng sâm ........................................................... 89
Bảng 3.9: Các mức và khoảng biến thiên các thông số trong thiết kế thí nghiệm ........ 91
Bảng 3.10: Thời gian sấy đảng sâm tại những chế độ sấy khác nhau........................... 95
Bảng 3.11: Thông số De, αt, hm, ht của đảng sâm .......................................................... 98
Bảng 3.12: Giá trị De và chỉ số MRE về độ ẩm của đảng sâm ...................................101
Bảng 3.13: Hệ số D0 và Ea của đảng sâm....................................................................102
Bảng 3.14: Tốc độ giảm ẩm trung bình và lượng tăng tốc độ giảm ẩm của
đảng sâm...................................................................................................107
Bảng 3.15: Thông số (Pr) màu sắc của đảng sâm khô ................................................110
Bảng 3.16: Kết quả thử nghiệm thành phần saponin có trong sản phẩm

đảng sâm ……………………………...................................................... 113
Bảng 3.17: Thông số kiểm tra tại chế độ sấy hợp lý ...................................................120


1

GIỚI THIỆU
1. Sự cần thiết của vấn đề nghiên cứu
Việt Nam là nước có nền nông nghiệp phát triển, sản phẩm trong nông nghiệp rất
đa dạng và có sản lượng lớn. Trong đó, nông sản cao cấp nói chung và cây dược liệu
nói riêng có sản lượng ngày càng tăng. Theo định hướng phát triển của Bộ Y Tế Việt
Nam về cây dược liệu Việt Nam giai đoạn từ năm 2015 đến năm 2030 là bảo tồn phát
triển 70% cây dược liệu Việt Nam và 80% sử dụng cây thuốc Việt Nam, năm 2030 tiến
tới xuất khẩu sản phẩm từ cây dược liệu. Do vậy, đi đôi với việc nghiên cứu phát triển
canh tác, vấn đề làm khô để bảo quản và tồn trữ các sản phẩm sau thu hoạch cây dược
liệu là cần thiết nhằm ổn định nguồn nguyên liệu dùng làm thực phẩm và điều chế
dược liệu phục vụ đời sống con người.
Sấy là giải pháp thường được áp dụng nhất để làm khô nông sản thực phẩm. Quá
trình sấy là quá trình tách ẩm ra khỏi vật liệu, liên quan đến quá trình truyền nhiệt
truyền ẩm bên trong vật liệu, từ đó ảnh hưởng đến động học quá trình sấy và cũng từ
đó ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm.
Chi phí sản xuất và chất lượng là những vấn đề cần quan tâm khi làm khô vì liên
quan đến hiệu quả kinh tế cho một nông sản thực phẩm, nhưng đối với cây dược liệu
thì vấn đề chất lượng cần phải đặt lên hàng đầu vì giá trị của nó là những vi lượng quý
hiếm còn bảo tồn trong sản phẩm khô. Phương pháp sấy ảnh hưởng rất nhiều đến chất
lượng sản phẩm khô [1]. Do đó, nghiên cứu phương pháp sấy nhằm duy trì vi lượng
quý hiếm có trong sản phẩm cây dược liệu là công việc được các nhà khoa học trong và
ngoài nước tập trung giải quyết.
Sấy có sự hỗ trợ của sóng siêu âm được xếp vào nhóm kỹ thuật sấy kết hợp, được
giới thiệu là một giải pháp hiệu quả để cải thiện tốc độ sấy ở điều kiện nhiệt độ sấy

thấp [2]. Một số kết quả nghiên cứu trên thế giới về sóng siêu âm hỗ trợ sấy trên các
nông sản khác nhau đã so sánh giữa sấy có sự hỗ trợ của sóng siêu âm và không có sự
hỗ trợ của sóng siêu âm thì phương pháp sấy có sự hỗ trợ của sóng siêu âm có khả
năng chất lượng sản phẩm sấy cao hơn [3-5]. Điều này cho thấy rằng, sóng siêu âm hỗ


2
trợ sấy có thể áp dụng để sấy các nông sản nhạy với nhiệt đặc biệt là các sản phẩm của
cây dược liệu. Tuy vậy, áp dụng với qui mô lớn vẫn còn hạn chế do thiết bị phát sóng
siêu âm hỗ trợ sấy và do sự suy giảm năng lượng của sóng siêu âm trong môi trường
không khí (tác nhân sấy). Đồng thời, hiệu quả tách ẩm khi có sóng siêu âm hỗ trợ sấy
phụ thuộc vào loại vật liệu và điều kiện tác nhân sấy [2].
Với ưu điểm về thời gian sấy giảm và chất lượng sản phẩm sấy cao khi sấy có sự hỗ
trợ của sóng siêu âm, ngoài ra, nghiên cứu sấy nông sản thực phẩm có sự hỗ trợ của
sóng siêu âm ở Việt Nam vẫn còn ít, đồng thời, việc nghiên cứu xác định phương pháp
sấy hợp lý cho các sản phẩm của cây dược liệu trong bối cảnh hiện tại ở Việt Nam
đang cần được thực hiện. Do vậy, đề tài “Nghiên cứu kỹ thuật sấy nông sản thực phẩm
sử dụng sóng siêu âm” được thực hiện trong luận án này là cần thiết.
2. Mục tiêu, đối tượng nghiên cứu
Nghiên cứu ảnh hưởng của sóng siêu âm đến quá trình sấy và chất lượng sản phẩm
ứng với các chế độ sấy khác nhau với phương pháp sấy là bơm nhiệt kết hợp với sóng
siêu âm và vật liệu sấy là đảng sâm Việt Nam đại diện cho dòng sản phẩm cao cấp
trong nông nghiệp dùng làm thực phẩm và dược liệu, thông qua việc xây dựng mô hình
toán để tính toán truyền nhiệt truyền ẩm và thực nghiệm xác định chế độ sấy hợp lý
cho đảng sâm Việt Nam.
3. Giới hạn nghiên cứu
Nghiên cứu cơ chế hỗ trợ sấy của sóng siêu âm kết hợp sấy bơm nhiệt qui mô nhỏ
với khối lượng một mẻ sấy là 0,2 kg.
Hiệu quả kinh tế - kỹ thuật là phần giới hạn của nghiên cứu.
4. Phương pháp nghiên cứu

Phương pháp nghiên cứu chung của luận án là nghiên cứu lý thuyết và thực nghiệm
kiểm chứng.
5. Nội dung nghiên cứu
Để giải quyết mục tiêu của luận án các nội dụng sau đây được triển khai nghiên cứu:
- Nghiên cứu tổng quan về sấy; nghiên cứu tổng quan về sóng siêu âm hỗ trợ sấy bao
gồm cơ chế hỗ trợ sấy của sóng siêu âm, thiết bị phát sóng siêu âm hỗ trợ sấy và ứng


3
dụng sóng siêu âm trong sấy nông sản thực phẩm; khảo sát đối tượng nghiên cứu và
tình hình làm khô đối tượng nghiên cứu.
- Xác định phương pháp nghiên cứu và phương tiện nghiên cứu phục vụ cho việc
nghiên cứu lý thuyết, nghiên cứu thực nghiệm.
- Trên cơ sở các phương pháp phương tiện nghiên cứu đã được xác định từ đó chế tạo
thiết bị và thực nghiệm xác định tính chất nhiệt vật lý của vật liệu sấy; từ đó chế tạo
thiết bị phát sóng siêu âm hỗ trợ sấy bao gồm: bộ phận phát sóng siêu âm (phần cơ) và
nguồn cung cấp (phần điện); và cũng từ đó chế tạo máy sấy bơm nhiệt kết hợp với sóng
siêu âm; vận hành thử nghiệm kiểm tra tính ổn định và đo kiểm các thông số kỹ thuật
của máy sấy.
- Xây dựng mô hình vật lý sấy vật liệu có sự hỗ trợ của sóng siêu âm; mô phỏng phân
tích hiện tượng vật lý khi có sóng siêu âm lan truyền trong tác nhân sấy (dòng không
khí trong buồng sấy) và quanh vật liệu sấy; xác định mô hình toán mô tả truyền nhiệt
truyền ẩm của vật liệu sấy trong dòng không khí khi có sóng siêu âm lan truyền; giải
bài toán truyền nhiệt truyền ẩm từ đó xác định nhiệt độ trung bình, độ ẩm trung bình
của vật liệu sấy theo thời gian; viết chương trình theo thuật toán giải bài toán truyền
nhiệt truyền ẩm nhằm xác định động học quá trình sấy.
- Thực nghiệm sấy đảng sâm Việt Nam bằng phương pháp bơm nhiệt kết hợp với sóng
siêu âm ở những chế độ sấy khác nhau; xác định sự giảm ẩm và thay đổi nhiệt độ của
đảng sâm trong quá trình sấy; xác định ảnh hưởng của sóng siêu âm đến động học quá
trình sấy đảng sâm; xác định ảnh hưởng của sóng siêu âm đến sự thay đổi màu sắc của

đảng sâm và hàm lượng saponin có trong đảng sâm.
- Xác định chế độ sấy hợp lý cho đảng sâm Việt Nam với phương pháp sấy bơm nhiệt
kết hợp với sóng siêu âm; kiểm chứng kết quả nghiên cứu lý thuyết so với kết quả thực
nghiệm sấy đảng sâm Việt Nam bằng phương pháp bơm nhiệt kết hợp với sóng siêu
âm tại chế độ sấy hợp lý.
6. Điểm mới và đóng góp của luận án
Kết quả đạt được của luận án này có 4 điểm mới về ý nghĩa khoa học và thực tiễn:
- Đã xác định được tính chất nhiệt vật lý của đảng sâm Việt Nam bao gồm bao gồm:


4
khối lượng riêng, nhiệt dung riêng, hệ số dẫn nhiệt, độ ẩm cân bằng và lượng nhiệt tăng
thêm khi có sóng siêu âm lan truyền.
- Xây dựng được giải pháp xác định thông số hình học của bộ phận phát sóng siêu âm
hỗ trợ sấy, đó là, dựa vào phân tích phần tử hữu hạn (FEA) và thuật toán tối ưu PSO.
Kết quả sai lệch giữa tần số hoạt động và tần số cộng hưởng (tần số dao động riêng)
của bộ phận phát sóng siêu âm đã chế tạo là 0,37%, như vậy, giải pháp này có thể áp
vào trong thực tiễn.
- Xác định mô hình toán mô tả bản chất quá trình truyền nhiệt truyền ẩm khi sấy vật
liệu với sự hỗ trợ của sóng siêu âm; đề xuất sử dụng thuật toán PSO để xác định đồng
thời hệ số khuếch tán nhiệt (αt), hệ số khuếch tán ẩm (De) của vật liệu sấy (giải pháp
ERM-O). Từ số liệu các tiêu chí đánh giá mô hình toán cho thấy, giải pháp ERM-O có
độ chính xác chấp nhận được và có thể áp dụng thực tiễn (sai số tương đối trung bình
giữa kết quả tính toán và thực nghiệm nhỏ hơn 10% và sai số ít hơn so với phương
pháp mà các công trình nghiên cứu tương tự đã áp dụng để xác định D e), giảm thiểu
được số lượng thí nghiệm đáng kể khi xác định các thông số có trong mô hình toán
truyền nhiệt truyền ẩm.
- Xác định được phương pháp sấy bơm nhiệt kết hợp với sóng siêu âm là phương pháp
sấy hợp lý, hữu ích cho đảng sâm Việt Nam nhằm duy trì màu sắc và dược chất
saponin trong sản phẩm sấy (kết quả khảo nghiệm cho thấy, sai lệch màu sắc ∆E từ 8,4

đến 12,9, hàm lượng saponin còn duy trì từ 78-95 % so với nguyên liệu tươi). Đóng
góp thêm thông tin cho nghiên cứu về sấy nông sản thực phẩm sử dụng sóng siêu âm.