Một số giải pháp tài chính nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp may Việt Nam : Luận văn thạc sĩ

BO. GIAO DUC
. VAO DAO TAO
.
A

'

'

'

'·

~

A,

'

TRUONG D~I HOC KINH TE TP.HO CHI MINH
LE AI auoc

.

.A

,r

?

,.

'

~

,.

.A

MOT SO GIAI PHAP TAl CHINH NHAM
NANG
.
?

.A

?

,.!'

?

CAO HIEU
QUA SAN XUAT KINH DOANH CUA
•
DOANH NGHIEP
. MAY VIET
. NAM

- Chuyen nganh: Tai chinh - Luu thong tien t~ va tin dgng

r BQ GIAO DlJC VA 8~0 TA.O

- Ma s6: 5.02.09

TRUONG £>H KINH TE TP.HCM

THUVI:¢N

r/ A~J)L;,
(

A

""

-

,.('

LUAN VAN THAC SI KINH TE

NGUOI Hu'ONG DAN KHOA HOC : TS.LE THJ LANH

TP.HO CHI MINH- Thang 10/2004


MlJCLl)C
~

?

MODAU .................................................................................................................. 01
Cm.10NG 1
?

,

"

~

,..

,...

?

?

,..,

C(j SO LY LU.t}NVE NANG CAO Hmu QUA SANXUAT KINHDOANH
?

-'

A

~

.

CUA CAC DOANH NGHmP MAY M.t}C ..................................................... 04
1.1 T6ng quan v~ doanh nghi~p may ................................................................... 04

1.1.1 Khtii nifm vl doanh nghifp ....................................................................... 04
1.1.2 Khai nifm vi doanh nghifp nglmh may ................................................... 04
1.1.3 Bijc diim,Phiin lo{li cac doanh nghifp nganh may ................................. 04

1.1.3.1 D(ic diim cua ngimh may ................................................................. 04
1.1.3.2 Phan lot;ti doanh nghi~p may ........................................................... 04
1.1.4 Vai tro ciia cac doanh nghifp may trong nln kinh tl xii hqi Vift Nam. 06

1.1. 4.1 Vai tro kin{~,. te'...................................................................................... 06
1.1.4.1 Vai tro xii h()i ..................................................................................... 07
1.2 T6ng quan v~ hi~u qua san xua't kinh doanh ................................................ 08

, . nziJm
.... ve~h'"
. .
az
ZIJU qua san xua"''tk'm hdoan h .......................................... .. 08
121Kh
?

?

1.2.2 Banh giti hifU qua san xuiit kinh doanh .................................................. 08

1.2.2.1 Phan tich cdc ty srf tid chinh ............................................................ 09
1.2.2.2 Phu(fflg phdp phan tfch tizi chinh Dupont. ..................................... 15
1.2.2.3 Phan tich

hi~u

qud sit d¥ng lao d()ng . ............................................ 17

1.2.3 Nhilng nhiin tff tac dqng dtn hifU qua san xuiit kinh doanh ciia doanh
nghifp ................................................................................................................... 20
CHU'0NG2
,...

'

"

?

?

,....,

Tm)'C TR~NG HO~T DQNG VA HI~U QUA SAN XUAT KINH DOANH
?

A

v

A

CUA DOANH NGHI~P MAY M~C VIETNAM ............................................. 22


2.1 Moi trtiong anh htidng de'n ho~t d()ng ciia cac doanh nghi~p ................... 22
2.1.1 Moi trztung vimo ........................................................................................ 22

2.1.1.1 Tznh h'inh chinh trj va lwJ_t phap cua

Vi~t

Nam ............................. 22

2.1.1.2 Tznh h'inh kinh te' cua Vi~t Nam ....................................................... 23
2.1.1.1 Tznh hznh phat triin khoa hQC kJ thwJ_t cong ngh~ ....................... 25
2.1.2 Moi trlldng vi mo ........................................................................................ 26

2.1.2.1 Khach himg, thj truilng trong va ngoai nude ................................ 26
2.1.2.2 Cdc nha cung ci{p nguJn life cho nganh may ................................ 32
2.1.2.3 Hoq,t dqng cua cdc C(/ quan qudn ly Nha nude ............................. 36
2.2 Thtfc tr~ng ho~t d()ng ciia cac doanh nghi~p may trong thoi gian qua ... 37
2.2.1 Cd ciiu doanh nghi?p may Vi?t Nam ........................................................ 37

2.2.1.1 C(f c{{u theo·~ung lanh thd cua doanh nghi~p d~t may ................ 37
2.2.1.2 C(f cltu theo thanh phdn kinh te'....................................................... 37
2.2.2 Thl/c trlJng ho~J-t dl)ng san xui{t kinh doanh cda cac doanh nghi?p
nganh may Vi?t Nam ................................................................................ 38

2.2.2.1 Th!fc trq,ng dap ring nhu cdu cua thj truilng ngimh may ............ 39

2.2.2.2 ·c(/ che' hoq,t dqng va mo'i quan h~ giila cdc doanh nghi~p trong
cung nganh ......................................................................................... 42
2.2.2.3 Th!fc trq,ng lao dqng va tdn [u{fflg nganh may ............................ 43
2.2.2.4 Th!fc trq,ng trang bj va sit d1:f-ng may moe thie't bj ..................; ... .45
2.2.2.5 Hoq,t dqng marketing cua cdc doanh

nghi~p

may ....................... 46

2.2.3 Thl/c trlJng hi?u qua hOlJ( dl)ng san xu{{t kinh doanh cda cac doanh .... 47

2.2.3.1 Th!fc trq,ng huy dqng va sit d1:f-ng vdn cua doanh nghi~p may .. 47


2.2.3.2 Thf!c tr{lng cong nr; va kha niing thanh todn ............................... 48
2.2.3.3 Thf!c tr{lng gid thanh san phdm .................................................... .49
2.2.3.4 Thf!c tr{lng hi¢u qua cua ho9t dqng san xuai kinh doanh .......... 50
2.2.3.5 Thf!c tr{lng h{ln ng{lch xuat khdu vao EU va My ......................... 52

KET LU!N CHVdNG 2 .......................................................................................... 55
Cm.1dNG3
A

A-'

?

-'

'

-'

~

A

A

?

?

MQT SO GIAI PHAP TAl CHINH NHAM NANG CAO HIJ::U QUA SAN
~

?

-'

A

XUAT KINH DOANH CUA CAC DOANH NGHI:t:::P MAY ........................... 57
3.1 Nhi~m VQ. va M"Qc tieu ciia nganh may Vi~t Nam de'n nam 2010 .............. 57

3.1.1

Nhi~m v~

cua nganh may

Vi~t Nam

trong thUi gian tUi ......................... 57

3.1.2 M~c tieu cua nganh may Vi~t Nam den niim 2010 .................................. 59
3.2 Cac giai phap tai chinh nh~m nang cao hi~u qua san xua't kinh doanh ciia

cac doanh nghi~p nganh may Vi~t Nam ......................................................... 59
3.2.1 Giiii phap tai chfnh tit Chfnh phu, b9 nganh co lien quan .................... 59

3.2.1.1 Cdc cd che' chinh sdch d[ tiing tdc phdt triln ngimh may .......... 59
3.1.2.2 Thue'VATva thue' thu nhqp doanh nghi¢p .................................... 61
3.1.2.3 Cai tie'n cong tdc phan bd quota vao thj tntang EU va My ........ 62
3.1.2.4 Mqt so' chinh sdch khdc .................................................................... 64
3.2.2 Giiii phap tai chfnh tit Hi~p h9i d~t may (VITAS) va Tifng Cong ty d?t may
Vi~t

Nam (VINATEX) ......................................................................................... 64

3.2.3 Giiii phap tai chinh thu9c blm than cac doanh

nghi~p

may ................... 65

KET LU!N CHVdNG 3 ......................................................................................... 67

KET LU AN CHUNG ............................................................................................ 69

?

~

_K

A

~

'-

-

DANH MlJC BANG SO Lieu, BIEU DO, HINH VE
Trang

A. Bang sfi Ii~u
1. Bang 2.1 Cac chi tieu kinh te' va phat tri€n Vi<%t Nam cac nam

24

2. Bang 2.2 Thu nh~p blnh quan dffu nguoi cao nha't, tha'p nha't nam 2001-2002 24
3. Bang 2.3 Ty trQng GDP cac ngftnh Nang Lam Ngtt, Cong nghit$p xay dt!ng, dich

VI)

25

4. Bang 2.4 Kim ng~ch xua't khffu d<%t may cac nam

29

5. Bang 2.5 Kim ngeJ.ch xua't khffu hang d<%t may vao cac th~ truong chinh

32

6. Bang 2.6 Phan b6 doanh nghi<%p d<%t may ca nuoc

38

7. Bang 2.7 Bang th6ng ke doanh thu

41

8. Bang 2.8 Nguyen gia tai san c6 djnh

46

9. Bang 2.9 Ty sua't lqi nhu~n/doanh thu

50

10. Bang 2.10 Ty sua't lqi nhu~n/v6n kinh doanh

51

11. Bang 2.11 Ty

s6 doanh thu/ tai san c6 djnh

51

12. Bang 2.12 Sua't sinh lOi v6n chti sa huu nam 2003

52

13. Bang 3.1 Cac m1,1c tieu c6 tinh djnh luqng ctia nganh may de'n nam 2010

59

B. Biiu d6
1. Bi€u d6 1 Kim ngqch xua't khffu hang d<%t may vao cac thj tnrong chinh

32

2. Bi~u d6 phan b6 doanh nghi<%p d<%t may ca nuoc

38

C.H'mh ve
1. H1nh 1.1 Quan h<% h6 tu'dng giii'a cac ty

s6 tai chinh theo h<% th6ng Dupont

2. H1nh 1.2 H<% th6ng Dupont - Phffn giai thich ty

s6 sinh lOi t6ng tai san c6

16
17


- 1?

,;:

MODAU
1. Tfnh ca'p thie't cua d~ tai
May m~c la nganh kinh te' thie't ye'u d6i voi doi s6ng con nguoi va da t6n t~i
ra"t la u trong lich su nhan lo~i.
N~n kinh te' -van hmi- xa h9i ngay cang phat tri~n, nhu c~u d6i voi san ph§'m

may m~c cua ~on ngu'oi ciing ngay cang da d~ng, cang gia tang v~ s6luqng, chfft
luqng, chung lo~i va mftu rna. Vl v~y, nganh may m~c co ra"t nhi~u co h9i d~ phat
tri~n ca chi~u sau lftn chi~u r<)ng.

Nganh may m~c chie'm m9t vi tri quan trQng trong giai do~n cong nghi~p hoa,
hi~n d~i hoa dfft nu'oc, nhfft la t~i cac nu'oc dang phat tri~n. la nganh dong gop kha

IOn ngu6n thu cho ngan sach Nha nu'oc.

Tu thang 711995

Vi~t

Nam chinh thuc la thanh vien ASEAN,

Vi~t

Nam tham

gia AFTA, thljc hi~n 19 trlnh ca:t giam thue' quan (CEPT), .....
T~i vong dam phan Uruguay nam 1987 cua WTO, Hi~p djnh v~ hang d~t­

may (ATC) duqc ky ke't qui djnh chuang trlnh nhfft th~ hoa cac san ph§'m d~t - may
vao h~ th6ng thu'ong m~i da bien va se thljc hi~n
sqi (MFA) da t6n t~i su6t 40 nam. Nhu v~y,

tu 111/2005 thay the' hi~p dinh da

tu 11112005 cac nuoc thu<)c WTO se

khong bi h~n che' v~ h~n ng~ch nh~p kh§'u hang d~t may vao thi tru'ong EU va My.
Trung Qu6c va An £>9 la thanh vien WTO va Ia hai cuong qu6c xua"t kh§'u
hang d~t may cua the' gioi. Theo nh~n dinh ·cua WTO, khi che' d<) h~n ng~ch duqc
bai bo, Trung Qu6c va An £>9 d~ dang chie'm linh thi tru'ong d~t may The' gioi,
trong d6 thi ph~n ciia Trung Qu6c se tang tU' 16% len 50% va An £>9

tu 4% len

15% (ngu6n: WTO ling h9 bai bo h~n ng~ch hang d~t may-tha 3 ngay 511012004,

T(lp chi kinh te' Vi~t Nam va the' gidi - trg 1.). Khi Vi~t Nam chua phai Ia thanh

vi en ciia WTO thl vftn phai chiu h~n ng~ch nh~p kh§'u vao thi tru'ong EU va My,
do do chung ta phai c~nh tranh gay ga:t voi cac nu'oc trong khu vljc va tren the' gioi
v~: gia, h~n ng~ch, chfft luqng, thai gian giao hang, trach nhi~m xa h9i v.v ....

- 2-

Tntoc nhfi'ng thu?n lqi va kho khan do, cac doanh

nghi~p

nganh may

Vi~t

Nam cftn ph:H co nhfi'ng ghli phap d6ng bQ, phil hqp; trong do: cac giai phap v€ tai
chinh dong vai tro quan trQng trong

vi~c

nang cao

hi~u

qua

ho~t

d()ng san xua't

kinh doanh, tren co sd do nang cao lqi the' c~nh tranh cua doanh nghi~p may m~c
Vi~t Nam trong thoi

ky hQi nh?p khu Vl;l'C va the' giOi.

2. Mt;tc dich cua d~ tai nghH~n cuu
Dl;l'a vao cac ly thuye't, ly lu?n khoa hQC v€ hi~u qua san xua"t kinh doanh, v€
anh hu'dng cua nhan to' tai chinh de'n hi~u qua san xua't kinh doanh, tac gia t?p
trung pharr tich nhfi'ng va'n d€ v€ tai chinh co anh hu'dng sa u sa:c de'n hi~u qua san
xua't kinh doanh cua cac doanh nghi~p may m~c. Tren co sCi d6 du'a ra nhung giai
phap tai chinh nh~m Qll;l'c hi~n vi~c nang cao hi~u qua cua cac doanh nghi~p may,
tang nang ll;l'C

C~nh

tranh CUa cac doanh

nghi~p,

thl;l'c

hi~n

thanh cong cac ml,IC tieu

d~ ra trong chie'n lu'qc phat trign nganh may giai do~n 2000-2010 da duqc Chinh

phil phe

duy~t.

3. Do1 tuQ'ng nghien cuu
Lu?n van t?p trung nghien cuu ly lu?n v€ hi~u qua san xua"t kinh doanh; nghien

CUll thl;l'c tr~ng ho~t d()ng, hi~u qua san xua"t kinh doanh cua cac doanh nghi~p may
dign hlnh cua Vi~t Nam; d~ xua't nhung giai phap tai chinh thUQC ph~m vi quan ly'
di€u hanh cua cac co quan thu()c Chinh phil, Hi~p hQi d~t may Vi~t Nam (VITAS),
T6ng cong ty d~t may Vi~t Nam (VINATEX) va cua doanh nghi~p, nh~m khong
ngung nang cao hi~u qua san xua't kinh doanh cua cac doanh nghi~p may m~c.

4.

Ph~m

vi nghien cuu

- V€ khong gian: lu?n van d~ c?p de'n ho~t d()ng cua Vitas, Vinatex va mQt so'
doanh nghi~p may dign hlnh cua trung u'ong va dia phu'ong dong tren dia ban
Thanh Pho' H6 Chi Minh va mQt so' dia phu'ong khac.


- 3-

- V~ thai gian: Lu~n van nghien cuu tinh hlnh ho~t dquan tu nam 2000 de'n nam 2003.

5. Phuo'ng phap nghien cuu
Trong qua trlnh thlfc hit$n d~ t~d, tac gia sil' d1,mg phu'dng phap duy v~t bit$n
chung, duy v~t ijch sil', ke't hqp phu'dng phap thO'ng ke, phu'dng phap so sanh d€
nghien cuu, pharr tich lam r5 nhii'ng va"n d~ d~t ra.

6. Nhung dong gop cd ban cua lu~n van
Lu~n van trlnh bay va pharr tich cac va"n d~ ly lu~n thie't thlfc thUQC ph~m vi

hit$u qua san xua"t kinh doanh cua cac doanh nghit$p may m~c, nhfi'ng nhan tO' tai
chinh anh hu'dng m~nh me de'n hit$u qua san xua"t kinh doanh cua doanh nghit$p.
Tren cd sd thlfc tr~ng ho~t d9ng va hit$u qua san xua"t kinh doanh cua m. doanh nghit$p may m~c di€n hlnh trong thai gian qua, tac gia neu ra nhfi'ng t6n t~i
dn kh~c ph1:1c va d~ ra cac giai phap tai chinh nhilm khong ngung nang cao hit$u
qua san xua"t kinh doanh cua cac doanh nghit$p may m~c.


- 4-

CmJONG1
CO sd LY LU!N vE NANG CAO HlitU QUA SAN XUAT KINH DOANH
?

,

"

OJ

CUA CAC DOANH NG~P MAY M~C
1.1 T6ng quan v~ doanh nghi~p may
1.1.1 Khai nifm

vi doanh nghifp

Theo di~u 3, khmin 1, lu?t doanh nghi<%p du'qc Qu6c h9i mtoc C<)ng hoa xa
h9i chu nghia Vi<%t Nam khoa X thong qua ngay 12-6-1999 nhu' sau: Doanh nghi<%p

Ia t6 chuc kinh te' c6 ten rieng, c6 tai san, c6 tn,I sd giao dich 6n dinh, duqc dang

leY kinh doanh theo quy dinh CUa phap lu?t nham m1,1c dich thl,l'c hi<%n cac ho(_l.t d<)ng
kinh doanh.

1.1.2 Khai nifm

vi doanh nghifp ngiuzh may

Doanh nghi<%p may Ia doanh nghi<%p san xua't ra nhfi'ng san phffm trang ph1,1c,
chu ye'u la qu~n ao CaC lo(_l.i phl,lC Vl,l nhU C~U V~ m~c CUa nguoi tieu dung trong xa
h<)i. Vi<%c san xua't san phffm khong nhfi'ng phl,lC Vl,l cho nhu c~ u trong nuoc rna con
xua't khffu theo nhu c~u cua thi truong the' gioi.

1.1.3 Bijc diim, Phan lo(li cac doanh nghi~p nganh may

1.1.3.1 Dif,c diim cua ngimh may
- SO'luqng cong nhan trl,l'c tie'p san xua't kha dong, c6 trlnh d9 van hoa khong cao
va ph~n IOn xua't than til' nong thon.
- Chi phi d~u tu' may m6c thie't bi khong cao, trlnh d9 may m6c thie't bi tl,l' d9ng
hoa chua ph6 bie'n, ph~n Ion thao tac san xua't cua nguoi lao d<)ng trl,l'c tie'p la ban
tl,l' d9ng.
- Giai quye't vi<%c lam cho s6Iuqng IOn lao d9ng chua c6 vi<%c lam.
- Gop ph~n vao vi<%c chuy~n dich kinh te', giam ty trQng cua nganh nong nghi<%p
va tang ty trQng nganh cong nghi<%p trong GDP.
- G6p ph~n md r9ng cac do thi v<% tinh va thl,l'c hi<%n do thi hoa nong thon.

1.1.3.2 Phan lo(ti doanh

nghi~p

may

a. Phan lo(}i thea hznh thric siJ hctu


- 5-

Doanh nghi~p may t6n t£;li CJ h~u he't cac th~tnh ph~n kinh te' rna Bang ta da
xac d!nh trong van ki~n dq.i h<)i IX: Kinh te' Nha mtoc; kinh te' t~p th~; kinh te' ca
th~. ti~u chu; kinh te' tu' bantu' nhan; kinh te' tu' ban Nha nuoc; kinh te' c6 v6n d~u

tu' nuoc ngoai.

b. Phan lot;zi theo quy rna sdn xua't.
Tht,tc te' (J nu'oc ta, cac doanh nghi~p may t6n tq.i (J ta't ca cac qui mo san xua't:
doanh nghi~p qui mo IOn, c6 hang cht,Ic ·ngan lao d<)ng va so' v6n de'n hang ngan ty
d6ng; doanh nghi~p qui mo vua va nho, c6 tu vai tram de'n vai ngan lao d9ng; va
cling c6 cd sCJ san xua't voi qui m6 h<) gia dlnh, c6 tu vai lao d<)ng de'n v~ti tram lao
d9ng.

c. Phan lot;zi theo tht mt;znh cua titng doanh nghi~p
M6i doanh nghi~p c6 m<)t the' mq.nh v€ m~t hang chu lt,tc, g6m: san phffm
Jacket; hang d~t kim, hang d~t thoi, qu~n, ao ..... The' mq.nh v€ thi tru'ong nhu:
trong nu'oc, xua't khffu (Bong Au, EU, My, Nh~t.. .).
d. Phan lot;zi theo tinh chat sdn xutft

Nganh may t6n tq.i hai hlnh thuc san xua't d6 la san xua't gia cong va san xua't
mua nguyen li~u ban thanh phffm.
Hlnh thuc gia cong la hlnh thuc rna trong d6 khach hang giao toan bQ (hay
h~u he't) nguyen phv li~u, tai li~u ky thu~t, m~u rna cho doanh nghi~p, doanh

nghi~p chi vi~c t6 chuc san xua't d~ giao hang cho khach hang va doanh nghi~p chi

hudng doanh thu tu ti~n cong (CM -Cost of making). Hlnh thuc nay kha ph6 bie'n
trong cac doanh nghi~p may xua't khffu.
Hlnh thuc san xua't 'mua nguyen li~u. ban thanh phffm': Ia hlnh thuc rna
doanh nghi~p tht,tc hi~n chi ti€n mua nguyen li~u chinh, v~t li~u phv d~ tht,tc hi~n
san xua't ra san phffm, sau d6 san phffm du'qc ban trt,tc tie'p cho khach hang ho~c
ngu'oi tieu dung trong va ngoai nuoc.
San xua't theo hlnh thuc gia cong c6 hi~u qua, doanh thu va rui ro tha'p hdn
san xua't theo hlnh thuc mua nguyen li~u ban thanh phffm, tuy nhien vi~c san xua't


- 6-

theo hlnh thuc gia c6ng se kh6ng mang hi<%u qua kinh te" xa hmua nguyen li<%u, ban thfmh phiim.

1.1.4 Vai tro cua cdc doanh nghifp may trong n€n kinh tt xii hl)i Vift Nam

1.1.4.1 Vai tro kinh te'
BC;ti hnhi<%m
vi~c

Vl,l

trung tam". Trong thl,l'c ti€n, nganh may da gop phfin quan trQng trong

thl,l'c hi<%n nNhi€u nam gfin day, kim ngqch xu~t khfiu d<%t may dC;tt r~t cao trong cac

nganh kinh te" (dung thu hai sau dfiu khi). Di€u do kh~ng dinh nganh may la mtrong nhii'ng nganh xu~t khfiu chu ll,l'c cua ca mtoc.
Nganh may da hlnh thanh va phat tri€n c3 nhi€u dia phu'ong tren ca nu'oc
(khoang 80%

s6 tinh

thanh co doanh nghi<%p may c6ng nghi<%p), m
s6 htqng

IOn

lao dQng d6i du' trong n6ng nghi<%p n6ng th6n du'QC thu hut vao lam vi<%c tqi cac
doanh nghi<%p may, gop phfin chuy€n dich co c~u kinh te" theo hu'ong dfiy mqnh
c6ng nghi~p hoa, giam ty 1<% lao d<)ng trong n6ng nghi<%p, tang ty trQng gia tri san
xu~t c6ng nghi<%p. Nganh may phat tri€n se tlluc dfiy cac nganh dich v1,1 va thu'ong

mqi phat tri€n nh§.m dap ling nhu cfiu ngay cang cao cua nganh may.
Nganh may ciing thu hut du'qc nhi€u v6n dfiu tu' trong va ngoai nu'oc. Voi lqi
.the' lao d<)ng Vi<%t Nam cfin cu, chiu kho, tay ngh€ kha, gia lao d.Qng tu'ong d6i n~,
m6i tru'ong dfiu tu' thu~n lqi, co che" chinh sach cua Nha nu'oc va chinh quy€n diC;t
phu'ong thong thoang, nganh may Vi<%t Nam cung nhu' nhi€u nu'oc dang phat tri€n,
da thu hut m<)t lu'qng v6n kha IOn tu cac nha dfiu tu' trong va ngoai mroc, kern theo
do Ia tie"p c~n c6ng ngh~ san xu~t va c6ng ngh<% quan ly hi~n dqi cua cac nu'oc
phat tri€n. San phfim may Vi<%t Nam da xu~t khiiu di nhi€u nu'oc tren the" gioi (hon
29 nu'oc- ngu6n: Phr;Lm Thi Thu Ha, Trdn Thu Huang, thang 212004, "Nganh c6ng
nghi<%p du'oi sue ep h

s6 trd

ngqi va giai phap", tr;Lp chi nghien cau

kinh te' so' 309 -trang 26) trong d6 EU, My, Nh~t la nhii'ng thi tru'ong Ion. Voi ty
trQng kim ngqch xu~t khfiu cua nganh may trong t6ng kim ngqch xu~t khfiu cua


- 7-

qu6c gia ngay cang cao, gop phftn thuc d~y kinh t€ phat tri€n, gia tang kha nang
h9i nh?p khu vttc va the' gioi, kh~ng dinh vai tro, vi tri cua Vi<$t Nam tren tntong

qu6c t€.

1.1.4.2 Vai tro xii hqi
Vi<$t Nam la nu'oc nong nghi<$p, c6 dan so' vao lot;ti dong dan, voi so' lao d9ng
trong nong thon, nong nghi<$p chie'm da so' voi muc thu nh?p tha"p, lao d9ng du' thua
nhi~u, hang nam c6 gfrn 1 tri<$u ngu'oi gia nh?p lttc lu'qng lao d9ng. Tinh de'n thang

7/2003 dan

s6 nu'oc ta c6 khoang 80.782.000 nguoi, trong d6: 25,39% d th~mh thi;

74.61% d nong thon; nam gidi chie'm 49,17%; nii' gidi chie'm 50,83%; 42.128.343
ngu'oi trong d9 tu6i lao d9ng, tang 1,85 so voi 117/2002; c6 59% nguoi lao d9ng
lam vi<$c trong nh6m nganh nong-lam-ngu' nghi<$p, nh6m nganh cong nghi<$p va
xay dl;tng thu hut 16,4% ngu'oi lao d9ng, con lt;ti 24,6% lao d9ng lam vi<$c trong IInh
vttc dich Vl;l. SO' lao d9ng nam 2003 tang so voi nam 2002 la 765.217 ngu'oi .(ngu6n:

baa nguai lao d9ng ngay 111112003).
Nganh may tt;to them nhi~u vi<$c lam, giai quye't phfrn IOn

s6 lao d9ng tha"t

nghi<$p (theo ke't qua di~u tra thang 7/2003, ty 1<$ tha"t nghi<$p cua lttc lu'qng lao
dQng trong dQ tu6i lao dQng d khu V\fC thanh thi Ia 5,78%; giam 0,23%

SO

VOi nam

2002, rieng thfft nghi<$p trong ll;tc lu'qng lao d9ng nii' chie'n 7,22%, cao hon ty 1<$
chung la 1,44% va tang 0,37% so voi nam 2002; vung c6 ty 1<$ tha"t nghi<$p cao nhfft
la khu vttc thanh thi thu9c d6ng b~ng song H6ng 6,37%, Bong nam B9 6,08% ).
Theo bao cao cua nganh d<$t- may, hi<$n nay so' lao d9ng cua nganh khoang 2 tri<$u
ngu'oi, trong d6 nganh may chie'm hon 75%, 25%

s6 lao d9ng con lt;ti lam trong

nganh d<$t.
Nganh may g6p phftn dam bao an ninh tr?t ttt xa h9i, thttc hi<$n xoa d6i giam
ngheo, nang cao thu nh?p cho nhi~u d6i tu'qng dan cu', giam

s6 lao d9ng tha"t

nghi<$p. Nong thon la noi c6 nhi~u lao d9ng doi du', vl trong thl;tc t€ ty 1<$ tang dan

s6 d nong thon kha cao so voi thanh thi, dfft dai san xua"t nong nghi<$p ngay cang
thu hyp do tlnh trt;tng do thi hoa nong thon, vi<$c ap dl;lng khoa hQC ky thu?t tbam

- 8-

canh, ap dt;mg co gioi hoa, di<%n khi hoa san xua't n6ng nghi<%p ngay cang tang.
Trong thoi gian qua, s6 lao d<)ng d cac dia phu'ong san xua't n6ng nghi<%p da dich
chuy€n vao cac di~ phu'ong c6 the" m~nh san xua't c6ng nghi<%p, trong d6 nganh
may la noi thu hut nhi€u lao d<)ng nha't.

1.2

T6ng quan v~ hi~u qua san xua't kinh doanh

1.2.1 Khai nifm vi hifU qua san xuilt kinh doanh
Hi<%u qua san xua't kinh doanh Ia ph~m tn) kinh te" phan anh trlnh d9 quan ly
va sll' d\}ng cac ngu6n h,tc cua doanh nghi<%p d€ d~t du'qc nhung ke"t qua cao nha't
trong san xua't kinh doanh voi chi phi tha'p nha't. Hi<%u qua san xua't kinh doanh
kh6ng chi Ia thu'oc do trlnh d9 t6 chile quan ly san xua't kinh doanh rna con la va'n
d€ s6ng con cua doanh nghil$p, d~c bil$t Ia doanh nghil$p ho~t d<)ng trong n€n kinh
te" thi tru'ong nhu' hi<%n nay, voi d~c di€m Ia c6 sl;t' c~nh tranh gay giit kh6ng chi giua
cac doanh nghi<%p thUQC n<)i bQ n~n kinh te" rna COn la S\1' C~nh tranh giua c;;l.c doanh
nghi<%p cua nhung qu6c gia khac nhau.
B€ xac dinh hi<%u qua, nguoi ta thu'ong so sanh giua ke"t qua huu ich cu6i cling
d~t du'QC VOi lu'qng chi phi Xa h<)i bora, hay

SO

sanh giua dffu vao va dffu ra. Thu'OC

do cua hi<%u qua la sl;t' tie"t ki<%m m<)t each hqp ly chi phi lao d<)ng xa h9i va tieu

chu5n cua hi<%u qua la vi<%c t6i da hoa ke"t qua ho~c t6i thi€u hoa chi phi dl;t'a tren
di€u ki<%n ngu6n tai ll;t'c s~n c6.
Hi<%u qua san xua't kinh doanh xet tren ph~m vi n€n kinh te" xa h<)i, phai theo
quan di€m toan di<%n v~ kh6ng gian va thoi gian, v~ s6 lu'qng va cha't lu'qng trong
m<)t m6i quan h<% voi hi<%u qua chung cua toan h9 n~n kinh te" qu6c dan.
Bi€u hi<%n t~p trung nha't cua hi<%u qua la lqi nhu~n. Lqi nhu~n la m<)t trong
nhung chi tieu quan trQng va co ban cua ffiQi doanh nghi<%p. Thong qua lqi nhu~n
d€ danh gia hi<%u qua san xua't kinh doanh cua doanh nghi<%p.

1.2.2 Danh gia hifU qua san xu{{t kinh doanh

1.2.2.1 Ph/in tfch cdc
a. Cdc

ry

ry so' tai chinh

so' thanh khodn


- 9-

C6 hai ty s6 thanh khmln quan trQng nha't Ia ty s6 thanh khoan hit%n thoi va ty
s6 thanh tmin nhanh.

Ty so' thanh toan hi~n thoi

a. I

Ty sfS nay du'qc xac dinh b~ng cong thuc:

Rc=

Tai san h.tu d{)ng va dffu tu' nga:n h?n
(1.1)
Cac khoan n<;l ng~n h?n

Ty s6 nay cho tha'y doanh nghit%p c6 bao nhieu tai san c6 th€ chuy€n d6i
thanh ti6n d€ dam bao thanh toan cac khoan n<;l nga:n h<;1n. Do d6 n6 do htong kha
nang tra nq cua doanh nghit%p. Hay, ell' m{)t d6ng nq se du'qc dam bao b~ng bao
nhi6u d6ng v6n htu d{)ng.
Khi ty s6 nay giam, chung to kha nang tra nq cua doanh nghit%p giam va cfing
Ia da'u hit%u bao tru'oc nhung kh6 khan tai chinh ti6m tang.

Khi ty s6 thanh toan hit%n thoi c6 gia tri cao cho tha'y doanh nghit%p c6 kha
nang thanh khoan cao. Tuy nhien khi ty s6 nay qua cao, thl c6 nghia la doanh
nghit%p da dfiu tu' qua nhi6u vao tai san lu'u d{)ng hay, don gian Ia vit%c quan

tri tai

san lu'u d()ng cua doanh nghit%p khong hit%u qua bdi c6 qua nhi6u ti6n m~t nhan r8i
hay c6 qua nhi6u nq phai doi v.v ... Do d6, c6 th€ lam giam lqi nhu?n cua doanh
nghit%p.
Trong tru'ong hqp hang hoa t6n kho cua doanh nghit%p thUQC lo?i kh6 ban thl
doanh nghit%p kh6 chuy€n chung thanh ti6n tt% d€ tra nq, do v?y ty s6 nay phan anh
k.hong chinh xac. Bdi v?y, cffn phai quan tam toi ty s6 thanh toan nhanh.

a.2

Ty so' thanh toan nhanh

Ty s6 thanh toan nhanh du'qc tinh b~ng cong thuc:
Tai san lu'u d{)ng- hang hoa t6n kho

Rq = - - - - - - - - - - - Cac khoan n<;l nga:n h?n

(1.2)


- 10-

Ty s6 nay da lot;1i bo ye'u t6 hang t6n kho, vl v~y tai san hru d()ng con cac
ye'u t6: ti~n m?t, ti~n gll'i ngan hang, cac khoan dffu tu' tai chinh ng~n ht;1n, cac
khoan phai thu, va tai san lu'u d()ng khac.
Ty s6 nay phan anh tu'dng d6i chinh xac kha nang thanh toan nhanh cua
doanh nghi~p.
BS danh gia ty s6 thanh khoan cao hay thffp, cffn thie't phai so sanh voi ty s6 ·
trung blnh cua nganh, ct6ng thai ciing

co thS so sanh giua cac k.Y hot;1t d()ng cua

doanh nghi~p dS danh gia slf bie'n d()ng ty s6 nay t6t hay khong t6t.

b. Cdc

b. I

ry s6 hog,t dqng

Ty so' vong quay hcmg t6n kho

Ty s6 nay do htong muc doanh s6 ban lien quan de'n muc d() t6n kho cua cac
lot;1i hang hoa thanh ph~m, nguyen ph1;1li~u. Ty s6 nay duqc tinh theo cong thuc:
Doanh thu thuffn

(1.3)

Hang boa t6n kho
- Doanh thu thuffn la doanh s6 cua toan b() hang hoa tieu th1;1 trong ky, khong phan
bi~t da thu ti~n hay chua, trir di phffn boa h6ng chie't khffu, giam gia hay hang ban

hi tra It;1i.
- Hang hoa t6n kho bao g6m toan b() nguyen v~ t li~u, san ph~m dd dang, thanh
ph~m, hang hoa. Gia tq nay duqc tinh trung blnh trong

k.Y tu'dng ling cua doanh thu.

Ne'u gia tri cua ty s6 nay thffp chung to cac lot;1i hang hoa t6n kho qua cao so
voi doanh s6 ban, hi~u qua sll' d1;1ng v6n lu'u d()ng khong cao.

Ky thu tiin bznh quan
Ky thu ti~n blnh quan Ia

b.2

s6 ngay blnh quan rna m()t d6ng hang boa ban ra

duqc thu h6i, n6 duqc tinh theo cong thuc nhu sau:

Ky thu ti~n blnh quan =

Cac khoan phai thu
Doanh thu blnh quan m()t ngay

(1.4a)


- 11-

Cong tlic (1.4a) c6 th€ vie"t each khac :

Ky thu ti€n blnh quan

=

Cac khmin phai thu x 360

(1.4b)

Doanh thu thuffn
- Cac khoan phai thu Ia nhfi'ng hoa ddn ban hang chua thu ti€n c6 th€ Ia hang ban
tra ch~m, hang ban chiu hay ban rna chua thu ti€n, cac khoan t~m ling chua thanh
toan, cac khoan tra tntoc cho ngu'oi ban· ...
Ty

s6 ky thu ti€n blnh quan tha'p, chli'ng to doanh nghi~p it bi dQng v6n trong

khau thanh toan, cong tac thu h6i cong nkhi danh gia ty

t6t, sli' dt,mg v6n c6

hi~u qua. Tuy nhien

s6 nay cfing cffn xet tinh thoi Vl;l, chie"n lu'QC md r<)ng thi phffn CUa

doanh nghi~p.
b.3 Hi¢u qua sii d~Jng tid san cff dinh
Ty

s6

n~y do luang

nghi~p. Cong

muc doanh thu thuffn tren tai san c6 dinh cua doanh

thuc tinh ty s6 nay nhu' sau:

Hi~u qua sli' dl;lng tai san

Doanh thu thuftn

c6 dinh =

(1.5)

Gia tq tai san c6 dinh

Gia tq tai san
gia

c6 dinh Ia gia tri thuffn cua cac

lo~i tai san c6 dinh tinh theo

tri ghi tren s6 sach ke' toari (thu' gia), tuc.Ia nguye'n gia cua tai san c6 dinh kha'u

tru phftn hao mon tai san

c6 dinh c<)ng d6n de'n thoi di€m tinh. Hay d6 la gia tq

con lc;ti cua tai san c6 dinh.
Ty

s6 nay cao, phan anh tlnh hlnh hoc;tt d<)ng cua Cong ty t6t, da tc;to ra muc

doanh thu thuffn cao so voi gia tri tai san c6 dinh va ngu'QC h;ti. Mi:j.t khac, ty

s6 con

phan anh kha nang sli' dl;lng hii'u hi~u tai san cac loc;ti.
b.4 Hi¢u qua sii d(Jng toim bq tili san
Ty

s6 nay cho tha'y

hi~u qua sli' dl;lng toan b<) cac loc;ti tai san cua doanh

nghi~p, hoi:j.c m<)t d6ng v6n dffu tu' vao doanh nghi~p da dem lc;ti bao nhieu d6ng

doanh thu. Cong thuc cua

tY s6 nay nhu' sau:


- 12-

Hi~u

qua sii' dl,lng toan b9

t~ti

san =

Doanh thu thuftn

(1.6)

T6ng tfli san c6
- T6ng tai san c6 Ia to~m b9 gia

t:ri t~d san cua doanh nghi~p bao g6m ca tai san c6

dinh va tai san htu d9ng t~i thoi di~m tfnh toan, trong d6 gia tri tai san c6 dinh tfnh
theo gia tri con l~i, tUc la nguyen gia tni di lfiy ke' kha'u hao.
Ty s6 nay cao so voi blnh quan nganh hay so voi ky tntoc cua doanh nghi~p,
chung to doanh nghi~p sii' dl,lng t6ng tai san c6 hi~u qua.

c. Cdc

ry so' vi don can nq

Chung ta bie't ding don can nq lam gia tang ti€m nang t~o ra lqi nhu~n va
d6ng thoi n6 ciing lam tang rui ro cho cac chu sd huu. BC1i khi s6 nq cang nhi€u thl
kha nang vo nq cua doanh nghi~p cang cao. Ty srf nay c6

y nghla quan tr<;mg

khong chi d6i voi doanh nghi~p rna con d6i vOi chu nq va cong chung dftu tu'.
- Chu nq nhln vao ty s6 nq/v6n d~ quye't dinh c6 nen tie'p t1,1c cho vay hay khong.
- Doanh nghi~p c6 nhi€u nq vay nhu'ng c6 ty sua't lqi nhu~n cao hdn Uii vay thl
doanh 'nghi~p du'qc lqi va ngu'qc l~i.
- Trong thoi ky kinh te' suy thoai, doanh nghi~p sii' d1,1ng nhi€u nq vay se c6 nguy
cd

vo n
vay se c6 cd h9i phat tri~n nhanh hdn.
Nh6m cac

tY s6 v€ don can nq g6m c6 ba ty s6 :

c. I Ty sff nr; tren tiii san

Ty s6 nq la ty s6 giua t6ng s6 nq tren t6ng tai san c6 cua doanh nghi~p

Ro=

T6ng s6 nq

(1.7)

T6ng tai san c6
- T6ng s6 nq bao g6m toan b9 cac khoan nq ng~n h~n va dai h~n t~i thoi di~m l~p
bao cao tai chfnh. Cac khoan nq ng~n hq.n bao g6m cac khoan phai tra, cac hoa
ddn mua hang phai thanh toan, cac khoan nq lu'dng, nq thue', nq ti€n di~n, nu'oc,


- 13-

bao hi~m v.v ... cck khoan n<;I d~li h9n Ia nhfi'ng khoan n9 c6 thai h9n tra n<;Ilon hdn
1 nam nhu' n9 vay dai h~n, tr:li phie'u, kY phie'u, gi- Ty s6 nay giup doanh nghi~p quye't dinh vay them ti~n khi
nghi~p nho hdn

c.2

t:Y s6 nay ciia doanh

t:Y s6 blnh quan ciia nganh hay thtp hdn kY truoc.

Ty sff n(/ tren von c6 phdn

Ty

s6 nay phan anh ty trQng n9 vay va v6n chii sCi hfi'u. Cong thuc nhu' sau:

Ty

s6 n<;I tren v6n c6 phftn =

T6ng

s6 n<;l

(1.8)

T6ng v6n c6 phftn
Ty

s6 nay cang cao thl nli ro

v~ m~t tai chinh ciia doanh nghi~p cang IOn.

Doanh nghi~p c6 th~ phan tich them nq dai h~n h~n tren t6ng v6n c6 phftn d~ thty
du'qc mile d9 tai trq b~ng v6n vay thu'ong xuyen.

c.3

Ty sd ttfng tid sdn tren von c6 phdn

Ty

s6 nay phan anh ty trQng v6n chii sCi hfi'u trong t6ng tai san ciia doanh

nghi~p. Cong thuc ty

s6 nay nhu' sau:

T6ng tai san tren v6n c6 phftn =

T6ng tai san c6

(1.9)

T6ng v6n c6 phftn
Ne'u ty

s6 t6ng tai san tren v6n c6 phftn cang cao thl riii ro

v~ m~t tai chinh

ciia doanh nghi~p cang Ion. Lqi nhu~n lam ra phftn Ion dung d~ tra Hii vay.

c.4 Khd nang thanh todn !iii vay
Chi phi tra 1ai vay la khoan chi tu'dng d6i 6n dinh va c6 th~ tinh toan tru'oc.
Khoan ti~n rna doanh nghi~p dung d~ tra lai vay Ia thu nh~p tru'oc thue' va tra Iai:
Ty 1~ nay cho bie't kha nang thanh toan lai vay b~ng thu nh~p tru'oc thue' ciia
doanh nghi~p. Cong thuc ciia ty

s6 nay nhu' sau:

EBIT

RET= ---------------Chi phi tra lai vay

( 1.1 0)

- 14-

- Thu nh~p tntoc thue' va tnl Hii vay (EBIT) phan anh s6 ti€n rna doanh nghi<%p c6
th~ su dt;~ng d~ tra Hii vay. Ne'u khoan ti€n nay qua nho hay c6 gia tq am(-) thl

doanh nghi<$p kh6 c6 th~ tra duqc Hii.
- Lai vay bao g6m: Hii vay ngan h:~m, trung h?n, dai h?n va ti€n Hii cua cac hlnh
thuc vay mu'qn khac nhu' trai phie'u, IcY phie'u.
- Ty s6 nay cao doanh nghi<%p se yen tam trong vi<$c tra Hii vay va dam bao c6 lqi
nhu~n

cao Va ngu'QC l?i.

d. Cdc

ry

so' lqi nhw7.n

Lqi nhu~n la ffil;IC tieu cua doanh nghi<%p va d6ng thai ciing la h<% qua cua cac
quye't dinh quan tq, th~ hi<%n ke't qua kinh doanh cua doanh nghi<%p. Cac ty s6 v€
lqi nhu~n do lu'ong m6i quan h<% giii'a lqi nhu~n thuffn d6i voi doanh thu thuffn, t6ng
tai san c6 va v6n sd hii'u cua doanh nghi<%p. Nh6m nay c6 ba
d. I

tY s6.

Ty s6 lqi nhwJ_n thucln tren doanh thu

Ty s6 nay phan anh cu m<)t d6ng doanh thu thuffn thl c6 bao nhieu d6ng lqi
nhu~n. Cong thuc ty s6 nay nhu' sau:

Rp=

Lqi nhu~n thuffn

(1.11)

Doanh thu thuffn
Lqi nhu~n thuffn la lqi nhu~n sau khi tru ta't ca cac chi phi va n<)p thue' thu
nh~p

doanh nghi<$p.
Ty s6 Rp cang cao thl hi<%u qua cua doanh nghi<$p cang IOn va nguqc l?i. Tuy

nhien trong nganh may gia cong, cffn xem xet chi tie't v€ thlfc tr?ng doanh thu cua
doanh nghi<$p d~ c6 danh gia chinh xac hdn.
d.2

Ty sdlqi nhwJ_n thucln tren t6ng tai san

Chi tieu lqi nhu~n thuffn tren t6ng tai san do luang kha nang sinh loi cua m<)t
d6ng v6n dffu tu' vao doanh nghi<%p. Ty s6 nay duqc tinh theo cong thuc nhu' sau:
Lqi nhu~n thuffn
(1.12)

T6ng tai san c6

- 15-

Ty

srS nay cang cao thl kha nang sinh IOi cua v6n dffu tu' vao doanh nghi<$p

cang IOn. Hi<$u qua sii' dt,mg v6n cang cao.
d.3 Ty so' l(li nhut7-n treri von c6 phdn
Ty

srS nay do htong lqi nhu~n tren v6n dffu tu cua cac chu so hii'u. Cong thuc

duqc thie't l~p nhu sau:
Lqinhu~nthuffn

(1.13)

V6n c6 phffn
Cac nha dffu tu ra't quan tam de'n ty

srS nay cua doanh nghi<$p, boi day la kha

nang thu nh~p rna h9 c6 th~ nh~n duqc ne'u h9 quye't dinh dffu tu v6n vao doanh
nghi<$p. £)~ danh gia chinh xac ty

srS nay, cffn phai so sanh voi blnh quan nganh va

tY srS IcY trttoc cua doanh nghi<$p .
1.2.2.2 Phurmg phdp phan tfch tcli chfnh Dupont

Phuong phap phan tich Dupont cho tha'y m6i quan h<$ h6 tu'ong giii'a cac ty

srS

tai chinh, phuong phap nay duqc nhi6u doanh nghi<$p o My ap dt,mg.
a.Mo'i quan h¢ tuang tdc cua tY sd [f!i nhut7-n thudn tren tdng tid san
Cong thuc ( 1.12) duqc vie't l~i nhtt sau:
Lqinhu~nthuffn

Doanh thu thuffn

Doanh thu thuffn
x------T6ng tai san c6

Lqi nhu~n thuffn
(1.14)
T6ng tai san c6

Phuong trlnh (1.14) cho tha'y m6i quan h<$ tuong tac giii'a ldoanh thu (1.11), hi<$u qua sii' dt,mg toan b9 tai san (1.6) va ty
tren t6ng tai san (1.12). Cong thuc (1.14) va hlnh 1.1 cho tha'y

srS lqi

nhu~n thuffn

tY s6 lqi nhu~n tren

t6ng tai san (RT) phl,l thu()c vao hai ye'u tfS:
-

Thu nh~p cua doanh nghi<$p tren m9t d6ng doanh thu Ia bao nhieu.

-

M9t d6ng tai san thl t~o ra dttqc bao nhieu d6ng doanh thu.

St! phan tich nay cho phep xac djnh chinh xac ngu6n

grSc lam giam l
cua doanh nghi<$p, ho~c la do doanh thu ban hang khong du IOn d€ t~o ra lqi


- 16-

nhu?n, hoi;ic do l<;ii nhu?n thufrn tren m6i d6ng doanh thu qua tha'p. Tren cd sd d6
nha qmln ly se c6 bit$n phap phil h<;ip d€ tang l<;ii nhu?n nhu': dffy m'.J.nh tieu th1,1,
hoi;ic tie't kit$m chi phi.

b.Mo'i quan h? tucJng tdc cua

ry so' lt;Ji nhut!-n thwin tren von cfl phdn.

C6ng thuc (1.13) du'<;ic vie't 1'.1-i nhu' sau:
L<;ii nhu~n thufrn
X

Doanh thu thufrn

(1.15)

X

T6ng tai san c6

Nhu' v?y (RE) ph1,1 thu<)c vao ty

s6

VO'n c6 phfrn

l<;ii nhu?n thufrn tren doanh thu thufrn

(1.11), hit$u qua sii' d1,1ng toan bQ tai san (1.6) va don can ncan eli vao mo'i quan ht$ tu'dng tac nay d€ c6 quye't dinh h<;ip ly trong vit$c nang cao
ty so'l<;ii nhu?n thufrn tren v6n sd hii'u.

a. MO'i quan h~ h6
tu'dng gii.i'a cac ty sO'

b. MO'i lien h~ gii.i'a lqi nhu~n
thuftn voi toan bQ vO'n va vO'n
c6 phftn cua doanh nghi~p.

L<;li nhu~n thuftn
Doanh thu thuftn

Doanh thu thufin

-®--

T6ng tai san c6
Lqi

Lqi nhu~n thuftn
T6ng tai san c6

k!>-

T6ng tai san c6
VO'n c6 phftn

Lqi nhu~n thufin

Doanh thu
thuftn

VO'n c6 phftn

ffinh 1.1: quan he hJ tuong giila cdc

tY sd tai chinh thea h? thdng Dupont de Nemours.

Phfrn b. trong hlnh 1.1 c6 th€ chi tie't them theo ht$ tho'ng Dupont nhu' sau:


- 17-

,---

Ty s6lqi

-l

Lqi nhu~n
thufin

T6ng doanh thu

..

f----

nhu~nthulin

I

T6ng chi phi

bien t6
T6ng doanh thu tieu
thl,l san phffrn

,--'----

-

Doanh thu
thufin

'--

Ty 1~ sinh
loi tai san
c6

X

.--

Doanh thu
thulin

,-

..

Vong quay
tai san c6

Chi6t kha"u ban
hang,giarn gia hang
ban,hang ban bi trii ll').i

r--

Tai san htu
dQng

+

Tai sanC6

'--

ffinh 1.2 Cdc mtfi quan

h~ h8 tUdng giila cac

Nemours - phdn gilli thich

tY

TSCE> tai
chinh

Tai san c6
djnh

+
r--

TSCE> hii'u
hlnh ·

+
~----~

TSCE> v6
hlnh

sff tai chinh thea h? thffng Dupont de

tY sff sinh l(Ji tdng tili san co.

Ty 1~ sinh loi tai san c6 duqc th~ hi~n chi tie't d cong thuc (1.14).

1.2.2.3 Phan tfch

hi~u

qud sit difng lao dl)ng

B(t Icy n€n san xua"t nao, k~ ca n€n san xua"t hi~n d£.li, d€u c6 d~c tntng chung
la Sl! tac d9ng cua con nguoi vao cac ye'u t6 We luqng tl! nhien nh~m thoa man
nhung nhu c~u nao d6 cua con nguoi. San xua"t luon Ia Sl! tac dQng qua l'.li cua ba
ye'u t6 cd ban: lao dQng cua con nguoi, tu li~u lao d9ng va d6i tuqng lao dQng,
trong d6 lao dQng cua con nguoi Ia tai san cua doanh

nghi~p,

c6 vai tro quan trQng,

quye't dinh tinh hi~u qua cua ho£.1 t dQng san xu(t.
.BOG
. ~eA~~ c o ch(t
" 1' "
" .?< ""' hi" TRUC5NG OH KINH TE TP.HCM
1uqng 1ao dQng
a mQt trong nh-ung yeu

cau capt e . THU VI:¢N


- 18-

GS.TS.Nguy€n Thi~n Nhan cho ding:" Kha nang sinh IOi cua m<)t doanh
nghi~p suy cho cung n~m (J ye'u tO' con nguoi, tu ngu'oi cong nhan toi nha quan ly

cao nha"t, song trong bang can dO'i tai san - ngu6n vO'n l~i khong c6 ye'u tO' con
ngu'oi" (ngu6n: Bang can dO'i tai san, ngu6n vO'n cua doanh nghi~p thie'u ngu6n vO'n
quan trQng lacon nguoi", Phat triin kinh te' thang 412004, trang 24.)

* Hi~u qua sit dt:mg lao dqng
Hi~u

qua sii' d1:1ng lao d<)ng du'qc danh gia qua cac chi tieu nhu' sau:

+Nang sua't lao d()ng
Bay Ia chi tieu anh hlidng m~nh de"n sl;l' phat tri~n cua m<)t doanh nghi~p, xet
v€ m~t hi~u qua sii' d1:1ng lao d<)ng thl nang sua"t lao d<)ng du'qc th~ hi~n qua hai
cong thuc:
Doanh thu thu~n
(1.16)
T6ng hao phi lao d<)ng
T6ng hao phi lao d<)ng Ia t6ng thoi gian hao phi lao d<)ng d~ t~o ra doanh thu
thu~n trong

kY cua doanh nghi~p.

WT phan anh mQt ddn

vi thoi gian hao phi lao d<)ng se t~o ra du'qc bao nhieu

ddn vi doanh thu thu~n. Chi tieu nay danh gia hi~u qua cua vi~c sii' d1:1ng thoi gian
lao d<)ng va cha"t luqng lao d<)ng. WT cang cao thl hi~u qua sii' d1:1ng lao d<)ng cang
cao Va ngu'QC

l~i.

Nang sua"t lao d<)ng cilng th~ hi~n qua sO' lu'qng lao d<)ng tac d<)ng vao qua
trlnh san xua"t t~o ra doanh thu thu~n. Cong thuc tinh nang sua"t nhu sau :
Doanh thu thu~n
WL = - - - - - - - T6ng sO' lao d<)ng

(1.17)

WL phan anh hi~u qua sii' dl:lng lao d<)ng, hay danh gia cha"t lu'qng lao d<)ng

trong doanh nghi~p. Ty sO' nay cang cao chung to doanh nghi~p sii' d1:1ng lao d<)ng
c6 hi~u qua, cong t:ic tuy~n d1:1ng tO't, c6 chinh sach phu hqp cho nguoi lao d<)ng.


- 19-

Doanh

nghi~p

so sanh WT, WL voi blnh quan ng?tnh, hay cac doanh

nghi~p

khac, hay cac kY tntoc d~ xac dinh nang suftt cua doanh nghi~p t6t hay chua t6t.

+ Muc sinh lqi cua lao dc}ng
Ben C<:tnh nang suftt lao d()ng, muc sinh lqi cua lao d()ng Ia ml,lC tieu dang
quan tam. N6 cho bie't trong m()t

ky

san xuftt kinh doanh, m()t lao d()ng (hay m()t

don vi thai gian lao d()ng) c6 th~ lam duqc bao nhieu d6ng lqi nhu~n. Chi tieu nay
cang Ion thl hi~u qua sll' d1,1ng lao d()ng cang cao. C6 hai c6ng thuc tinh:
C6ng thuc tinh muc sinh lqi cua thai gian hao phi lab d()ng.
Lqi nhu~n thuftn
~T-----------------­

(1.18)

T6ng hao phi lao d()ng
~T cho bie"t m()t thai gian hao phi lao d()ng mang l<:ti bao nhieu lqi nhu~n.

C6ng thuc tinh muc sinh lqi cua lao d()ng:
Lqi nhu~n thuftn
(1.19)
T6ng s6lao d()ng
~T cho bie"t m()t lao d()ng trong doanh nghi~p mang l<:ti bao nhieu lqi nhu~n.

+ Muc sinh lqi cua lao dc}ng tang them

Chi tieu nay danh gia hi~u qua cua lao d()ng tang them. Ne"u lao d()ng tang
them mang

l~i hi~u

qua thl

vi~c

tang them lao d()ng Ia hqp ly. C6ng thuc nhu sau:

Lqi nhu~n tang them

~rr=--------

(1.20)

S6lao d()ng tang them
Ne'u chl tieu ~rr Ion hon ~L (1.19) truoc khi tang lao d()ng thl vi~c tang lao d()ng
cua doanh

nghi~p

da mang l<:ti hi~u qua va ngliqc l<:ti.

Nhu v~y d~ hi~u qua san xuftt kinh doanh cao, sua"t tang trudng Ion thl doi hoi
doanh nghi~p phai c6 chie'n luqc dftu tli cho lao d()ng. Trong di€u ki~n n€n kinh te"
tbi tntang nhH~u thanh phftn cua nlioc ta hi~n nay, S\1' C<:tnh tranh trong vi~c thu hut
laq d()ng c6 c:hftt xam va c6ng nhan H'mh ngh€ di6n ra gay g~t, thl vi~c doanh

- 20-

nghi<%p c6 chinh sach, chie'n lu'qc thu hut, 6n d!nh lao d<)ng Ia m<)t c6ng vi<%c cffp
bach va cfrn thie't.

1.2.3 NhOng nhlin tif tac dQng dln hi~u qua san xu{{t kinh doanh cua doanh
nghifp
Hi<%u qua san xua"t kinh doanh cua doanh nghi<%p kh6ng phai luc nflO cling la
mtrong qua trlnh san xua"t va tieu th\1 hang hoa. Hi<%u qua san xua"t kinh doanh cua
doanh nghi<%p ph\! thu<)c nhi~u nhan t6 chu quan va khach quan, nhan t6 ben trong
n<)i b9 doanh nghi<%p va nhan t6 ben ngoai doanh nghi<%p.

a. Thj tnt&ng (khdch hang)
Ho~t d<)ng san xua"t kinh doanh cua doanh nghi<%p trong cd che' thi tntC1ng chiu

tac d<)ng ra"t Ion cua thi tntdng. Thi trlidng mang tinh chfft hai m~t: tich Cl,l'C va tieu
Cl,l'C. Ne'u doanh nghi<%p san xua"t nhfi'ng san ph~m phu h<;1p voi thi tntdng hay tlm thi
tni'ong phu hqp cho san ph~m thl doanh nghi<%p se g~p nhi~u thu~n lqi trong vi<%c
phat tri€n san xua"t kinh doanh, gia tang hi<%u qua kinh te'. NgliQC l~i. doanh nghi<%p
san xua't san ph~m kh6ng du'qc thi truong cha"p nh~n ho~c kh6ng tlm ra thi tntong
d~ tieu th\} san ph~m thl doanh nghi<%p se g~p ra"t nhi~u kh6 khan. f)a

s6 nhfi'ng

doanh nghi<%p thanh c6ng la nhfi'ng doanh nghi<%p CO Sl,l' danh gia dung d~n anh
hudng cua nhan t6 nay d6i voi ho~t d<)ng san xua"t kinh doanh cua mlnh. Thi trliong
cang s6i d<)ng, c~nh tranh cang gay g~t. M6i doanh nghi<%p phai bie't duy trl vi the'
c~nh tranh cua mlnh bAng uy tin, cha"t Itt<;1ng san ph~m. gia ca, thai h~n giao hang.

Vi<%c tim kie'm

thi trttong, tlm kie'm khach hang 6n dinh, la u dai va c6 hi<%u qua da

trd thanh va"n d~ Ion rna cac doanh nghi<%p luon luon phai quan tam. Ngay nay, cac
doanh nghi<%p Vi<%t Nam khong nhfi'ng khong ngung khai thac thi trttong n9i dia rna
con phai md r<)ng tlm kie'm va khai thac cac thi tntong khu vl,l'c va the' gioi.

b. Gid cd
Khi n~n kinh te' thi tntong hlnh thanh va phat tri~n thl sl,l' c~nh tranh xay ra Ia
di~u ta"t ye'u, va gia ca la m9t trong nhfi'ng ye'u

t6 c~nh canh nh~y ben nhtit. Gia ca