Vật lý lớp 9: Lí thuyết 2 thấu kính phân kì

BÀI GIẢNG: THẤU KÍNH PHÂN KÌ
CHUYÊN ĐỀ: QUANG HỌC
MÔN: VẬT LÍ LỚP 9
CÔ GIÁO: NGUYỄN THỊ LOAN – GV TUYENSINH247.COM
A - KIỂM TRA BÀI CŨ
Nêu đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ. Có những cách nào để nhận biết thấu kính hội tụ.
B - THẤU KÍNH PHÂN KÌ
I. Đặc điểm của thấu kính phân kì
Đặc điểm về hình dạng của thấu kính phân kì
- Thấu kính phân kì thường dùng có phần rìa dày hơn phần giữa.
- Kí hiệu thấu kính phân kì

- Chiếu chùm tia tới song song theo phương vuông góc với mặt thấu kính

Câu hỏi: Chùm tia ló có đặc điểm gì?
Trả lời: Chùm tia tới song song theo phương vuông góc với mặt thấu kính cho chùm tia ló là chùm tia phân
kì
II. Trục chính, quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự của thấu kính phân kì
1. Trục chính

1

Truy cập trang để học Toán – Lý – Hóa – Sinh – Văn – Anh – Sử
- Địa – GDCD tốt nhất!


Trong các tia tới vuông góc với mặt thấu kính có một tia cho tia ló truyền thẳng không đổi hướng. Tia này
trùng với một đường thẳng gọi là trục chính (∆) của thấu kính
2. Quang tâm

Trục chính của thấu kính phân kì đi qua một điểm O trong thấu kính mà mọi tia sáng tới điểm này đều

truyền thẳng, không đổi hướng. Điểm O gọi là quang tâm của thấu kính.
3. Tiêu điểm

Chùm tia tới song song với trục chính của thấu kính phân kì cho ta các tia ló kéo dài cắt nhau tại điểm F nằm
trên trục chính. Điểm đó gọi là tiêu điểm.
Mỗi thấu kính phân kì có hai tiêu điểm đối xứng nhau qua quang tâm.
4. Tiêu cự
Khoảng cách OF = OF’ = f là tiêu cự của thấu kính
III. Vận dụng
Câu hỏi: Cho các tia tới 1 và 2. Hãy vẽ các tia ló của các tia tới này?

Trả lời:

Đường truyền của hai tia sáng đặc biệt qua thấu kính phân kì:
- Tia tới song song với trục chính thì tia ló kéo dài qua tiêu điểm

2

Truy cập trang để học Toán – Lý – Hóa – Sinh – Văn – Anh – Sử
- Địa – GDCD tốt nhất!


- Tia tới đến quang tâm thì tia ló tiếp tục truyền theo phương của tia tới.
C8: Trong tay em có một kính cận thị. làm thế nào để biết kính đó là thấu kính hội tụ hay phân kì?
Trả lời:
Kính cận là thấu kính phân kì. Có thể nhận biết như sau:
+ Phần rìa của thấu kính này dày hơn phần giữa.
+ Đặt thấu kính này gần dòng chữ. Nhìn qua kính thấy hình ảnh dòng chữ nhỏ hơn so với khi nhìn trực tiếp
dòng chữ đó
C9: Trả lời câu hỏi ở đầu bài: Thấu kính phân kì có những đặc điểm gì khác so với thấu kính hội tụ?

Trả lời:
Thấu kính hội tụ

Thấu kính phân kì

- Phần rìa của thấu kính mỏng hơn phần giữa.

- Phần rìa của thấu kính dày hơn phần giữa.

- Khi để thấu kính hội tụ vào gần dòng chữ trên trang - Khi để thấu kính phân kì vào gần dòng chữ trên
sách, nhìn qua thấu kính ta thấy hình ảnh dòng chữ trang sách, nhìn qua thấu kính ta thấy hình ảnh dòng
lớn hơn so với khi nhìn trực tiếp.

chữ bé đi so với khi nhìn trực tiếp.

- Chùm sáng tới song song với trục chính của thấu - Chùm sáng tới song song với trục chính của thấu
kính hội tụ cho chùm tia ló hội tụ.

kính phân kì cho chùm tia ló phân kì
BÀI TẬP CỦNG CỐ

Câu hỏi: Hãy ghép mỗi thành phần 1, 2, 3, 4 với một thành phần a, b, c, d để thành một câu đúng
1. Thấu kính phân kì là thấu kính có

a. Chùm tia ló kéo dài thì chúng đều qua tiêu điểm

2. Chùm tia tới song song với trục chính của thấu

của thấu kính

kính phân kì cho

b. Tiếp tục truyền thẳng theo phương của tia tới

3. Tia tới qua quang tâm của thấu kính

c. Phần rìa dày hơn phần giữa

4. Mỗi thấu kínhđều có hai tiêu điểm

d. Đối xứng nhau qua quang tâm

Trả lời : 1 – c ; 2 – a ; 3 – b ; 4 – d

GHI NHỚ
- Thấu kính phân kì thường dùng có phần rìa dày hơn phần giữa
- Chùm tia tới song song với trục chính của thấu kính phân kì cho chùm tia ló phân kì
- Đường truyền của 2 tia sáng đặc biệt qua thấu kính phân kì :
+ Tia tới song song với trục chính thì tia ló kéo dài đi qua tiêu điểm
+ Tia tới đến quang tâm thì tia ló tiếp tục truyền thẳng theo phương của tia tới.

3

Truy cập trang để học Toán – Lý – Hóa – Sinh – Văn – Anh – Sử
- Địa – GDCD tốt nhất!