Kế toán tài chính với việc xác định các căn cứ tính thuế của doanh nghiệp , luận án tiến sĩ

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

MAI THỊ HOÀNG MINH

KẾ TOÁN TÀI CHÍNH VỚI VIỆC
XÁC ĐỊNH CÁC CĂN CỨ TÍNH
THUẾ CỦA DOANH NGHIỆP
Chuyên ngành

: Kê toán tài vụ và phân tích hoạt động kinh tế

Mã số

: 5.02.11

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Ung Bửu
TS Võ Văn Nhị

LUẬN ÁN TIẾN SỸ KINH TẾ

THÀNH PHỐ HỔ CHÍ MINH-NĂM 2001


Lifi CAM DOAN

Toi xin cam .-doan dfiyla cong trinh 11ghien .
ctiu ciia rieng toi, cac so/li~u

ket qua neu trong

Ju;Jn an Ia trung tht/C. va chti:J tilng, dllt;lc ai cong .
bo/trong b~t

ky cong trinh nao khac. .

. MAI 17/I
. HOANG MINH.
.

.


Ml)C Ll)C
;.

Ttang

ph~1

bla

. Trang

Loi cam doa~
M~lC

ll;IC

MODAU
~

,:?

,...,

•

,

'

,

....

.

,...,

CHUC1NG 1: TONG QUAN VE KE TOAN TAl CHINH VA MOl QUAN
'

· Ht

'

evA N6 vo1 v1tc xA..c L~P

cA.c cA.N cu TiNH THUE cuA

DOANHNGHitP

1.1 C
ly lu~n

chung v~

·1.1.1. Cac d!nh nghia v~

ke' toan ali chinh -~

6

ke' toan va chile nang ct'ia ke' toan -~·

1.1.2 Cac nguyen Hk ke' toan c1ttqc thua nh~

6

(GAAP) -:.~

8·

· 1.1.3 N()i dung va cac phttdng phap ct''ta ke' toan tai chinh -~
1.1.4 M~1c

14

tieu va d6i tttqng cung cfrp thong tin.cua ke' toan tai chinh --·-------·--- 21' ·

' 1. 1·-'. .KA'
' tat
' . c h'm h va' k"'
' quan
. tq
e to an
e to an1:;.

?

1.2. Cac m6i quan h~

•

-~,

'

gifta ke' toan lai chinh voi vi~c

. tinh thue' trong doanh nghi~p

-~:.'

.

xac l~p

.

27 .

cac can c(t.

31
'

1.2.1 Can eli tinh thue' ---------------------------"' ___________ _: ___ :_ _______________________ 31 : ·
'

.

1.2.2 Thong tin ct'ia ke' toan tai chinh ~ can c({ quan tn;mg cho qua trlnh
quan ly va hanh thu thue' -~'

38

1.2.3 Sl} tac d()ng ct'ia thue' d6i voi ke'toan tai chin-.:~"'

42

· CHUONG 2:

KE TOAN DOANH NGHI}tP
VI}t T NAM TRONG MO I QUAN H{~
VOI VI]t c

THl}C TRL}NG Hit THONG

?

,.

'

'

,..,

QUAN LYVA HANH THU THUE


,I'.

2.1 H~

doanhgi~p

.th6ng ke' toan

quan h~

Vi~t

Nam qua cacthoi ky trong m6i

vdi cong tac quan ly va hinh thu thue' -,~·'.:_

__ 49

2.1.1 Thai ky tntdc nam 1971 _______:______ :_ ________ ~ ___ .: ____ ~-:_
.

2.1.2 Thai
. .ky· til. nam 1971 de'n 1989 -~
,

__ :_ ________ 49 ·

.

.

.

.

55

.

.

I

2.1.3 Thai ky til nam 1989 de'n nam 1995 -~

63
.

.

2. i .4 Thai ky til nam 1996 de'n nay ~-:

.

69

2.2 Ke' toan m()t s6 lo<;1i thue' chu ye'uJp dl;lng cho cac doanh nghi~p
Vi~t

Nam trong giai do(;ln hi~n

d

nay ~-,:.·
-.:"'~

2.2.1 'Ke' toan thue' gia tr! gia tang
2.2.2 Ke' toan thue' tieu th~

d~c

75 ·

7S

bi~t:-,.

93

khffu -"'~
94
2.2.3 Ke' toan thue' xua't khfu,n~p
h
96 ,
2 .2 ..4 Ke toan t u tren von-----------:---------------------------------------------------- .
A'

;

A

2.2.5 .Thue' thu

A'

,

doanh
nh~p

'

,

.

,

•

______________________________________________.__ 97
nghi~p.-:

CHUONG 3:
,

?

"

.

'

"'

CAC GIAI PHAP HOAN THI~N
~

"

. NHAM NANG CAO HI~U
""

•.

THU THUE T~I

•

,

3 .1.1 Hoan thi~

·K

'

'

"

?

.

•

')

It

.

'

.

'

QUA QlJANLY VA HANH .
A

CAC DOANH NGHI~P

· 3.1 Cac quan dtem hoan th.,...19n
"

"'

•

.

.

•

,

":"

KE TOAN TAl CHINH

HO~T

.

A

-

.

?

DQNG (J VI~T

..

'

.

-~'.:·

n cac phttcJng ph a p ke' to an lam· co ~a

d~

,...

.
~AM
~

.

.
102

nting cao vai tro

ctla ke' to an tai chinh trong cong tac quan ly va hanh thu thue' -~

102

3.1.2 N()i dung va phttong phap h<;1ch toan cl.la ke' toan tai chinb phl;l
thu(k vao n()i dung ctla Lu~t

3.1.3 Hoan thi~n

cac Lu~t

thtus'va phtWng phap ha:nh :thu --:---------------------104.
thue' tren co sd ton trc.mg cac nguyen t~c

chuffn mtfc ke' to an dtl'qc thila

3.1:4 Stf giao lhoa gilla Lu~t

nh~

va

-~

106

thue' va Lu~t

phap ly an toan trong t6 ch(tc thtrc hi~n

ke' toan t(;lo nen h~m

ke' toan t(;li doanh nghi~p

lang
----------------- 109


· 3.2 Cac giai phap ho~w

thi~n

3.2.1 ·Ban hanh Lu~t
Vi~

t

~:-,.·'"

113

ke' toari va h~

N am -~

th6ng chu:ffn mvc ke'. toan, ki~m

-:~"'

3.2.2 Thanh l~p.
to an - -~

~ac

hi~p

113

hQi bao v<$ quy~n

lqiclia rigttoi lain co~g

-:---------------------- .,~ --.,----- ______________ :_ ------ ~.

3.2.3 Hoan

toan

thi~n

cac n
h~

.

th6ng ke' toan

tac

ki

---------------.- -~
-,.~

-:~

115
117

3.3 M3.3 .1 Giai ph a p lien quan de'n Lu~
3.3.2 Giai phap v~
nghi~

trach nhi~m

tthue' -':~·"

eli a cac

p --------------,----.------"----'-.: ~-

Ke't Iti~n

Ph\1 l9c

co q~Ian

·quan ly va eli a dminh

--------- ~- --- -~.:

~ -- -~,

'

-~.:

Danh m9c tai

___ :. ______ 152

--:-----:--- -~

----- 15 9

'

166
li~u

.1

tham khao·

•


1. Tinh dtp thie't cua d~

· H~

tai

th6ng ke' tmin

do~nh

nghi~p

Vi~t:Nam

ap dl)ng
.

hQp giii'a k€'toan 't'ai chinh va ke' tmin qu~n
th6ng h8n
.
.

'

.

toan tai chinh. H~

.

.

l

hi~n

nay la

•

.....

tri nhttng n~g,
.
.

'

vS ke'.

.

th6ng nay da qua nhiSu lftn thay d6i d~

h~

phil hqp vdi

ffil)C tieu Va yeu cftu quan ly trong tung giai dOC;J.U nhfrt dinh Va da CO
. n~i'g

cai bie'n kha sa u s~c

phu hQp vd1n6n kinh t€ v~n
hanh theo cd
.
ch€ thi tru'ong cling nhu ml)c tieu h9i nh~p
trong khu vlfc va toan cftu.
.

· Hi~p

d~

.nay chung ta chua phan bi~t

h~

thO'ng ke' toan doarih nghi~p

thanh ke' toan tai chinh va ke' toan qmln tri .. Vi~c

ph&n bi~t

nay la hSt sll'c

cftn thiSt bdi thong tin kS toan du'QC xU' ly Va ·cung ca"p phai g~n_li
dO'i tuqrig nh~

thong tin va ml)c tieu

sir dl)ng thong tin.

D6i vdi cac dO'i tu'Qn,g b.eri ngoai doanh nghi~p.
tie'p ho~c

vdi

c6 quySn Iqi tnfc

gian tie'p ct6i vdi :hoC;J.t d9ng cqa doanh · nghi~p

thl thong tin ke".

toan rna he;> cftn phai dttqc cung ca"p la thong tin vS tai san, ngu6n v~n,
tlnh hlnh va ke"tqua hoqt d9ng
cua doanh nghi~p.'
.
.

thu th~

.

.

Cac
. thong tin nay du'QC

p, xU' ly, t6ng hQp va cung ca"p bC1i ke" to an tai chinh. D~c

voi cd quan. thui thl hi~
thuS d doanh. nghi~p
cung ca"p

tu h~

qua cua qua tr'inh quan ly' ki~m

.

toan tai chinh d~

bi~t

dO'i

soat va hanh thu

phi) thu9c tnfc tie'p vao cha"t lu'Qng thong tin du'Qc
thO'ng ke' toan tai chinh. Nhtt v~y

toan tai chinh va ke' toan qtian tri cling nhu' vi~c
.

·vs

vi~c

hoan thi~n

phai phan dinh ke'
h~

th6ng k~

nang cao tinh hii'u ich do n6 cung ca"p la va"n dS c6 y.

•.


.

.

.

ngh'ia he"t sue quan· trQng d6i vdi cong tac· qufm ly ho(ft d(>ng cua doanh
hgi~p.

Hi~·n:

nghi~p

nay" c6 nhi6u Lu~t

.

thu(>c cac th~n

Lu~t

.

phftn kinh te' trong d6 Lu~t

thue' thu nh~p.
Lu~t

thue' dang du'Qc ap dl;lng d cac doanh

doanh nghi~p

c6 vi trf dc}c bi~t

.thue' na:y du'QC ton trQng va thtfc hi~n
cu phat hi~n

thue' gia tri gia tang ya ....

D€

quan trQng.

cac:

m(>'t each nghiem tuc, d€ c6 c~n.

m().t each nhanh chong cac hi~n

tu'<;jng gian ·d6i, tr6n l~u

thJe'.

thl co quan thue' va 9an b(> thue' phai dtfa vao ke' toan .tai chfnh va phai ain .
hi€u ke' toan tai chinh ap dl;lng t(fi doanh nghi~p

..

.

.

ThtfC te" trong thoi gian qua. cho tha"y ben c(fnh nhung h?n che' trong. · ·.
ca.c Lu~

t thui, 'thl vi~c

t6 chuc ke' toan (J cac don vi .kinh doanh ben C(ftih ..

nhung kh6. khan khach quan cling nhit Stf thie"u quan Him cua ngu'oi quan ly
d.fi c6 nhung sai ph(fm, thie"u s6t lam anh huang Ion de"n vi~c

bao da~

'

;

. ngu6n thu cho ngan ·sach,' t(fo ke hd Gho cac hi~n
D(}c. bi~t

c6 ·nhi6u co

tlt<;jng tieu ctfc v6 thu¥. :

sa kinh doanh khong t6 chuc h~

th6ng chung tir, s6 .

sach ke' toan da giy trd ng(fi va Hlng :phi Ion cho qua trlnh ki€m soat Va .·
. hanh thu thut.· Dungtrudc thtfc tr(fng hay, chung toithffy ding cua nghien
ctiu d€ hoa·n thi~n

h~

th6ng ke' toan t.ai chfnh nh~m
'

cong tac quanly' .hanh thu thue' c6
trong giai ·d.o(fn hi~n
thoi Stf trong Vi~c
tlf<;jrtg tr6n l~u,

y ngh'ia ly lu~n

nay, hon the' nua hi~n

ch6ng thfft th~,

pht;tc vt;t d~c
va thtfc ti~n

quan tr<;mg

nay n6 con la va'n d6 c6 tfnh

h(fU che' va phat hi~n

kip thoi cac hi~n

gian d6i v6 thue' dang kha ph6 bie"n. Tir nh~

quan tn;mg va cgn thie"t ciia ke" toan tai chinh d6i voi vi~c

dinh v6 stf
quan ly va hanh

thu thue' nen chung tOi ch9n d6 tai: "Ke' totin tai chinh v{li vi~c

. cac ciin cu tinh time' cua doanh nghi~p

ltfc cho

"

xac djnh

2. Mv.c tieu va

vi nghien CUll
ph~m

:
'

£>6 tai du'QC nghien CUU hu'ong vao cac illlJC·tieu chinh :
.- . Lam sang to m6i quan h~

giua ke' toan tai chinh va thue' trob.g ..

qua trlnh nghien cU'u,_ ban hanh va thlfc thi cac
sach, che' dQ v~

Lu~t

cling nhu' cac chi.p.h

thue' va ke' toan ..

·,
D6 xu!t ca.c gi:H phap dS nang cao tinh huu ich cua thong tin
.
.
du'tang cu'ong l).i~u
qua kiSm soat va

·:

hanhthuthue'.
i

- D6

xua't cac giai phap dS hoan thi~n

Lu~t

thue' gia tri gia tang ya
~

thue' thu nh~
ciia ho~t

p doanh nghi~p
~Qng

nh~m

phu h
san xu!t kinh doanh trong giai do~n

hi~n

cua n6n kinh te',

nay.
I

bo ph~m

vi cua d6 tai kha r9ng lien_quan de"n nhi6u Lu~t
'

chung toi chi t~p

Lu~

-

.

.

trung di sau vao' nghien cU'u cac va'n d6 l~en

t thue' gia tri gi~.

tang va thue' thu nh~

quan.trQng va dang t6n t~i

thue" n~

.p doanh nghi~p

quan de'n· ..

-_ 2 Lu~

t thue'

nhi6u va'n d6 cffn _du'
'

3. Phuong phap nghiencuu :
.

. D6

.

tai du'
chll'ng duy v~t

k.e"t hph~dng

phap h~

th6ng, phu'drtg phap so sanh, phu'dng phap t6ng hqp,

phuong phap phan tich ...
4~

ffi\]C tieu, .

Nhii'ng dong g6p ciia d~

Uti:

'


Lu~l?

•

an da c6
. nhung dong gop mdi nhu sau:
Lam sang· to v~

m~

t ly lu~n

m6i quan h~

giua ke' to an tai chinh

.va. thue". Qua d6 gop phffn ph,l;lC Vl;l cho qua trlnh nghien CUU bart
hanh tlllfC thi cac Lu~t,

cac chinh sach che" de) v~

thue" va k~

to an.
Neu len duqc thttc trq.ng trong v~c

•

phl;lc Vl;l cho qua trlnh ki~m
ra duqc nhung khie"m

sii' d1;1ng ke" toan tai chinh d~

soat va.hanh thu thue". D6ng thdi chi

khuye"~-

trong

dqng duqc .ap d1;1ng hi~n

,h~

th6ng ke" toan tai chinh

nay, khi sli' d1;1ng lam cong c1;1 d~

ki~rl

soa t va hanh thu thue" tq.i doan,h nghi~p.

•

D~

s6 giai phap din ban

xua:'t duqc m()t

ali chinh nh~m
phl;lC Vl;l cho vi~c

ki~m

ke' toan

soat va hanh thu thue'. D6ng thdi ciln~

dua ra m()t s6 giai phap d~

. cua cac lu~t

hoan thi~n

nang cao vai tro cua ke" toan tai chinh trong vi~c

il

va Lu~t

d~

hoan thi~n

thue' thu nh?.p doanh nghi~p

d~

Lu~t

thue' gia tri gia tang
'

nang cao tinh kha thi

nay.

5. Ke't ca'u ciia lu~n

an
..

Ngoailoi rrid dffu va ke"t lu~n,

n()i dung chinh cua lu~n

an bao g6m

164
.. trang vdi b6 Cl;lC nhu' sau:
Chudng 1 : T6ng quan v~

toan tai chinh
vdi v~c
:
.

xac, l~p

ke" toan tai chinh va m6i quan h~
cac can eli' tinh thue' cua doanh nghi~p

giua k~

·:·'


Chuang 2 : Thlfc tr~ng
trong m6i'quan h~

voi vi~c

h~
qmln

th6ng.. ke" toan doanh nghi~p

.Vi~tNam

qua quan

ly' va

Nam;

ly va hanh thu thue"

Chuang 3 : Cac giai phap hoan thi~n
.cao hi~u

Vi~t

hanh thu thue' t~i

ke' t.oan tai chinh nh~m
cac doanh nghi~p

ho~t

nang
d()ng (j'


CliU(JNGl
_,

,

..,..,
~

'

,

TONG QUAN VE KE TOAN TAl CHINH
v A Mot auAN He GtO'A
,

-

,

-

,

KE To.AN
,

TAt· cHfNH vat v1ec

_,

?

-

XAC LJ:\P CAC CAN CO' TINH THUE CUA DOANH NGHII;P
1.1. Cac va'n d~

Iy Iu~n

chung v~

ke' toan tai chfnh.

1.1.1 Cac {li1zh nghia vi' kt toan wi clulc nang cila kt toan:
1.1.1.1. Cac dinh nghia vi' kt toan
Co ra't nhi~u

dinh nghia khac nhau v~

co mOt each tie'p c~n

rieng, thco nhffng each nhln cling nhtt quan di
rieng cua cac nha ly lu~n
nghia thco each tie'p C~n
h~

ke' toan. : Bdi tung dinh nghia

va tht.fc hanh ke' toan. T~1y
nao di nua thl ke' toan V~n

nhien du co dinh
dtiQC XaC dinh }a mQt

th6ng thong tin va kiSm tra mang tlnh cha't khoa hc;c, dtt<;1c si't dvng dS
cung ca'p thong ·tin kinh te' tai chinh v~
tt(Qng si.'(

d~t

m()t t6 chl'tc nha"t dinh cho cac d6i

ng khac nhau.

Co thS neu ra m()t s6 dinh nghia co tinh cha"t ph6 bie'n:

1. "Ke' toan la c6ng vi~c
y nghia Va dt(Oi h!nh thltc b~ng
ki~n

ti~n

ghi chep, phan lo~i,
cac nghi~p

t6ng h

Yl.J. kinh te' phat sinh, cac S\i

ma it nhiCu c6 lien quan cle'n tai chinh va giai trlnh ke't qua cua vi~c

ghi chep nay.''
2. "KC'toan la ng6n ngffcl'ta kinh doanh".


3. "KC loan Et m(H ho~tc1()ng

phvc v~1

voi chCfc nang la cung cip

cac tP,.ong tin <1!nh lLfc)ng chu yC'u v6 ban cha't~i
chinh rna chung (lttc)c d\t c1inh

chinh, v~

<16 sil' d\mg huu ich trong

cac t6 chltc tai
vi~c

ra cac quye't

c1inh kinh te'".
4. "Ke' toan la me)t ho<;tt c1C)ng phvc vv c1S ce)ng d6n, do htong va
giao tie"p cac thong tin tai chinh v~

cac t6 chltc, d~

giup cac ca nhan ra cac

qpye't c1inh kinh te" t6t hdn".

Tom

l~i:

KC'toan la m0t h¢ th6ng thong tin nh~m
thong tin c6 c1~

c1i~m

cto lLfong, xi't ly, truy~n

tai chinh v0 mQt th\tc th~

kinh doanh nh~m

lam cac quye'"t c1inh vi3 kinh te'". Ke'" toan khong ph~1i
phttdng 6~n

mvc dich

la mvc c1ich rna la me)t

dung cung ca"p thong tin huu ich trong vi~c

each sil' dvng cac ngu6n thong tin hie'"m hoi trong vi~c
doanh va cac ho~lt

d<;tt

1\ta ch9n h<;Jp ly
hu'ong d~n

kinh

c1C)ng kinh te'".

1.1.1.2. Cii,c c/u'l'c niing ciia kt toiin
Ke'" toan c6 cac chltc nang cd ban:
- Cung cfip cac thong tin huu ich cho vi~c
Xa hQi Va di~n
thoi cung
lanh

d~w.

cir

0(;1 t OLTQC kha nang, trach nhi~m,
cac thong tin huu ich cho vi~c

ra cac quye'"t dinh kinh te'",
va Cltdng vi quan ly. 86ng
danh gicl hi~u

qua t6 chltc va


- Th~tc

a~

hi¢n vi¢c giam sat ki6m tra cac ho~t

b{w ctam tuan thu phap h1~t

CUa doanh nghii;p,

VJ

th~TC

ae)ng kinh tG tai chinh

cua Nha mtoc, n()i quy, quy chG ho~t

hii;n cac fi~IC

ticu c1~\_<)

a()ng

ra.

1.1.2. Cac nguyen tdc ke" toan dtt(lc thi'la nh{jn (GAAP):
Cac nguyen t~c
t\( nhien nhL( cac quy lu~

a~t

ra. Cac nguyen t~c

ke'" toan c1Ltc;c thua nh~

khong phai la cac quy lu~t

t ly' hoa ... rna no la cac qu~
nay GlTQC rut ra tU kinh nghi~m

cua cac thanh vicn trong H()i c1dng chuftn m~l'c

t~c

Glfc;5c con ngtfoi
va tu S\T suy nghi

quC)c t6 v0 k6 toan (IASC)

va Lien c1oan cac kC toan gia (IFAC) cCing nhL( CLL:t mOt
s6 t<'~

s6 ngL(oi

va mQt

chlfc khac. Trong J!ch sl'1', cac nguyen tftc kc' toan qu6c tC' tht(ong

at(c;5c xua't phat tU cac hi~p

h()i kC' tm1n cua Hoa

Ky.

Tom 1Ltc;1c n()i dung cua cac nguyen tftc kC' tm1n. atfQc thua nh~

1.1.2.1. Khai ni~m

ddn vi ke' toan (Accounting Entity)

8dn vi kG toan Ia m()t khai ni¢m can ban nha't trong kG toan vl no
dtta ra mQ,t dttong bien gioi cua m()t t6 chile rna no dtfQc kG toan. 8o la cac nghi¢p V~l

trong m6i' mQt adn vi QlTQC kC toan tach bi<%t voi cac nghi~p

vv

cua cac t6 ch((c va ca nhan khac, k€ ca cac chu SCJ h[(u va cac nhan vien
lam vi~c

trong t6 chile do. Vl v~y

khai ni~m

ddn vi kG toan co th~

dinh nghla dttc'h me)t g6c c1<) khac, c16 la cac t~i

a€

kho~in

kC' toan c1Lt<;Jc l~p

dttc;1c
ra

ghi chcp cho adn v! ke' toan ch(( khong ph{ti cho cac chu nhan, cho

nhung ngLtoi c6 lien quan ae'n n6. Nhtt v~y
khong anh httong ctGn adn vi ke': toan

ta'"t ca cac nghi~p

vv rna chung

thl cac kt toan vien cua adn vi


/"

khong phai ghi chep gl ca, m~c

du n6 c6 anh htidng de'n nhan vien ho~c

ong chu cua t6 chile.

1.1.2.2. Khai ni~r

ho~t

Vi~c

ho~lt

d()ng lien t\IC (Going c·oncern)

ghi chep ke' toan QlLQC d~t

d<)ng vo thoi h~n

ho~c

tren gia thie't la ddn vi se tie'p tl,IC

it nha't la khong

(thtfong la 12 thang).Vl ddn vi tie'p t1,1c ho~t
tlidng lai g~n

n~

bi giai
th~

trong tttdng lai g~n

bi

d<)ng khong

giai th~

trong

n6 khong quan tam de'n gia thi tntong cua tai san, v6n,

va cong n<.j rna c1on vj c1ang n~m

giCL 8i0u nay ly giai t~li

sao kG' toan vien

l<,li ghi chep cong Wi, vO'n, tai san thco gia phi (gia v6n) ch(( khong phai
ghi thco gia thj tnfong (trLf tnfong h<;5p gia thi tnfong tha'p hdn gia v6n, kG'
toan dunub buia thi. tntong -se deS cap
saud nuuyen
t~c
.
b

vi ti~n

1.1.2.3.Khai !li~rn

ddn

8dn vj ti0n t~

c1u'<;5c lhua nh~

linh loan la't c~\

cac nghi~p

v~1

Cl:'la sac mua ddn vi ticSn t~

va
t~

than
trona).
.
.
b

thti6'c do ti~n
t~

nhtf m(H ddn vj c16ng nha't trong vi~c;

kC' toan. N6 gia thie't r~ng
la khong du IOn c1~

nhung S\1 thay c16i

anh httdng de'n vi~c

do

lttong cua ke' toan.
Tuy nhien lrong tntong h<;Jp c6 l~m
ke' loan phai c6 mQt s6 giai phap d~c
ch)nh Clla

t
Va

1.1.2.4. Khai ni~r

c1d

SO

bi~l

sanh voi CaC

pha·l IOn, ct6ng licSn ma't gia, lhl
d~

phan anh dung tlnh hlnh ati

ky qua khli'.

ky ke' toan (Accounting period)

86 c1ap lfng Ul(QC yeu c~u

so sanh, cac s6 li~u

t~'i

chinh phai dt!QC

bao cao cho nhung khm\n lhoi gian nhfit c1jnh dai nhti nhau.

Ky

ke' toan


lV

chinh thLk thLtong Hi 1 narn- 12 thang. Tuy nhien bao cao
du't;Jc l~p

cho cac ky t~rn

t~i

chinh cling

thoi nhtf thang, guy, Yz narn. d nhi~u

mfoc tren

the' gioi ky ke' toan chinh thltc Ja narn 12 the:1ng, nhttng khong nhfft thie't
ph:h dung nam, dLfdng lich. Vi dl,l theo th6ng ke thl a My c6 khm1ng 30%
doanh nghi~p

c6 ky kS toan chinh thuc khong trung voi nam dttdng lich.

M9t tntong B~i

hQc c6 thS c6 ky ke' toan chinh thuc ke't thuc khi sinh vien

nghi he, khi rna cac ho~t

c.19ng khac a

m((c

c.19 rfft thffp

i.1.2.5. Nguyen Hie gia phi (Cost principle)
ViQc c1o ]u'c)ng, tinh to::1n Uti s{tn, c()ng nc_j, vc'fn va chi phi ph~i
tren ccJ sa gia phi. Gia phi neu len "gia" chtt;)c ainh ra trong m9t

c1~t

nghi~p

V\J

kinh doanh.
V1 ke' toan d~t
khong

bi
gi~

tren gia thie't la ho~t

thG trong tttdng lai g~n

tntong cua tai S~ln,

c19ng lien t\Ic ho~c

nen no khong quan tam de'n gia thi

cong nc}, v6n, chi ·phi rna n(S ghi chep, bao cao theo gia

phi (gia v6n) hdn la gia thi tnfong (tru tnfong ht;Jp d~c
tntong cua hang t6n kho tl,lt xu6ng thffp hdn gi~
t~o

nen rn9t h~n

it nhfit la

bi~t

khi gia thi

phi). Nguyen t~c

nay cling·

che' cua cac bao cao tai chinh la khong phan anh gia tri

th\(C cua tai san, vGn

(t((C

gia thi tnfong) rna chi ph~ln

1.1.2.6.Nguyen Uic doanh thu thl,ic hi~n

anh theo gia phi.

(Revenue realization

princij)le)
Doanh thu ]a s6 ti~n

kie'rn dLft;)c va dttt;)c ghi nh~

hang h6a ban ra dtft;)c chuySn giao va khi cac djch
chuy~n

giao.

khi quy~n
V\}

th\fC hi~n

sa huu
dtft;)c

.l .l

Khai

ni~m

tren la theo phttdng phap ban thong thttong (Sales

method). Trong m(>t s6 tntong hc;1p nhtf mua ban ba't d(>ng san, ban tai san
td ti0n d~n

(tri1 g6p) hay mQt s6 tnfong hc;1p a~c

bi~t

khac doanh thu c6

the chtc_ic xac c1jnh theo cac phtfdng phap khac nhtf:
Theo s6 ti0n th\fc thu (Collection method)
Thco pht(dng phap
Theo ph~n

tr~i

gop (Installment method)

tram ho~tn

thanh (Percentage of completion)

1.1.2.7. Nguyen Hie phu hM(>t trong nhung nhi~m

V\}

chinh (ke' toan) sau me)t thoi ky ho~1t

(j nguyen t~c
ti6n

Va thoi

quan trQng cua ke' toan la tinh Hti, 16 tai
c1(>ng ci'ta doanh nghi~p.

tntdc chung ta da neu ce:1ch xac djnh doanh thu - s6

c1i6m c1t((_jC ghi nh~

- c16

]a

gia trj th~'c

,hi~n

bao g6m thue' tinh theo doanh thu cua hang h6a, dich

(gia ban khong

V\}

c1a chuySn giao

phu hc;1p se dtta ra S\f httdng dfi·n trong vi~c

xac djnh chi

cho khach hang).
Nguyen t~c

phi c1S tinh Hii cho ke' toan. Chi phi de tinh lai, 16 ke' toan la tit ca gia phi
phai ganh chju dG t~o
c16 tlnh lai

10 kC' tm1n

ph~li

nen doanh thu c1a ghi nh~

c6 s~(

trong ky. Nhtt v~y

phtt h(_$(1 vdi doanh thu

lfL(QC

chi phi

ghi nh~.

1.1.2.8. Nguyen Hie khach quan (Objectivity principle)
KC' to an phai c1Ltc;c c1~
quye't c1jnh khach quan trong ph~m

t tren cd sd cac s6 1i9u khach quan va cac
vi d~y

c1u nha't c6 the dttc;1c. S6li~u

ke'


toan c1tf<;$c ghi chep va bao cao phai c6 thG kiGm tra c1tf<;$c. D6 la yeu c~u
c1G ctam bao t1nh trung th~c,

ctang tin c~y

cua bao cao tai chinh. Va do v~y

vice
yCu c~u
.
blThi ch61) k6 tm1n luon c1ttcic
.
c1am bao tinh khach quan. Chinh VI ~1nh

c6 chU'n

htfdng cu'a nguyen t~c

nay rna ke'

toan ghi chep va bao cao theo gia phi hdn la gia thi tntong. Trong tntong
h
gia thi tntong c1G ttck tinh gia tri hang t6n kho (khi gia thi

tnfong xuong tha"p hdn gia v6n) thl phai c6 quye't ci~h
ph?m vi c1~y

c1u nhift c6 thG th~c

1.1.2.9. Nguyen t~c
Theo nguyen t~c
ni~m,

cac nguyen t~c,

hi~n

c1tt<;$c.

nhfft qm1n (Consistances principle)
nay qua trlnh ke' toan phai ap dvng ta"t ca cac khai

cac chu~n

m~fc

va cac phtfdng phap tinh toan tren cd

sd nhift quan tu' ky nay sang ky khac. Nguyen t~c
li~u

khach quan trong

nay c16 ctam bao cac s6

ke' toan khong bj bop meo bdi cac ke' toan vien. Nhtt trong vi~c

gia von hang ban ra, kC' toan vien phai

d\lllg phtWng phap c6 tinh nha"t

Sl(

q uan, gi6ng nhau tt( ky nay sang ky khac. NgtfQc l~i
khong con c1ang tin c~y

nua. Tuy v~y

tinh

nguyen t~c

cac s6li~u

ke' to8. n se

nay khong c6 nghTa la ke'

toan vien khong bao gio Gl(QC thay a6i phtfdng phap tinh. Khi h<;> tha"y r~ng
vi~c

thay a6i phtfdng ph<:'ip tinh la dG t?O ra mQt ke't qua trung th\fc, hQp ly

hdn thl hq c6 thG thay ct6i nhtfng nhift c1inh phai ghi chu trong cac bao cao
tai chinh va bao cao voi cd quan thu€ tr\fc tie'p thu thuG Q.6 chi r6 r~ng
c6 s~f

thay c1cii phHdng phap tinh nCn d~n

c16n kC't qua c6 S~(

thay a6i Iai 16

la bao nhieu.

1.1 .. 1.10.Nguyen Hie dfty du va d~

hi~u

do

(Full disclosure):

J.)

Yeu c~u

bao cao tai chinh ph
hieu c16i voi ngtfoi sil' d\]ng khan

ngoan va phi1i bao g6m tfft ca thong tin quan trqng lien quan de"n cac cong
vi~c

kinh le" ella (ton vj. VI v~y

b~ing

ben qmh cac bao cao tai chinh b~t

bu()c la

d\n u6i kC' loan , bao cao kGl qua kinh doanh va bao cao lttu chuyen
tiSn t~,

cac doanh nghi~p

thttong phai c6 ph~n

ghi chu de chu thich them

nhung thong tin quan trQng rna cac bao cao tren chtta
-

as c~p

de"n . .86 la:

Cac chinh sach kG toan quan trQng. Cac phtfdng phap tinh gia

v6n hang·ban va hang l6n kho, khffu hao tai siin cff uinh.
-

Cac khoan 16 tiSm nang nhu' vi(:c doanh nghi(:p dlfng ra bao

ky h~u

Uinh cho m()t ngtfoi khac vay tiSn,
-

chuyen nhtt<;ng thtfdng phie"u

Ce:1c s\f lhay u6i lrong phtfdng phap

1.1.1.11. Nguyen t~c
th~n

kt toan ...

tn_>ng (Conservatism/Prudence)

Khi co nhiCu giiii phap cte l~ta

chQn thl hay chQn giai phap co it anh

ht(ong nhfft tdi v6n cua chu so huu. Hay n6i c~h
ghi khi c6 chlfng elf ch~
ch~

ch~n.

Nguyen t~c

nguyen t~c

ch~n

thl kt toan vien tru'oc tien phai l~fa

ViQc bam sat lri9l
ffi\JC

chi dtf
va chi phi dLfQC ghi ngay khi c6 th6 chtfa .

nay rfft quan trQng, khi c6 s~f

1.1.1.12. Nguyen t~c

cac khoiin

khac thu nh~p

mau thu~n

chQn nguyen t~c

giua cac
nay.

tfnh cha't trQng ye'u (Materiality)

ad ly lhuyC'l kC' loan la khong

c~n

thitt khi rna

khong dt1 y nghTa quan ln,mg anh hL(Ong de"n tinh trung th\fC

cua hao cao tai chinh. Vi d~1

khi cong ty mua m9t chiC'c bUt chl vS de dung,

theo ly thuyC't ke" toan, tnfoc tien

kt toan vien phai ghi tang tai san "chie"c


bUt chi". 'Sau d6 ha~g
xet, tinh tm1n c1~
nhicn tren th~rc

ngay khi but chi c1Lr<;c dung, ke' tm1n vien phai xem
ghi ph~n

ru9t bUt chi da dung vao· chi phi but chi. Tuy

t6 ke' toan vien khong lam

ngay khi mua chie'c but chi. Bdi vl di~u

v~y

rna ghi th~ng

d6 Ia hi~u

vao chi phi

qua han, m~c

du n6

khong dung voi Iy thuye't ke' tm1n, nhtrng VI nhung khoan nay khong au
Ion d~

{mh htrdng ae'n tinh trung th~rc

ra trong nguyen t~C

cua cac l)ao cao tai chinh. Va'n d~

d~t

nay Ia the' nao Ia khoan ffil}C trQng y@u va the" nao Ia
'

khong trQng ye'u. Cau tra IOi tuy thUQC vao CclC t6 chile. MQt cong ty Ion
m9t kho~in

ti6n. chi mua sach 5.000.000 c6 th0 Ia m()t khoan nho c6 the'

citra th~ng

vao phi. Nhtrng m9t cong ty nh6 khac th1 khoan tiSn nay c6 th0

Ia au IOn

ae tuan theo Iy thuye't ke' toan.

1.1.3. Nf)i dung
H~

V{l

cac pluldng phap cila kt loan tid chinh.

th6ng phtrdng phap

a6i lfng ta i kho~1

11,

ki toan g6m 4 pht_fdng phap Ia: chung tu,

tlnh gia va t6ng h<;p -can c16i ke' toan.

Cldlng til' ld mr)t phucmg phcip thong tin vc::l !dim tra sf! hinh thanh
cdc nghi~p

v~

kinh tt

Do1 {lng

t{ti khoan la phuung phdp thong tin ~a

kiim tra qua tdnh

v(in ar)ng cua tai sdn phdn theo lO(li hoc;ic titng f?r) ph(in cua tai san.

Tin.h gia lei. phu'rtng phdp h~

thrfng chi )Jhi tn;l'c tie]J va ginn tie]J cho

tu·ng lO(li hO(ll clr)ng, !u'ng [O(li hdng h6a (ki Ccl v(it li~u,
vd lao

tai sdn, san phcfm

v~).

To?ng h(Jp-clin {lot kt totin la phu'Cfng phdp khdi qudt tinh hinh tai
san Vel ke't qud kinh doanh cita clctn vj ki tudn CL'ta tu'ng !h()'i k)l nh{{t ajnh.


LJ

Trong th\TC ti~n

c6ng tac tuy thu()c vao trlnh UQ cua nhan vien va

phtl'dng phap tinh toan cGng nhtf yeu diu quan ly, each thuc v~n

d1,1ng cac

phtldng phap trcn c::Cing khac nhau, nhttng cac hlnh th(Tc cd ban cua cac
phtl'dng phap CO tinh 6n ainh tlfdng a6i va CO
thu()c giua cac ye'u t6 cua ca h~

S\(

ke't hQp trong quan h~

ph\1

th6ng phtl'dng phap.

Cv thS:

Phu'Cfng phap chu'ng tit c6 hlnh th(Tc tttqng (Tug la h~

th6ng cac ban

ch(Tng tU va chtf(Jng trlnh luan chuySn chltng W.
Phu'Cfng phap do'i u·ng taj khodn : c6 h~

rhan tich) va cac quem h~

th6ng tai khoan (t6ng hQp va

d6i ltng chu ye'u.

Phu'Cfng phap tinh gia c6 nhung phtl'dng phap dtl'Qc dung d~

ltfQng v€ m~t
ho~c

dinh

gia tri cua cac d6i tlfQng ke' toan khac nhau, m6i khi tang

giam phu hQp voi quy dinh chung cua Nha mtoc.
Phu'Cfng phdp ti/ng hQ'p - can do'i c6 cac b~1ng

bang thu nh~p-

: Can d6i ke' toan ,

phan ph6i, bang chi phi theo ye'u t6.vv ..

M6i phtidng phap c6 vi tri, ch(Tc nang nha't dinh, song gifi'a chung
l~i

c6 m6i quan _h~

ch~t

che voi nhau, t~o

th~m

m()t h:~

h~c

toan - ke' toan. Do d6 trong c6ng tac ke' toan, ~ac

Ql(QC

SL(

Th~t

th6ng phtidng phap
phtidng phap nay

d1,1 ng ffiQl each t6ng hQp.
v~y

trong quan 1y kinh te' mu6n c6 nhung thong tin t6ng hQp

hay bli'c lranh toan canh v6 tlnh hlnh tai chinh cua doanh nghi~p

din phai

sl'i d1,1 ng phtfdng ph a p t6ng hcjp - can d6i ke' to an. Nhting chi c6 th~

t6ng


h

nghi~p

V~t

SL(

kinh te' t.rcn cac' t.~li

d~tng

m6i quan h~

c16i ling c1S ghi chep cac

kC' toan. Vi~c

ghi chep vao tai khoan

kho~1n

ke' tm1 n khc) ng th0 tie'n h~m

hh ng thttoc c1o hi¢n v~

tfi ( bhng tien), do c16 ph~i

t rna hhng thttoc do gia

tinh gia cac ye'u t6 "d~u

vao" va "d~u

ra" cua

qua trlnh san xua't, kinh doanh. Song mu6n tinh gia va ghi chep vao cac
tai kho~1n

ke' toan chinh xac c1oi hoi ph~li

tu sao ch~tp

"nguyen hlnh" nghi~p

c6 nhung chung tu h<;5p 1~.

Chung

VlJ ldnh te' phat sinh la cd sd phap ly c1S

lam din eli' ghi sd ke' toan.
Sau c1ay sc gioi thi¢u khai quat cac phu'dng phap va hlnh thuc tttdng

(tng cua tung phtfdng phap c16.

1.1.3.1. Phuong phap chung tu:
Tai s2in cua cac ddn vj thu()c d6i tlfQng kS toan bao g6m nhiSu lo~i,
chrc?c hlnh thanh ti't nhiSu ngu6n va thtrong xuyen bie'n d()ng. M6i lo~i
san khac nhau c6 yeu c~u
phat sinh cua cac hi~n
trong qua trlnh ho~t
thong tin ban a~u

llTQng kinh tS d~n

0S1~

S1,(

a9ng cua don vi ke' toan c~n
lam din clt as phan Io~i

t?an cling nhtr thtlc hi~n
sinh cac ho~lt

quan ly khac nhau. BG ph2\n anh

vi~c

Sl,(

hlnh thanh

biSn OQng cua tai san

va h~

phai co co sa as ghin~

·

th6ng h6a tren cac s6 ke'

kiGip tra, kiGm soat ngay tu hie b~t

d()ng kinh tS. Co sa ghi nh~

Uti

thong tinban d~u

d~u

phat

nhu neu tren

chinh la chang ti't kC' loan. Phu'cing phap chang W voi hai n{)i dung cd ban:

MC)t la: ·sao chl;lp dtfQc vcfn va cac quan h~
lL(cjng ke' loanphi't hcjp vdi tung d~c

c1iGm vaS~(

v~n

phat sinh thu()c dcfi
d()ng cua n6.


l

I

Hai ]a : thong lin kjp lhoi llnh lr<;tng cua Wng a6i ttf<;1ng va S\f v~n
OQng CUa no theo ycu C~U

CUa qu~ln

Jy nghi9p Y\1.

Hai n()i dung d6 cua phtfdng phap chlfng til dtt<;1c biSu hi9n dttdi 2
hlnh thltc:
MC)t la: h9 th6ng ban chlfng tu aS chlfng minh tinh hvi9c hlnh thanh cac nghi9p V\} kinh tS thu()c a6i ttf<;1ng ke' toan va din elf
ghi

s6.
Hai la : ke' ho<;tch Juan chuye'n chCtng W nh~m

lr~mg

thai vaS~(

thong tin kjp thai

bie'n UQng cua a6i ll(Qng ke' loan.

Ban cha't, chlfc nang cua phtfdng phap chlfng til ke' toan chi r5 y
nghia cua phttdng phap nay trong quan ly kinh te'. Voi y nghia d6, phttdng
phap chltng ttl ke' toan phai OL(QC Slf dlfng trong dl't ca cac adn vi ke' toan
khong phan bi9t cac nganh san xua't va cac thanh ph~n

kinh te' khac nhau.

La m()t ye'u t6 trong h9 th6ng phttdng phap ke' toan, chung til ke' toan
khong the' thay the' cho cac phttdng phap con l~i
ra m6i lien h9 ca ve n()i dung l~n

hlnh thuc h~c

rna phtoan.

1.1.3.2.Pluidng phap dO'i ung Hli khm1n
86i ttt<;1ng chu ye'u cua ke' toan la tai san vdi tinh da d~ng,
m~l,

tinh v~n

d()ng. Chltng lli ke' toan la m()t p~tfdng

kiSm tra cac nghi9p Vlf phan anh
cac nghi9p V~l
dia diSm khac nh~u

S\(

v~n

tinh hai

phap thong tin va

df,>ng cua a6i ttf<;1ng d6. Tuy nhien

kinh doanh CO rffl nhi0u, J~j

di6n ra lien t\}C 0 thoi gian Va

'

.. .Do d6 s6 ht<;1ng chung til thttong rfft IOn va khac nhau

ca ve lhoi gian,· c11a ai6m, ca dQ'j tL(Qng, hQi dung, tinh chfft CUa nghi9p Vlf


va ph~m

vi tn\ch nhi~m

v~t

1y

Trang khi c.16 qu~\n

chit tUng ddn vi, ca nhan vS nghi~p

kinh te' c~n

vv d6 ...

nhung thong tin t6ng hQp vS ad san, vS

nguAn huy c.10ng tai san, vG Onh hlnh va ke't qua kinh doanh theo tUng lo~i
ho~t
s~t

c.19ng kinh doanh, tung lo~i
v~n

h~mg

h6a, tling adn vi. Vin dS phan anh

d()ng cua a6i ttf
t~i

san, lo~i

ho~t

d()ng doi hoi

ke' toan phai c6 phttdng phap thich ltng.
Tren cd so phu'dng phap lu~n

bi~n

a6i tlfQng cua m]nh, ke' toan aa xay d~tng

chung va xuit phat tu d~c

phttdng phap phan anh S\f V~n

c1(>ng CUi:\ c.10'i tLfc}ng ke' toan thco quan ht; "J{)j lfng l~i
t6ciu thanh: cac quan h~
Que:m h~
Lo~i

Lo~i

khO~ln"

a6i ltng ke' toan c6 rit nhiSu nhttng c6 thS guy vS 4 lo~i:

chit tu d~ng

nay sang d~ng

I

BiSu hi~n

m6i quan h~

khac.

2: tang ngu6n nay-giam ngu6n khac: BiSu hi~n

chuy~n

VOi bai ye'u

a6i lfng ke' toan va tai khoan ke' toan.

1: tang v6n nay-ghim v6n kh~c:

chuySn h6a v~t

diSm

m6i quan h~

d6i b
'dunu

.
. .
b tai san tronu
b doanh nghiep
.
Lo~i

h~

mo t~i

3: tang v6n-tang ngu6n: Lo~d

san tang c21 v€ v~t

nghi~p

Vlf nay phan anh guy

chit va ngu6n huy c19ng va thttong c6 trong quan

voi hen ngoai.
Lo~i

nhLf lo~i

4: giam v6n-gh1m ngu6n. Lo~i
nghit;p v~1

3 nhLtng

nghi~p

vv nay thttong tttdng t\t

co xu hLtong bie'n c1C)ng ngLfQc l~i.


1::1

Cac lo~i

nghi¢p v~

kinh doanh thtfong ra't nhiGu va eta d~ng

c.10u c6 th6' quy v6 m()t trong 4 lo~ti

nhu'ng

n6i tren. Do c.16 c6 thG tha"y mc;>i nghi~p

V\1 kinh doanh u6u mang trong mlnh no quan h$ a6i ling giffa tang Va
giam, ho?c giua v6n va ngu6n v6n.
Vi¢c xac c.1inh xu httong va quy mo cua cac quan h~

d6i ling khong

ch! dtfng 0 t6ng s6 v6n va ngu6n rna phai c:ti sau vao tung lo~i,

cling khong

dung 0 vi¢c dinh hu'ong rna phai phan anh c:t6 xac minh va thu th~p
tin v0 biC'n c.1c)ng tung lo~ti
va d~ta
Sl(

h~

vao quy lu~t

d~l1g

h~

vG m6i lien h¢ vaS~(

biC'n c.1c)ng cua S~(

c:tiSm c:t6i ttf<;ng
v~t,

th6ng tai khoan- mc)t m6 hlnh at(QC thie't ke' aS xil'

khach quan vS S~(
trlnh ho~1

v6n va ngu6n. Phu h<.fp voi c.1~

v~n

c:tc)ng cua cac lo~i

ly

ke' toan eta

ly m6i quan

tai san, ngu6n v6n trong qua

t ac)ng cua ddn vi ke' to an .. Tuy yeu c§u qm\n

ch(fc quiin

thong

va kinh doanh cung trlnh etc) kS toan, h~

ly,

a?c c:tism t6

th6ng danh ill\JC cac

tai khoan at(QC xac c:tjnh ra"t khac nhau va ke't ca"u C\} thS cua s6 tai khoan
cling ra't khac nhau nhtfng c.1Su d~ta
Y:a kC't ca"u ql thS cua cac Jo~i

tren nhG'ng nguyen

ly vS ke't ca"u chung

tai khoan chu ye'u.

1.1.3.3. Plnidng phap tfnh gia
Trong kinh doanh c:ts th~c

hi~n

mc)t ho~t·

ac)ng nao c.16 nham thu

O.tr<;c ke't qua nha"t c1jnh, ngttoi kinh doanh c:tsu phai c6 nhfi'ng khoan thu chi
hang tiGn ho~c
v~

hang hi¢n v~t.

Nhftng ho~t

q1 thG nhtt mua may moe thiC't bt, v~t

mua hang h6a, tieu th~
c1tt<;c ghi chep, ph~in
quan h~

li~u,

l1Qng c.16 co th6 la m(H nghi9p
thuc mtton nhan cong ... hay

... Trong cac qua trlnh tren, ngoai cac khach thS eta
anh bang ti6n ngay tu c:t§u nhtt v6n bang tiSn, cac

thanh toan ... cac khach thG con l~i

c§n dtt<;c tinh gia.


Tinh gid la phucmg phap ke' toan nhc'l111: chuyln hznh thrA'c hiiu hifn
cua aifi tu'c;'ng ke' todn tiA' thu'(Jc do hifn v(it sang h[nh thU:c hilu hifn httng
thu'(Jc do t;id trf.

86 c6 nhung chi tieu xac th\[c, vi~c
p~ng

h~lc

toan chi phi. Do v~y

quan h¢ m~t

toan chi phi c6 mO'i

a hai m~t:
hi~n

t6ng h<;1p chi phi c1~

c6 c1lt<_jc th~ v~t

nay hay v~t

nghla qmm trqng cua tinh gia c10'i voi vi0c th~c

tinh gia cho ph6p
chu chuy~n

phih d\fa vao tinh

toc.tn c1tt<;c chi phi ; tinh gia khong th6 tie"n hanh tuy

phai d\fa trc n s~(

y

gilfa tinh gia va h~c

thiC't. MO'i quan h¢ nay th~

gia mdi h~c

tinh gia phcli dtt<;c th\fc hi~n

XclC

y

rna

thS khac.

hi¢n ke' toan d ch6, b5ng

djnh gia trj cua "d§u YaQ" tltc la gia tfi b~t

d§u Vong

vO'n. NSu tinh gia khong dung nhltng chi tieu tinh ra se ma't

tinh cha't xac th~c,
tn;)ilg tam ella

khong dang tin c~y.

kC' toan.

Vi~c

Do v~y

vi~c

tinh gia la cong tac

tinh gia phai dam ba.o nhltng yeu c§u cd ban

sau day:

-

Xac th~c:

gia tinh cho cac lo~i

tai ~an

phai phu h<;1p voi g-ia ca

c1ttdng thai, s6 ht<;1ng va cha't ltf<;1ng cua tai san.
-

nh~m

nghi~p

nh""
at:
Th ong
""

vi~c

tinh gia phai th6ng. nha't gilt a cac doanh

khac nhau v0 phttdng phap tinh toan dS dam bao tinh so sanh dtt<;c
qua d6 phat hi~n

kha nang ti€m. tang cua tUng doanh nghi~p

Cac yeu c§u trong vi¢c tinh gia cac lo~i
quy d!nh va kiCm tra s~f
c1ung va b~1o
Tuy ll:tng lo~i

th~c

hi9n nh~m

kh~fc

trong

tai san phai do nha ntrdc
ph~1c

vi9c tinh gia khong

c1am dtt<;1c tinh h<;1p phap cua cac chi tieu do kS toan cung ca'p.
ta] si1n rna c6 cac qui c1!nh linh gia

Cl;l

th6.