Bài giảng Phát triển, vận hành, bảo trì phần mềm: Chương 0 - ThS. Nguyễn Thị Thanh Trúc

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ THÔNG TIN
KHOA CÔNG NGHỆ PHẦN MỀM

PHÁT TRIỂN VẬN HÀNH BẢO
TRÌ PHẦN MỀM
ThS. NGUYỄN THỊ THANH TRÚC

1

UIT-VNUHCM 2009
CuuDuongThanCong.com

/>

Nội dung

Thông tin môn học
Tài liệu tham khảo
Đánh giá kết quả
Nội dung môn học
Q&A

UIT-VNUHCM 2009
CuuDuongThanCong.com

/>
Company Logo

2

Thông tin môn học
 Tên: Phát triển vận hành bảo trì phần mềm
 Mục tiêu môn học
 Cung cấp cho sinh viên các kiến thức và kỹ năng để giải quyết các

vấn đề phát sinh trong quá trình bảo trì, thay đổi phần mềm,
đặc biệt là các dự án lớn, sao cho việc quản lý, thực thi quá
trình bảo trì nâng cấp phần mềm được hiệu quả.
 Cung cấp các khái niệm cơ bản về bảo trì, nâng cấp phần
mềm, quản lý hiệu quả những thay đổi nhằm mục đích nâng
cấp phần mềm theo những thay đổi của yêu cầu thực tế

 Số tín chỉ: 3
 Lý thuyết: 45
 Website: Bài giảng course.uit.edu.vn

3

UIT-VNUHCM 2009
CuuDuongThanCong.com

/>

Tài liệu tham khảo
Giáo trình: Penny Grubb, and Armstrong A.T.
Software maintenance concepts and practice.
World Scientific, 2003
Sách tham khảo :Stanislaw Jarzabek. Effective
Software maintenance and evolution. Auerbach
publications, 2007.

Khác: Tài liệu ở các khoá học Software design &
development của Nhật
Tài liệu bài giảng môn học
o Bài giảng trên course.uit.edu.vn

4

UIT-VNUHCM 2009
CuuDuongThanCong.com

/>

NỘI DUNG MÔN HỌC
 Chương 1: TỔNG QUAN VẬN HÀNH BẢO TRÌ PHẦN
MỀM
 Chương 2: NỀN TẢNG THAY ĐỔI PHẦN MỀM
 Chương 3: QUI TRÌNH BẢO TRÌ
 Chương 4: NHIỆM VỤ YỀU CẦU BẢO TRÌ
 Chương 5: TÍNH DÙNG LẠI VÀ KHẢ NĂNG TÁI SỬ
DỤNG & Kiểm thử
 Chương 6: QUẢN LÝ VÀ VẤN ĐỀ TỔ CHỨC
 Chương 7: QUẢN LÝ CẤU HÌNH
 Chương 8: ĐỘ ĐO & CÔNG CỤ BẢO TRÌ

5

UIT-VNUHCM 2009
CuuDuongThanCong.com

/>

Chương 1: Tổng quan vận hành bảo trì phần mềm
Vận hành hệ thống
Bảo trì hệ thống
Bảo trì phần mềm là gì?
Tại sao cần phải bảo trì
Phân loại các kiểu bảo trì

Các nhân tố ảnh hưởng đến chi phí bảo trì
Bảo trì phần mềm hướng đối tượng

6

UIT-VNUHCM 2009
CuuDuongThanCong.com

/>

Chương 2: Nền tảng của thay đổi phần mềm
Nền tảng của sự thay đổi phần mềm
o Nguồn gốc sự thay đổi
o Bảo trì & SDLC

Mối liên quan kinh tế của việc cập nhật phần mềm
o Chất lượng hệ thống
o Các yếu tố tác động

Giải pháp tiềm năng đối với vấn đề bảo trì
o Các vấn đề người bảo trì đối đầu
o Cách tiếp cận bảo trì

7

UIT-VNUHCM 2009
CuuDuongThanCong.com

/>

Chương 3: Qui Trình Bảo trì
 QUI TRÌNH BẢO TRÌ PHẦN MỀM
 CÁC MÔ HÌNH BẢO TRÌ PHẦN MỀM
o Mô hình Quick-Fix
o Mô hình Boehm
o Mô hình Osborne
o Iterative Enhancement Model
o Mô hình Reuse-Oriented
 KHI THỰC HiỆN THAY ĐỔI
o Tăng trưởng qui trình
o Mô hình tăng trưởng CMM (Capability Maturity Model) Cơ sở kinh
nghiệm phần mềm

8

UIT-VNUHCM 2009
CuuDuongThanCong.com

/>

Chương 4: Nhiệm vụ yêu cầu bảo trì
 HIỂU CHƯƠNG TRÌNH

o Mục tiêu của nắm bắt chương trình
 Phạm vi vấn đề
 Hiệu quả thực thi

 NGƯỜI BẢO TRÌ VÀ CÁC NHU CẦU THÔNG TIN

o
o
o
o

Managers
Analysts
Designers
Programmers

 MÔ HÌNH QUI TRÌNH NẮM BẮT THÔNG TIN

o Chiến lược nắm bắt chương trình
 Top-Down Model Ill
 Bottom-Up / Chunking Model
 Opportunistic Model

 REVERSE ENGINEERING

9

UIT-VNUHCM 2009
CuuDuongThanCong.com

/>

Chương 5: Tính dùng lại và khả năng dùng lại
TÍNH DÙNG LẠI VÀ KHẢ NĂNG DÙNG LẠI
o
o
o
o
o
o

Mục đích của việc sử dụng lại
Mục tiêu và lợi ích của việc dùng lại
Hướng tiếp cận của dùng lại
Công nghệ cấu phần
Mô hình qui trình dùng lại
Các yếu tố tác động lên việc sử dụng lại

 KiỂM THỬ
o
o
o
o

Tại sao kiểm thử phần mềm
Công việc của người kiểm thử phần mềm
Kiểm thử gì và như thế nào
Phân loại kiểm thử

10

UIT-VNUHCM 2009
CuuDuongThanCong.com

/>

Chương 6 &7: Vấn đề quản lý & Tố chức.
Quản lý cấu hình & kiểm soát thay đổi
VẤN ĐỀ QUẢN LÝ VÀ TỔ CHỨC
 QuẢN LÝ CẤU HÌNH
KiỂM SOÁT THAY ĐỔI
o
o
o
o

Sưu liệu
Phân loại tài liệu phần mềm
Vai trò của sưu liệu phần mềm
Tạo và bảo trì sưu liệu có chất lượng

11

UIT-VNUHCM 2009
CuuDuongThanCong.com

/>

Chương 8: Độ Đo & Công cụ Bảo trì

Các độ đo phần mềm
CÔNG CỤ BẢO TRÌ
CÔNG CỤ HỖ TRỢ KiỂM THỬ
CÔNG CỤ HỖ TRỢ QUẢN LÝ CẤU HÌNH

12

UIT-VNUHCM 2009
CuuDuongThanCong.com

/>

Yêu cầu môn học và thực hiện
đồ án môn học

13

UIT-VNUHCM 2009
CuuDuongThanCong.com

/>

Hình thức kiểm tra & đánh giá
 Thi LT: 50%
 Thi TH:50% (Đồ Án)

Nhóm 3 sv / 1 đề tài
• Đề tài tự chọn (GV sẽ cung cấp một số đề tài gợi ý)

Đồ án giữa kỳ (seminar) : 2 đ – báo cáo trên lớp

Đồ án cuối kỳ: 8đ – vấn đáp
Môi trường lập trình: có thể sử dụng các công cụ và
môi trường lập trình thông dụng hiện nay
Thi thuyết trình + vấn đáp trên đồ án môn học: 80%
Evaluation: 50% customer group+ 30% lecturer +
10% other group + 10% diligent
14

UIT-VNUHCM 2009
CuuDuongThanCong.com

/>

Đánh giá kết quả
Phát triển vận hành một ứng dụng phần mềm theo
các hướng (môn học khác) mà nhóm đã chọn
Nhóm 3 thành viên – vai trò khác nhau
Các yêu cầu trao đổi trên lớp
Liên kết với Nhóm Khách hàng (customer group)
để duy trì vận hành và bảo trì đồ án đã chọn.
Thuyết trình báo cáo đồ án (vấn đáp)
Tiến độ thực hiện và phối hợp công việc mà hai
nhóm customer + development thực hiện là một
tiêu chí quan trọng để đánh giá
15

UIT-VNUHCM 2009
CuuDuongThanCong.com

/>

Lập kế hoạch chi tiết
Xác định các công việc chính
Ước lượng thời gian thực hiện
Xác định các mốc trung gian và các kết quả dự
kiến đạt được ở thời điểm đó
Sử dụng biểu đồ mô tả

16

UIT-VNUHCM 2009
CuuDuongThanCong.com

/>

Kỹ năng viết báo cáo & trình bày

Viết 1 cách logic và súc tích
Viết rõ ràng và cô đọng
Sử dụng các sơ đồ, đồ thị
Phong cách viết

17

UIT-VNUHCM 2009
CuuDuongThanCong.com

/>

Giới thiệu các case study

mẫu để trình bày báo cáo –
liên quan bài tập bảo trì

18

UIT-VNUHCM 2009
CuuDuongThanCong.com

/>

Review – các môn học trước
môn học nào có làm đồ án? Môn đang học?
Đã học ngôn ngữ lập trình nào? C++, C#, Java …
Làm việc nhóm hay làm một mình?
Sử dụng công cụ phát triển phần mềm ?, trên
platform (Window, Unix, Linux, …) nào, hệ quản trị
csdl ?, kiểm thử phần mềm ?
Đã áp dụng qui trình phát triển phần mềm nào ở
môn NMCNPM?
Có ý định phát triển hay nâng cấp phần mềm đã làm
ở các môn học trước? Nếu có thì sẽ kế hoạch ?
UIT-VNUHCM 2009
CuuDuongThanCong.com

/>

Case Study 1
Nhóm sinh viên thảo luận, ghi nhớ lại những hoạt
động đã từng làm ở các đồ án môn học trước,
hãy xem đây là những phần mềm đã từng làm.

Nêu những thuận lợi, khó khăn, bài học kinh
nghiệm, cũng như kết quả đã đạt được
Time: 10-15 phút.

UIT-VNUHCM 2009
CuuDuongThanCong.com

/>

Case Study 2
Giả sử rằng 1 nhóm sinh viên dự định thành lập
nhóm phần mềm (cty phần mềm) khi đã có một
(một số) dự án ban đầu i.e có khách hàng đến đặt
hàng. Hãy suy nghĩ các công việc (hoạt động) cần
phải làm của nhóm để có thể bắt tay thực hiện dự
án, chú ý đến vai trò của trưởng nhóm (người
đứng đầu)
Time: 20 phút

UIT-VNUHCM 2009
CuuDuongThanCong.com

/>

CHUYỆN VUI: VÒNG ĐỜI CHẤT LƯỢNG
 1. Lập trình viên đưa ra đoạn mã mà anh ta tin rằng không hề có lỗi.
 2. Kiểm tra chất lượng sản phẩm, phát hiện 20 lỗi.
 3. Lập trình viên sửa 10 lỗi và gửi e-mail tới phòng Thử nghiệm sản phẩm về
10 "vấn đề" còn lại mà anh ta nhất định cho rằng không phải là lỗi.
 4. Phòng thử nghiệm sản phẩm e-mail lại rằng 5 trong số 10 đoạn sửa lỗi

không hoạt động và đính kèm danh sách 15 lỗi mới.
 5. Phòng tiếp thị gởi thông báo rằng họ đã hoàn tất khâu quảng bá cho sản
phẩm. Giám đốc gọi điện xuống hỏi về tiến độ công việc và củng cố tinh thần
"chiến sỹ". Phòng phát hành cử nhân viên đến nhận đĩa nguồn phần mềm.
Phòng tiếp thị thông báo trên truyền hình và báo chí về việc hoãn lại ngày phát
hành sản phẩm vài tuần...
 6. Ơn trời! Cuối cùng sản phẩm cũng được phát hành.
 7. Trong vòng một tuần, người sử dụng phát hiện ra 137 lỗi mới.
 8. Lập trình viên phụ trách phát triển sản phẩm đã xin nghỉ phép.
 9. Một nhóm "cứu nạn" gồm nhiều lập trình viên kỳ cựu được thành lập khẩn
cấp. Sau một tuần làm việc cật lực, họ đã "thanh toán" hết 137 lỗi, nhưng lại
được thông báo về 456 lỗi mới.
 10. Mọi người tổng kết được 783 lỗi trong chương trình.
 13. Giám đốc ngồi tại bàn giấy xem xét các báo cáo và quyết định thuê một
lập trình viên mới toanh để xây dựng lại phần mềm từ đống đổ nát ban đầu.
 1NEW. Lập trình viên mới đưa ra đoạn mã mà anh ta tin rằng không hề
có lỗi.
UIT-VNUHCM 2009
CuuDuongThanCong.com

/>