Chương 4: LIPIDE

Chương 4: LIPIDE
Khái quát chung về lipide
Các acide béo và alcol thường gặp trong lipide
Lipide đơngiản
Lipide phứctạp
KHÁI QUÁT CHUNG VỀ LIPIDE
1. Đặc điểm:
2. Các nguồn Lipid trong thiên nhiên:
* Lipid dự trữ
* Lipid cấutạo
KHÁI QUÁT CHUNG VỀ LIPIDE
3. Chứcnăng sinh họccủa Lipid:
 Thành phầncấutrúccơ bảncủatế bào
 Cung cấp nhiềunăng lượng
 Cung cấp các acid béo chưano cầnthiếtcho
các chứcphận bình thường củacơ thể
 Dung môi của nhiềuchấtcóhoạt tính sinh
học
 Chứcnăng bảovệ
KHÁI QUÁT CHUNG VỀ LIPIDE
4. Phân loại:
• Lipid đơngiản
• Lipid phứctạp
• TiềnchấtvàcácdẫnxuấtcủaLipid
ACIDE BÉO
1. Đặc điểm:
- Là các acid monocarboxylic mạch thẳng, có số
carbon chẵn (4 – 36C)
- Là sảnphẩmthủyphâncủa lipid
- Acid béo bảohòa
- Acid béo không bảohòa

- Tính chấtvậtlýphụ thuộcvàođộ dài của
mạch Carbon và mức độ không bảohòa.
ACIDE BÉO
2. Danh pháp:
 Các nguyên tử C trong mạch được đánh số
theo thứ tự tính từ gốc carboxyl (-COOH)
 Có thể gọitheotênthôngthường hay tên theo
quy ướcquốctế
 Ký hiệu được dùng để chỉ số C có trong mạch,
số lượng và vị trí củacácliênkết đôi ( số mũ
của Ì)
ACIDE BÉO
3. Phân loại:
 Acid béo bảohòa: C
n
H
2n+1
COOH

Acid béo bảohòamạch thẳng (acid stearic, acid
lignoceric…)

Acid béo bảohòacómạch nhánh (acid Tuberculo
stearic)

Acid béo bảohòamangchức alcol (acid cerebronic)
ACIDE BÉO
Acid béo không bảohòa:

Acid béo không bảohòacómộtnối đôi( acid

monoethylenic…)

Acid béo không bảo hòa có nhiềunối đôi (acid
polyethylenic…)

Acid béo không bảo hòa nhóm Eicosanoid (là các dẫn
xuấtcủa acid arachidonic, gồm 3 nhóm:
Prostaglandin,
Thromboxan, Leucotrien)
ACIDE BÉO
ACIDE BÉO
4. Tính chấtvậtlýcủaacid béo:
-tỉ trọng < 1
- độ tan trong nướcgiảm theo chiềudàimạch C và độ bảo
hòa của acid béo
- các acid béo thường gặp trong thiên nhiên không tan
trong nước và
tan trong dung môi hữucơ
-muốicủa acid béo dễ tan hơn acid béo tương ứng
- acid béo chưano cóđiểmnóngchảythấphơnso với acid
béo no tương ứng
ACIDE BÉO
5. Tính chấthóahọccủaacid béo:
Phản ứng tạo xà phòng:
Phản ứng tạo ester:
Phản ứng đồng phân hóa cis – trans:
Phản ứng halogen hóa:
Phản ứng khử:
Phản ứng oxy hóa:
 Phản ứng tạoxàphòng:

RCOOH + KOH RCOOK + H
2
O
 Phản ứng tạoester:
RCOOH + HO-CH
2
-R’ RCOOCH
2
R’ + H
2
O
ACIDE BÉO
ACIDE BÉO
 Phản ứng đồng phân hóa cis – trans:
18C Ì
9
cis 18C Ì
9
trans
 Phản ứng halogen hóa:
R-CH=CH-R’ + X
2
R –CH –CH–R’
X X
 Phản ứng khử:
18:1 (Ì
9
) 18:0