Tiet 22 - Nha Tran thanh lap

Chơng III :
Nớc Đại Việt thời TrầN ( Thế kỉ XIII-XIV )
Bài 13: Nớc Đại Việt ở thế kỉ XIII
Tuần 12 - Tiết 22: - I, Nhà Trần thành lập
Ngày soạn : 1/11/2010
Ngày dạy : 9/11/2010
A, Mục tiêu cần đạt :
- Giúp học sinh nắm đợc những nét chính về chính trị, kinh tế, xã hội cuối thời Lý dẫn tới
sự sụp đổ của triều đại Lý. Trần Cảnh lên ngôi vua, thiết lập triều đại Trần.
-Biết đợc nhũng nết chính về tổ chức bộ máy nhà nớc, quân đội thời Trần (quy củ hơn thời
Lý) nông nghiệp, thủ công nghiệp, thơng nghiệp, văn hoá giáo dục thời Trần.
- Giáo dục cho học sinh tinh thần bất khuất chống áp bức bóc lột và tinh thần sáng tạo
trong xây dựng đất nớc. Lòng yêu nớc, tự hào dân tộc, biết ơn tổ tiên và ý thức kế thừa
truyền thống dân tộc trong công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ Quốc .
-Rèn luyện kĩ năng vẽ bản đồ và sử dụng bản đồ, cách so sánh đối chiếu .
.B, Chuẩn bị :
Giáo viên : Nghiên cứu soạn bài .
- Bản đồ nớc Đại Việt thời Trần .
- Sơ đồ tổ chức bộ máy quan lại và các đơn vị hành chính thời Trần (tự vẽ)
- Tranh ảnh, máy chiếu dùng cho phần bài tập
Học sinh : Đọc SGK bài 13 - tập trả lời các câu hỏi trong sgk .
C, Tiến trình lên lớp :
1, ổn định tổ chức:
2, Kiểm tra bài cũ: Kết hợp trong giờ học .
3, Bài mới
GV dẫn vào bài: Nhà Lý đợc thành lập năm 1009 khi mới lên ngôi đã rất chú ý đến
việc chăm lo sản xuất, đời sống của nhân dân nhng đến cuối thế kỉ XII đầu thế kỉ XIII ngày
càng suy yếu trầm trọng. Nguyên nhân của nhà Lý là do đâu? Dòng họ nào sẽ thay nhà Lý
trị vì đất nớc . Thầy trò ta sẽ cùng tìm hiểu nội dung bài học ngày hôm nay .
Hoạt động của thầy
? Đọc thầm phần 1 ở sgk

Sau khi học các bài về thời nhà Lý, cho biết
vài nét vắn tắt về thời Lý ?
- Khi mới lên ngôi có nhiều biện pháp xây
dựng củng cố , bảo vệ đất nớc nhng đến thế
Hoạt động của trò
1, Nhà Lý sụp đổ ( 15 phút)
- 1 -
kỉ XII- XIII thì nhà Lý càng suy yếu .
GV giảng:Đúng vậy nhà Lý đợc thành lập từ
năm 1009 trải qua 9 đời vua nhng đến
đời vua thứ 8 và thứ 9 thì nhà Lý ngày càng
suy yếu trầm trọng.
? Nguyên nhân nào dẫn đến nhà Lý suy yếu
nh vậy?
- Vì vua, quan ăn chơi sa đoạ không quan
tâm đến đời sống của nhân dân.
GV giảng : Đến đời vua thứ 8 của nhà Lý, Lý
Huệ Tông chỉ sinh đợc có hai ngời con gái là
Thuận Thiên công chúa và Lý Chiêu
Hoàng ...
? GV chiếu đoạn văn lên máy và gọi học sinh
đọc Bấy giờ ...việc gì ?
GV nhận xét cách đọc .
? Qua đây em có nhận xét gì về những biểu
hiện suy yếu của nhà Lý? Chỉ rõ những biểu
hiện cụ thể?
- Suy yếu cùng cực vua có những việc làm
không thể chấp nhận đợc .
GV giảng: đúng vậy đó các em ạ vua gì mà
khi nghe ngoài kinh thành có giặc cớp lại giả

vờ không nghe thấy, làm ngơ để cho qua.
Quan gì mà chỉ lo việc tranh giành quyền lực
mua quan bán tớc cho bản thân mình thì làm
sao mà triều đình vững bền, đất nớc thịnh trị,
nhân dân yên ổn nên sự suy yếu sẽ là tất yếu
.
? Việc làm trên của vua quan nhà Lý đã dẫn
đến hậu quả gì ?
- Lụt lội, hạn hán, mất mùa liên tiếp xảy ra .
- Dân nghèo phải làm nô tì ...
- Nông dân nhiều nơi nổi dậy đấu tranh ...
GV giảng: không những thế một thế lực
phong kiến ở địa phơng đánh giết lẫn nhau
chống lại triều đình , một số nớc phía nam
thỉnh thoảng đem quân vào cớp Đaị Việt ...
?Trớc tình hình đó nhà Lý đã làm gì ?
-Nhà Lý đã dựa vào thế lực nhà Trần để
chống lại các lực lợng nổi loạn .
?Tại sao nhà Lý lại dựa vào nhà Trần mà
- Cuối thế kỷ XII nhà Lý suy yếu.

- 2 -
không dựa vào các dòng họ khác ?
-Vì dòng họ Trần mạnh và uy thế hơn cả lúc
bấy giờ .
? Nh vậy thì nhà Lý đã rơi vào tình cảnh ra
sao ?
-Bế tắc không lối thoát .
GV giảng: với nhà Lý thì không còn con đ-
ờng nào khác buộc phải dựa vào nhà Trần

để chống lại các thế lực nổi loạn ...
? Sự chuyển giao đó đợc diễn ra bằng sự kiện
nào?
GV ghi bảng: Tháng 12 năm ất Dậu (tức đầu
năm 1226), Lý Chiêu Hoàng nhờng ngôi cho
Trần Cảnh -> nhà Trần đợc thành lập.
GV kể về câu chuyện lên ngôi của Trần
Cảnh. Có vai trò cực lớn và khôn khéo của
điện tiền chỉ huy sứ Trần Thủ Độ: Là ngời tài
lợc hơn ngời làm quan đợc mọi ngời suy tôn.
Thái Tông thấy đợc thiên hạ đều là mu sắc
của ông, cho nên nớc nhà nhờ cậy quyền hơn
vua...
? Nếu nhà Lý không nhờng ngôi cho nhà
Trần thì tình hình đất nớc sẽ ra sao ?
- Đất nớc không yên, nhân dân cơ cực .
GV khẳng định : nh vậy việc nhà Trần đợc
thành lập là điều cần thiết trong lịch sử của
nớc Đại Việt lúc bấy giờ -> GV đa đoạn văn
Lý chiêu Hoàng trong lễ ngờng ngôi.
? Nh vậy thì nhà Trần đợc thành lập trong
hoàn cảnh nào ?
-Nhà Lý suy yếu bất lực trớc việc chống lại
các thế lực nổi loạn và hoạ ngoại xâm
HS đọc và GV nhận xét.
? Qua đấy em có đánh giá gì về nhà vua Lý
Chiêu Hoàng?
- Lý Chiêu Hoàng là ngời đã có nghĩ đến
dân, đến nớc. Dám từ bỏ quyền lực của cá
nhân và dòng họ mình.

GV dẫn và kể câu chuyện lên ngôi của Trần
Cảnh. Giới thiệu về Trần Thủ Độ
GV khẳng định và chuyển: nh vậy việc nhà
Trần thay nhà Lý là hợp quy luật lịch sử của
- Đầu năm 1226 Lý Chiêu Hoàng nhờng
ngôi cho Trần Cảnh. Nhà Trần đợc thành
lập .
- 3 -
Đại Việt lúc bấy giờ . Vậy sau khi lên ngôi
báu nhà Trần đã có chính sách gì để củng cố
chế độ phong kiến tập quyền của mình chúng
ta cùng chuyển sang tìm hiểu phần 2

GV giải thích cụm từ chế độ phong kiến tập
quyền.
? Học sinh đọc thầm sgk?
? Sau khi lên ngôi báu nhà Trần đã làm gì để
củng cố chế độ phong kiến tập quyền ?
- Dẹp yên nổi loạn, củng cố bộ máy nhà nớc .
? Bộ máy nhà nớc thời Trần đợc tổ chức nh
thế nào ?
- Cũng nh thời Lý bộ máy nhà nớc thời Trần
đợc tổ chức theo chế độ quân chủ trung ơng
tập quyền, gồm 3 cấp .
? Em hãy cho biết cụ thể từng cấp ?
- Cấp triều đình: vua cạnh vua còn có Thái
thợng hoàng
- Cấp đơn vị hành chính trung gian: lộ, phủ,
huyện, châu .
- Cấp hành chính cơ sở: xã

GV đa ra sơ đồ trên máy chiếu để học sinh
quan sát
GV giải thích về thái thợng hoàng và cấp
đơn vị hành chính trung gian, hành chính cơ
sở
? So với nhà Lý về tổ chức bộ máy quan lại
còn có gì khác?
Có thêm một số cơ quan nh : thái y viện ,
Quốc sử viện ...
- Có thêm một số chức quan nh : hà đê sứ ,
khuyến nông sứ ...
? Em có nhận xét gì về việc nhà Trần đặt
thêm một số chức quan trên ?
- Có các cơ quan cụ thể đi sâu sát hơn so với
nhà Lý về việc dân, việc nớc .
?Qua đây em có nhận xét gì về hệ thống tổ
chức quan lại thời Trần ?
- Đợc sắp xếp có quy củ và đầy đủ hơn .
GV đa ra bbọ máy chính quyền thời Lý và bộ
2, Nhà Trần củng cố chế độ
phong kiến tập quyền.( 17 phút)
- Bộ máy nhà nớc thời Trần dợc tổ chức
theo chế độ quân chủ trung ơng tập quyền
- Có thêm một số chức quan nh : Quốc sử
viện , thái y viện .
- Có thêm một số chức quan nh : hà đê
sứ , khuyến nông sứ ...
- 4 -
máy chính quyền thời Trần .
? So với bộ máy nhà nwowcs thời Lý thì bộ

máy nhà nớc thời Trần có điểm gì giống và
khác nhau?
- Giống: vẫn dựa trên cơ sở tổ chức của nhà
Lý .
- Khác: vua nhờng ngôi cho con sớm rồi tự
mình xng là Thái Thợng Hoàng cùng con cai
quản đất nớc . Các chức quan đại thần do
những ngời trong dòng họ nắm giữ. Đặt thêm
một số cơ quan và một số chức quan. Cả nớc
chia làm 12 lộ.
? Tại sao ở thời Trần các quan đại thần văn
võ đều do ngời trong dòng tộc nắm giữ?
-Tăng thêm độ tin cậy đối với nhà Trần, tập
trung quyền hành trong tay dòng họ Trần .
? Qua sự khác biệt ấy chứng tỏ điều gì về chế
độ phong kiến tập quyền của nhà Trần?
- Bộ máy quan lại và các đơn vị hành chính
của nhà Trần chặt chẽ hơn so với thời Lý .
Chng tỏ là chế độ phong kiến tập quyền thời
Trần đợc củng cố hơn thời Lý .
GV giảng giải rõ hơn
? Vậy dới thời nhà Trần việc xét thởng cho
quan lại đợc quy định nh thế nào ?
-Chữ nhỏ sgk . Quý tộc nhà Trần đợc phong
vơng , ban thái ấp ...
GV giảng :
? Với tất cả những việc làm trên đã khái quát
đợc điều gì sau khi nhà Trần lên ngôi báu ?
-Thể hiện rõ việc làm đầy trách nhiệm với đất
nớc , nhằm củng cố chế độ phong kiến tập

quyền thời Trần hơn thời Lý .
? Vậy tác dụng của những chính sách và việc
làm đối với đất nớc nh thế nào ?
-Dân thì đợc yên , nớc thì mạnh .
GV chuyển sang phần 3
GV yêu cầu học sinh theo dõi sgk mục 3 .
Em nhớ lại và cho biết luật pháp thời Lý đợc
ban hành vào thời gian nào ?
-Năm 1042 bộ luật Hình th của nhà Lý đợc
ra đời .
- 5 -