Một số biện pháp rèn luyện chữ viết cho học sinh lớp 1 hay

I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài:
Chữ viết là một trong những phát minh vĩ đại của con người, là công cụ đắc lực trong
việc ghi lại và truyền bá toàn bộ kho tàng tri thức văn hoá của nhân loại.
Giáo dục Tiểu học là nền tảng của giáo dục quốc dân, lớp 1 là nền móng của bậc
Tiểu học. Tập viết là một trong những phân môn có tầm quan trọng đặc biệt ở bậc Tiểu
học. Đối với lớp 1, Tập viết không những có mối quan hệ mật thiết tới chất lượng học
tập ở các môn học khác mà còn góp phần rèn luyện một trong những kĩ năng hàng đầu
của việc học Tiếng Việt trong nhà trường.
Dạy Tập viết Tiếng Việt là chúng ta đã trao cho các em chìa khoá để mở ra những
cánh cửa tri thức bước vào tương lai. Chữ viết là công cụ để các em vận dụng suốt đời.
Viết đúng mẫu, rõ ràng, tốc độ nhanh giúp học sinh có điều kiện ghi chép bài học tốt,
nhờ vậy kết quả học tập sẽ cao hơn. Viết xấu tốc độ chậm sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới
chất lượng học tập. Vì vậy dạy học sinh viết đúng, viết đẹp là rèn luyện cho các em
những phẩm chất đạo đức tốt như: tính kỉ luật, tính cẩn thận, óc thẩm mỹ và sáng tạo.
Như cố thủ tướng Phạm Văn Đồng đã từng nói:“ Chữ viết là biểu hiện của nết người.
Dạy cho học sinh viết đúng, viết cẩn thận, viết đẹp là góp phần rèn luyện cho các em
tính cẩn thận, tính kỷ luật, lòng tự trọng đối với mình cũng như đối với thầy cô và
bạn đọc bài vở của mình”.
Ngày nay trong sự phát triển của nền kinh tế tri thức, sự bùng nổ của khoa học Công
nghệ thông tin, chữ viết cũng có máy tính làm thay. Vậy việc rèn chữ có quan trọng
không?
Từ năm 2001-2002. Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có quyết định về việc tổ chức thi
viết chữ đẹp hằng năm cho giáo viên và học sinh Tiểu học. Cho đến nay đã khơi dậy
trong học sinh, giáo viên và toàn xã hội về ý thức cần viết chữ đẹp. Chữ viết đẹp của học
sinh là vấn đề được mọi người trong và ngoài ngành Giáo dục và Đào tạo quan tâm lo
lắng. Người xưa đã nói: “Nét chữ - nết người” là hàm hai ý sau: Thứ nhất, nét chữ thể
hiện tính cách con người; thứ hai, thông qua rèn luyện chữ viết mà giáo dục nhân cách
con người .
Nền giáo dục của chúng ta lần lượt trải qua nhiều thời kì cải cách. Và sau mỗi lần cải
cách như vậy, mẫu chữ viết của học sinh Tiểu học lại thay đổi. Đi kèm với sự thay đổi

đó là các quy trình dạy, tài liệu dạy và học thay đổi. Đó chính là điều băn khoăn của các
giáo viên Tiểu học khi giảng dạy phân môn Tập viết trong nhà trường. Sự thay đổi cũng
ảnh hưởng phần nào đến chữ viết của học sinh, vẫn có rất nhiều học sinh viết sai, viết
xấu, tốc độ chậm, chữ viết mất nét nghiêng ngả. Học sinh viết chưa đúng độ cao, độ
rộng của từng con chữ; khoảng cách giữa các chữ chưa đều, cỡ chữ chưa chuẩn, chữ quá
to hoặc quá bé… Điều đó ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng học tập tất cả các môn
học.
Ngày 14/6/2002 Bộ trưởng Bộ giáo dục và Đào tạo đã ban hành mẫu chữ viết trong
trường Tiểu học theo Quyết định số 31/2002/QĐ-BGD. Đây chính là việc nhìn nhận tầm
quan trọng và ý nghĩa của chữ viết. Vậy vấn đề đặt ra là làm sao rèn chữ viết đẹp cho
-1-


học sinh chính là yêu cầu bức súc của người giáo viên. Bởi chữ viết là cần thiết và cấp
bách. Qua nhiều năm trực tiếp giảng dạy, tôi luôn băn khoăn về vấn đề chữ viết của các
em. Làm thế nào để giúp các em viết đúng, viết đẹp. Các bậc cha mẹ sẽ hạnh phúc và
sung sướng biết bao nhiêu khi nhìn vào trang vở Tập viết của con em mình với những
dòng chữ ngay ngắn đều tăm tắp, đúng và đẹp; những trang vở không bị giây mực,
không bị quăn mép. Chính vì vậy mà tôi quyết định chọn và nghiên cứu đề tài sáng kiến
kinh nghiệm: “ Một số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 1”.
2. Điểm mới của đề tài.
Tôi nghĩ rằng đây là một đề tài mang nhiều tính mới cả về nội dung và hình thức. Bởi
vì việc tìm ra các biện pháp giúp học sinh lớp 1 không những viết đúng mà còn phải viết
đẹp, từ lâu đã được nhiều giáo viên quan tâm nghiên cứu. Trong thực tế đã có nhiều giáo
viên viết sáng kiến kinh nghiệm về đề tài này, cũng có nhiều sách báo viết đến nhưng
các sáng kiến kinh nghiệm đó mới chỉ đưa ra những biện pháp chung mà chưa có những
biện pháp cụ thể giúp học sinh viết đúng và đẹp. Chưa chỉ rõ được sự cần thiết của việc
áp dụng quan điểm tích hợp môn Tiếng Việt vào dạy phân môn Tập viết lớp 1. Qua
nghiên cứu tài liệu và trải nghiệm trong quá trình dạy học, xuất phát từ tình hình thực tế
dạy học ở lớp mình, tôi đã mạnh dạn nghiên cứu tiếp vấn đề này để đưa ra một số biện

pháp mới hữu hiệu nhất nhằm nâng cao chất lượng chữ viết cho học sinh lớp 1 theo
đúng chuẩn kiến thức và kỹ năng sau:
Đề tài này đề cao vai trò của giáo viên trong các tiết học, thông qua mẫu chữ và chữ
mẫu của giáo viên khi viết bảng, ghi nhận xét khi chấm bài, chữa bài cho học sinh. Đề
tài này yêu cầu giáo viên phải nắm chắc mẫu chữ, quy trình và kĩ thuật viết chữ.
Để góp phần nâng cao chất lượng chữ viết cho học sinh ở trường tiểu học đề tài này
đã biết phối hợp các lực lượng giáo dục với nhau. Đó là sự kết hợp với phụ huynh học
sinh để thường xuyên tổ chức tốt các phong trào thi đua.
Để giờ học Tập viết diễn ra nhẹ nhàng, tạo sự hứng thú cho học sinh th ì đề tài
này đã đưa ra được các giải pháp để tạo tình cảm yêu thích với việc rèn chữ cho học
sinh.
Đề tài này đã đề cập tới việc sử dụng công nghệ thông tin, lập nhóm lớp thông qua
zalo, facebook,….. để hướng phụ huynh vào việc phối hợp với giáo viên trong việc rèn
chữ cho các em ở nhà.
Trong đề tài này, tôi không đề cập nhiều đến toàn bộ năm học mà chỉ giới hạn trọng
tâm ở học kì 1 để nhằm giúp học sinh viết chữ đẹp, kịp thời đáp ứng dạy theo chuẩn kiến
thức kĩ năng. Đồng thời giúp học sinh có vốn kĩ năng ban đầu thuận lợi cho việc phát
huy viết chữ đẹp sau này.
3. Phạm vi đề tài:
- Học sinh lớp 1A, lớp tôi chủ nhiệm, năm học 2019 - 2020

-2-


II. PHẦN NỘI DUNG
1. Thực trạng của vấn đề.
1.1. Thuận lợi :
a.Nhà trường
Trường có bề dày truyền thống hiếu học. Trường có đội ngũ giáo viên trẻ, năng động,
sáng tạo, nhiệt tình, dám nghĩ dám làm hết lòng tận tuỵ với công việc, với sự nghiệp

“Trăm năm trồng người” mà Đảng và nhà nước giao cho. Trường đã nhiều năm liền đạt
danh hiệu là trường Tiên tiến xuất sắc, có nhiều thành tích đáng kể về mọi mặt. Đặc biệt
nhất là phong trào thi đua: “Vở sạch – chữ đẹp”, đã có nhiều giáo viên, học sinh đạt giải
cao trong các hội thi: “Viết chữ đẹp” cấp huyện, cấp tỉnh.
Ban giám hiệu nhà trường, các cấp lãnh đạo xã và ngành giáo dục rất quan tâm đến
học sinh đặc biệt nhất là học sinh lớp 1, các em được học ở một ngôi trường khang trang
sạch đẹp, ngồi học bàn ghế chuẩn đối với lứa tuổi các em.
Nhà trường đã đầu tư cơ sở vật chất: ánh sáng (số lượng bóng điện đủ để chiếu sáng )
trong phòng học, bảng chữ mẫu ( với nhiều kiểu chữ khác nhau), bảng phụ, bảng lớp
chống loá…
Phòng Thư viện cung cấp đầy đủ đồ dùng như: Bộ chữ dạy Tập viết chữ thường và
chữ hoa của nhà xuất bản Giáo dục.
b. Giáo viên:
Được sự quan tâm và chỉ đạo tốt của các cấp lãnh đạo về chuyên môn. Tổ chức bồi
dưỡng giáo viên, cung cấp đủ tài liệu, phương tiện để nghiên cứu, học hỏi giảng dạy.
Được sự giúp đỡ của BGH trường; tổ chức thao giảng, dự giờ hàng tháng, tổ chức
những tiết hội giảng chuyên đề thảo luận về chuyên môn để rút ra những ý kiến hay,
những đề xuất kinh nghiệm tốt áp dụng trong việc giảng dạy.
Đội ngũ giáo viên trường có tay nghề vững lâu năm trong công tác, có nhiều kinh
nghiệm, có ý thức tốt về trách nhiệm người giáo viên và sẵn sang giúp đỡ đồng nghiệp
về chuyên môn cũng như giúp nhau tháo gỡ những khó khăn hay xử lí các trường hợp
học sinh cá biệt về học tập cũng như về phẩm chất.
Mỗi giáo viên được trang bị một bộ chữ dạy tập viết do Nhà xuất bản Giáo dục sản
xuất.
c. Học sinh
Nhà trường được học 2 buổi trên ngày nên có nhiều thời gian để rèn cho học sinh
học tập được nhiều kết quả hơn.
Học sinh lớp1 mới đi học nên các em rất thích đến trường để học. Các em đa số còn
rất ngoan, dễ vâng lời, nghe lời cô giáo, thích học tập và thi đua với các bạn, dễ khích lệ
động viên, khen thưởng ….

d. Phụ huynh
Đa số các phụ huynh có con em học lớp 1, là năm đầu cấp nên đều quan tâm đến
việc học tập của con em mình. Các em có đầy đủ sách vở, đồ dùng học tập theo yêu cầu
của giáo viên.
-3-


Có được quan tâm về việc học tập của con em mình của 1 số phụ huynh có ý thức
trách nhiệm không khoán trắng cho nhà trường, cho giáo viên,và cùng với giáo viên
trong việc học tập của con em mình.
Tôi thấy đây chính là một môi trường giáo dục hết sức thuận lợi để chúng ta tiến
hành dạy luyện viết chữ đẹp cho học sinh ngay từ năm lớp 1.
1.2 . Khó khăn:
Bên cạnh những thuận lợi vừa nêu trên tôi thấy rằng trong thực tế quá trình giảng dạy
phân môn Tập viết và việc luyện viết chữ đẹp cho học sinh ở trường học, lớp học vẫn
còn gặp không ít những khó khăn đối với giáo viên và học sinh. Sau đây tôi sẽ nêu một
số khó khăn mà chúng ta cần phải khắc phục để giúp học sinh viết đúng và đẹp ngay từ
những năm đầu tiên đi học.
a.Về phía giáo viên:
Giáo viên chưa nắm được cấu tạo, kỹ thuật viết chữ, kiểu chữ (chữ to, chữ nhỡ,chữ
hoa), chữ viết chưa đúng mẫu theo quy định. Giáo viên ít sữa lỗi thường xuyên cho các
em dẫn đến các em có thói quen viết sai mẫu chữ và không đúng kĩ thuật viết chữ.
Việc phối hợp giữa giáo viên và phụ huynh chưa chặt chẽ, điều đó hạn chế việc tạo
điều kiện về tinh thần, vật chất cho học sinh và việc rèn luyện chữ viết trong phong trào
“ Vở sạch - Chữ đẹp”.
Đa số giáo viên còn coi nhẹ việc hình thành nề nếp học của học sinh chưa chú ý đến
tư thế ngồi viết, cách cầm bút, để vở của học sinh.
Giáo viên chưa có thói quen tự học hỏi, trau dồi, rèn chữ viết mình dẫn đến chữ viết
của giáo viên chưa đẹp.
b. Về phía học sinh:

Lớp1 là lớp đầu cấp, các em còn nhỏ mới qua lớp mẫu giáo, nhận thức của các em
không đồng đều. Bên cạnh đó, việc giáo dục cho các em những phẩm chất Đạo đức tốt
như: Tính cẩn thận, tính kỷ luật và khiếu thẩm mỹ chưa được quan tâm đúng mức. Điều
này có liên quan đến việc dạy phân môn Tập viết cho học sinh Tiểu học. Mặt khác, từ
môi trường hoạt động vui chơi là chính chuyển sang môi trường chủ yếu là hoạt động
học tập, các em phải đọc, phải viết nhiều hơn, gây mỏi tay, mỏi mắt…dẫn đến tình trạng
uể oải, nản trí, không có hứng thú luyện viết,ngại viết.
Việc làm quen với chữ viết đối với các em thật khó khăn bởi đôi tay còn vụng về,
lóng ngóng. Ở mẫu giáo các em mới được làm quen với đọc và tô các chữ cái, chưa có
khái niệm về đường kẻ, dòng kẻ, chưa nắm được cấu tạo của các nét cơ bản, cấu tạo của
các chữ cái. Chưa nắm được độ cao, độ rộng, của từng con chữ, khoảng cách giữa các
chữ ghi tiếng, cách viết các chữ thường, dấu thanh và các chữ số. Chưa nắm được quy
trình viết chữ cái. Nhiều em còn viết chữ ngược, số ngược.
Học sinh chưa thực hiện tốt, nghiêm túc các quy định trong giờ Tập viết như:
+ Cầm bút chưa đúng cách.
+ Ngồi viết chưa đúng tư thế.
+ Vị trí đặt vở khi viết chưa đúng.

-4-


Đa số học sinh chưa nắm được kĩ thuật viết, cách rê bút, cách lia bút, nét nối, điểm đặt
bút, điểm dừng bút trong một chữ ghi tiếng và khoảng cách giữa các chữ ghi tiếng, ghi
từ.
Một số em còn thiếu đồ dùng học tập. Bản thân các em chưa phát huy được tính tự
học, tự rèn luyện ở trường cũng như ở nhà. Các em còn ham chơi chưa chú ý đến học
tập.
c. Về phía phụ huynh học sinh:
Còn nhiều phụ huynh chưa đôn đốc nhắc nhở, còn thờ ơ với việc học tập của các em.
Phần lớn các phụ huynh chưa nắm được chữ mẫu, quy trình viết của chữ nên còn hạn

chế trong việc hướng dẫn con em mình học ở nhà.
2. Khảo sát hoạt động dạy và học tập viết của học sinh .
Đầu năm học sau 2 tuần 0, tôi tiến hành khảo sát chất lượng chữ viết và có kết quả
như sau:
BẢNG THỐNG KÊ TỔNG HỢP CHỮ VIẾT CỦA HỌC SINH
Năm họcSĩ số học sinh Viết đẹp Viết chưa đẹp Nhóm chữ viết chưa đẹp (đa
(Đầu kì 1)
số )
Nhóm khuyết trên 12 em
2019 - 2020
29
5
24
Nhóm nét cong
9 em
Các lỗi khác
3 em
Sau khi quan sát, theo dõi xếp loại học sinh nắm bắt được tình hình đó tôi đã nghiên
cứu và tìm ra được nguyên nhân dẫn đến học sinh chữ xấu chiếm đa số.
3. Nguyên nhân dẫn đến chữ viết chưa đẹp của học sinh.
a.Về phía giáo viên:
Việc học sinh viết đúng và đẹp hay không phụ thuộc rất nhiều vào người giáo viên
trực tiếp dạy học. Người giáo viên có ảnh hưởng rất lớn đến quá trình viết chữ đẹp hay
xấu của học sinh. Qua thực tế ta thấy có rất nhiều nguyên nhân từ phía giáo viên dẫn đến
việc học sinh viết chữ chưa đẹp.
Chữ viết của giáo viên chưa đáp ứng yêu cầu trực quan trong việc giảng dạy, chỉ thấy một số ít giáo
viên viết chân phương đẹp mắt.
Ít chú trọng việc rèn chữ viết cho học sinh, chỉ lưu ý trong giờ tập viết, chưa hướng dẫn kĩ càng
trong tiết 1 (việc 2).
Chưa có biện pháp rèn chữ viết cụ thể. Chưa giúp học sinh nắm các nét cơ bản, cấu tạo con chữ,

dòng kẻ, kĩ thuật viết….trong các tiết luyện viết mà chỉ cần nhấn mạnh về độ cao các con chữ.
Hướng dẫn rèn chữ viết chưa theo đối tượng học sinh. Chưa dạy theo chuẩn kiến thức và kĩ năng .
b. Về phía học sinh:
Nguyên nhân chủ yếu do học sinh chưa nắm được các nét cơ bản cấu tạo chữ ghi âm, vần, tiếng, dấu
thanh chưa nắm vững quy trình viết chữ cái, quy trình nối các nét trong chữ cái trong chữ ghi tiếng nên
chữ viết mới sai độ cao
Một số em chưa biết cách cầm bút và ngồi học đúng tư thế.
Một số em viết thừa nét, viết thiếu nét, đặt nhầm vị trí các dấu thanh....
Đa số học sinh không có thói quen rèn chữ viết, không có ý thức trong việc rèn chữ viết, thậm chí
không cần quan tâm đến chữ viết đẹp hay xấu.
4. Những biện pháp cơ bản để rèn chữ cho học sinh lớp 1.
-5-


Để phát huy thuận lợi và khắc phục những khó khăn và tồn tại nêu trên, qua những năm dạy học và
học hỏi kinh nghiệm của các giáo viên trong trường, bản thân chúng tôi đã rút ra một số kinh nghiệm
về "Biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 1" như sau:
Biện pháp 1: Rèn luyện chữ viết cho bản thân.
Trước hết muốn dạy học sinh viết chữ đúng - đẹp thì bản thân người giáo viên phải nắm chắc kiến
thức, viết tốt mẫu chữ quy định để dạy học sinh. Việc nắm chắc các mẫu chữ hiện hành theo chuẩn của
Bộ Giáo dục và Đào tạo và việc viết tốt mẫu chữ quy định là một yêu cầu cần thiết không thể thiếu
được đối với người giáo viên Tiểu học.
Giáo viên khắc sâu biểu tượng về chữ cho các em bằng nhiều con đường: kết hợp mắt nhìn, tai
nghe, tay luyện tập. Điều này giúp các em chủ động phân tích hình dáng, kích thước và cấu tạo theo
mẫu chữ, tìm sự giống nhau và khác nhau của chữ cái đã học trước đó trong cùng một nhóm bằng thao
tác so sánh tương đồng.Chữ viết mẫu là hình thức trực quan ở tất cả các bài tập viết. Đây là điều kiện
đầu tiên để các em viết đúng. Có các hình thức chữ mẫu: chữ mẫu in sẵn, chữ phóng to trên bảng hoặc
trên máy chiếu hắt, chữ mẫu trong vở tập viết, hộp chữ mẫu… Tiêu chuẩn cơ bản của chữ mẫu là phải
đúng mẫu quy định, rõ ràng và đẹp.
Chữ mẫu của giáo viên viết trên bảng sẽ giúp học sinh nắm được thứ tự các nét chữ của từng chữ

cái, cách nối các chữ cái trong 1 chữ nhằm đảm bảo yêu cầu viết liền mạch, viết nhanh.
Chữ của giáo viên khi chữa bài, chấm bài cũng được quan sát như một loại chữ mẫu, vì thế giáo
viên cần ý thức viết chữ đẹp, đúng mẫu, rõ ràng.
Đặc biệt là giáo viên lớp 1vì phải hướng dẫn cho các em phải viết cỡ chữ to, chữ nhỡ, chữ hoa. Có
nắm chắc các mẫu chữ thì giáo viên mới viết đúng và đẹp theo chuẩn được từ đó mới hướng được dẫn
học sinh viết đúng và đẹp. Chữ mẫu của giáo viên được coi như “khuôn vàng, thước ngọc”, chuẩn mực
để học sinh noi theo. Lứa tuổi của các em là lứa tuổi hay “bắt chước” và làm theo mẫu. Người giáo
viên phải coi trọng việc trình bày trên bảng là trang viết mẫu mực của mình để học sinh học tập. Do đó
bản thân tôi thường xuyên luyện chữ mỗi khi có thời gian. Mỗi năm học tôi đều có vở tập viết của mình
viết sẵn, vừa để luyện chữ vừa thuận tiện cho việc hướng dẫn và làm mẫu cho học sinh tập viết. Tôi
còn sưu tầm những bài viết, vở viết sạch đẹp của học sinh những năm học trước để giới thiệu cho học
sinh học tập.
Ngoài ra, tôi còn thường xuyên nghiên cứu tìm hiểu các tài liệu dạy viết chữ như “Nét chữ, nết
người”, mẫu chữ viết trong trường Tiếu học; luyện viết chữ sáng tạo trên internet, đồng thời học hỏi
kinh nghiệm từ đồng nghiệp về cách rèn chữ viết đúng - đẹp cho học sinh.
Vì vậy, để rèn chữ viết cho học sinh đạt kết quả cao thì trước hết giáo viên phải rèn chữ viết của
mình. Chữ viết của giáo viên khi giảng bài, chấm chữa bài.. cần phải chân phương gương mẫu. Lời
nhận xét của giáo viên luôn mang tính động viên, khuyến khích học sinh.
Biện pháp 2: Tạo tình cảm yêu thích với việc rèn chữ cho học sinh.
Khi dạy tập viết cho học sinh, điều quan trọng là phải gây được hứng thú, làm cho học sinh yêu
thích rèn viết chữ đẹp từ đó các em say mê và quyết tâm rèn chữ cho đẹp. Mỗi giờ Tập viết tôi thường
nêu những gương sáng về rèn chữ viết ở ngay trong lớp mình hay những học sinh trong trường. Cần
nêu ngay những gương người thật việc thật, ví dụ: Em A lớp mình viết chữ rất đẹp, các em hãy quan sát
chữ viết của bạn và học tập. Tôi đưa lên để làm mẫu cho các em, đồng thời động viên các em nếu cố
gắng, kiên trì rèn luyện thì chữ viết của các em cũng đạt được như vậy thậm chí có thể đẹp hơn. Khi đã
gây được hứng thú cho học sinh, lúc đó các em rất thích rèn viết chữ đẹp. Để rèn các em viết chữ đúng
- đẹp có hiệu quả thì trước hết bản thân các em phải có tình cảm yêu thích viết chữ. Vì khi rèn chữ viết
không phải là ngày một, ngày hai mà nó là một quá trình dài. Do đó nếu các em yêu thích với việc viết
chữ thì các em mới đạt kết quả cao được.
-6-

Không nên cho các em ngồi viết liền trong một thời gian dài dễ gây mỏi tay và chán. Cần thường
xuyên tổ chức các trò chơi thi viết chữ đẹp trong mỗi tiết học. Tổ chức thi “Giữ vở sạch - Viết chữ
đẹp” trong từng tháng. Động viên khen ngợi kịp thời những tổ hay cá nhân thực hiện tốt, đặc biệt
những tổ hay cá nhân có tiến bộ tạo cho học sinh sự hứng khởi hăng hái thi đua rèn luyện.
Bên cạnh đó, tôi còn tuyên truyền giảng giải cho phụ huynh và học sinh về vai trò của chữ viết, vị
trí, tầm quan trọng của việc rèn chữ viết đối với việc hình thành nhân cách, tính kiên trì, tính kỉ luật,
chịu khó của các em trong quá trình học tập. Chữ viết đẹp sẽ tạo hứng thú cho học sinh học tốt các môn
học khác.
Biện pháp 3: Kết hợp với phụ huynh học sinh và thường xuyên tổ chức tốt các phong trào thi đua
Không chỉ rèn luyện ở trường, tập viết ở nhà cũng chính là mấu chốt của thành công. Bởi lẽ, học
sinh tiểu học có một đặc điểm mà ai cũng dễ dàng nhận ra đó chính là nhanh quên, vì vậy việc rèn
luyện viết chữ đúng, đẹp cần được làm thường xuyên, liên tục ở mọi nơi mọi lúc và luyện tại nhà là
hợp lý nhất. Chính vì vậy, tôi thường trao đổi với phụ huynh về cách thức thực hiện sao cho đúng cách
nhất từ chuẩn bị những đồ dùng tập viết cần thiết, tư thế, cách cầm bút chuẩn xác,... Bản thân tôi, ngay
từ đầu năm học tôi đã sử dụng công nghệ thông tin để lập nhóm lớp thông qua Facebook. Hằng ngày,
tôi thường quay các video hướng dẫn cho phụ huynh kĩ thuật viết chữ, qua đó tạo sự thống nhất trong
việc hướng dẫn cho các em học ở lớp và ở nhà.
Mặt khác, trong các tiết sinh hoạt lớp cuối tuần tôi thường dành khoảng 10 phút để tổng kết đánh giá
việc rèn chữ viết đẹp, giữ vở sạch của học sinh và tuyên dương những em có tiến bộ. Ngoài việc phát
động phong trào thi đua tôi còn giới thiệu các bài viết đẹp của học sinh lên nhóm lớp hay trong buổi

.

họp cha mẹ học sinh để cha mẹ các em cùng thi đua rèn luyện cho con em mình
Biện pháp 4: Rèn tư thế ngồi viết - cách cầm bút, cách để vở khi viết, rèn giữ vở sạch và trình bày
vở.
Hoạt động viết thuận lợi phụ thuộc rất nhiều vào tư thế và cách cầm bút. Muốn rèn chữ cho học
sinh trước hết giáo viên phải rèn cho các em tư thế ngồi viết đúng: Lưng thẳng, không tỳ ngực vào bàn,

đầu hơi cúi, mắt cách vở khoảng 25 đến 30cm. Hai chân đặt vuông góc dưới bàn, tay trái tì nhẹ nhàng
mép vở để giữ vở. Trước lúc viết tôi thường cho học sinh nhắc lại tư thế ngồi học, cách cầm bút để vở
để học sinh thực hiện theo đúng quy định. Trong quá trình học sinh viết rất hay quên, thay đổi tư thế
ngồi đúng, lúc đó tôi lại phải kiên nhẫn chỉnh sửa cho từng em. Lặp đi lặp lại nhiều lần, các em cũng
dần dần ngồi đúng, cầm bút đúng. Mặt khác tôi phô tô gửi mỗi phụ huynh một bản hướng dẫn về tư thế
ngồi học, cách cầm bút, để vở để phụ huynh hướng dẫn các em ở nhà.
Cầm bút bằng ba đầu ngón tay: ngón cái, ngón trỏ, ngón giữa. Khi viết dùng ba ngón tay di chuyển
bút từ trái sang phải, cán bút nghiêng về bên phải, cổ tay, khuỷu tay và cánh tay cử động mềm mại,
thoải mái. Không nên cầm bút tay trái. Tôi cũng làm mẫu và hướng dẫn tỉ mỉ cách cầm bút cho học
sinh. Việc giúp học sinh ngồi viết đùng tư thế và cầm bút đúng sẽ giúp các em viết đúng và viết nhanh
được.
Ở lớp 1, học sinh chủ yếu rèn viết chữ đứng nên học sinh cần để vở ngay ngắn trước mặt. Khi viết
chữ về bên phải, quá xa lề vở, cần xê dịch vở sang trái để mắt nhìn thẳng nét chữ, tránh nhoài người về
bên phải để viết tiếp. Khi viết xuống những dòng dưới, tôi hướng dẫn các em tự đẩy vở lên trên để cánh
tay luôn tì lên mặt bàn làm điểm tựa khi viết.
Vở phải luôn giữ sạch, có đủ bìa nhãn, không bỏ vở, xé trang. Không bôi mực ra vở, không làm
quăn mép vở. Vở viết của học sinh chọn cùng một loại giấy trắng, không nhoè mực... Khi học sinh
chuyển viết bút mực, tôi thường xuyên nhắc nhở để các em nhớ và trình bày vở đúng, sạch, đẹp.
*Dạy cho học sinh có kỹ thuật viết đúng, viết đẹp
Dạy học sinh viết đúng, viết đẹp thành thạo các nét cơ bản: Trước tiên tôi hướng dẫn học sinh nắm
được các thuật ngữ dòng kẻ:“Dòng kẻ ngang 1, ngang 2, ngang 3; ngang 4, ngang 5. Ô li 1, ô li 2,ô li 4.
Đường kẻ ngang trên, ngang dưới của một ô li. Dòng kẻ dọc 1, dòng kẻ dọc 2, dòng kẻ dọc 5”trong vở
ô li, Vở Tập viết, trên bảng con, bảng lớp. Tiếp theo tôi hướng dẫn cho học sinh nắm chắc và viết tốt
-7-


các nét cơ bản của chữ. Sau đó tôi dạy học sinh cách xác định toạ độ của điểm đặt bút và điểm dừng
bút phải dựa trên khung chữ làm chuẩn. Hướng dẫn học sinh hiểu điểm đặt bút là điểm bắt đầu khi viết
một nét trong một chữ cái hay một chữ. Để chữ viết không bị rời rạc, đứt nét tôi nhấn mạnh hơn chỗ
nối nét, nhắc các em viết đều nét, liền mạch đúng kĩ thuật.

Dạy cách rê bút: Là nhấc nhẹ đầu bút nhưng vẫn chạm vào mặt giấy theo đường nét viết trước hoặc
tạo ra việt mờ để sau đó có nét viết khác đè lên.
Dạy cách lia bút: Là dịch chuyển đầu bút từ điểm dừng này sang điểm đặt bút khác, không chạm
vào mặt giấy. Khi lia bút, ta phải nhấc bút lên để đưa nhanh sang điểm khác, tạo một khoảng cách nhất
định giữa đầu bút và mặt giấy.
Trong quá trình hướng dẫn học sinh về quy trình viết một chữ cái, rèn kĩ thuật nối chữ, viết liền
mạch người giáo viên cần lưu ý sử dụng các thuật ngữ trên cho chính xác.
+ Ví dụ: Khi hướng dẫn học sinh viết chữ d tôi hướng dẫn như sau:
- Nét 1: Đặt bút dưới đường kẻ 3 ( ĐK 3) ,viết nét cong tròn khép kín.
- Nét 2: Từ điểm dừng bút nét 1, rê bút lên ĐK 4 để viết tiếp nét móc dưới thứ hai; dừng bút ở ĐK 2
Biện pháp 5: Rèn viết đúng trọng tâm các nhóm chữ .
Căn cứ vào đặc điểm cấu tạo nét và mối quan hệ về cách viết các chữ cái, để học sinh viết đúng kĩ
thuật, viết đẹp, nắm chắc mẫu chữ. Tôi chia chữ viết thành các nhóm và xác định trọng tâm đại diện
cho mỗi nhóm chữ vừa như sau:
Nhóm 1: Gồm các chữ: m, n, u, ư, i, t, v,r, p. Các lỗi học sinh hay mắc: Viết chưa đúng nét nối giữa
các nét, nét móc thường hay bị đổ nghiêng, nét hất lên thường bị choãi chân ra không đúng. Cách khắc
phục: Tôi cho học sinh luyện viết nét sổ có độ cao 2 ô li, sau đó mới viết nét móc xuôi, nét móc ngược,
nét móc hai đầu có độ cao 2 ô li thật đúng, thật thẳng. Khi học sinh viết thành thạo các nét đó, tôi mới
cho học sinh ghép các nét thành chữ. Khi ghép chữ tôi luôn chú ý điểm đặt bút, điểm dừng bút, độ cao,
độ rộng của mỗi nét để chữ viết cân đối, đẹp.
Nhóm 2: Gồm các chữ: b, l, h, k, y. Các lỗi học sinh hay mắc: Học sinh hay viết sai điểm giao nhau
của nét, chữ viết còn cong vẹo. Cách khắc phục: Trước tiên tôi cho học sinh viết nét sổ có độ cao 5 ô li
một cách ngay ngắn, thành thạo, sau đó tôi dạy học sinh viết nét khuyết trên có độ cao 5 ô li, độ rộng
trong lòng 1 ô li. Để giúp học sinh viết đúng điểm giao nhau của các nét khuyết, tôi hướng dẫn học sinh
đặt một dấu chấm nhỏ vào sát đường kẻ dọc, trên dòng kẻ ngang 2 của li thứ tư và rèn cho học sinh
luôn đưa bút từ điểm bắt đầu qua đúng chấm rồi mới đưa bút lên tiếp viết nét khuyết trên có độ rộng
bằng 1 li. Tương tự như vậy tôi dạy học sinh viết nét khuyết dưới có độ cao 5 ô li, độ rộng 1 ô li. Khi
dạy viết chữ h, tôi hướng dẫn Viết nét khuyết trên trước, từ điểm dừng bút của nét khuyết trên ở ĐK
ngang 1 rê bút viết tiếp nét móc hai đầu có độ cao 2 li, độ rộng 1 li dừng bút ở ĐK ngang 2. Tương tự
như vậy với các chữ còn lại.

Nhóm 3: Gồm các chữ: o, ô, ơ,a, ă, â, c, x, d, đ, q, g, e, ê, s. Các lỗi học sinh hay mắc: viết chữ o
chiều ngang quá rộng hoặc quá hẹp, nét chữ không tròn đều đầu to, đầu bé, chữ o méo. Hầu hết các em
viết chữ o xấu. Cách khắc phục: Để viết được đúng và đẹp nhóm chữ này thì cần phải viết chữ o đúng
và đẹp. Tôi cho học sinh chấm 4 điểm vuông góc đều nhau như điểm giữa 4 cạnh của hình chữ nhật và
từ điểm đặt bút của con chữ o viết một nét cong tròn đều đi qua 4 chấm thì sẽ được chữ o tròn đều và
đẹp. Sau đó tôi hướng dẫn học sinh ghép với các nét cơ bản khác để tạo thành chữ.
Để chữ viết không bị rời rạc, đứt nét phải nhấn mạnh hơn chỗ nét nối, nhất là chỗ rê bút, từ điểm
dừng bút của con chữ vừa viết, rê bút lên viết liền mạch đến đâu mới được nhấc bút. Ở phần đầu học
chữ ghi âm, học sinh đã được hướng dẫn rất kĩ về độ cao, độ rộng của từng nét chữ, con chữ. Tôi vẫn
thường xuyên cho học sinh nhắc lại độ cao các chữ cái, những chữ cái nào có độ cao bằng nhau, nét nối
giữa các chữ cái trong một chữ ghi tiếng, khoảng cách giữa các chữ ghi tiếng ( bằng một con chữ o).
Khi hướng dẫn học sinh viết chữ nét thanh, nét đậm, tôi vừa viết mẫu vừa nói rõ quy trình viết (viết
như quy trình), chỉ khác bằng một mẹo nhỏ để học sinh dễ làm theo: Chú ý viết các nét rê lên đưa nhẹ
tay hơn một chút tạo nét thanh bé, nét kéo xuống theo chiều đầu ngòi bút tạo nét đậm hơn nét thanh
-8-


một chút. Đối với bút mực học sinh cần viết úp ngòi xuống, cổ tay, cánh tay để vuông góc.
Với học sinh trung bình, yếu tôi chỉ yêu cầu các em viết đúng cỡ chữ, thẳng hàng, ngay ngắn, đều
nét, liền mạch. Đối với học sinh khá giỏi, tôi yêu cầu ở mức độ cao hơn các em viết được chữ nét
thanh, nét đậm Khi dạy học sinh cỡ chữ nhỏ tôi cũng thường xuyên luyện theo cách đó giúp các em
nhớ lâu và viết đều nét, liền mạch, đúng độ cao, độ rộng các chữ cái.
* Khắc phục những lỗi học sinh thường gặp khó khăn
Giáo viên cần nhấn mạnh chỗ ghi dấu thanh luôn luôn ở vị trí âm chính, nếu âm chính là nguyên
âm đôi đi kèm với âm cuối thì thì ghi dấu thanh ở âm thứ hai của nguyên âm đôi, nếu nguyên âm đôi
không đi kèm với âm cuối thì ghi dấu thanh ở nguyên âm thứ nhất của nguyên âm đôi . Với chữ có dấu
phụ là dấu mũ như ô, ơ, ê, thì thanh sắc, huyền, hỏi phải ghi ở bên phải dấu mũ còn thanh ngã thì ghi ở
giữa, phía trên của dấu mũ, các dấu thanh phải ngay ngắn, cân đối nằm đúng dòng li quy định và không
được chạm vào chữ cái hay dấu phụ.
Trong quá trình kiểm tra chữa bài tôi chữa những lỗi học sinh sai phổ biến nhất, hướng dẫn kỹ lại

cách viết của chữ đó để học sinh khắc sâu cách viết một lần nữa. Cho cả lớp xem bài viết đẹp. Kịp thời
động viên, khích lệ những học sinh có chữ viết tiến bộ.
Những nét chữ sai tôi nhận xét thật rõ và sau đó tôi viêt mẫu cho các em sửa lại những chữ các em
đã viết sai để về nhà các em tập viết theo mẫu đó cho đúng và đẹp.
5. Kết quả đạt được.
Qua một thời gian áp dụng những biện pháp trên, kết quả giữ vở và rèn viết chữ đẹp của tập thể lớp
1A đã đạt được những kết quả cao như sau:
Học sinh rất chăm và có ý thức trong việc rèn chữ viết và trình bày vở sạch đẹp, chữ viết của các
em có tiến bộ hơn hẳn so bới đầu năm học.
Đa số các em nắm được cấu tạo chữ, mẫu chữ và kĩ thuật viết chũ.
Học sinh viết chữ thành thạo, đẹp, chữ viết đúng quy định, chữ đứng nét đều.
Kết quả Giáo viên rèn chữ cụ thể như sau:
KẾT QUẢ XẾP LOẠI THÁNG 9

TSHS
29

Loại A
SL
Tỉ lệ %
9
31,0%

Loại B
SL
Tỉ lệ %
11
38 %

Loại C

SL
Tỉ lệ %
9
31,0%

KẾT QUẢ XẾP LOẠI THÁNG 10

TSHS
29

Loại A
SL
Tỉ lệ %
14
48,3 %

Loại B
SL
Tỉ lệ %
9
31,0%

Loại C
SL
Tỉ lệ %
6
20,7 %

KẾT QUẢ XẾP LOẠI THÁNG 11

TSHS
29

Loại A
SL
Tỉ lệ %
20
69 %

Loại B
SL
Tỉ lệ %
6
20.7

KẾT QUẢ XẾP LOẠI THÁNG 12
-9-

Loại C
SL
Tỉ lệ %
3
10.3


TSHS
29

Loại A
SL

Tỉ lệ %
24
82.8 %

Loại B
SL
Tỉ lệ %
3
10.3

Loại C
SL
Tỉ lệ %
2
6.9

III. PHẦN KẾT LUẬN
1. Ý nghĩa của đề tài.
Trong suốt thời gian giảng dạy lớp 1, qua việc nghiên cứu lí luận, tìm hiểu thực tế và tiến hành các biện
pháp rèn luyện chữ viết cho học sinh lớp 1, bản thân tôi đã rút ra được nhiều bài học bổ ích
Đối với bản thân giáo viên cũng tự mình rèn chữ viết vì chữ viết của giáo viên được học sinh xem là
loại chữ mẫu để các em bắt chước.
Lãnh đạo nhà trường cần thường xuyên đôn đốc hoặc tổ chức các cuộc giao lưu viết chữ đẹp để giáo
viên có động lực, có kinh nghiệm trong việc rèn chữ viết cho bản thân.
-10-


Để trở thành giáo viên giỏi không phải là dễ nhưng như vậy không có nghĩa là không làm được. Mỗi
một giáo viên muốn thực hiện điều mong muốn của mình trong nghề nghiệp trước hết phải có lòng yêu
nghề, ý chí quyết tâm và có năng lực sư phạm vững chắc. Trong việc đầu tiên mà người giáo viên phải

hoàn thành đó là cần tìm hiểu, gần gũi học sinh, phải nâng cao ý thức tinh thần tìm hiểu, xâm nhập thực
tế. Trước hết một giờ lên lớp người giáo viên phải chuẩn bị hết sức chu đáo về mọi mặt như là đồ dùng
dạy học, kế hoạch dạy học và xâm nhập kỹ bài dạy của mình một tâm thế chủ động. Khi lên lớp giáo
viên phải giữ cho mình một phong thái tự tin và bình tĩnh. Có như vậy bài dạy mới có “hồn” mới khơi
dậy tính tò mò của học sinh. Đồng thời người giáo viên phải có nghệ thuật vận dụng kiến thức, phương
pháp, kỹ năng sư phạm để dẫn dắt học sinh vào quá trình học tập và rèn luyện . Đó là yêu cầu đặt ra với
bất kỳ giáo viên nào.
Dạy học sinh nắm được những nét cơ bản ngay từ đầu năm lớp 1. Học sinh cần nắm được từ thế
ngồi viết, cách cầm bút, cách để vở cách giữ sở sạch, xác nhận được đường kẻ, dòng li, khoảng cách
giữa các chữ trong từ... Dạy học sinh viết chữ theo trình tự từ thấp đến cao. Cần chuẩn bị đầy đủ sách
vở để học viết: Bảng, bút, vở tập viết, vở ô li, bộ chữ mẫu...
Phải có sự phối hợp chặt chẽ và sự hỗ trợ từ phía phụ huynh với giáo viên chủ nhiệm lớp.Phụ
huynh cần phải qua tâm, phối hợp với giáo viên trong việc giáo dục học sinh.
Giáo viên phải khơi dậy niềm yêu thích luyện chữ đẹp trong học sinh và phụ huynh.
Việc rèn chữ viết đẹp không phải ngày một ngày hai mà là cả một quá trình vì vậy giáo viên cần
phải kiên trì rèn luyện chữ viết và chữa lỗi sai cụ thể, triệt để cho từng em, từng nhóm em, từng lớp,
thường xuyên trong suốt năm học.
2. Kiến nghị, đề xuất.
a. Đối với nhà trường:
Thường xuyên tổ chức các buổi chuyên đề đánh giá và rút kinh nghiệm để nâng cao chất lượng vở
sạch chữ đẹp của trường, của từng khối lớp.
Duy trì các phong trào thi đua “Giữ vở sạch- viết chữ đẹp”; hội thi viết chữ đẹp cấp trường.
Trưng bày các bài viết đẹp, tập vở sạch cho học sinh toàn trường tham khảo.
Đưa tiêu chuẩn “Giữ vở sạch- viết chữ đẹp” vào đánh giá thi đua của thầy và trò.
b. Đối với giáo viên:

Thường xuyên học hỏi kinh nghiệm của đồng nghiệp, nghiên cứu tài liệu, luyện viết
chữ đúng mẫu theo chuẩn để nâng cao chất lượng chữ viết cho bản thân.
Mỗi giáo viên phải là tấm gương sáng cho các em noi theo, từ tư thế ngồi viết, cách
cầm bút đến chữ viết bảng, cách trình bày bảng, cách chấm bài, nhận xét cho học sinh.

Thường xuyên quan tâm, thương yêu, ân cần dạy bảo và có biện pháp giáo dục phù
hợp với các em.
c. Đối với phụ huynh:
Mua đầy đủ vở Tập viết, thực hành luyện viết và đồ dùng học tập cho các em.
Tạo cho các em tâm lý vui vẻ, thoải mái nhất khi đến trường cho các em.
Quan tâm đến việc học của các em ở trường cũng như ở nhà.
Cần trao đổi với giáo viên chủ nhiệm để có cách dạy các em ở nhà.
Sáng kiến kinh nghiệm mà bản thân đã thực hiện tuy mang lại hiệu quả, song phạm
vi nghiên cứu còn hạn hẹp và thời lượng nghiên cứu còn ít, rất mong được sự đóng góp
chân thành của đồng nghiệp, các cấp lãnh đạo để đề tài được hoàn thiện hơn.

-11-


-12-