SKKN :Một số giải pháp để dạy tốt môn tin học lớp 6 THCS

Một vài kinh nghiệm để dạy tốt môn tin học lớp 6 THCS

A. Phần mở đầu
I/ Lý do chọn chuyờn đề:

* Tầm quan trọng của cụng nghệ thụng tin:
Trong thời đại của chỳng ta, sự bựng nổ CNTT đó tỏc động lớn đến
cụng cuộc phỏt triển kinh tế xó hội người. Đảng và Nhà nước đó xỏc định rừ
ý nghĩa và tầm quan trọng của tin học và CNTT, truyền thụng cũng như
những yờu cầu đẩy mạnh của ứng dụng CNTT, đào tạo nguồn nhõn lực đỏp
ứng yờu cầu CNH, HĐH, mở cửa và hội nhập, hướng tới nền kinh tế tri thức
của nước ta núi riờng - thế giới núi chung.
Chớnh vỡ xỏc định được tầm quan trọng đú nờn Nhà nước ta đó đưa
mụn tin học vào trong nhà trường và ngay từ tiểu học học sinh được tiếp xỳc
với mụn tin học để làm quen dần với lĩnh vực CNTT, tạo nền múng cơ sở ban
đầu để học những phần nõng cao trong cỏc cấp tiếp theo. Nhất là trong năm
học 2008 - 2009 này, năm học của ứng dụng CNTT.
* Tỏc dụng của CNTT trong dạy học ở bậc THCS:
Mụn tin học ở bậc THCS bước đầu giỳp học sinh làm quen với một số
kiến thức ban đầu về CNTT như: Một số bộ phận của mỏy tớnh, một số thuật
ngữ thường dựng, rốn luyện một số kỹ năng sử dụng mỏy tớnh, …
Hỡnh thành cho học sinh một số phẩm chất và năng lực cần thiết cho
người lao động hiện đại như:
+ Gúp phần hỡnh thành và phỏt triển tư duy thuật giải.
+ Bước đầu hỡnh thành năng lực tổ chức và xử lý thụng tin.
+ Cú ý thức và thúi quen sử dụng mỏy tớnh trong hoạt động học tập,
lao động xó hội hiện đại.
+ Cú thỏi độ đỳng khi sử dụng mỏy tớnh và cỏc sản phẩm tin học.
+ Bước đầu hiểu khả năng ứng dụng CNTT trong học tập.
+ Cú ý thức tỡm hiểu CNTT trong cỏc hoạt động xó hội.
* Đặc biệt khi học sinh học cỏc phần mềm như:

1


Một vài kinh nghiệm để dạy tốt môn tin học lớp 6 THCS

+ Phần mềm soạn thảo văn bản: Học sinh ứng dụng từ cỏc mụn học
Tập Làm Văn để trỡnh bày đoạn văn bản sao cho phự hợp, đỳng cỏch. ứng
dụng soạn thảo văn bản để soạn thảo giải những bài toỏn, bài văn... đó học ở
cỏc mụn học khỏc.
+ Phần mềm vẽ: Học sinh ứng dụng trong mụn Mỹ thuật, học được từ
mụn mỹ thuật để vẽ những hỡnh ảnh sao cho sinh động, hài hoà thẩm mĩ.
+ Phần mềm tập gừ bàn phớm bằng mười ngún tay Mario: Giỳp HS
luyện tập cỏch làm việc với bàn phớm một cỏch chuẩn xỏc nhanh chúng và
hiệu quả cao.
+ Trong chương trỡnh tin học THCS thỡ một số bài học được phõn bố
xen kẽ giữa cỏc bài vừa học, vừa chơi. Điều đú sẽ rốn luyện cho học sinh úc
tư duy sỏng tạo trong quỏ trỡnh chơi những trũ chơi mang tớnh bổ ớch giỳp
cho học sinh thư gión sau những giờ học căng thẳng ở lớp …
II. Mục đớch nghiờn cứu:

- Nghiờn cứu cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn của chuyờn đề.
- Đề ra một số biện phỏp và việc dạy tin học trong bậc THCS
III/ Đối tượng nghiờn cứu:

- Mụn tin học lớp 6
- Học sinh khối lớp 6 trường THCS Cao Xuõn Huy - Diễn Chõu
IV/ Phương phỏp nghiờn cứu:

- Phỏng vấn học sinh khối 6.

- Kiểm tra việc học tập của học sinh (bài cũ, bài mới)
- Sử dụng bảng biểu đối chiếu.
- Thăm lớp, dự giờ.
- Kiểm tra chất lượng sau giờ học.
- Tận dụng tối đa cỏc buổi học thực hành để cỏc em được làm quen và
luyện tập thật tốt cỏc bài học lý thuyết.

2


Một vài kinh nghiệm để dạy tốt môn tin học lớp 6 THCS

B. Phần nội dung:
I/ Cơ sở lý luận:

+ Nghị quyết 40/2000/QH10 và chỉ thị 14/2001/CT-TTg ngày
9/12/2000 về việc đổi mới chương trỡnh giỏo dục phổ thụng: Nội dung
chương trỡnh là tớch cực ỏp dụng một cỏch sỏng tạo cỏc phương phỏp tiờn
tiến, hiện đại, ứng dụng CNTT vào dạy và học.
+ Thụng tư số 14/2002/TT-BGD&ĐT ngày 1/4/2002 về việc hướng dẫn
quỏn triệt chủ trương đổi mới giỏo dục phổ thụng.
+ Chỉ thị 29/CT của Trung Ương Đảng về việc đưa CNTT vào nhà
trường.
+ Trong nhiệm vụ năm học 2005 - 2006 Bộ trưởng giỏo dục đào tạo
nhấn mạnh: Khẩn trương triển khai chương trỡnh phỏt triển nguần nhõn lực
CNTT từ nay đến năm 2010 của chớnh phủ và đề ỏn dạy Tin học ứng dụng
CNTT và truyền thụng giai đoạn 2005 - 20010 của ngành.
II/ Cơ sở thực tiễn:

* Một số thuận lợi và khú khăn khi thực hiện chuyờn đề ở trường

THCS Cao Xuõn Huy - Diễn Chõu
1. Thuận lợi:
* Nhà trường:
- Tuy mụn Tin học mới chỉ là mụn học tự chọn nhưng nhà trường đó
tạo điều kiện để học sinh cú thể học từ khối lớp 6, tạo điều kiện sắm sửa mỏy
múc, trang thiết bị phục vụ cho việc dạy và học mụn Tin học.
- Được sự ủng hộ của cỏc cấp Uỷ Đảng - UBND - cỏc ban ngành, phụ
huynh toàn trường hỗ trợ về cả tinh thầnh cũng như cơ sở vật chất cho nhà
trường.
* Giỏo viờn:
Giỏo viờn được đào tạo vượt chuẩn chuyờn ngành về tin học để đỏp
ứng yờu cầu cho dạy và học mụn tin học trong bậc THCS.
* Học sinh:
3


Một vài kinh nghiệm để dạy tốt môn tin học lớp 6 THCS

Vỡ là mụn học trực quan, sinh động, mụn học khỏm phỏ những lĩnh
vực mới nờn học sinh rất hứng thỳ học, nhất là những tiết thực hành.
Đời sống kinh tế gia đỡnh của một số em học sinh ở nhà đó cú mỏy vi
tớnh nờn cũng cú những thuận lợi nhất định đối với mụn học.
2. Khú khăn:
* Nhà trường:
Nhà trường đó cú một phũng mỏy vi tớnh để cho học sinh học nhưng
vẫn cũn hạn chế về số lượng cũng như chất lượng, mỗi ca thực hành cú tới 3 4 em ngồi cựng một mỏy nờn cỏc em khụng cú nhiều thời gian để thực hành
làm bài tập một cỏch đầy đủ. Hơn nữa nhiều mỏy cấu hỡnh mỏy đó cũ, chất
lượng khụng cũn tốt nờn hay hỏng húc, ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng
học tập của học sinh.
* Giỏo viờn:

Mụn Tin học mới chỉ là mụn tự chọn trong chương trỡnh bậc THCS
nờn chương trỡnh và sự phõn phối chương trỡnh bước đầu chưa cú sự thống
nhất và đang hoàn chỉnh. Hơn nữa khi thực hành, cỏc mỏy múc cũ thường gặp
sự cố, trục trặc dẫn đến học sinh thiếu mỏy, khụng thực hành được.
* Học sinh:
Đa số cỏc em học sinh chỉ được tiếp xỳc với mỏy vi tớnh ở trường là
chủ yếu, do đú sự tỡm tũi và khỏm phỏ mỏy vi tớnh với cỏc em cũn hạn chế,
nờn việc học tập của học sinh vẫn cũn mang tớnh chậm chạp.
III/ Thực trạng:

Trước khi thực hiện chuyờn đề, tụi đó khảo sỏt khối lớp thụng qua giờ
dạy lý thuyết, dạy thực hành, thụng qua kiểm tra bài cũ. Khi tổng hợp kết quả
thu được:
Mức độ thao tỏc
Thao tỏc nhanh, đỳng
Thao tỏc đỳng
Thao tỏc chậm

Trước khi thực hiện chuyờn đề
Số Hs
Tỷ lệ
25/112
22%
40/112
36%
37/112
33%
4

Một vài kinh nghiệm để dạy tốt môn tin học lớp 6 THCS

Chưa biết thao tỏc

10/112

9%

IV/ Một số biện phỏp để dạy tin học cú hiệu quả hơn
trong bậc THCS

1. Giỏo viờn cú kế hoạch bài dạy, xõy dựng ý tưởng, thiết kế bài dạy
phự hợp:
- Ngay từ bài học đầu tiờn trong chương trỡnh học Tin học, giỏo viờn
phải xỏc định rừ cho học sinh nhận biết cỏc bộ phận của mỏy tớnh và tỏc
dụng của cỏc bộ phận đú bằng cỏch cho học sinh quan sỏt ngay trong giờ
giảng lý thuyết.
Vớ dụ: Bài làm quen với mỏy tớnh. Khi giỏo viờn giới thiệu bộ phận
con chuột, giỏo viờn phải mụ tả con chuột, cú mấy loại con chuột, trờn thõn
con chuột cú những phớm nào, chức năng của cỏc phớm đú, tay đặt lờn con
chuột đú như thế nào.
- Học sinh quan sỏt con chuột, quan sỏt thao tỏc của cụ giỏo khi sử
dụng chuột trong quỏ trỡnh học tập.
Giỏo viờn biết kết hợp giữa giờ lý thuyết và thực hành sao cho phự
hợp, khụng nờn xem nhẹ giờ dạy lý thuyết thỡ mới thực hành tốt được cũng
như khi học sinh thực hành tốt thỡ sẽ hiểu sõu hơn về lý thuyết.
Vớ dụ: Khi học bài cỏc thao tỏc với tệp tin văn bản. Giỏo viờn dạy
phần lưu văn bản, mở văn bản. Khi học lý thuyết học sinh mới chỉ hiểu là lưu
văn bản vào trong mỏy là để văn bản đú khụng bị mất đi, cú thể mở ra được.
Nhưng đến khi thực hành học sinh mới thực sự hiểu rằng khi lưu văn bản đú

luụn luụn được lưu trữ và tồn tại trong mỏy, cú thể mở ra bất cứ lỳc nào để
chỉnh, xem và chỉnh sửa.
- Giỏo viờn nờn tận dụng những phương tiện sẵn cú của mụn tin học ỏp
dụng vào trong giảng dạy lý thuyết để học sinh dễ quan sỏt và nhận biết, giỳp
cho buổi học thực hành của hiệu quả hơn.

5


Một vài kinh nghiệm để dạy tốt môn tin học lớp 6 THCS

Qua đợt khảo sỏt đầu năm học học với học sinh khối 6 (lớp 6A và lớp
6B) dạy bài cỏc thao tỏc với tệp tin văn bản. Lớp 6A dạy cú sử dụng đồ dựng
trực quan bằng mỏt tớnh, thao tỏc trờn mỏy tớnh. Cũn lớp 6B dạy sử dụng đồ
dựng trực quan bằng hộp thoại miờu tả hỡnh ảnh trong mỏy tớnh.
Khi tổng hợp kết quả thu được:
Mức độ thao tỏc
Thao tỏc nhanh
Thao tỏc chậm
Chưa biết thao tỏc

Lớp 4A
Số HS
Tỉ lệ
15/38
39%
13/38
34%
10/38
27%

Lớp 4B
Số HS
Tỉ lệ
8/35
23%
15/35
43%
13/35
34%

Khi dạy thực hành, giỏo viờn giao bài tập cho học sinh một cỏch cụ thể,
rừ ràng và kết hợp cả những kiến thức của bài học trước, hướng dẫn theo từng
nhúm trước khi học sinh làm để học sinh quan sỏt và làm bài tập.
Vớ dụ: Dạy bài vẽ bảng biểu, giỏo viờn giao bài tập thực hành, sau đú
hướng dẫn (theo nhúm) trực tiếp trờn mỏy cho học sinh dễ quan sỏt thao tỏc
của GV và lời núi của GV. trong khi thực hành, nếu em học sinh nào chưa
thực hành được, giỏo viờn lại hướng dẫn cho em đú hoặc bắt tay em đú và
hướng dẫn cỏc thao tỏc.
2. Hệ thống cỏc bài tập thực hành, cỏc bài tập phự hợp với nội dung
của bài giảng, liờn hệ với một số mụn học khỏc trong chương trỡnh học
của cỏc em. Cỏc bài tập khụng quỏ dài, nõng dần từ mức đơn giản đến phức
tạp, ngoài ra giỏo viờn cũng phải kết hợp những bài đó học trước để học sinh
ụn lại và vận dụng vẽ một cỏch cú hệ thống.
3. Trong giờ thực hành giỏo viờn nờn tạo sự tranh đua giữa cỏc
nhúm bằng cỏch phõn cụng cỏc nhúm làm bài thực hành, sau đú cỏc
nhúm nhận xột, chấm điểm (dưới sự chỉ dẫn của giỏo viờn) của nhau để
tạo được sự hào hứng học tập và sỏng tạo trong quỏ trỡnh thực hành.

6

Một vài kinh nghiệm để dạy tốt môn tin học lớp 6 THCS

4. Tận dụng những nguồn tài nguyờn sẵn cú của mỏy vi tớnh, hoặc
truy cập mạng để tỡm kiếm thụng tin, tỡm kiếm tài nguyờn trờn Internet
phục vụ cho quỏ trỡnh dạy và học.
5. Sưu tầm một số trũ chơi cú ớch để rốn luyện về cỏch sử dụng chuột
(cờ caro), luyện ngún khi sử dụng bàn phớm (Mario Typing), phần mềm luyện
tư duy, tớnh toỏn, nhanh nhạy, giải trớ (Solitare, minesweeper)
6. Giỏo viờn cú kế hoạch bồi dưỡng để nõng cao kiến thức bản thõn
đỏp ứng được những yờu cầu đổi mới, cập nhật thụng tin một cỏch đầy đủ,
chớnh xỏc.
Muốn cú giờ dạy đạt hiệu quả cao, bản thõn mỗi giỏo viờn dạy Tin học
nhận thức được cần phải cú kế hoạch bồi dưỡng Tin học cho bản thõn bằng
cỏch tự tỡm tũi, tham khảo cỏc tài liệu cú liờn quan và cú thể hỏi cỏc đồng
nghiệp của trường bạn.
Bờn cạnh tỡm hiểu kiến thức về Tin học, giỏo viờn cũng phải tỡm hiểu
cỏc kiến thức khỏc như văn hoỏ, kinh tế, chớnh trị, xó hội để tự nõng cao
nhận thức của bản thõn.
C. Kết luận:
I/ Kết quả:

Qua quỏ trỡnh ỏp dụng vào giảng dạy tin học khối 6, so sỏnh với bảng
tổng hợp trước đú đó thu được kết quả như sau:
Mức độ thao tỏc
Thao tỏc nhanh, đỳng
Thao tỏc đỳng
Thao tỏc chậm
Chưa biết thao tỏc

Trước khi thực Sau khi thực
Tỷ lệ tăng,
hiện chuyờn đề hiện chuyờn đề
giảm
Số Hs Tỷ lệ Số Hs Tỷ lệ
Tăng:
25/112 22% 40/112 36%
14%
40/112 36% 45/112 40%
Tăng: 4%
37/112 33% 27/112 24%
Giảm: 9%
10/112
9%
0/112
0%
Giảm: 9%

Từ bảng kết quả trờn cho thấy cỏc biện phỏp ỏp dụng vào việc dạy học
Tin học lớp 6 đó trỡnh bày ở trờn cỏc em khụng những nắm chắc kiến thức
7


Một vài kinh nghiệm để dạy tốt môn tin học lớp 6 THCS

mà cũn thấy cỏc em học tập phấn khởi hơn, tiếp thu bài nhanh hơn, cú chất
lượng thực sự.
II/ Bài học:

- Tỡm tũi sỏng tạo cỏch dạy, cỏch học tạo sự hứng thỳ tiếp thu bài .
- Yờu nghề, mến trẻ, nõng cao chuyờn mụn nghiệp vụ…
- Thăm lớp dự giờ, hội thảo phương phỏp giảng dạy cỏc bộ mụn
khỏc.
- Tớch cực tham mưu với nhà trường để tăng cường nõng cấp mỏy,
trang thiết bị dạy học.
- Thực hiện tốt cỏc quy định của ngành đề ra.
Trờn đõy là một số biện phỏp mà tụi đó ỏp dụng vào dạy tin học khối 6.
tuy nhiờn cũn nhiều yếu tố khỏch quan và chủ quan và vẫn cũn nhiều mặt hạn
chế. Rất mong được sự đúng gúp ý kiến của đồng nghiệp để chuyờn đề của
tụi cú hiệu quả hơn.
Xin chõn thành cảm ơn!
Diễn Chõu, ngày 9 thỏng 10 năm 2008
Người viết
Nguyễn Lờ Thụng

8