Phân tích những chi tiết chính đưa đến việc nhận thức mới của nhân vật Đẩu trong Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu

Đề  bài: Phân tích những chi tiết chính đưa đến việc nhận thức mới của nhân vật  
Đẩu trong Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu
Bài làm
Đối với truyện ngắn, tình huống giữ vai trò là hạt nhân của cấu trúc thể loại, nó chính là 
cái hoàn cảnh riêng được tạo nên bởi một sự kiện đặc biệt khiến cho tại đó, cuộc sống 
hiện lên đậm đặc nhất và ý đồ tư tưởng của tác giả cũng được bộc lộ sắc nét nhất. Có ba 
loại tình huống phổ biến trong truyện ngắn: tình huống hành động, tình huống tâm trạng 
và tình huống nhận thức. Nếu tình huống hành động chủ  yếu khám phá diễn biến tình 
cảm, cảm xúc của nhân vật thì tình huống nhận thức chủ  yếu cắt nghĩa giây phút "giác 
ngộ" chân lý của nhân vật. Ở Chiếc thuyền ngoài xa, kết thúc sự kiện người đàn bà được 
mời đến tòa án huyện để giải quyết bi kịch gia đình lại là "Một cái gì mới vừa vỡ ra trong  
đầu vị  Bao Công của cái phố  huyện vùng biển". Như  vậy, các chi tiết chính của câu 
chuyện đều được định hướng "chuẩn bị" cho sự nhận thức mới mẻ của Đẩu. Đó là các  
chi tiết:
Người đàn ông đánh vợ  cần tìm hiểu chi tiết này từ  phương diện tâm lí, tính cách nhân 
vật. Vì sao khi mới ra thuyền, người đàn ông "lúc nào cũng nhìn dán vào tấm lưng áo bạc  
phếch và rách rưới" của người đàn bà những chỉ khi hai người đã đi khuất vào sau chiếc 
xe rà phá mìn "to lớn gấp đôi một chiếc xe tăng" thì lão "lập tức trở nên hùng hổ"? Vì sao  
trong khi "trút cơn giận như  lửa cháy bằng cách dùng chiếc thắt lưng quật tới tấp vào 
lưng người đàn bà" giọng lão lại "rên rỉ  đau đớn"? Vì sao chuyện lão đánh vợ  diễn ra  
thường xuyên và việc lão đánh vợ ở bãi xe tăng hỏng có phải là ngẫu nhiên không?
Thái độ  cam chịu đầy nhẫn nhục của người đàn bà: "không hề  kêu một tiếng, không 
chống trả, cũng không tìm cách chạy trốn". Đây là một thái độ lạ lùng. Phải chăng bà ta bị 
đòn nhiều đến mức quen rồi, không còn biết đau nữa? Hay bà ta tăm tối, dốt nát đến mức 
không còn chút ý thức về  quyền sống của mình? Hay đó là một sự  lựa chọn bất đắc dĩ 
nhưng đã được suy tính kĩ lưỡng, sáng suốt? Trong hoàn cảnh con đông mà cuộc sống trên 
mặt nước đầy nhọc nhằn, bất trắc, nỗi lo cơm áo không lúc nào buông tha, liệu bà ta có  


cách lựa chọn một gợi ý rằng cuộc chiến đấu chống đói nghèo, tăm tối còn gian nan hơn 
cả  cuộc chiến đấu chống ngoại xâm và chừng nào chưa thoát khỏi đói nghèo, chừng đó  

con người còn phải chung sống với cái xấu, cái ác?
Phản  ứng của cậu bé Phác: "Sự  giận dữ  căng thẳng", "nhảy xổ" vào người bố, "giành  
được chiếc thắt lưng, liền rướn thẳng người vung chiếc khóa sắt quật vào giữa khuôn 
ngực" người bố. Đây là sự phản ứng tự nhiên của một tâm hồn trẻ thơ yêu mẹ  hay là sự 
căm phẫn mù quáng? Cậu bé hành động như thế là đúng hay sai?
Người bố đánh Phác rồi bỏ đi, người mẹ "dường như lúc này mới cảm thấy đau đớn, vừa  
đau đớn vừa vô cùng xấu hổ, nhục nhã". Bà gọi tên con "ôm chầm lấy nó", rồi lại buông  
ra "chắp tay vái lấy vái để  rồi lại ôm chầm lấy". Có phải bà mẹ đau đớn vì rốt cuộc đã  
không sao tránh được cho con cái khỏi bị thương tổn vì cảnh bạo lực trong gia đình (Phác  
đã chứng kiến cảnh bà bị đòn)? Bà xấu hổ, nhục nhã vì phải giấu giếm con cái tình trạng  
khốn khổ  của mình, vì mình bất lực hay xấu hổ, nhục nhã vì không dạy được con? Tại 
sao lúc chịu đòn đau đến mấy bà cũng không kêu xin, khóc lóc mà bây giờ khi không bị đòn 
bà lại khóc? Bà "vái lấy vái để" đứa con là để "tạ tội" với nó hay cầu xin nó đừng căm thù 
bố, đừng trở nên độc ác như bố nó?
Đẩu mời người đàn bà đến công sở để trao đổi chuyện gia đình bà. Anh khuyên bà nên bỏ 
chồng nhưng bà kiên quyết chối từ. Qua chi tiết này có thể  thấy rõ Đẩu là người tốt  
bụng, đầy thiện chí nhưng lại nông nổi. Anh hiểu luật pháp nhưng không thực sự  hiểu 
đời sống nên cho rằng giải phóng cho người phụ  nữ  kia khỏi sự  trói buộc với người  
chồng vũ phu là giải pháp đúng đắn. So với anh, rõ ràng người đàn bà làng chài lạc hậu,  
thất học nhưng bù lại, bà hiểu đời sống, hiểu con người. Bà nói với Đẩu "Lòng các chú 
tốt, nhưng các chú (...) đâu có hiểu được cái việc của các người làm ăn lam lũ, khó nhọc".  
Bà hiểu nỗi bế  tắc, khốn khổ  của người chồng và hơn cả, bà hiểu thiên thức làm mẹ.  
Phải chăng vì cái thiên chức đó, vì những niềm vui nhỏ bé bình dị "cũng có lúc vợ chồng  
con cái chúng tôi sống hòa thuận vui vẻ", "Vui nhất là lúc ngồi nhìn đàn con tôi chúng nó  
được ăn no" mà bà chấp nhận tình trạng bị hành hạ?