Nỗi thống khổ của người nông dân bị áp bức trước Cách mạng qua nhân vật Chí Phèo trong truyện Chí Phèo của Nam Cao

Đề  bài: Nỗi thống khổ  của người nông dân bị  áp bức trước Cách mạng qua nhân 
vật Chí Phèo trong truyện Chí Phèo của Nam Cao
Bài làm
Năm 1941, truyện ngắn "Đôi lứa xứng đôi" của Nam Cao ra mắt độc giả. Đầu năm 1946,  
truyện được tái bản, ông đổi tên truyện thành "Chí Phèo". Nó là một tác phẩm viết về đề 
tài nông dân trước Cách mạng được xếp vào loại kiệt tác trong nền văn học Việt Nam  
hiện đại, làm cho tên tuổi Nam Cao trở thành bất tử.
Qua nhân vật Chí Phèo, nhà văn Nam Cao đã phản ánh một cách chân thực khách quan 
trong từng chi tiết về nỗi thống khổ của người nông dân bị áp bức, bị lưu manh hóa trước 
Cách mạng.
Chí Phèo bốn mươi hay ngoài bốn mươi, lúc hắn chết? Hai mươi năm đầu, đời hắn đầy  
nước mắt. Tám năm đi tù trong oan uổng và uất hận. Hơn mười năm cuối đời, hắn trở 
thành con quỷ dữ của làng Vũ Đại, chỉ biết rượu và chửi, chỉ có máu và nước mắt. Chỉ có 
ba người quan hệ với hắn là Bá Kiến, vợ ba Bá Kiến và Thị Nở. Đó là lí lịch Chí Phèo.
Chí Phèo là một đứa không cha không mẹ, tứ cố vô thân. Kiếp người của hắn khổ từ khi  
nằm trong bụng một người đàn bà chửa hoang, cất tiếng khóc oe oe, mẹ hắn đùm hắn vào 
cái váy đụp vứt ở lò gạch cũ. Khi hắn xám ngắt, anh thả  ống lưới rước hắn về đem cho 
mụ đàn bà góa mù; sau đó mụ ta bán hắn cho bác phó cối. Và khi bác phó cối chết thì hắn  
bơ vơ, hết đi ở cho nhà này lại đi ở cho nhà nọ. Một hoang thai, một vật vứt đi, một vật 
cho không, một vật đem bán, một kẻ bơ vơ làm thuê kiếm sống. Đó là trang đời cô đơn, 
đầy nước mắt của Chí Phèo. Một tuổi thơ đầy bất hạnh, đáng thương!
Năm 20 tuổi, Chí Phèo làm canh điền cho Bá Kiến. Chí Phèo bị  vợ  ba Bá Kiến lợi dụng 
"bắt hắn bóp chân, hay xoa bụng, đấm lưng" mà hắn bị  đi tù bảy, tám năm. Một anh cố 
nông hiền lành đã bị người ta lợi dụng, bị tù oan uổng. Chính Bá Kiến là chủ mưu làm hại  
Chí Phèo. Nhà tù thực dân đã lưu manh hóa anh cố nông hiền lành này. Sau tám năm đi tù  
về, Chí hoàn toàn thay đổi. Cái đầu trọc lốc, cái mặt câng câng, cái răng cạo trắng hớn,  
hai mắt gườm gườm trông gớm chết. Cái ngực phanh, đầy những nét chạm trổ  rồng  
phượng với một ông tướng cầm chùy! Phải chăng Chí ngạo đời, thách thức với thiên hạ 
cho bõ uất ức căm hờn? Hay anh cố nông này bị nhà tù thực dân tha hóa, làm biến chất?

Nỗi thống khổ của Chí Phèo đến mức cùng cực là sau khi hắn đi tù về. Hắn đã gây ra bao  
"sự  kiện", bao chuyện động trời. Chửi Bá Kiến, đến nỗi "mồ  mả  tổ  tiên đến lộn lên 
mất!". Xô xát với Lý Cường rồi rạch mặt, kêu làng ăn vạ. Cụ Bá phải xử nhũn với hắn,  
giết gà thết rượu, đãi thêm đồng bạc để  hắn về  uống thuốc! Chí Phèo đốt quán mụ  bán 
rượu. Ngồi uống rượu với chuối xanh chấm muối  ở ngôi miếu con cạnh bờ  sông, cầm 
dao nhọn đến nhà Bá Kiến lần thứ  hai xin đi  ở  tù: "Bẩm cụ, con lại đến kêu cụ, cụ  lại  
cho con đi ở tù"..., "con phải đâm chết dăm ba thằng, rồi cụ bắt con giải huyện". Một sự 
thật cay đắng phũ phàng, như Chí Phèo nói: "... bẩm quả đi ở tù sướng quá. Đi ở tù còn có  
cơm mà ăn, bây giờ  về làng về  nước, một thước cắm dùi không có, chủ  làm gì nên ăn". 
Bá Kiến là một tên cường hào xảo quyệt "trị  không lợi thì cụ  dùng". Chỉ  một câu mơn 
trớn, cụ cho Chí Phèo biết là anh ta với Lý Cường, con trai cụ " còn có họ  kia đấy". Chỉ 
một câu nói khích, Bá Kiến sai anh đầu bò này cầm dao đi thẳng đến nhà đội Tảo đòi nợ. 
Vô học, ngu dốt và lưu manh (sản phẩm của chế độ  thực dân), Chí Phèo đã bị  Bá Kiến  
"chinh phục". Năm đồng bạc, năm sào vườn  ở  bãi sông, Chí được cụ  Bá "thưởng" cho.  
Năm đó Chí Phèo hăm bảy hăm tám, hắn "bỗng thành ra có nhà", hắn trở thành "anh chân 
tay mới" của Bá Kiến.
Đoạn đời hơn mười năm còn lại của Chí Phèo đầy máu và nước mắt. Hắn bị  đầu độc  
bằng rượu và các món lợi khác. Hắn trở  thành kẻ  đâm thuê chém mướn. Hắn "đập phá 
bao nhiêu cơ nghiệp... làm chảy máu và nước mắt của bao nhiêu người lương thiện". Hai  
bàn tay hắn vấy đầy máu và tội ác. Cuộc đời hắn là những cơn say dài bất tận, mênh 
mông: "hắn đập đầu, rạch mặt, chửi bới, dọa nạt trong lúc say nóng rượu trong lúc say để 
rồi say nữa, say vô tận". Chí Phèo đã bị  cướp mất cả  hình người lẫn linh hồn. Người ta  
biến hắn thành một con quỷ dữ. Cái mắt hắn "vàng vàng", "sạm màu lại", "vằn dọc vằn  
ngang... biết bao nhiêu là sẹo . Hắn bị  đẩy xuống hố  thẳm tội ác. Cái thẻ  biên tên tuổi  
hắn cũng không có. Hắn không biết tuổi hắn, "hắn không còn ngày tháng nữa", cả  làng  
Vũ Đại "đều sự hận thù tránh mặt hẳn mỗi lần hắn qua".
Chí Phèo đâu phải là kẻ mạnh! Hắn là một tên điên khùng, là một kẻ mất trí, là một con  
quỷ  dữ. Cuộc uống rượu giữa hắn với Tự Lãng, một kẻ làm nghề  thầy cúng kiêm hoạn 
lợn cho thấy nỗi cô đơn bơ vơ của những kiếp người đau khổ. Cuộc "làm tình" năm ngày 

đêm của hắn với Thị Nở, một người đàn bà ngoài ba mươi tuổi, dở hơi xấu ma chê quỷ 
hờn là một bước ngoặt trong cuộc đời Chí? Bát cháo hành và bàn tay săn sóc của Thị Nở 
đã đánh thức chút ít lương tri còn sót lại trong con người Chí Phèo. Hắn buồn nhớ lại mơ 
ước bình dị  thời trai trẻ. Hắn "thèm lương thiện". Hắn muốn tùng với Thị  Nở   ở  chung 
"một nhà cho vui" "làm thành một cặp rất xứng đôi". Muốn thoát khỏi lốt quỷ  dữ, muốn 
trở lại làm người, nhưng ai cho Chí làm người nữa? Bà cô Thị Nở không cho thị lấy "một  
thằng không cha", chỉ có một nghề là "rạch mặt ăn vạ". Thị Nỡ đã phải chối bỏ cuộc tình.  
Thị  đã giúi cho hắn một cái làm cho "hắn lăn khoèo xuống sân". Ai cho Chí Phèo làm  
người lương thiện? Làm thế nào để mất đi những vết sẹo mảnh chai trên mặt hắn? Đó là  
nỗi thống khổ của Chí Phèo. Chí Phèo đã bị xô đẩy vào con đường cùng bế tắc, không có 
lối thoát! Hắn đã uống rượu cho thật say! Hắn đến gặp Bá Kiến để  "đòi lương thiện". 
Hắn đà đâm chết Bá Kiến rồi hắn tự sát! Đó là quy luật khốc liệt ở đời: "ác giả ác báo!".  
Từ một cố nông lương thiện, Chí Phèo bị biến thành quỷ dữ, bị cướp mất cả hình người  
lẫn linh hồn, rồi từ  quỷ  dữ  mà "thèm lương thiện", mà muốn được trở  lại làm người  
nhưng không thể  được, không ai cho Chí được làm người!. Đó là một kiếp người đầy 
máu và nước mắt. Đó là nỗi thống khổ của Chí Phèo, nỗi thống khổ của người nông dân  
bị lưu manh hóa trước cách mạng.
Nam Cao đã khắc họa và xây dựng nhân vật Chí Phèo thành một nhân vật điển hình cho 
sự thống khổ và lưu manh hóa của tầng lớp nông dân nghèo trong xã hội thực dân phong 
kiến. Chí Phèo lại có những nét riêng, tính cách riêng. Chí Phèo, Năm Thọ, Binh Chức...  
đều là đầu bò, lưu manh, nhưng mỗi đứa lại có một cách riêng, một cuộc đời riêng, một 
số  phận riêng. Chí Phèo, Lão Hạc, Lang Rận, v.v... đều chết bi thảm, nhưng mỗi người  
lại tự tử, tự sát một cách khác nhau.
Nam Cao có tài kể chuyện, sử dụng ngôn ngữ nhân vật trong đối thoại, độc thoại rất sinh 
động, nghệ thuật phân tích tâm lí nhân vật Chí Phèo một cách sâu sắc. Ông đã phản ánh 
một cách chân thực, cụ thể  nỗi thống khổ của người nông dân nghèo trước cách mạng.  
Qua cuộc đời thống khổ và cái chết bi thảm của Chí Phèo, nhà văn Nam Cao đã gióng lên  
một tiếng chuông cảnh tỉnh: Hãy cứu lấy con người, hãy cứu lấy những người nông dân  
nghèo khổ, đau khổ, dốt nát... Hãy xóa bỏ xã hội thực dân, phong kiến nguồn gốc của sự 

áp bức bóc lột, của cái ác và đau thương. Qua đó, ta càng thấy rõ, truyện Chí Phèo là một 
kiệt tác văn chương chứa chan tinh thần nhân đạo thống thiết!