Phân tích hình tượng vua Quang Trung trong bài Chiếu cầu hiền của Ngô Thì Nhậm

Đề  bài: Phân tích hình tượng vua Quang Trung trong bài Chiếu cầu hiền của Ngô  
Thì Nhậm
Dàn ý chi tiết
1/ Mở bài
 Giới thiệu bài Chiếu cầu hiền của Ngô Thì Nhậm, hình tượng vua Quang Trung: Qua bài  
chiếu, ta thấy được tấm lòng vì dân vì nước và tài nhìn xa trông rộng của đức minh quân  
Quang Trung.
2/ Thân bài
­ Vua Quang Trung nhận thức được tầm quan trọng của người hiền tài: người hiền tất 
phải do thiên tử sử dụng
­ Ông nhìn nhận được những khó khăn trong việc thu phục người tài: những kẻ  lúc đất 
nước có nhiều biến cố vẫn giữ vững khí tiết
­ Lòng mong mỏi và tha thiết chiêu mộ người tài: mong đợi người hiền tài, chăm chú lắng  
nghe những lời của người hiền
­ Cách nhìn xa trông rộng của vua Quang Trung: xây dựng nền thái bình không chỉ  mưu 
lược của một kẻ sĩ
­ Tấm lòng vì dân vì nước của nhà vua: dân dân thì đang “khốn khổ còn chưa hồi sức
­ Sự  công bằng nghiêm minh trong chính sách chiêu mộ  người tài: Ai có tài năng học  
thuật, mưu hay giúp ích cho đời đều cho phép được dâng thư tỏ bày công việc
3/ Kết bài:  ý nghĩa hình tượng vua Quang Trung: một tư  tưởng tiến bộ, đúng đắn và 
trung thực, tâm huyết, sự chân thành và nhân cách cao đẹp của vua Quang Trung.
Bài tham khảo
“Chiếu cầu hiền” của vua Quang Trung được viết bởi Ngô Thì Nhậm không chỉ mang giá 
trị  của một bài chiếu mà đó còn là tác phẩm có giá trị  văn học. Tác phẩm được viết ra  
nhằm kêu gọi, thuyết phục người hiền, sĩ phu Bắc Hà ra phụ giúp vua cùng xây dựng đất  
nước ấm no giàu mạnh. Qua bài chiếu, ta thấy được tấm lòng vì dân vì nước và tài nhìn 
xa trông rộng của đức minh quân Quang Trung.
Chiếu cầu hiền ra đời là một lời kêu gọi tha thiết người hiền tài ra giúp nước, ngay phần  
mở đầu, ta đã thấy được quan điểm về người hiền – kẻ sĩ đời xưa của vua Quang Trung:  

“người hiền  ở  trên đời như  sao sáng  ở  trên trời. Sao tất phải chầu về  Bắc thần, người  
hiền tất phải do thiên tử  sử  dụng”, nhà vua nhận thức được và khẳng định tầm quan 
trọng của người hiền đối với vận mệnh đất nước. Nhưng cũng thấy được thực trạng  
những khó khăn khi thu phục người hiền, những kẻ lúc đất nước có nhiều biến cố  vẫn  
giữ  vững khí tiết, như  “ngựa đứng trong hàng nghi lễ”, hay như  “bậc cao  ẩn giấu kín  
danh tiếng không xuất hiện suốt đời”.
Tuy không phê phán cũng không ngợi ca nhưng đã khẳng định rằng “nếu giấu mình  ẩn  
tiếng, có tài mà không để cho đời dùng thì không đúng với ý trời sinh ra người hiền”. Đối  
với nhà vua, người có hiền tài là phải đem tài đó ra giúp đời, giúp người, phục vụ tổ quốc. 
Vua Quang Trung sớm hôm mong mỏi người hiền tài “trẫm hiện đương ngồi bên mép 
chiếu, chăm chú lắng nghe, sớm hôm mong mỏi”, nhà vua không ngồi ở chính giữa mà chỉ 
ngồi  ở  “mép chiếu” để  mong đợi người hiền tài, chăm chú lắng nghe những lời của 
người hiền. Đoạn văn đã cho thấy sự mong mỏi tha thiết cháy lòng của vua Quang Trung 
đối với những kẻ sĩ. Nhà vua coi trọng người hiền tài như  vậy bởi vì ông biết đất nước 
có thịnh được hay không là nhờ  vào họ, nhà vua biết nhìn xa trông rộng, mang một tấm 
lòng của bậc minh quân đêm ngày một nỗi lo vì nước vì dân. Câu hỏi của vua Quang  
Trung: “Hay trẫm là người ít đức, không xứng để  những người  ấy phò tá hay chăng?”,  
mang một nỗi tha thiết, khiến cho người đọc xúc động mà thiêng liêng, nhà vua đã tự phán  
xét mình, suy ngẫm về chính mình, câu hỏi ấy như rút ruột giãi bày một cách chân thành  
đáng để người đời ngợi ca.
Lo cho đất nước khi còn đang trẻ  tuổi “mọi sự  đang bắt đầu”, “kỉ  cương triều đình còn 
nhiều điều thiếu sót, công việc biên  ải chính lúc lo toan” và dân dân thì đang “khốn khổ 
còn chưa hồi sức, việc giáo hóa đạo đức chưa thấm nhuần”. Bài chiếu đi sâu vào tấm 
lòng con người bởi chính tấm lòng chân thành của nhà vua, khiến cho người nghe xúc  
động, tự chất vấn lại mình và khơi dậy lòng quyết tâm đem tài mình ra góp sức chung xây 
dựng non sông đất nước. Những câu hỏi  ấy của vua Quang Trung còn thể  hiện niềm tin 
vào dân “Làm nên ngôi nhà lớn không phải chỉ  một cành cây, xây dựng nền thái bình 
không chỉ mưu lược của một kẻ sĩ”. Nhà vua coi trọng sự đoàn kết của toàn dân tộc, tinh  
thần chung sức đồng lòng của nhân dân, cũng như  khẳng định có những người tài kiệt 

xuất hơn ông “trong một  ấp mười nhà cũng có người trung tín, huống chi một đất nước 
rộng lớn có truyền thống văn chương như thế”. Điều đáng ngợi ca trong bài chiếu đó là  
sự công bằng trong việc trổ tài của mọi người: “Ai có tài năng học thuật, mưu hay giúp 
ích cho đời đều cho phép được dâng thư  tỏ  bày công việc”. Ông cho rằng, nhân tài là  ở 
khắp nơi, phải biết lắng nghe và khuyến khích họ, bài chiếu cũng là lời trấn an để những 
người sĩ phu đang đứng giữa ngã ba đường kia có thể  đặt niềm tin vào vị  vua mới.  
“Người có lời lẽ  có thể  dùng được thì đặc cách bổ  dụng, người có lời lẽ  không dùng  
được thì để  đây, chứ  không bắt tội nói viễn vông, không thiết thực”. Ông còn cho phép 
các quan được tiến cử người tài “tùy tài mà bổ  dụng”. Tất cả  đã cho thấy tình cảm của 
Quang Trung không chỉ  tha thiết kêu gọi người tài mà còn làm  ấm lòng dân bởi những 
chính sách công bằng nghiêm minh.
Bài “Chiếu cầu hiền” là một tác phẩm chứa đựng tấm lòng cao cả  đáng khâm phục và 
ngợi ca của vua Quang Trung, một tư tưởng tiến bộ, đúng đắn và trung thực, tâm huyết,  
sự chân thành và nhân cách cao đẹp của vua Quang Trung trong việc kêu gọi người hiền 
tài ra giúp nước.