MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN CÁC KCNTT TRÊN ĐỊA BÀN HÀ NỘI THEO HƯỚNG BỀN VỮNG VỀ KINH TẾ

CHƯƠNG 1: MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN CÁC KCNTT
TRÊN ĐỊA BÀN HÀ NỘI THEO HƯỚNG BỀN VỮNG VỀ KINH
TẾ
1.1 Định hướng phát triển công nghiệp và phân bố công nghiệp của Hà Nội
trong thời gian tới.
1.1.1 Định hướng phát triển công nghiệp và các KCNTT
Sự phát triển các KCN là một trong những động lực quan trọng giúp đẩy
nhanh quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá, chuyển dịch cơ cấu kinh tế Hà
Nội nói riêng và Việt Nam nói chung theo hướng phát triển. Hiện nay, chỉ với
543ha diện tích KCN đang hoạt động, nhưng các KCN Hà Nội đã cho thấy vai
trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội của Thành phố. Trong những năm
tới đây, chắc chắn rằng các KCN sẽ tiếp tục đóng góp ngày càng lớn cho tăng
trưởng kinh tế Hà Nội, nên việc mở rộng và phát triển thêm các KCN là yêu cầu
quan trọng cần đặt ra đối với thành phố trong giai đoạn hiện nay.
Tốc độ phát triển đô thị Hà Nội nhanh đến mức dường như không thể
lường trước được. Đơn cử, khi mới thành lập, KCN “Cao - Xà - Lá” (cao su, xà
phòng, thuốc lá) đã được xem là nằm rất xa trung tâm thành phố, thì đến nay nó
đã nằm gọn trong đô thị và đang phải tính đến chuyện di chuyển. Hay như CCN
Vĩnh Tuy mới thành lập cách đây khoảng 5 - 6 năm, đến nay nó cũng đã nằm
gọn trong khu đô thị. KCN Sài Đồng nay cũng đã nằm trong khu vực thị trấn
Sài Đồng, dân cư sinh sống ngày càng đông đúc. Mặt khác, do không được
trồng cây xanh bảo vệ với các khu chức năng lân cận đã ảnh hưởng nghiêm
trọng đến sức khoẻ cộng đồng. Việc di dời các KCN đang là bài toán nan giải và
tốn kém của Hà Nội .
Với tổng diện tích tự nhiên hiện tại là 921 km
2
, Hà Nội không thể đáp ứng
được nhu cầu mở rộng các KCN hiện có và phát triển các KCN mới. Theo dự
kiến quy hoạch phát triển Hà Nội đang được Bộ Kế họach đầu tư xây dựng theo
yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ từ năm 2003, Hà Nội sẽ được mở rộng cả về
không gian đô thị, và không gian hành chính. Do vậy, việc xây dựng định hướng

phát triển các hành lang công nghiệp Hà Nội cần dựa vào không chỉ chiến lược
phát triển Hà Nội, mà còn cả vùng Đồng bằng sông Hồng và nay là vùng Thủ
đô. Do vậy, việc qui hoạch KCN Hà Nội không thể chỉ dựa trên qui mô diện tích
hiện tại với dân số khoảng 3 triệu người, sau đó đưa công nghiệp ra ven đô như
hiện nay mà cần nghiên cứu bố trí KCN trên qui mô diện tích quy hoạch Hà Nội
khoảng 2.000 km
2
(lớn gấp gần 2,5 lần Hà Nội hiện nay), mở rộng sang các địa
bàn lân cận.
Hà Nội đang chuẩn bị mở thêm quốc lộ 5 mới (cách Quốc lộ 5 cũ khoảng
1 - 5 km về phía Nam), nối Hải Phòng - vành đai 3 (đầu phía Bắc cầu Thanh
Trì). Như vậy hai tuyến quốc lộ là Quốc lộ 18 và Quốc lộ 5 được kỳ vọng sẽ
trở thành hành lang công nghiệp hoàn chỉnh của Hà Nội. Phát triển các KCN Hà
Nội cần bám theo hành lang 18, hành lang mang tính chiến lược nối từ Vân
Nam (Trung Quốc) - Lào Cai - QL 2 - Nội Bài- QL 18 - cảng nước sâu Cái Lân
(Quảng Ninh). Theo bản qui hoạch Hà Nội đến năm 2020 của Chương trình
phát triển tổng thể thủ đô Hà Nội (HAIDEP), các KCN mới của Hà Nội sẽ nằm
ở phía Nam sân bay Nội Bài, dọc theo đường QL 18 và QL 2 nối với tỉnh Vĩnh
Phúc. Đây là vị trí rất thuận lợi cho việc vận tải hàng hoá đi cảng Hải Phòng và
Cái Lân. Ngoài ra, vị trí này về cơ bản thuận lợi vì có sẵn mặt bằng cần thiết,
nền đất cứng. Tuy nhiên, qui mô các KCN chưa được xác định cụ thể.
Sắp tới, tỉnh Hà Tây, một huyện của tỉnh Vĩnh Phúc (Mê Linh) và 4 xã của
tỉnh Hoà Bình… sáp nhập với Hà Nội về không gian địa lý và hành chính. Hà
Nội sẽ được mở rộng ra rất nhiều. Việc xây dựng các KCN trong phạm vi thành
phố hiện nay là không cần thiết và không nên làm. Vì Hà Nội hiện nay quỹ đất
mở rộng các KCN đã không còn, cần phải để đất đai cho dân cư sinh sống. Mặt
khác, khi sáp nhập thêm không gian địa lý với các tỉnh lân cận thì phần diện tích
của tỉnh Hà Tây là còn khá nhiều để xây dựng các KCN. Với không gian như
vậy, cần tính đến các KCN nằm dọc các cửa ngõ của thủ đô trên địa bàn các tỉnh
bạn, như KCN Tiên Sơn (Bắc Ninh), KCN Như Quỳnh, Phố Nối A (Hưng Yên),

KCN Tiền Phong, Quang Minh (Vĩnh Phúc), KCNC Hoà Lạc (Hà Tây). Với
quan điểm này, quy hoạch phát triển các KCN phải là một bộ phận trong quy
hoạch phát triển kinh tế - xã hội của Hà Nội, của khu vực phía Bắc và cả nước.
1.1.2 Danh mục dự án kêu gọi đầu tư phát triển vào các KCN Hà Nội từ nay
đến năm 2010.
TT Tên sự án Mục tiêu
Vốn đầu tư
(Triệu USD)
1.
Khu công nghệ Hà Nội
Xây dựng cơ sở hạ tầng và sản
xuất các sản phẩm công nghệ
cao
94,000
2.
Sản xuất khuôn mẫu cho
công nghiệp
10,000
3.
Sản xuất phụ tùng xe ô tô
Sản xuất phụ tùng cho ô tô các
loại
8,000
4.
Sản xuất chip và wafe
cho các thiết bị điện tử
viễn thông
Sản xuất các loại khuôn mẫu
dùng cho công nghiệp
20,000

5.
Sản xuất ống cao áp cho
xe ô tô
Sản xuất các loại ống cao áp
dùng co xe ô tô các loại
5,000
6.
Sản xuất gioăng đệm cho
xe ô tô
Sản xuất gioăng đệm các loại
cho xe ô tô
4,000
7.
Sản xuất phoi và bột
nhôm
Sản xuất các loại phoi và bột
nhôm
1,000
8.
Nhà máy sản xuất thiết
bị phòng cháy chữa cháy
sản xuất thiết các thiết bị phòng
cháy chữa cháy
5,500
TT Tên sự án Mục tiêu
Vốn đầu tư
(Triệu USD)
9.
Sản xuất sợi thuỷ tinh
công nghiệp

Sản xuất sợi thuỷ tinh cho công
nghiệp
4,000
10.
Sản xuất văn phòng
phẩm
Sản xuất văn phòng phẩm các
loại
2,000
11.
Sản xuất thiết bị gia
dụng
Sản xuất các loại thiết bị gia
dụng
5,000
12.
Sản xuất mỹ phẩm Sản xuất các loại mỹ phẩm 5,000
Bảng 7: Danh mục dự án kêu gọi đầu tư phát triển vào các KCN Hà Nội
từ nay đến năm 2010.
1.2 Một số giải pháp phát triển bền vững về kinh tế của các KCNTT trên
địa bàn Hà Nội.
1.1.3 Huy động vốn đầu tư vào các KCN
Chia ra làm 2 loại: KCN đã lấp đầy và KCN chưa lấp đầy.
Đối với các KCN lấp đầy, thì cần nâng cao hiệu quả sản xuất của các
doanh nghiệp bằng cách có các biện pháp khuyến khích các doanh nghiệp tăng
vốn điều chỉnh cho doanh nghiệp, đổi mới máy móc thiết bị, áp dụng khoa học
công nghệ tiên tiến vào sản xuất.
Đối với các KCN chưa lấp đầy cần đẩy mạnh các biện pháp nâng cao tính
hấp dẫn của các KCN.
Để nâng cao tính hấp dẫn của các KCN, cần hoàn chỉnh các mặt sau đây:

- Thành phố cần hoàn thiện môi trường pháp lý và đơn giản hoá các thủ tục hành
chính, thông qua việc hoàn thiện cơ chế “một cửa tại chỗ”, đưa ra khung chính
sách ổn định và tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp đầu tư vào KCN
theo định hướng phát triển Hà Nội bền vững.
- Cần tiếp tục xây dựng và nâng cấp cơ sở hạ tầng, bên trong KCN bao gồm: hạ
tầng giao thông, năng lượng, nước sạch, thông tin liên lạc, và duy trì các dịch vụ
hạ tầng. Dịch vụ bên ngoài cần xây dựng các khu dịch vụ hỗ trợ cho KCN, các
khu vui chơi giải trí cho người nước ngoài, bưu điện, nhà ăn, nhà y tế, ngân
hàng….
+ Các KCN chưa xây dựng thì cần hoàn thiện các chính sách đầu tư xây
dựng hạ tầng bên trong cũng như bên ngoài. Việc thu hút vốn đầu tư cơ sở hạ
tầng KCN chủ yếu huy động từ các doanh nghiệp có năng lực tài chính và kinh
nghiệm thực hiện các dự án đầu tư hạ tầng KCN được ưu tiên xem xét. Trường
hợp hợp KCN có nhiều doanh nghiệp đăng ký đầu tư hạ tầng chì việc lựa chọn
chủ đầu tư thực hiện thông qua hình thức đấu giá. Việc đầu tư hạ tầng ngoài
KCN phải đồng nhất với việc xây dựng hạ tầng trong KCN. Nếu KCN không
triển khai được do quy hoạch không hợp lý thì phải kịp thời điều chỉnh hoặc
chuyển đổi mục đích sử dụng, nếu chủ đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng thiếu năng
lực thì xem xét thay đổi chủ đầu tư. Xây dựng KCN gắn liền với quy hoạch khu
đô thị lân cận.
+ Đối với các KCN đã xây dựng thì cần ngày càng hoàn thiện về chất
lượng cơ sở hạ tầng cũng như các dịch vụ trong và ngoài hàng rào KCN.
Khuyến khích mọi thành phần kinh tế tham gia xây dựng cơ sở hạ tầng, bao
gồm cả các nhà đầu tư nước ngoài. Tạo điều kiện giảm chi phí kinh doanh cho
các nhà đầu tư vào KCN, trong đó bao gồm việc giảm chi phí thu hồi đất, đền
bù giải toả.
+ Đối với vấn đề giao thông của KCN cũng làm ảnh hưởng không nhỏ đến
sự phát triển bền vững của KCN. Giao thông thuận lợi là yếu tố quan trọng giúp
giảm chi phí và thời gian vận chuyển. Đường xá không đủ, chất lượng đường
thấp đẩy chi phí vận tải lên cao là những mối quan ngại chính đối với các doanh

nghiệp.
- Ngoài ra, công tác xúc tiến đầu tư của thành phố cũng sẽ góp phần không nhỏ
vào việc nâng cao tính hấp dẫn trong thu hút đầu tư vào KCN. Hoạt động xúc
tiến đầu tư vào KCN của chúng ta hiện nay còn mang tính chất tự phát và manh
mún. Thành phố cần tập trung hoạt động xúc tiến đầu tư với sự hợp tác của các
cơ quan xúc tiến đầu tư của nước ngoài. Đồng thời, việc tham gia hiệp hội các
KCN và khu chế xuất khu vực và thế giới cũng sẽ góp thêm cơ hội quảng bá
cho các KCN của Hà Nội nói riêng và Việt Nam nói chung.
1.1.4 Nâng cao trình độ công nghệ sản xuất của các doanh nghiệp
Phát triển bền vững đòi hỏi làm ra nhiều hơn, tiêu phí tài nguyên ít hơn,
tiêu thụ năng lượng ít hơn và phát sinh chất thải ít hơn. Điều đó đòi hỏi sự hình
thành quá trình sản xuất và thiết bị mới, mở rộng vật liệu có khả năng tái chế và
phát triển các sản phẩm có khả năng tái sinh. Phát triển bền vững tập trung vào
công nghệ sạch để khống chế ô nhiễm đầu nguồn hơn là xử lý cuối đường ống.
- Cần khuyến khích cũng như có các biện pháp “bắt buộc” các doanh nghiệp
trong KCN phải áp dụng và cập nhập các công nghệ tiên tiến, hiện đại. Ví dụ
như đánh thuế cao, hoặc áp dụng mức lương công nhân cao, để “ép”các doanh
nghiệp không thể tận dụng nguồn lao động rẻ ở trong nước một cách bừa bãi,
mà cần phải sử dụng công nghệ hiện đại, máy móc trang thiết bị đổi mới tiên
tiên tiến thì mới có được doanh thu cao bù vào chi phí sản xuất. Nếu không đổi
mới công nghệ thì sẽ không thể tiếp tục sản xuất. Tăng cường công tác quản lý
của BQL các KCN & CX Hà Nội về vấn đề này. Hoặc, có thể đánh giá chất
lượng dự án đầu tư bằng cách đánh giá tỷ lệ vốn đầu tư trên đơn vị (ha) đất công
nghiệp , tỷ lệ vốn đầu tư trên 1 công nhân, từ đó đưa ra các yêu cầu về tỷ lệ vốn
đầu tư trên công nhân không được thấp quá tiêu chuẩn cho phép. Không có đủ
nguồn lực sản xuất thì bắt buộc các doanh nghiệp phải đổi mới thiết bị máy móc
để nâng cao công suất.
- Quá trình thẩm định dự án đầu tư cần thẩm định chặt chẽ trình độ công nghệ
dây chuyền sản xuất cũng như các thiết bị máy móc sản xuất của doanh nghiệp.
Nếu doanh nghiệp nhập máy móc đã qua sử dụng cần phải kiểm định chất

lượng, máy còn mới và chưa lạc hậu mới được phép đưa vào sản xuất.
- Hỗ trợ về mặt tài chính, vật chất hoặc nhân lực cho các doanh nghiệp có các dự
án đổi mới công nghệ. Hình thức cấp vốn thu hồi, cấp vốn theo đề tài cần được
tiếp tục duy trì.
- Thí điểm lập ngân hàng công nghệ với chức năng chủ yếu là hỗ trợ và thúc đẩy
nghiên cứu , ứng dụng khoa học công nghệ.
- Bồi dưỡng và phát triển đội ngũ cán bộ khoa học công nghệ, công nhân lành
nghề về số lượng, chất lượng và cơ cấu đáp ứng yêu cầu trước mắt và lâu dài, áp
dụng các chính sách tài chính nhằm tạo lợi thế cho các doanh nghiệp và các đơn
vị nghiên cứu, ứng dụng công nghệ mới như giảm thuế, cung cấp thông tin, các
dịch vụ cần thiết, giúp đỡ chuyên gia và cán bộ kỹ thuật, cán bộ quản lý…
Đưa tiến bộ khoa học và công nghệ vào sản xuất nhằm nâng cao năng suất
và tăng cường năng lực cạnh tranh của các sản phẩm trên thị trường.
1.1.5 Về nguồn nhân lực.
Tuy được đánh giá cao hơn các địa phương khác về đội ngũ lao động, tuy
nhiên nguồn lao động của Hà Nội vẫn xảy ra tình trạng “thừa thầy thiếu thợ”,
trình độ của công nhân đa số là tốt nghiệp phổ thông, với các nghành công
nghiệp có hàm lượng công nghệ cao thì chất lượng lao động ở Hà Nội vẫn chưa
đáp ứng được . Một đội ngũ lao động lành nghề sẽ là nền tảng cho sự phát triển
bền vững của các KCN.
UBND Hà Nội cần có các biện pháp hỗ trợ, khuyến khích cho việc hình
thành các trường đào tạo nghề nhằm cung cấp lao động có tay nghề cao cho các
KCN. Sự mất cân đối giữa cung và cầu nguồn nhân lực đã và đang đặt ra hàng
loạt vấn đề về đào toạ, bồi dưỡng và nâng cao tay nghề cho người lao động
trước khi tuyển chọn vào các KCN.
Trước hết BQL các KCN&CX Hà Nội cần xác định rõ nhu cầu số lượng,
cơ cấu và trình độ đội ngũ lao động cần tuyển dụng từng năm và dự báo nhu cầu
dài hạn cho các KCN phù hợp với ngành nghề. Căn cứ vào nhu cầu đó,các
ngành chức năng và các địa phương sẽ tuyển chọn lao động để đào tạo theo số
lượng, kết cấu và trình độ tay nghề tương ứng tại các trung tâm huấn luyện tay

nghề. Các trung tâm này có thể được thành lập theo các chuyên ngành tuỳ nhu
cầu phát triển các KCN. Kinh phí cho việc xây dựng các trung tâm này được
huy động từ các nguồn: nhà nước, các KCN và người lao động, phân bố theo tỷ
lệ hợp lý, bảo đảm hài hoà lợi ích các bên.
Thực tế cho thấy, hầu hết các doanh nghiệp trong KCN của Hà Nội đều có
công nghệ tiên tiến, hiện đại, vì thế nhu cầu lao động có tay nghề cao là rất cấp
thiết. Việc hỗ trợ để hình thành các trung tâm đào tạo nghề tại Hà Nội phù hợp
với nhu cầu trên sẽ góp phần làm cho doanh nghiệp giảm đáng kể chi phí đào
tạo lao động và qua đó tăng khả năng thu hút đầu tư vào Hà Nội cũng như sự
phát triển bền vững về kinh tế của các KCN.
1.1.6 Về quy hoạch các KCN.
Nâng cao chất lượng qui hoạch KCN.
Thứ nhất, nâng cao chất lượng, hiệu quả và bảo đảm tính hệ thống trong
quy hoạch KCN. Theo kinh nghiệm của các nước Thái Lan, Trung Quốc trong
phát triển KCN, thì quy hoạch các KCN phải phù hợp với quy hoạch phát triển
kinh tế - xã hội, quy hoạch đất đai, quy hoạch điểm dân cư, thành phố, khu đô
thị.
Thứ hai, lĩnh vực hoạt động của KCN cần được mở rộng. Mục đích ban
đầu của việc thành lập các KCN là để tận dụng lao động, điều kiện tự nhiên để
thu hút các nhà đầu tư trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp để lấp đầy KCN.
Tuy nhiên, các KCN giờ đây cần chuyển sang hoạt động theo mô hình mới.
KCN không chỉ là nơi dành riêng cho các hoạt động sản xuất công nghiệp mà cả