SKKN: Một số kinh nghiệm giúp học sinh học tập hiệu quả dạng văn tả cảnh trong phân môn Tập làm văn lớp 5

SKKN: Một số kinh nghiệm giúp học sinh học tập hiệu quả dạng văn tả cảnh  trong phân môn Tập làm văn 
lớp 5 

MỤC LỤC
Trang

Tên nội dung
I. Phần mở đầu
     1. Lí do chọn đề tài
     2. Mục tiêu, nhiệm vụ đề tài
     3. Đối tượng nghiên cứu
     4. Phạm vi nghiên cứu
     5. Phương pháp nghiên cứu
II. Phần nội dung
    1.Cơ sở lí luận
    2. Thực trạng 
   a) Thuận lợi, khó khăn
   b) Thành công, hạn chê
   c) Mặt mạnh, mạnh yếu
   d) Nguyên nhân
   e) Phân tích đánh giá các vấn đề thực trạng đã nghiên cứu
   3. Những giải pháp, biện pháp tiến hành
   3.1. Mục tiêu của giải pháp và biện pháp
   3.2. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp 
   3.2.1. Hướng dẫn tìm hiểu cấu tạo của bài văn tả cảnh 
   3.2.2. Hướng dẫn tìm hiểu các bài văn tả cảnh sách giáo khoa 
   3.3. Điều kiện thực hiện các giải pháp, biện pháp 
   3.4. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp
   3.5 Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu 
   4. Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học
III. Phần kết luận, kiến nghị

    1. Kết luận 
    2. Kiến nghị
    Tài liệu tham khảo 

3
4
4
4
4
5
5
    6
    6
    7
    7
    8
    8
    8
    8
10
11
22
23
23
24
24
25
27

I. PHẦN MỞ ĐẦU

Giáo viên : Đinh Xuân Trường  – Đơn vị: Trường TH Trần Phú    
1                                                   

                              


SKKN: Một số kinh nghiệm giúp học sinh học tập hiệu quả dạng văn tả cảnh  trong phân môn Tập làm văn 
lớp 5 

1. Lý do chọn đề tài
Dạy tốt phân môn Tập làm văn nói chung và dạng văn tả cảnh nói riêng 
là vấn đề  được nhiều giáo viên Tiểu học quan tâm. Phân môn Tập làm văn 
phát huy bốn kỹ  năng nghe, nói, đọc, viết trong môn Tiếng Việt. Học sinh 
Tiểu học ngay từ  lớp 1, 2, 3 đã được tiếp xúc với nhiều dạng văn bản khác  
nhau, có nội dung gần gũi trong cuộc sống và kĩ năng giao tiếp của các em với  
cộng đồng. Đó là một  ưu điểm không ai phủ  nhận. Tuy nhiên, chương trình 
mới chuyển tải sự  thay đổi cả  về  nội dung và kỹ  năng rèn luyện lẫn hình 
thức, biện pháp và quy trình lên lớp. Là giáo viên, nhất là giáo viên dạy lớp 5  
không ai tránh khỏi những trăn trở, băn khoăn là làm thế nào giúp học sinh rèn 
luyện tốt kỹ năng làm bài Tập làm văn, nhất là văn tả cảnh.
Qua thực tế  nhiều năm giảng dạy lớp 5, tôi ít khi phát hiện được học 
sinh giỏi phân môn Tập làm văn. Tại sao học sinh giỏi Tập làm văn ít ỏi, đếm 
trên đầu ngón tay như vậy, trong khi Tiếng Việt là tiếng mẹ đẻ của chúng ta, 
các em lúc chưa tròn một tuổi đã biết nói, năm sáu tuổi đã biết đọc, đã biết 
viết tiếng Việt ? Chúng ta đã tự hào tiếng Việt ta phong phú, giàu hình ảnh, đa 
dạng về  nghĩa, có sức biểu cảm sâu sắc. Nhưng một thực tế  làm buồn lòng  
những thầy cô giáo chúng tôi vì học sinh giỏi phân môn Tập làm văn còn quá  
khiêm tốn. Khi chấm bài Tập làm văn, tôi thấy đa số học sinh đã biến các bài 
văn tả  cảnh thành văn kể, liệt kê một cách khô khan, nghèo nàn về  từ, diễn  
đạt rườm rà. Vậy làm thế nào để nâng cao chất lượng dạy­ học Tập làm văn  

nhất là văn tả cảnh cho học sinh lớp lớp 5.
Qua thực tế  tôi nhận thấy rằng đa số  khả  năng học môn Tập làm văn 
của học sinh là quá khô khan. Học sinh không biết làm một bài văn hoàn chỉnh, 
không biết dùng từ  đặt câu, trong quá trình làm bài văn không biết dùng các 
biện pháp tu từ so sánh, nhân hóa và cả  biện pháp liên tưởng vào làm các bài 
văn dạng văn tả cảnh.
Trong cách làm bài của học sinh không sử  dụng câu mở  đoạn cho một  
đoạn văn mặc dù kiến thức này đã được học ở lớp 4. Các câu trong đoạn văn  
hay cả  bài văn không có sự  liên kết chặt chẽ, không theo một trình tự  nhất 
định. Chính vì vậy, bài văn của học sinh thường luôn bị lộn xộn, miêu tả lung 
tung.  Hiện nay, chúng ta đang có xu hướng nâng cao dần, nâng cao mãi kết  
quả bài làm văn của học sinh. Nghĩa là chúng ta đang hướng tới những bài văn  
Giáo viên : Đinh Xuân Trường  – Đơn vị: Trường TH Trần Phú    
2                                                   

                              


SKKN: Một số kinh nghiệm giúp học sinh học tập hiệu quả dạng văn tả cảnh  trong phân môn Tập làm văn 
lớp 5 

hay của học sinh trong khi việc dạy của thầy, cô giáo lại chưa đạt được yêu  
cầu hướng dẫn, dìu dắt người học từng bước. Chấm bài thì dễ dàng tìm ra sai  
sót nhưng làm sao cho học sinh khỏi sai sót thì nhiều khi phần lớn chúng ta lại 
không chỉ ra được một cách đầy đủ đúng hướng cho học sinh.
Với những lý do trên, tôi chọn và viết đề  tài Một số  kinh nghiệm giúp  
học sinh học tập hiệu quả dạng văn tả cảnh trong phân môn Tập làm văn lớp  
5.
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài
­  Phân môn Tập làm văn có tính chất tổng hợp, vừa vận dụng các hiểu  

biết và kĩ năng về  tiếng Việt từ  các phân môn khác, vừa phát huy và hoàn 
thiện các kết quả đó. Để thực hiện vai trò này, phân môn Tập làm văn ở lớp 5 
có những mục tiêu sau:
+ Hình thành và phát triển  ở  học sinh các kĩ năng sử  dụng tiếng Việt  
(nghe, nói, đọc, viết ) để học tập và giao tiếp trong các môi trường hoạt động 
của lứa tuổi.
+ Thông qua việc dạy và học tiếng Việt, góp phần rèn luyện các thao 
tác tư duy.
+ Cung cấp cho học sinh những kiến thức sơ giản về xã hội, tự nhiên và 
con người, về văn hoá, văn học của Việt Nam và nước ngoài.
+ Bồi dưỡng tình yêu tiếng Việt và hình thành thói quen giữ gìn sự trong 
sáng, giàu đẹp của tiếng Việt, góp phần hình thành nhân cách con người Việt  
Nam xã hội chủ nghĩa: có tri thức, thấm nhuần truyền thống tốt đẹp của dân  
tộc, ưa chuộng lối sống lành mạnh, ham thích làm việc....
3. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng học sinh lớp 5, trường Tiểu học Trần Phú – Krông Ana –  
Đăk Lăk, từ tháng 8 năm học 2013 ­ 2014 đến nay.
4. Phạm vi nghiên cứu
Chương trình phân môn Tập làm văn lớp 5 nói chung và thể loại văn tả 
cảnh nói riêng.
5. Phương pháp nghiên cứu
+ Phương pháp nghiên cứu lý luận.
+ Phương pháp quan sát, điều tra. 
Giáo viên : Đinh Xuân Trường  – Đơn vị: Trường TH Trần Phú    
3                                                   

                              


SKKN: Một số kinh nghiệm giúp học sinh học tập hiệu quả dạng văn tả cảnh  trong phân môn Tập làm văn 

lớp 5 

+  Đọc và tham khảo các tài liệu liên quan đến việc hướng dẫn làm văn 
tả cảnh.
+ Phương pháp đàm thoại.
+ Phương pháp phân tích các các bài văn mẫu.
+ Phương pháp trình bày bằng miệng.
+ Phương pháp tổng kết kinh nghiệm qua tiết trả bài.
  +  Phương pháp lấy ý kiến của đồng nghiệp.
  + Phương pháp chọn lọc chi tiết.
II. PHẦN NỘI DUNG
  1. Cơ sở lí luận 
Tập làm văn là một phân môn mang tính tổng hợp và sáng tạo cao. Tổng  
hợp các kiến thức, kĩ năng từ  Tập đọc, Kể  chuyện, Chính tả, Luyện từ  và 
câu,... để viết nên một bài Tập làm văn.
Theo quan điểm tích hợp, các phân môn được tập hợp lại xung quanh  
trục chủ  điểm và các bài đọc. Nhiệm vụ  cung cấp kiến thức và rèn luyện kĩ  
năng gắn bó chặt chẽ  với nhau. Như  vậy, muốn dạy ­ học có hiệu quả  Tập 
làm văn miêu tả  nói chung văn tả  cảnh nói riêng, nhất thiết người giáo viên 
phải dạy tốt Tập đọc, Kể chuyện, Chính tả, Luyện từ và câu. Vì trong các bài  
đọc, trong câu chuyện, trong các bài tập Luyện từ ­ câu thường xuất hiện các  
đoạn văn, khổ  thơ  có nội dung miêu tả  rất rõ về  cảnh vật, thiên nhiên, con 
người,...
Bài Tập làm văn nếu không sáng tạo sẽ trở thành một bài văn khô cứng, 
cóp nhặt của người khác, nội dung bài văn sẽ  không hồn nhiên, trong sáng,  
mới mẻ như tâm hồn của các tác giả nhỏ tuổi.
Chất lượng Tập làm văn là chất lượng của cảm thụ văn học, của các kĩ 
năng nghe, nói, đọc, viết tiếng mẹ  đẻ. Cho nên, thầy và trò phải soạn giảng 
và học tập tích cực, nghiêm túc, hiệu quả, mới mong nâng cao một cách bền  
vững chất lượng môn tiếng Việt ở lớp cuối cấp Tiểu học.

Dạy Tập làm văn lớp 5 phải đảm bảo mục tiêu yêu cầu cần đạt về 
kiến thức, kĩ năng của Chương trình giáo dục phổ  thông cấp Tiểu học theo  
Chuẩn kiến thức, kĩ năng của từng môn học (ban hành kèm theo quyết định số 
16  của   Bộ   GD­ĐT)   và   phù   hợp  trình  độ   của   từng  học  sinh   trong  lớp  mà 
“Hướng dẫn 896” của Bộ GD­ĐT đã đề ra.
Giáo viên : Đinh Xuân Trường  – Đơn vị: Trường TH Trần Phú    
4                                                   

                              


SKKN: Một số kinh nghiệm giúp học sinh học tập hiệu quả dạng văn tả cảnh  trong phân môn Tập làm văn 
lớp 5 

Tôi tin rằng đề  tài này nếu được áp dụng và vận dụng hợp lý sẽ  đem 
lại hiệu quả cao đối với văn tả  cảnh trong phân môn Tập làm văn, góp phần  
nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt lớp 5 nói chung và phân môn Tập làm  
văn nói riêng.
2. Thực trạng
Năm học 2013 ­ 2014, tôi được phân công phụ  trách lớp 5C với 32 học 
sinh. Hầu hết 32 học sinh của lớp tôi chủ nhiệm còn rất hạn chế  khi làm bài 
Tập làm văn. Sau khi nghiên cứu sách giáo khoa Tiếng Việt 5, tôi nhận thấy 
học sinh lớp 4 đã được học văn miêu tả  về  đồ  vật, cây cối, con vật. Nhưng  
qua khảo sát chất lượng đầu năm học này, đã có 60,0% học sinh bị điểm yếu  
về Tập làm văn, dẫn đến môn Tiếng Việt của lớp tôi yếu 30,0%. 
a) Thuận lợi, khó khăn
* Thuận lợi: 
   ­ Học sinh lớp 5 lớn hơn hết so với các lớp dưới nên nhận thức tôt h
́ ơn,  
co kha năng t

́ ̉
ưởng tượng phong phú hơn, biết nhìn nhận và thâu tóm những  
hình  ảnh vào tri thức và nhớ  có hệ  thống hơn so với các em lớp dưới. Gần 
như  đa số các em đã biết sử dụng dùng từ đặt câu, viết như thế nào cho trọn  
ý, các em lĩnh hội nhanh và biết sử  dụng các biện pháp tu từ  để  đưa vào bài 
tập làm văn của mình.
   ­ Giao viên đ
́
ược hoc bôi d
̣
̀ ương th
̃
ương xuyên vê phân môn T
̀
̀
ập làm văn 
qua  cać   đợt   hoc 
̣ chuyên  môn,  được   dự  giờ  thăm  lơṕ   để   hoc 
̣ hoi 
̉ qua  đông
̀  
nghiêp,
̣  
­ Ban giam hiêu hêt s
́
̣
́ ưć  quan tâm, tao moi điêu kiên tôt nhât cho viêc day
̣
̣
̀

̣
́
́
̣
̣  
va hoc đăc biêt la viêc đôi m
̀ ̣
̣
̣ ̀ ̣
̉ ới phương phap day hoc nhăm nâng cao chât l
́ ̣
̣
̀
́ ượng  
giáo dục.     
  ­ Đa sô hoc sinh trong l
́ ̣
ơp co y th
́ ́ ́ ưc ham hoc hoi, ngoan, bi
́
̣
̉
ết vâng lời, có  
ý thức tìm tòi.      
­ Phu huynh hoc sinh rât
̣
̣
́ quan tâm đên viêc hoc tâp cua con em minh.
́
̣

̣
̣
̉
̀
       ­ Học sinh sống  ở vùng nông thôn gần gũi với thiên nhiên, đồng ruộng, 
sông nước, hồ, nương rẫy…      
­ Ban thân la giao viên nhiêu năm liên giang day l
̉
̀ ́
̀
̀
̉
̣ ơp 5, yêu nghê, nhiêt
́
̀
̣ 
tình, tâm huyết với nghề.
* Khó khăn:
Giáo viên : Đinh Xuân Trường  – Đơn vị: Trường TH Trần Phú    
5                                                   

                              


SKKN: Một số kinh nghiệm giúp học sinh học tập hiệu quả dạng văn tả cảnh  trong phân môn Tập làm văn 
lớp 5 

­ Bài viết của học sinh còn mắc nhiều lỗi chính tả.
­ Học sinh chưa xác định được trọng tâm đề bài cần miêu tả.
­ Nhiều em thường liệt kê, kể  lể  dài dòng, diễn đạt vụng về, lủng 

củng. 
­ Chưa có sự liên kết giữa các đoạn văn trong bài.
­ Nhiều em chưa biết dừng lại để nói kĩ một vài chi tiết cụ thể nổi bật.
­ Vốn từ ngữ của các em còn nghèo nàn, quan sát sự vật còn hời hợt. 
b) Thành công, hạn chế
* Thành công:
­ Học sinh lớp 5 đã được học và tìm hiểu về  văn miêu tả  ở  lớp 4 như:  
Tả đồ vật, cây cối, con vật... nên dễ cho việc tìm hiểu văn tả cảnh ở lớp 5.
­ Học sinh lớp 5 đã biết đọc và cảm thụ những cái hay, cái đẹp của các 
bài văn mẫu nên các em viết đã có những câu văn liên tưởng thú vị.
* Hạn chế:
­ Phần lớn các em mới chỉ biết miêu tả các câu văn ở mức độ đơn giản, 
chưa biết quan sát tinh tế, chưa biết dùng hình ảnh so sánh, nhân hoá để miêu 
tả
nên các câu văn còn lủng củng mang tính kể nhiều hơn.
c) Mặt mạnh, mặt yếu
* Mặt mạnh:
­ Bước đầu các em đã biết quan sát chọn lựa các chi tiết phù hợp để xây  
dựng dàn ý chi tiết.
­ Các đối tượng các em tả phần lớn là những cảnh vật gần gũi với các 
em như: Cánh đồng lúa, ngôi trường ..., nên khi tả  các em cũng dễ  dàng quan  
sát để chọn lọc chi tiết phù hợp.
* Mặt yếu:
­ Đa số học sinh tỏ ra lúng túng khi làm bài, do vốn từ ngữ của các em 
còn nhiều hạn chế, chưa biết cách mở rộng câu đúng thành câu hay. 
  ­ Các em chưa nắm chắc cách trình bày bài văn.
  ­   Chưa   biết   cách   sử   dụng   câu   mở   đoạn   nêu   ý   bao   trùm   của   đoạn, 
chuyển ý giữa các đoạn, làm cho các đoạn văn trong một bài văn rời rạc, chưa  
logic.
Giáo viên : Đinh Xuân Trường  – Đơn vị: Trường TH Trần Phú    

6                                                   

                              


SKKN: Một số kinh nghiệm giúp học sinh học tập hiệu quả dạng văn tả cảnh  trong phân môn Tập làm văn 
lớp 5 

   ­ Trong khi viết, các em chưa biết cách bộc lộ cảm xúc của mình.
    ­ Một số em có sử dụng biện pháp so sánh nhưng còn cứng nhắc, chưa  
phù hợp. 
d. Nguyên nhân
+ Khi làm văn, học sinh chưa xác định được yêu cầu trọng tâm của đề 
bài.
+ Học sinh không được quan sát trực tiếp đối tượng miêu tả ( vì không  
có tiết trong phân phối chương trình).
+ Khi quan sát thì các em không được hướng dẫn về  kĩ năng quan sát:  
quan sát những gì, quan sát từ đâu ? Làm thế nào phát hiện được nét tiêu biểu 
của đối tượng cần miêu tả.
+ Không biết tưởng tượng bằng hình ảnh, âm thanh, cảm giác về sự vật  
miêu tả khi quan sát.
+ Vốn từ đã nghèo nàn lại không biết sắp xếp như thế nào để  bài viết  
mạch lạc, chưa diễn đạt được bằng vốn từ  ngữ, ngôn ngữ  của mình về  một 
sự vật, cảnh vật, về một con người cụ thể nào đó.
+ Phân môn Tập làm văn là một môn học mang tính tổng hợp và sáng  
tạo, nhưng lâu nay người giáo viên chưa có cách phát huy tối đa năng lực học 
tập và cảm thụ văn học của học sinh; chưa bồi dưỡng được cho các em lòng 
yêu quý tiếng Việt, ham thích học tiếng Việt để từ đó các em nhận ra rằng đã 
là người Việt Nam thì phải đọc thông viết thạo Tiếng Việt và phát huy hết ưu 
điểm của tiếng mẹ đẻ.

e) Phân tích đánh giá các vấn đề thực trạng đã nghiên cứu
Trong   năm   học   2013   ­   2014   vừa   qua,   tôi   được   Ban   Giám   hiệu   nhà 
trường phân công giảng dạy lớp 5C với sĩ số  là 32 học sinh. 
Qua kết quả  thi khảo sát đầu năm, tôi thống kê được chất lượng học  
phân môn Tập làm văn như sau:
TSHS
32

Điểm 9 ­ 10
SL
TL
4
12,5%

Điểm 7 ­ 8
SL
TL
5

15,7%

Điểm 5 ­ 6
SL
TL
18

56,3%

Giáo viên : Đinh Xuân Trường  – Đơn vị: Trường TH Trần Phú    
7                                                   

Dưới 5 điểm
SL
TL
12,5
5
%

                              


SKKN: Một số kinh nghiệm giúp học sinh học tập hiệu quả dạng văn tả cảnh  trong phân môn Tập làm văn 
lớp 5 

  Thực trạng học sinh còn nhiều hạn chế  như  vậy đã làm cho tiết Tập  
làm văn trở thành một gánh nặng, một thách thức đối với giáo viên Tiểu học. 
Ý nghĩ cho rằng Tập làm văn là một phân môn khó dạy, khó học và khó đạt 
hiệu quả cao đã là nhận thức chung của nhiều thầy, cô giáo.
  Đâu là nguyên nhân dẫn đến tình trạng chất lượng Tập làm văn của học  
sinh không đạt yêu cầu ? Qua quá trình giảng dạy lớp 5, tôi nhận thấy học 
sinh học yếu Tập làm văn là do nhiều yếu tố tác động.
3. Những giải pháp, biện pháp
3.1. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp
­ Mục tiêu của việc dạy học Tập làm văn dạng văn tả cảnh ở lớp 5 là: 
   
+ Cung cấp, hướng dẫn cho học sinh biết quan sát, lập dàn ý cho bài 
văn, viết được bài văn theo dàn ý đã lập có đủ  3 phần, lời văn trôi chảy, câu 
văn bước đầu có cảm xúc; biết nói, viết câu có dùng hình  ảnh so sánh, nhân 
hóa; biết kiểm tra, rà soát lại bài viết về  nội dung, cách diễn đạt, cách trình 
bày.

+ Phân môn tập làm văn có tính chất tổng hợp, vừa vận dụng các hiểu 
biết và kĩ năng về tiếng Việt từ các phân môn khác vừa phát huy và hoàn thiện  
kết quả đó.
+ Góp phần cùng các môn học khác mở rộng vốn sống, rèn luyện tư duy  
logic và tư duy hình tượng, bồi dưỡng tâm hồn, cảm xúc thẩm mĩ, hình thành  
nhân cách cho học sinh.
­ Bồi dưỡng vun đắp tình yêu tiếng Việt, biết giữ  gìn sự  trong sáng,  
giàu đẹp của tiếng Việt, góp phần hình thành nhân cách của con người Việt 
Nam.
3.2. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp
­ Xuất phát từ thực trạng và nguyên nhân trên, đồng thời thấy rõ vai trò,
nhiệm vụ  của một giáo viên đang đứng trên bục giảng, tôi mạnh dạn đưa ra 
các giải pháp sau đây:
­ Nghiên cứu chương trình tập làm văn lớp 5, tôi nhận thấy phân môn  
Tập làm văn trong chương trình lớp gồm các kiến thức sau: 
­ Văn miêu tả:  + Tả cảnh: 18 tiết
                           + Tả người: 15 tiết
­ Các loại văn bản khác: + Báo cáo thống kê.
Giáo viên : Đinh Xuân Trường  – Đơn vị: Trường TH Trần Phú    
8                                                   

                              


SKKN: Một số kinh nghiệm giúp học sinh học tập hiệu quả dạng văn tả cảnh  trong phân môn Tập làm văn 
lớp 5 

                                          + Làm đơn.
                                          + Thuyết trình, tranh luận.
                                          + Làm biên bản

­   Trong   đó  thể   loại   văn   miêu  tả   khá  trọng   tâm  và   quan   trọng  trong 
chương trình Tập làm văn lớp 5. Bởi văn miêu tả  vẽ  ra các sự  vật, sự  việc,  
hiện tượng, con người. . . bằng ngôn ngữ một cách sinh động, cụ thể. Vì vậy  
việc làm trước tiên của tôi là tiến hành điều tra thực trạng học sinh trong lớp  
qua kết quả chất lượng đầu năm, đánh giá kĩ năng làm văn theo bốn mức: Giỏi 
­ khá ­ trung bình ­ yếu. Nên trong đề tài này tôi chỉ đưa ra biện pháp giúp học 
sinh học có hiệu quả về dạng văn tả cảnh.
* Các bước tiến hành:
­ Nghiên cứu sách giáo viên, các tài liệu tham khảo liên quan đến việc  
dạy và học văn tả cảnh lớp 5.
­ Dạy học bằng các phương pháp và hình thức phù hợp nhằm phát huy 
tính tích cực học tập môn Tập làm văn của học sinh. 
­ Sử dụng đồ dùng dạy học có hiệu quả ( Tranh ảnh, vật thật ).
­ Quan tâm đến các đối tượng học sinh trong lớp ­ đặc biệt là các đối 
tượng học sinh yếu; trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ  khi các em gặp lúng túng 
trong giờ học.
­ Kết hợp với các môn học khác cung cấp thêm vốn từ cho học sinh.
­ Bản thân tôi luôn tìm tòi, học hỏi kinh nghiệm qua sách báo, qua đồng 
nghiệp để cải tiến, đầu tư cho mỗi bài dạy.
­  Đối với học sinh lớp 5  ở địa bàn tôi trực tiếp giảng dạy, tuy sống  ở 
thị trấn nhưng vốn ngôn ngữ  của các em còn nhiều hạn chế  ­ đặc biệt là các 
em chưa biết cách dùng các biện pháp so sánh, nhân hoá để  miêu tả  mà đa số 
các em “nghĩ sao thì viết vậy” Có dùng thì nhiều hình ảnh cũng chưa phù hợp.  
Vì vậy, trong mỗi giờ  Tập làm văn giáo viên cần thực hiện tốt các yêu cầu  
này.
­ Ở lớp 5, để viết bài văn tả cảnh, học sinh thường trải qua các khâu cơ 
bản 
là:      
  + Tìm hiểu cấu tạo của bài văn tả cảnh.
+ Phân tích các bài văn mẫu. 

Giáo viên : Đinh Xuân Trường  – Đơn vị: Trường TH Trần Phú    
9                                                   

                              


SKKN: Một số kinh nghiệm giúp học sinh học tập hiệu quả dạng văn tả cảnh  trong phân môn Tập làm văn 
lớp 5 

+ Quan sát, lập dàn ý chi tiết.
   + Viết từng đoạn văn
+ Viết thành bài văn hoàn chỉnh.
+ Học tập, rút kinh nghiệm qua giờ trả bài.
Để tiến hành mỗi hoạt động trong từng tiết học có hiệu quả, tôi thường  
hướng dẫn học sinh lần lượt giải quyết các yêu cầu sau:
3.2.1. Hướng dẫn tìm hiểu cấu tạo của bài văn tả cảnh.
­ Muốn dạy học sinh làm văn tả cảnh đạt yêu cầu thì giáo viên cần biết 
thế nào là văn tả cảnh, đặc điểm thể loại văn tả cảnh, biết yếu tố nào là quan  
trọng và cần thiết để giúp học sinh làm được bài văn tả cảnh sinh động thông  
qua quan sát đối tượng miêu tả  và tìm hiểu các bài văn mẫu trong sách giáo 
khoa lớp 5 rồi thực hiện các bước sau:
+ Rèn kĩ năng cho học sinh cảm thụ cái hay của một đoạn văn hay một 
bài văn mẫu thông qua việc đọc bài văn thật hay( GV hoặc HS đọc tốt trong 
lớp).
+ Giáo viên phải hướng dẫn học sinh tìm hiểu cấu tạo của bài văn tả 
cảnh.
Ví dụ :  Khi tìm hiểu bài:  Cấu tạo của bài văn tả cảnh.
­ Giáo viên yêu cầu học sinh đọc bài: “Hoàng hôn trên sông Hương” 
­ Phân tích bài văn bằng hệ thống câu hỏi để khai thác nội dung bài.
 + Bài văn có mấy đoạn? ( 4 đoạn gồm một đoạn mở bài, hai đoạn thân 

bài và một đoạn kết bài) 
+ Tìm phần mở  bài, thân bài, kết bài và cho biết nội dung chính của  
từng đoạn.
+ Phần mở bài và kết bài tác giả viết theo cách nào? Vì sao?
+ Phần thân bài có mấy đoạn? Mỗi đoạn tác giả  tả  về  cảnh vật nào? 
Tác giả  quan sát sự  vật đó vào thời gian nào, bằng giác quan nào? Khi tả  sự 
vật đó tác giả đã sử dụng các từ ngữ nào? 
   ­ Sau khi học sinh đã phân tích câu hỏi giáo viên có thể hướng dẫn các 
em tìm hiểu cấu tạo bài văn như sau:
+ Mở  bài:   (Cuối buổi chiều...yên tĩnh này):  Cảnh hoàng hôn đang lắng 
xuống trên thành phố Huế yên tĩnh.
+ Thân bài: (Mùa thu.....chấm dứt)         
Giáo viên : Đinh Xuân Trường  – Đơn vị: Trường TH Trần Phú    
10                                                   

                              


SKKN: Một số kinh nghiệm giúp học sinh học tập hiệu quả dạng văn tả cảnh  trong phân môn Tập làm văn 
lớp 5 

   Xác định trong phần thân bài gồm có mấy đoạn, mỗi đoạn miêu tả 
những gì. (2 đoạn)  
  Đoạn 1:  Những biến đổi về  màu sắc của sông Hương từ  cuối buổi 
chiều đến
lúc tối hẳn.
Đoạn 2: Sinh hoạt của xóm Cồn Hến, của dân chài trên sông Hương và  
cảnh thành phố khi mới lên đèn.
+ Kết bài: (Huế thức dậy...ban đầu của nó): Huế đi vào cuộc sống buổi 
tối.

Sau đó giáo viên cho học sinh đọc lại hai bài  “Hoàng hôn trên sông  
Hương”  và bài “ Quang cảnh làng mạc ngày mùa” nêu điểm giống nhau và 
khác nhau giữa hai bài:
­ Điểm giống nhau: 
+ Cả hai bài đều là văn tả cảnh.
+ Có cấu tạo gồm 3 phần: mở bài, thân bài và kết bài.
+ Đều quan sát sự  vật tinh tế, cách miêu tả  giàu hình  ảnh, có những 
cảm xúc sâu lắng...
­ Những điểm khác nhau:
+ Bài “Quang cảnh làng mạc ngày mùa” chủ yếu miêu tả  theo trình tự 
không gian: tả từng bộ phận của cảnh như màu trời, màu nắng, màu lúa, màu  
các loại cây trong vườn...
+ Bài “Hoàng hôn trên sông Hương”  chủ  yếu là miêu tả  cảnh vật theo  
trình tự thời gian.
­ Từ  việc phân biệt những điểm giống nhau và khác nhau của hai bài 
văn tả cảnh đã nêu, giáo viên hướng dẫn học sinh rút ra nhận xét về  cấu tạo  
của bài văn tả cảnh nói chung như sau:
+ Mở bài: Giới thiệu bao quát về cảnh sẽ tả
+ Thân bài: Tả  từng phần của cảnh hoặc sự  biến đối của cảnh theo 
thời gian hoặc kết hợp cả không gian và thời gian.
+ Kết bài: Nêu lên nhận xét, cảm nghĩ của người viết hoặc kết thúc 
một cách tự nhiên.
3.2.2. Hướng dẫn tìm hiểu các bài văn tả cảnh sách giáo khoa
a) Phân tích các bài văn mẫu.
Giáo viên : Đinh Xuân Trường  – Đơn vị: Trường TH Trần Phú    
11                                                   

                              

SKKN: Một số kinh nghiệm giúp học sinh học tập hiệu quả dạng văn tả cảnh  trong phân môn Tập làm văn 
lớp 5 

Sau khi học sinh hiểu được cấu tạo của bài văn giáo viên hướng dẫn 
các em cách chọn các sự vật và  miêu tả sự vật.
Ví dụ : Bài “Luyện tập tả cảnh” Sách Tiếng Việt 5 tập 1 trang 14.
­ Với bài này tôi tiến hành như sau:
+ Cho học sinh đọc bài văn “Buổi sớm trên cánh đồng”.
+  Tiếp đó hướng dẫn các em trả lời những câu hỏi đã nêu trong bài tập: 
­ Tác giả đã tả những sự vật nào trong buổi sớm mùa thu?
+ Những sự vật trong buổi sớm mùa thu được tác giả miêu tả là: mây
xám đục; vòm trời xanh vòi vọi; vài giọt mưa loáng thoáng rơi; những sợi cỏ 
thẫm nước; người trong làng gánh lên phố những gánh rau, gánh hoa; bầy sáo 
cánh đen mỏ vàng chấp chới liệng trên đồng lúa mùa thu đang kết đòng...
­ Tác giả đã quan sát sự vật bằng những giác quan nào ? 
+ Cảm giác của da ( xúc giác): thấy sớm đầu thu mát lạnh, những sợi cỏ 
đẫm nước làm mát lạnh bàn chân.
+ Mắt (thị  giác): thấy mây xám đục, vòm trời xanh vòi vọi, mưa loáng  
thoáng rơi, người gánh rau và hoa, bầy sáo liệng, mặt trời mọc...
 ­ Tìm một chi tiết thể hiện sự quan sát tinh tế của tác giả.
+ Một vài giọt mưa loáng thoáng rơi trên chiếc khăn quàng đỏ và mái tóc 
xoã ngang vai của Thuỷ; những sợi cỏ  đẫm nước lùa vào dép Thuỷ  làm bàn  
chân nhỏ bé của em ướt lạnh.
  ­ Sau khi tìm hiểu xong bài văn, Giáo viên cần nhấn mạnh cho học sinh 
thấy nghệ  thuật quan sát với sự  chọn lọc chi tiết và từ  ngữ tả  cảnh của tác 
giả bài văn.
Sau khi học sinh chọn được các sự  vật cần tả trong bài giáo viên hướng  
dẫn các em cách miêu tả các sự vật ấy như thế nào cho phù hợp.
* Ví dụ:  Bài “Luyện tập tả cảnh”­ sách Tiếng Việt 5 tập 1 trang 21.
­ Yêu cầu của bài này là học sinh phân tích 2 văn bản  “Rừng trưa” và 

“Chiều tối” để thấy được những hình ảnh đẹp trong mỗi bài văn.
­ Cách tiến hành bài này là:
+ Cho học sinh đọc lần lượt từng bài văn. 
+ Giáo viên giới thiệu tranh, ảnh về rừng tràm cho học sinh quan sát.
+ Cho học sinh nêu ý kiến về  hình  ảnh mà các em thích trong mỗi bài 
văn.        Có thể yêu cầu các em nêu lí do vì sao mình thích hình ảnh đó.
Giáo viên : Đinh Xuân Trường  – Đơn vị: Trường TH Trần Phú    
12                                                   

                              


SKKN: Một số kinh nghiệm giúp học sinh học tập hiệu quả dạng văn tả cảnh  trong phân môn Tập làm văn 
lớp 5 

Chẳng hạn: Bài“Rừng trưa”  Những thân cây tràm vỏ  trắng vươn lên 
trời,  chẳng khác gì những cây nến khổng lồ, đầu lá rủ  phất phơ; Mùi 
hương ngòn ngọt nhức đầu của những loài hoa rừng không tên tuổi đắm vào 
ánh nắng ban trưa khiến con người dễ  sinh buồn ngủ  và sẵn sàng ngả  lưng 
dưới một bóng cây nào đó, để  cho thứ  cảm giác mệt mỏi chốn rừng trưa lơ 
mơ đưa mình vào giấc ngủ chẳng đợi chờ.
Bài  “Chiều tối”  Bóng tối như  bức  màn mỏng, như  thứ  bụi xốp, mờ 
đen...; ánh đom đóm chấp chới, lúc lên cao, lúc xuống thấp, lúc lại rơi xuống 
mặt cỏ...
­ Giáo viên cần tôn trọng ý kiến của học sinh, đặc biệt khen ngợi những  
em tìm được những hình ảnh đẹp.
­ Sau cùng, giáo viên chốt lại các hình ảnh đẹp ở từng bài văn và hướng  
cho học sinh nên đưa các hình  ảnh đẹp kết hợp sử  dụng các biện pháp tu từ 
vào bài văn miêu tả.
­ Tương tự các bài văn mẫu trong sách giáo khoa giáo viên cũng hướng 

dẫn như  trên. Từ  đó các em sẽ  nắm được cách quan sát và cách dùng từ  đặt  
câu để viết thành đoạn văn, bài văn.
Sau khi học sinh đã biết tìm sự vật và miêu tả sự vật giáo viên tiếp tục 
hướng dẫn học sinh cách tìm hiểu câu mở đoạn và tác dụng của câu mở đoạn 
trong bài văn tả cảnh.
Ví dụ  Dạy bài  Luyện tập tả cảnh  Sách Tiếng Việt 5 tập 1 trang 70.
Qua bài học trên giúp học sinh hiểu được mối quan hệ về nội dung giữa 
các câu trong một đoạn văn và biết cách viết câu mở đoạn cho một đoạn văn.
+ Đọc bài văn “ Vịnh Hạ  Long” và trả  lời các câu hỏi để  tìm hiểu bố 
cục và bài văn tả cảnh sông nước.
­  Xác định các phần mở bài, thân bài, kết bài của bài văn.
+ Mở  bài:  (Vịnh Hạ  Long...Việt Nam)  : Vị  trí của Hạ  Long trong hệ 
thống thắng cảnh của Việt Nam.
+ Thân bài (Cái đẹp...ngân lên vang vọng.) Miêu tả vẻ đẹp kì vĩ, duyên 
dáng, riêng biệt và hấp dẫn của vịnh Hạ Long.
+ Kết bài:  (Núi non... mãi mãi giữ  gìn):  Hạ  Long là một bộ  phận của 
non sông Việt Nam được nhân dân ta từ đời nọ tiếp đời kia mãi mãi giữ gìn.
Giáo viên : Đinh Xuân Trường  – Đơn vị: Trường TH Trần Phú    
13                                                   

                              


SKKN: Một số kinh nghiệm giúp học sinh học tập hiệu quả dạng văn tả cảnh  trong phân môn Tập làm văn 
lớp 5 

­ Giáo viên cần cho học sinh tìm câu mở đoạn, tìm từ ngữ chính của câu 
mở đoạn và phân tích ý triển khai của tác giả cho từng đoạn đó.
Ví dụ: Đoạn 1 đâu là câu mở đoạn? Câu mở đoạn đó có tác dụng gì?
+ Cái đẹp của Hạ Long trước hết là sự kì vĩ của thiên nhiên.

­ Nêu tác dụng của câu mở đoạn.
+ Đối với từng đoạn, câu văn in đậm là câu mở đoạn, thâu tóm ý chính 
của từng đoạn văn đó 
+ Đối với cả bài, các câu văn in đậm có tác dụng chuyển đoạn, kết nối 
đoạn với nhau tạo thành một hệ thống thâu tóm ý chính của từng bài.
Tương tự đoạn 2 và đoạn 3 giáo viên cũng hướng dẫn như trên.
b) Hướng dẫn học sinh quan sát và ghi chép. (Phần này giáo viên hướng  
dẫn học sinh thực hiện ở nhà )
* Hướng dẫn quan sát văn tả cảnh
+ Trong văn miêu ta, quan sat rât quan trong. Viêc quan sat va vi tri quan
̉
́ ́
̣
̣
́ ̀ ̣ ́
 
sat tôt, goc quan sat phu h
́ ́
́
́
̀ ợp: xa hay gân, trong hay ngoai, ban ngay hay ban
̀
̀
̀
 
đêm, mua xuân hay mua ha, … se giup ta năm đ
̀
̀ ̣
̃ ́
́ ược cai đ

́ ẹp cua đôi t
̉
́ ượng, cam
̉  
nhân đôi t
̣
́ ượng môt cach ro rang, cu thê va tinh tê h
̣
́
̃ ̀
̣
̉ ̀
́ ơn. Quan sat đôi t
́ ́ ượng  
không chi băng thi giac nh
̉ ̀
̣
́ ư  cac em vân nghi, ma phai biêt huy đông moi giac
́
̃
̃ ̀ ̉
́
̣
̣
́ 
quan: thinh giac (nghe), kh
́
́
ưu giac (ng
́

́
ửi), xuc giac (s
́
́ ơ, năm), vi giac (nêm).
̀ ́
̣
́
́  
Nhưng đoan văn hay va hâp dân la nh
̃
̣
̀ ́ ̃ ̀ ững thanh công cua tac gia trong viêc dung
̀
̉ ́
̉
̣
̀  
nhiêu giac quan đê quan sat. S
̀
́
̉
́ ự vât trong t
̣
ự nhiên, môi s
̃ ự vât co môt đăc điêm
̣
́ ̣
̣
̉  
riêng, chi khi nao ta năm đ

̉
̀
́ ược đăc điêm riêng đo cua s
̣
̉
́ ̉ ự vât thi khi viêt ra m
̣
̀
́
ơí 
co hinh anh nh
́ ̀ ̉
ư thât. Thê nh
̣
́ ưng, chi lam nôi bât đăc điêm bên ngoai thôi ch
̉ ̀
̉
̣
̣
̉
̀
ưa  
đu, cân nêu đ
̉ ̀
ược cai đăc săc ân ch
́ ̣
́ ̉
ứa bên trong sự vât đo đê noi lên nh
̣
́ ̉ ́

ững suy  
tư, nhưng tinh cam không chi cua ng
̃
̀
̉
̉ ̉
ươi viêt g
̀ ́ ửi găm vao đo ma con la cua s
́
̀ ́ ̀ ̀ ̀ ̉ ự  
vât đo. Muôn lam đ
̣
́
́ ̀ ược điêu nay, d
̀ ̀ ứt khoat phai co s
́
̉
́ ự quan sat tinh tê va phai
́
́ ̀ ̉ 
co đ
́ ược nhưng phat hiên rât riêng vê đôi t
̃
́ ̣
́
̀ ́ ượng va rung cam v
̀
̉
ới no. 
́

+ Bên cạnh đó, giáo viên cần nhắc các em quan sát phải đi đôi với việc 
tìm từ ngữ để diễn tả đúng và sinh động  điều đã quan sát được.
  + Cân nhắc để lựa chọn được một thứ tự sắp xếp các chi tiết sẽ tả mà  
mình coi là thích hợp hơn cả.   
+ Khi viết bài, giáo viên luôn nhắc học sinh nhớ: Mỗi bài văn cần có bố 
cục 3 phần: Mở bài, thân bài, kết bài. Với mỗi bài văn, công việc đầu tiên của  
Giáo viên : Đinh Xuân Trường  – Đơn vị: Trường TH Trần Phú    
14                                                   

                              


SKKN: Một số kinh nghiệm giúp học sinh học tập hiệu quả dạng văn tả cảnh  trong phân môn Tập làm văn 
lớp 5 

tôi là yêu cầu học sinh tìm hiểu đề  bài; học sinh đọc kĩ đề  bài nhiều lần rồi 
trả lời các câu hỏi về vấn đề chính trong đề bài.
­  Đề bài thuộc thể loại gì ? Đề bài yêu cầu tả gì ?
+ Giáo viên gạch chân bằng phấn màu dưới các từ  ngữ  quan trọng để 
học sinh chú ý.
+ Nếu đối tượng miêu tả  không thực tế  và gần gũi với học sinh (tả 
cảnh con sông, tả  cảnh  ở  công viên, …) thì  giáo viên cần giới thiệu một số 
tranh ảnh minh họa cho học sinh quan sát.
  ­ Khi quan sát cần hướng dẫn học sinh lưu ý những điểm sau:
  + Mỗi cảnh đều được xác định bởi một phạm vi không gian và thời gian 
nhất định
+ Sau khi xác định được đối tượng miêu tả với một phạm vi không gian 
và thời gian cụ thể, các em cần xác định được vị trí để quan sát.
+ Khi xác định được vị  trí quan sát rồi, ta nên có cái nhìn bao quát toàn 
cảnh đồng thời phải biết phân chia cảnh ra thành từng mảng, từng phần để 

quan sát.
+ Khi quan sát ta cần phối hợp các giác quan như tai nghe, mũi ngửi, tay 
sờ, da cảm nhận và cả cảm xúc của bản thân nữa.
+ Khi quan sát ta phải xác định một trình tự phù hợp với cảnh được tả.  
Quan sát từ trên xuống hay từ dưới lên, Quan sát từ phải sang trái hay từ ngoài 
vào trong...
+ Mỗi bộ phận của cảnh chỉ nên chọn tả những nét tiêu biểu nhất đồng  
thời phải xác định đâu là cảnh chủ yếu để tập trung miêu tả.
+ Khi quan sát, giáo viên hướng dẫn học sinh chú ý đến đường nét, màu 
sắc của cảnh vật và ảnh hưởng của vật thể này đối với vật thể khác. 
Ví dụ: Qua câu văn sau, các em sẽ  thấy tác động của ánh trăng lên các 
vật: Ánh trăng phủ  lên mọi vật một lớp màng mỏng tanh, lạnh mát và xuyên  
qua kẽ lá, đổ loang lổ xuống mặt sông.
+ Mỗi vật lại gắn với đặc điểm thiên nhiên, khí hậu, cây cỏ, hoa trái..  
của từng vùng nên khi tả ta phải làm toát lên màu sắc riêng biệt đó.
* Hướng dẫn học sinh ghi chép
+ Quan sat luôn đi liên ghi chep. Ghi chep lam giau thêm cho tri nh
́
̀
́
́ ̀
̀
́ ơ, ghi
́  
chep giup hoc sinh l
́
́ ̣
ựa chon nh
̣
ưng chi tiêt, nh

̃
́ ững hinh anh đăc săc.Vây thi phai
̀ ̉
̣
́
̣
̀ ̉ 
Giáo viên : Đinh Xuân Trường  – Đơn vị: Trường TH Trần Phú    
15                                                   

                              


SKKN: Một số kinh nghiệm giúp học sinh học tập hiệu quả dạng văn tả cảnh  trong phân môn Tập làm văn 
lớp 5 

ghi chep thê nao? Cân phai xây d
́
́ ̀
̀
̉
ựng cho hoc sinh thoi quen ghi chep khi quan
̣
́
́
 
sat. Phai ghi đ
́
̉
ược nhưng đăc điêm c

̃
̣
̉
ơ  ban: hinh dáng, mau săc, hoat đông,…
̉
̀
̀ ́
̣
̣
 
cua đôi t
̉
́ ượng, hay cô tim va viêt đ
̃ ́ ̀
̀ ́ ược những điêu ma ng
̀
̀ ươi khac không nhin
̀
́
̀ 
thây đê bai viêt cua minh co cai m
́ ̉ ̀ ́ ̉
̀
́ ́ ới, cai riêng, cai đôc đáo
́
́ ̣
 + Quan sat va biêt ghi chep lai nh
́ ̀ ́
́ ̣
ưng gi đa quan sat môt cach co chon

̃
̀ ̃
́
̣
́
́ ̣  
lựa, đo la môt yêu tô rât quan trong trong văn t
́ ̀ ̣ ́ ́ ́
̣
ả cảnh.
Ví dụ : Tả cánh đồng lúa:
­ Để  học sinh quen dần với việc khai thác tư  liệu ghi chép được khi 
quan sát, tôi thường nêu những câu hỏi gợi mở như sau:
+ Cánh đồng em tả là ở vùng nào?
+ Em quan sát cánh đồng đó trong hoàn cảnh nào? Vào mùa nào?
+ Cánh đồng đó có rộng không? Chạy từ đâu tới đâu?
+ Cánh đồng lúa đang vào thời vụ nào?
+ Vùng trồng lúa là ruộng cạn hay ruộng sâu? Giống lúa gì? Lúa đang ở 
thời kì nào? 
+ Từng thửa ruộng lớn hay nhỏ?
+ Có người làm việc ngoài đồng không ? Họ đang làm gì ? Có cây bóng 
mát không ? Có những con vật nào ? Chúng đang làm gì ?
+ Cảm nghĩ của em về cảnh vật và cuộc sống đó như thế nào?
* Hướng dẫn xây dựng dàn ý:
Ví dụ :
* Quan sát trường em. Từ  những điều đã quan sát được, lập dàn ý cho 
bài văn miêu tả ngôi trường ( sách Tiếng Việt 5 tập 1 trang 43 ).
­ Trước khi hướng dẫn học sinh lập dàn ý, nhắc học sinh một số điểm  
lưu ý:
+ Có thể  tả  ngôi trường vào một thời điểm nhất định ( sáng ­ trưa ­ 

chiều; mùa đông ­ mùa hè…); Cũng có thể  tả  ngôi trường với cảnh sắc thay  
đổi theo thời gian ( Từ sáng đến chiều; từ mùa xuân đến mùa hè…).
+ Nên tả theo trình tự  quan sát sát từ  xa đến gần, từ  ngoài vào trong …  
hoặc ngược lại, tả gần đến xa, từ trong ra ngoài…
+ Ngôi trường nào cũng gắn với các hoạt động của thầy và trò. Tuy 
nhiên

Giáo viên : Đinh Xuân Trường  – Đơn vị: Trường TH Trần Phú    
16                                                   

                              


SKKN: Một số kinh nghiệm giúp học sinh học tập hiệu quả dạng văn tả cảnh  trong phân môn Tập làm văn 
lớp 5 

chỉ nên tả lướt qua hoạt động này để không biến bài văn tả cảnh thành bài văn 
tả cảnh sinh hoạt.
+ Sau khi nêu một số điểm lưu ý để học sinh nhớ, giáo viên hướng dẫn  
học sinh cách lập dàn bài.
­ Giúp học sinh nắm yêu cầu của bài: Tả ngôi trường.
­ Nhắc học sinh: Dàn ý cũng cần có đủ  3 phần: Mở  bài, thân bài, kết 
bài.
­ Phần mở bài cần giới thiệu bao quát:
+ Vị trí của ngôi trường: Ngôi trường nằm ở đâu ? Quay mặt về hướng 
nào?
+ Đặc điểm nổi bật của ngôi trường.
­ Phần thân bài gồm các ý: 
+ Tả từng phần của cảnh trường:
Cổng trường ( cổng như thế nào ? Bảng tên trường ra sao ? ).

Sân trường ( sân trường ra sao ? Cột cờ, cây cối như thế nào? ).
Lớp   học   (   các   tòa   nhà   như   thế   nào?   Các   lớp   học   được   trang   trí   ra 
sao?...).
­ Phần kết bài cần nêu cảm nghĩ của em về ngôi trường.
Như  vậy, mỗi em mỗi ý, mỗi vẻ  khác nhau nhưng đều bảo đảm đủ  ý 
chính.
Từ những gợi ý trên giáo viên có thể yêu cầu học sinh lập thành dàn bài 
chi tiết như sau.
+ Mở bài:
­ Quê em đang sống là một vùng Tây Nguyên, mặc dù là Tây Nguyên 
nhưng cũng có một cánh đồng rộng thẳng cánh cò bay, người ta thường gọi là  
cánh đồng Krông Ana.
­ Một buổi sáng mùa hè, em cùng mẹ đi thăm.
+ Thân bài:
­  Tả cảnh bao quát toàn cánh đồng.
+ Cánh đồng làng em khá rộng, từ  làng ra tới cánh đồng rộng gần hai  
cây số.
+ Đất đai màu mỡ  và tinh thần lao động cần cù của con người khiến  
cho quanh năm cây cối xanh tốt, sản lượng thu hoạch cao.
Giáo viên : Đinh Xuân Trường  – Đơn vị: Trường TH Trần Phú    
17                                                   

                              


SKKN: Một số kinh nghiệm giúp học sinh học tập hiệu quả dạng văn tả cảnh  trong phân môn Tập làm văn 
lớp 5 

­ Tả từng phần của cánh đồng
+ Mùa hè nhưng hôm nay trời nắng ấm và tạnh ráo.

+  Khỏi cuối làng là dòng sông quanh năm chảy nặng phù sa và những 
đầm sen.
+ Mùa này, vùng ruộng sâu trồng lúa, lúa đang thời con gái xanh mơn 
mởn.
+ Ngoài những thửa ruộng trồng lúa còn có những vùng ruộng cao trồng  
ngô, những bãi ngô bắt đầu thu hoạch.
+ Người làm việc rải rác trên cánh đồng. Xa xa lại có những cây bóng 
mát cao lớn. Chim chóc bay lượn...
  + Kết bài:
+ Đồng quê em đang chuyển mình theo đà đổi thay của đất nước
+ Em yêu tha thiết quê hương em.
* Rèn kĩ năng trình bày miệng:
+ Sau khi học sinh đã quan sát và ghi chép các sự  vật định tả  trong đề 
bài, tôi thường tập cho học sinh trình bày miệng dựa theo dàn ý học sinh đã 
làm.
+ Sau khi học sinh đã trình bày miệng giáo viên tổ chức cho cả lớp nhận  
xét góp ý những câu văn hay, những câu văn chưa hay để  các em rút kinh  
nghiệm bổ sung cho cách viết đoạn văn, bài văn sau này.
* Hướng dẫn chuyển một phần dàn ý thành đoạn văn:
+ Để  học sinh diễn đạt được bài văn của mình một cách sinh động, có  
nghệ thuật, các em thường được trau dồi qua tiết học “Chuyển một phần dàn  
ý thành đoạn văn”.
­ Một phần của dàn ý có thể là mở bài, kết bài, cũng có thể là một phần 
của thân bài.
­ Phần này, giáo viên cần nhắc nhở các em vận dụng cách mở rộng câu 
đúng thành câu hay để đưa vào bài văn.
* Phần mở bài:
Các em có thể  mở  bài trực tiếp hoặc gián tiếp; có em mở  bài chỉ  bằng 
một câu nhưng cũng có em mở  bài bằng cả  một đoạn văn. Nhưng không ai 
được tách rời nội dung đã xây dựng được. Ở đây, tùy nghệ  thuật vào bài của 

mỗi em mà giáo viên góp ý, không nên gò bó, áp đặt.
Giáo viên : Đinh Xuân Trường  – Đơn vị: Trường TH Trần Phú    
18                                                   

                              


SKKN: Một số kinh nghiệm giúp học sinh học tập hiệu quả dạng văn tả cảnh  trong phân môn Tập làm văn 
lớp 5 

Ví dụ:  
Đề bài “…..Miêu tả một cảnh sông nước ( một vùng biển, một con sông,  
một con suối hay một hồ nước” ( Tiếng Việt 5 ­  Tập 1 – Trang 62)
­ Có em mở bài thẳng luôn vào đề: “Quê em có một con sông rất đẹp”.
­ Có em mở bài rất sinh động: “Mỗi miền quê có một vẻ đẹp riêng. Quê  
hương tôi có dòng sông hiền hoà quanh năm nước chảy”.
Nhờ  khuyến khích học sinh diễn đạt phần mở  bài bằng những cách  
khác nhau mà vẫn đảm bảo nội dung chính, các em đã viết được nhiều đoạn  
văn hay, có tính nghệ thuật.
Ví dụ: Việt Nam ta có rất nhiều cảnh đẹp, nhiều di tích lịch sử được du  
khách biết đến. Chúng ta tự hào rằng có Vịnh Hạ Long, Phong Nha Kẻ Bàng,  
bãi biển Nha Trang...Nhưng có lẽ mỗi người đặt chân đến Buôn Trấp không  
thể không ngắm nhìn Hồ Sen lung linh trong ánh điện. Nơi mà người dân quê  
em ví như  trái tim của thị  trấn. Tuổi thơ  em đã gắn liền với Hồ, với những  
chiều hè cùng ông ngồi mát câu cá... 
* Phần thân bài:
­ Đa phần các em học sinh rơi vào tình trạng liệt kê các chi tiết của  
cảnh.
Ví dụ: “Con sông to. Con sông có nhiều thuyền đi lại.” Vì vậy giáo viên 
cần lưu ý việc cách mở rộng câu đúng thành câu hay để học sinh vận dụng thì  

đoạn văn sẽ hay hơn.
Chẳng hạn: Con sông quê em từ bao đời nay đã gắn liền với cuộc sống  
của mỗi người dân. Ngày ngày, tiếng sóng vỗ ì oạp vào hai bên bờ như tiếng  
mẹ  vỗ  về  yêu thương. Con sông hiền hoà, uốn quanh một dải đất trù phú.  
Nước sông bốn mùa, đục ngàu. Hình như  trên mình nó chở  nặng phù sa bồi  
đắp cho những bãi ngô quanh năm xanh tốt. Nước sông lững lờ chảy. Đứng ở  
bên bờ này có thể nhìn thấy khói bếp bay lên sau những rặng tre của làng bên.  
Đứng ở trên tàu nhìn xuống con sông như mái tóc dài óng ả của thiếu nữ. Mặt  
sông lăn tăn gợn sóng. Đâu đó vọng lại tiếng bác thuyền chài gỡ cá. Tuổi thơ  
ai cũng đã một lần được tắm mát trên sông quê mình. Con sông quê hương là  
một kỉ niệm êm đềm của tuổi thơ em.
­ Điều quan trọng là phải lưu ý cho học sinh bám vào các chi tiết đã lập  
ở  dàn bài để chuyển thành đoạn văn, tránh một số  trường hợp, học sinh viết  
Giáo viên : Đinh Xuân Trường  – Đơn vị: Trường TH Trần Phú    
19                                                   

                              


SKKN: Một số kinh nghiệm giúp học sinh học tập hiệu quả dạng văn tả cảnh  trong phân môn Tập làm văn 
lớp 5 

bài văn một cách ngẫu hứng không bám theo dàn ý đã lập làm cho bài văn có 
thể sẽ mất đi tính logic hay tính cân đối do không chủ động được thời gian
* Phần kết bài:
Có nhiều cách kết bài khác nhau: Kết bài mở  rộng, kết bài không mở 
rộng, nhưng tất cả  đều phải xuất phát từ  nội dung chính. Vì vậy, giáo viên  
cần giúp các em nêu cảm xúc một cách chân thực, tránh sáo rỗng. Đồng thời  
mở rộng thêm về ý thức, trách nhiệm giữ gìn đối với cảnh và nêu việc làm cụ 
thể để bày tỏ cảm xúc chân thực.

Ví dụ: Hồ  Sen là niềm tự hào của người dân quê em. Đây là điểm văn  
hoá của thị trấn. Hàng tuần, em vẫn cùng ông đi bộ quanh Hồ Sen,  nước trong  
xanh, không khí nơi đây thật thoáng đãng, êm đềm. Mỗi người dân quê em đều  
có ý thức để giữ gìn cho cảnh quan nơi đây luôn sạch đẹp.
­ Muốn viết được đoạn văn hay thì người giáo viên cần hướng dẫn và  
rèn luyện cho học sinh viết câu, đoạn cho tốt sau đó mới có thể viết được bài 
văn. Ở đây học sinh đã được rèn luyện viết câu rất kĩ, kế đó là viết đoạn văn. 
Chính vì vậy trong lớp 5 giáo viên chú trọng vào viết đoạn văn cho học sinh.
        ­ Khi viết giáo viên cần chú ý rèn kĩ năng viết được câu mở  đoạn cho 
học sinh, từ  câu mở  đoạn mới có thể  triển khai viết thành một đoạn văn. 
Trong đoạn văn cần chú ý cho học sinh cách tả  theo trình tự  lôgic nhất định, 
tránh tình trạng tả đi tả lại chỉ một vấn đề.
  ­ Khi viết đoạn văn cần chú ý nhắc học sinh dùng các từ  thay thế  để 
tránh lỗi lặp từ, nhiều học sinh đã mắc rất nhiều lỗi đó là lỗi lặp từ, lặp ý 
trong cùng một đoạn văn.
­ Học sinh viết đoạn văn theo yêu cầu của giáo viên:
­ Học sinh viết bài, sau đó cho học sinh đọc bài của mình giáo viên cùng 
cả lớp nhận xét về bài làm đó.
­ Mỗi lần học sinh viết giáo viên nên gợi ý cho học sinh thấy đâu là câu 
mở đoạn trong đoạn văn. Từ câu mở đoạn đó triển khai viết hoàn chỉnh đoạn.  
Ví dụ: Câu mở  đoạn là:  “Sân trường em rất đẹp.”  Vậy sân trường em đẹp 
như  thế  nào thì phân tích và miêu tả  ra trong các câu tiếp theo. Khi hết đoạn 
cần có câu kết đoạn.
Từ đó các em có thể liên kết đoạn văn tả về ngôi trường như sau :

Giáo viên : Đinh Xuân Trường  – Đơn vị: Trường TH Trần Phú    
20                                                   

                              

SKKN: Một số kinh nghiệm giúp học sinh học tập hiệu quả dạng văn tả cảnh  trong phân môn Tập làm văn 
lớp 5 

Sân trường em rất đẹp. Sân trường không rộng lắm nhưng đây là thiên  
đường của chúng em sau mỗi giờ  học. Giữa sân trường cây bàng toả  bóng  
xanh mát. Phía trước các dãy lớp 5 cây phượng thắp lửa một khoảng trời.  
Mảnh sân rộng với những viên gạch đỏ xếp hình ô bàn cờ thật đẹp. Chúng em  
thường chơi trò chơi hoặc đọc truyện dưới sân trường.
* Viết cả bài văn: (Thực hiện trong tiết kiểm tra 1 tiết)
­ Dựa trên quá trình lập dàn ý và viết đoạn văn thì học sinh có thể  viết  
được cả bài văn, giáo viên lưu ý cho học sinh viết bài văn có đủ ba phần. Mở 
bài, thân bài, kết bài.
+ Phần mở bài:
Để  viết một bài văn hoàn chỉnh có ý văn tốt giáo viên rèn cho học sinh  
cách mở bài. Cũng có thể rèn cho học sinh cách mở bài theo kiểu gián tiếp, hay 
trực tiếp tùy theo khả  năng tiếp thu của học sinh. Nhưng tốt nhất giáo viên 
nên rèn cho học sinh viết mở  bài theo kiểu gián tiếp tức là tả  vòng vo loanh 
quanh sau đó đi vào ý chính cần tả.
Giáo viên cho học sinh tập viết phần mở bài sau đó cho học sinh đọc và 
các bạn khác nhận xét bài viết của học sinh xem đã đúng theo chủ  đề  chưa, 
mở bài vậy đã hay chưa. Nếu học sinh viết chưa được giáo viên nên cho học 
sinh viết lại, lúc này các bạn viết tốt hơn làm tư vấn cho bạn mình hoàn thiện  
bài viết. Giáo viên là người cuối cùng đưa ra nhận xét và kết luận.
+ Thân bài:
Phần thân bài cũng có thể  hướng cho học sinh viết thành nhiều đoạn, 
mỗi đoạn là một ý khác nhau, tả một cảnh vật và đi chi tiết của cảnh vật đó.
        Trong mỗi đoạn khi miêu tả cần chú ý giúp đỡ học sinh về sử dụng các 
hình  ảnh so sánh, nhân hóa trong văn miêu tả. Hướng cho học sinh vận dụng 
các giác quan tham gia vào việc miêu tả như mắt, mũi, tai, xúc giác,…

Giáo viên cho học sinh viết phần thân bài sau đó đọc cho cả  lớp cùng  
nghe rồi nhận xét, đánh giá các ý mà học sinh viết. Những bài đạt chất lượng 
là những bài có cách viết trôi chảy, các ý diễn ra một cách tự nhiên. Học sinh 
biết sử  dụng các biện pháp so sánh, nhân hóa, liên tưởng một cách phù hợp. 
Bài viết có vận dụng các giác quan vào việc miêu tả  một cách linh hoạt và 
khoa học. Bài viết phải có hồn khi đọc bài lên thì hình ảnh phải được hiện lên  
trước mắt người đọc. Nếu đạt được như thế thì đó là bài văn thành công.
Giáo viên : Đinh Xuân Trường  – Đơn vị: Trường TH Trần Phú    
21                                                   

                              


SKKN: Một số kinh nghiệm giúp học sinh học tập hiệu quả dạng văn tả cảnh  trong phân môn Tập làm văn 
lớp 5 

Nếu bài viết chưa đạt đạt các ý trên, thì giáo viên phải động viên các em 
đó viết lại, có thể tham khảo những bạn có bài văn thành công. Nếu như học 
sinh viết vẫn chưa được thành công lắm thì giáo viên nên đưa ra các hình ảnh,  
tranh  ảnh minh họa hay một đoạn video về  phong cảnh và chỉ  dẫn cho học 
sinh miêu tả  từng bước một. (Về  hình  ảnh, video giáo viên có thể  sử  dụng  
trình chiếu).
+ Kết bài:
Đây cũng là một phần rất quan trọng trong bài văn, nó đóng một phần 
thành công hay thất bại của bài văn mà mình đã làm.
Giáo viên nên hướng cho học sinh cách kết bài mở  rộng, cũng tập cho  
học sinh cách kết bài mở rộng. Cũng tương tự như phần trên giáo viên nên cố 
gắng rèn cho học sinh viết bằng được phần này. Khi học sinh viết tốt thì giáo 
viên nên động viên khích lệ tinh thần học sinh.
 Để giúp học sinh viết một bài văn hoàn chỉnh, tôi tiến hành các bước:

­ Tập diễn đạt câu văn có hình ảnh và sử dụng một số biện pháp nghệ 
thuật đã học.
­ Tôi luôn hướng dẫn các em biết lựa chọn chi tiết, diễn đạt bằng câu 
văn có hình ảnh và sử dụng một số biện pháp tu từ đã học như: so sánh, nhân  
hóa… trong các kiểu bài tập làm văn.
Tuy nhiên khi vận dụng những hình  ảnh so sánh, nhân hóa, đôi khi học 
sinh dùng những hình ảnh chưa chính xác.
Chẳng hạn với đề bài  “Tả cánh đồng lúa”. Có em chọn tả như sau:
  +  Cánh đồng không rộng lắm, chỉ bằng mảnh vườn nhà em.
­ Chính vì thế, giáo viên cần hướng cho học sinh biết cách dùng những 
hình ảnh so sánh hợp lí hơn.
Ví dụ: Trước tầm mắt của em cánh đồng rộng mênh mông thẳng cánh  
cò bay.
  ­ Ngoài ra, giáo viên nên kết hợp những câu hỏi gợi ý để  giúp học sinh 
bổ sung, sửa chữa các câu văn, đoạn văn chưa sử dụng biện pháp nghệ thuật.
­ Ngoài việc giúp học sinh sử dụng các biện pháp nghệ  thuật trong các 
câu văn, giáo viên cần giúp học sinh biết bộc lộ  cảm xúc trong bài văn. Bởi  
một bài văn hay không thể  thiếu được cảm xúc của người viết. Cảm xúc 
không chỉ  bộc lộ   ở  phần kết bài mà còn cần thể  hiện trong từng câu, từng 
Giáo viên : Đinh Xuân Trường  – Đơn vị: Trường TH Trần Phú    
22                                                   

                              


SKKN: Một số kinh nghiệm giúp học sinh học tập hiệu quả dạng văn tả cảnh  trong phân môn Tập làm văn 
lớp 5 

đoạn của bài văn. Điều này chúng ta cần gợi ý cho các em một cách cụ  thể 
trong từng bài.

Ví dụ:  Nhưng trong tôi, hương vị  của đồng nội, của hương lúa chín,  
mãi mãi không tan biến và hình như  chúng đang đọng lại, đọng lại một kỉ  
niệm một kỉ niệm đẹp.
Tương tự như vậy, tôi yêu cầu học sinh đưa ra những suy nghĩ, cảm xúc  
nhận xét trước một sự vật hay hiện tượng bất kỳ. Bài văn của học sinh tránh 
được nhược điểm khô khan, liệt kê sự  việc mà thấm đượm cảm xúc của  
người viết.
* Thực hiện các nội dung trong phần trả bài văn
Mục tiêu của phần này là:
  Giúp học sinh biết rút kinh nghiệm về  bố  cục, trình tự  miêu tả, cách 
diễn đạt, cách trình bày, lỗi chính tả.
Nhận biết những  ưu điểm của bài văn hay và tập viết lại một đoạn  
trong bài của mình cho hay.
Trong thực tế  nhiều giáo viên cho rằng tiết trả  bài tập làm văn không 
quan trọng, nhưng theo tôi tiết này là quan trọng nhất. Vì học sinh có thể  sẽ 
rút ra được nhiều kinh nghiệm qua bài chấm, nhận xét của giáo viên để  tập  
viết lại cho hoàn chỉnh hơn.
 ­ Tiết này tôi thường thực hiện như sau:
+ Bài viết có đúng thể loại không?
+ Bố cực trình tự miêu tả có hợp lí không
+ Câu viết có rõ ý, có hình  ảnh, có cảm xúc không? Chữ  viết có đúng 
chính tả không và bài viết có sạch sẽ không
­ Qua đó học sinh sẽ cẩn thận hơn khi viết các bài văn sau.
Để  có thể  làm tốt một bài tập làm văn, học sinh cần được rèn luyện 
thêm kĩ năng sửa chữa, rút kinh nghiệm, nhằm đạt kết quả ngày một cao hơn. 
Tập nhận xét bạn trong giờ Tập làm văn nói, tự  rà soát và sửa chữa bài nháp  
của mình hay bài viết chính thức ở lớp, rút kinh nghiệm và tự sửa chữa trong  
giờ trả bài, tất cả đều giúp học sinh luyện tập hình thành kĩ năng và thói quen  
“tự  điều chỉnh”, tự  học tập để  luôn tiến bộ. Tiết  “Trả  bài viết” có ý nghĩa 
quan trọng đối với việc rèn luyện kĩ năng viêt văn cho hoc sinh.

́
̣

Giáo viên : Đinh Xuân Trường  – Đơn vị: Trường TH Trần Phú    
23                                                   

                              


SKKN: Một số kinh nghiệm giúp học sinh học tập hiệu quả dạng văn tả cảnh  trong phân môn Tập làm văn 
lớp 5 

So với các tiết khác, tiết trả  bài cần được giáo viên chuẩn bị  công phu 
từ  lúc chấm bài, thống kê lỗi, nhận xét khái quát về  bài làm, chuẩn bị  dẫn  
chưng, minh ho
́
ạ... đến khi soạn giáo án cụ  thể  cho tiết trả  bài. Việc hướng  
dẫn học sinh học tập trên lớp cũng đòi hỏi sự gợi mở, dẫn dắt và ứng xử linh  
hoạt của giáo viên, nhằm giúp các em tự phát hiện nhận thức được ưu, khuyết 
điểm trong bài viết của mình. Qua đó, học sinh có ý thức viết bài ngày càng 
tiến bộ và có kết quả cao hơn.
Cuôi ti
́ ết học này, thương co bai tâp “Viêt lai môt đoan trong bai cho hay
̀
́ ̀ ̣
́ ̣
̣
̣
̀
 

hơn”. Tôi tô ch
̉ ưc cho hoc sinh hoc tâp t
́
̣
̣ ̣ ừ nhưng cach dung t
̃
́
̀ ư, đăt câu cua ban
̀ ̣
̉
̣  
đê vân dung vao đoan văn cua minh. Sau đo, tôi châm va nhân xet cu thê. Nêu
̉ ̣
̣
̀
̣
̉
̀
́
́
̀ ̣
́ ̣
̉
́ 
nhưng hoc sinh yêu lam ch
̃
̣
́ ̀
ưa hay tôi trực tiêp h
́ ướng dân cac em s

̃ ́
ửa các câu 
văn chưa đúng, viết các câu văn đúng thành câu văn hay và lam lai bai vao buôi
̀ ̣ ̀ ̀
̉ 
hoc th
̣ ư hai .
́
3.3 Điều kiện để thực hiện giải pháp, biện pháp
Tập làm văn là phân môn tổng hợp của tất cả  các phân môn trong môn 
Tiếng Việt. Học tốt tập làm văn sẽ  giúp các em có nền tảng vững chắc để 
học tốt các môn học khác. Với việc nghiên cứu và áp dụng những biện pháp 
của đề tài này tôi thấy bước đầu mang lại kết quả tốt đẹp. Tuy nhiên học tập 
là một quá trình, muốn đạt được kết quả cần có sự  hợp tác từ nhiều phía mà  
đặc biệt là học sinh và giáo viên. Hơn nữa, học Tập làm văn cần có sự  tích  
hợp của nhiều môn học, các em phải có vốn hiểu biết về  các hiện tượng tự 
nhiên và xã hội xung quanh chúng ta thì các em mới đưa các hình ảnh, các dẫn  
chứng vào bài văn của mình để bài văn sinh động hơn, hấp dẫn hơn.
Trong quá trình dạy học trên lớp, bên cạnh những kiến thức cơ  bản  
trong SGK giáo viên cần quan tâm tạo điều kiện để  học sinh phát huy những 
kinh nghiệm, vốn sống thực tế của từng em từ đó nâng cao kỹ năng quan sát,  
ghi chep cho h
́
ọc sinh .
Đô dung day hoc la phân không thê thiêu đ
̀ ̀
̣
̣ ̀ ̀
̉
́ ược trong khi day hoc Tâp lam

̣
̣
̣ ̀  
văn. Đô dung co thê la tranh anh đê hoc sinh quan sat cung co thê la quan sat
̀ ̀
́ ̉ ̀
̉
̉ ̣
́ ̃
́ ̉ ̀
́ 
thực tê .́
Tich c
́ ực cung câp vôn t
́ ́ ừ ngữ cho cac em băng cach tich h
́
̀
́ ́ ợp trong tât ca
́ ̉ 
cac phân môn nh
́
ư: Tâp đoc, Luyên t
̣
̣
̣ ư va câu, Kê chuyên, Chinh ta…
̀ ̀
̉
̣
́
̉

Giáo viên : Đinh Xuân Trường  – Đơn vị: Trường TH Trần Phú    
24                                                   

                              


SKKN: Một số kinh nghiệm giúp học sinh học tập hiệu quả dạng văn tả cảnh  trong phân môn Tập làm văn 
lớp 5 

Kiến thức của học sinh chỉ  bền vững khi  được rèn luyện, bồi dưỡng  
thường xuyên cho các em.      
3.4. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp
­ Môn Tiếng Việt cùng với các môn học khác góp phần giáo dục và phát 
triển toàn diện cho học sinh. Qua các bài học, học sinh hiểu biết thêm về thiên 
nhiên,   cuộc   sống   xung   quanh,   đất   nước,   con   người   Việt   Nam   .   .   .   Trong 
chương trình Tiếng Việt lớp 5, bên cạnh các phân môn Tập đọc, Chính tả, Kể 
chuyện, Luyện từ và câu . . . Phân môn Tập làm văn góp phần rèn cho học sinh 
các kĩ năng sử  dụng tiếng Việt: Nghe ­ nói ­ đọc ­ viết. Thông qua học Tập 
làm văn, học sinh có điều kiện tiếp cận vẻ đẹp của con người, của thiên nhiên 
qua các bài văn, đoạn văn điển hình. Khi phân tích đề  Tập làm văn, học sinh  
lại có dịp hướng tới cái chân ­ thiện ­ mĩ được định hướng trong các đề  bài. 
Những cơ  hội đó làm nảy nở  tình cảm yêu mến, gắn bó với thiên nhiên, với  
con người và những việc xung quanh của các em, giúp cho tâm hồn, tình cảm 
của các em thêm phong phú.
Chính vì vậy theo tôi không có giải pháp hay biện pháp nào là tối ưu, vì 
vậy giáo viên cần kết hợp các giải pháp, biện pháp phù hợp với từng đối  
tượng học sinh trong lớp mình để giảng dạy đem lại hiệu quả cao.
3.5. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu­ 
Với những biện pháp như  đã trình bày ở  trên đã giúp cho cả  giáo viên và học  

sinh tự tin, chủ động hơn trong các tiết học tập làm văn (văn tả cảnh). Các giờ 
Tập làm văn cũng trở nên nhẹ nhàng, sinh động hơn. 
­ Học sinh không còn lúng túng trong việc lập dàn ý cho mỗi bài văn; 
việc viết một đoạn văn, hay bài văn của các em trở nên dễ dàng hơn. Các em 
đã biết miêu tả  một số  đặc điểm của một sự  vật cụ  thể  theo yêu cầu, biết 
viết câu văn đúng ngữ pháp, rõ ý; biết sử dụng những từ ngữ sát nghĩa, có tác  
dụng gợi tả, gợi cảm; bước đầu biết sử  dụng biện pháp tu từ  đơn giản khi 
viết văn. Lời văn, ý văn của các em không còn nặng tính liệt kê hay kể lể nữa. 
­ Nhờ vậy mà chất lượng phân môn Tập làm văn cũng như  môn Tiếng 
Việt đã nâng lên rõ rệt
  4. Kết quả

Giáo viên : Đinh Xuân Trường  – Đơn vị: Trường TH Trần Phú    
25