Bai 14. Chong Mong Nguyen lan III

Ngày dạy: 25/11/2010
Tiết 26. bài 14. ba lần kháng chiến chống
quân xâm lợc mông - nguyên (thế kỉ xiii) (Tiếp)

III. cuộc kháng chiến lần thứ ba chống
quân xâm lợc nguyên (1287 - 1288)
I. Mục tiêu bài học
1. Kiến thức: Giúp học sinh nắm đợc
- Âm mu quyết xâm lợc lần thứ ba của quân Nguyên.
- Vua tôi nhà Trần quyết tâm tiến hành cuộc kháng chiến chống
lại nhà Nguyên với các trận đánh lớn: Vân Đồn, Bạch Đằng và giành
thắng lợi vẻ vang.
2. T tởng:
- Bồi dỡng cho học sinh lòng căm thù giặc và niềm tự hào về
truyền thống hào hùng của dân tộc trong cuộc kháng chiến chống giặc
Mông Nguyên.
- Giáo dục lòng biết ơn các anh hùng dân tộc đã chiến đấu quên
mình vì đất nớc, đặc biệt là đối với ngời anh hùng Trần Hng Đạo
3. Kĩ năng:
- Rèn kĩ năng sử dụng bản đồ để tóm tắt sự kiện lịch sử
II. đồ dùng và phơng tiện dạy học
- Giáo viên: SGK, giáo án, lợc đồ kháng chiến lần thứ ba chống
xâm lợc Nguyên, lợc đồ chiến thắng Bạch Đằng năm 1288
- Học sinh: SGK, vở ghi, trả lời các câu hỏi sgk
III. tiến trình dạy học
1. ổn định (1)
2. Kiểm tra bài cũ (4)
- Trình bày kết quả của cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân
Nguyên xâm lợc?
- Đáp án:
+ Quân dân nhà Trần đánh tan hơn 50 vạn quân Nguyên

+ Đất nớc sạch bóng quân thù, cả dân tộc ca khúc khải hoàn
3. Bài mới
a. Giới thiệu vào bài (1)
- Sau thất bại thảm hại trong hai lần xâm lợc trớc, Hốt Tất Liệt rất tức
tối, quyết tâm xâm lợc Đại Việt lần thứ ba để rửa nhục và để thực hiện tham
vọng mở rộng ách đô hộ của đế chế Nguyên đối với các quốc gia ở phía nam
Trung Quốc. Vậy cuộc xâm lợc Đại Việt lần thứ ba đã diễn ra nh thế nào,
quân dân Đại Việt đối phó ra sao, đó là nội dung của bài học hôm nay.
b. Nội dung (34

)
1
Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung kiến thức cần đạt
Hđ 1 (10) 1. Nhà Nguyên xâm lợc Đại Việt.
- Giáo viên diễn giảng
toát lên ý nhà Nguyên
xâm lợc Đại Việt lần
thứ ba
- HS: theo dõi giáo
viên diễn giảng
a. Hoàn cảnh
- C1: Hãy nêu một số
dẫn chứng về việc nhà
Nguyên chuẩn bị xâm
lợc Đại Việt lần thứ
ba?
- Giới thiệu lời căn dặn
của vua Nguyên, các
danh tớng Thoát Hoan,
Ô Mã Nhi, Phàn Tiếp

- HS: nhà Nguyên
đình chỉ xâm lợc
Nhật Bản, huy
động 30 vạn quân
bộ, thuyền chiến,
thuyền lơng
- HS theo dõi giáo
viên giới thiệu
- Đình chiến Nhật
- Thoát Hoan: 30 vạn quân
- Trơng Văn Hổ: thuyền lơng
=> Tấn công Đại Việt
- C2: Em có nhận xét
gì về sự chuẩn bị của
nhà Nguyên?
- C3: Trớc nguy cơ đó,
vua tôi nhà Trần đã làm
gì?
- HS: nhà Nguyên
chuẩn bị công
phu, kỹ lỡng, thể
hiện ý đồ quyết
tâm thôn tính nớc
ta của chúng
- HS: nhà Trần
chuẩn bị đánh giặc
- Ta khẩn trơng chuẩn bị kháng chiến
- Treo Lợc đồ kháng
chiến lần thứ ba chống
xâm lợc Nguyên

- Giải thích kí hiệu trên
lợc đồ
- Tờng thuật diễn biến
cuộc tiến công của
quân Nguyên trên lợc
đồ
- Giáo viên gọi học
sinh lên tờng thuật lại
diễn biến
- HS: theo dõi giáo
viên giải thích kí
hiệu trên lợc đồ
- HS theo dõi GV
trình bày diễn biến
- HS: lên bảng t-
ờng thuật lại diễn
biến
b. Diễn biến:
bộ=>Lạng Sơn=> Bắc Giang
- 12/1287
thuỷ => biển=> sông Bạch Đằng
=> tiến vào Vạn Kiếp
- SGK (trang 63)
- Giáo viên tờng thuật
diễn biến chiến thắng
Vân Đồn trên lợc đồ
Hđ2 (9)
- HS theo dõi giáo
viên tờng thuật
2. Trận Vân Đồn tiêu diệt đoàn

thuyền lơng của Trơng Văn Hổ
- Trần Khánh D mai phục đoàn thuyền
lơng của Trơng Văn Hổ và giành thắng
2
- C4: Em hãy tờng
thuật diễn biến trận
Vân Đồn
- Gọi HS đọc đoạn chữ
nhỏ trong SGK

- C5: Nêu ý nghĩa của
chiến thắng Vân Đồn?
diễn biến
- HS: tờng thuật
diễn biến trên lợc
đồ
- HS đọc đoạn chữ
nhỏ trích trong
Đại Việt sử kí
toàn th
- HS: phá vỡ sự
chuẩn bị của giặc
do mất nguồn tiếp
tế lơng thực
lợi
Hđ 3 (15) 3. Chiến thắng Bạch Đằng
- Giáo viên diễn giảng
phần đầu
- HS đọc đoạn chữ
nhỏ

- C6: Sau trận Vân
Đồn, tình thế của quân
Nguyên nh thế nào?
- C7: Nắm đợc cơ hội
đó, vua tôi nhà Trần đã
làm gì?
- C8: Tại sao ta quyết
định chọn sông Bạch
Đằng để xây dựng trận
địa mai phục?
- Treo Lợc đồ chiến
thắng Bạch Đằng năm
1288
- Giải thích kí hiệu trên
lợc đồ
- Giáo viên tờng thuật
diễn biến trên lợc đồ
- C9: Dựa vào lợc đồ,
em hãy trình bày diễn
biến trận Bạch Đằng
- HS: giặc rơi vào
thế bị động, cạn
kiệt lơng thực,
tuyệt vọng, tính đ-
ờng rút quân về n-
ớc
- HS: nhà Trần
quyết định mở
cuộc phản công
tiêu diệt kẻ thù

- HS: đọc đoạn
giới thiệu về vị trí
sông Bạch Đằng
- HS theo dõi giáo
viên giải thích kí
hiệu
- HS theo dõi giáo
viên tờng thuật
diễn biến
- HS trình bày
diễn biến trên lợc
đồ
a. Hoàn cảnh
- 1/1288 Thoát Hoan =>Thăng Long =>
Vạn Kiếp => về nớc
- Ta phản công, mai phục trên sông Bạch
Đằng.
b. Diễn biến:
thuỷ=>SBĐ=>Ô Mã Nhi bị bắt
- 4/1288
bộ=> Lạng Sơn=> ta tập kích
- SGK (trang 64 65)
3
tháng 4 năm 1288?
- C10: Em hãy nêu kết
quả của cuộc kháng
chiến lần thứ ba chống
quân Nguyên xâm lợc
- C11: Em hãy nêu ý
nghĩa của chiến thắng

Bạch Đằng năm 1288?
- Giáo viên tích hợp
đoạn thơ trích trong
Bạch Đằng giang phú
của Trơng Hán Siêu
làm nổi bật ý nghĩa của
chiến thắng Bạch Đằng
1288
- C12: Nhận xét về
cách đánh của quân ta
trong trận Bạch Đằng
- C13: So sánh với cách
đánh giặc trên sông
Bạch Đằng của Ngô
Quyền năm 938
- Giáo viên liên hệ:
Trần Quốc Tuấn biết
tiếp thu cách đánh đó,
nâng lên tầm nghệ
thuật thuỷ chiến của
Đại Việt
- HS: nêu kết quả
của cuộc kháng
chiến
- HS: nêu ý nghĩa
của chiến thắng
Bạch Đằng
- HS: cách đánh
độc đáo, sáng tạo
- HS: đều sử dụng

trận địa cọc ngầm
ở dòng sông Bạch
Đằng.
c. Kết quả
- Cuộc kháng chiến kết thúc thắng lợi
d. ý nghĩa
Buộc quân Nguyên từ bỏ tham vọng
thôn tính Đại Việt
4. Sơ kết và củng cố (4).
a. Sơ kết và củng cố
- Để thôn tính bằng đợc Đại Việt, nhà Nguyên đã chuẩn bị rất
công phu, kĩ lỡng, nên trong cuộc kháng chiến lần thứ ba, quân dân
Đại Việt gặp rất nhiều khó khăn, thử thách
- Mặc dù vậy, nhà Trần không hề giảm sút ý chí, kiên quyết lãnh
đạo quân dân chuẩn bị kháng chiến và đã chiến đấu anh dũng, giành đ -
ợc thắng lợi vẻ vang, đặc biệt là chiến thắng Vân Đồn và chiến thắng
Bạch Đằng lịch sử, quét sạch hơn 30 vạn quân xâm lợc ra khỏi đất nớc
trong khoảng cha đầy bốn tháng.
4
b. Bài tập thảo luận nhóm: Cách đánh giặc của nhà Trần trong
cuộc kháng chiến lần thứ ba có gì giống và khác so với lần thứ hai?
- Nhóm 1 2 tìm hiểu sự giống nhau
- Nhóm 3 4 tìm hiểu sự khác nhau
- Đáp án:
+ Giống nhau: tránh thế giặc mạnh lúc đầu, chủ động vừa đánh
chặn giặc vừa rút lui để bảo toàn lực lợng, chờ thời cơ phản công tiêu
diệt giặc, thực hiện kế hoạch vờn không nhà trống
+ Khác nhau: tập trung tiêu diệt đoàn thuyền lơng của Trơng Văn
Hổ làm giặc mất chỗ dựa về lơng thực, chủ động bố trí trận địa bãi cọc
ở sông Bạch Đằng để tiêu diệt đoàn thuyền chiến của giặc

5. Hớng dẫn về nhà (1)
- Học thuộc bài, làm các bài tập trong vở bài tập
- Đọc, tìm hiểu bài mới
+ Nêu rõ nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của ba lần
kháng chiến chống quân Nguyên xâm lợc.
5