THỤ TINH VÀ TRINH SẢN

Chương 6: THỤ TINH VÀ TRINH SẢN
Đinh nghĩasự thu tinh: Là sự xâm nhậpcủa tinh trùng vào trứng, sự
hoạthóatrứng trong đócósự tiếptục quá trình giảm phân đãbị
phong tỏatrước đó, sự kếthợp nhân của2 giaotửđểhợptử bắt đầu
phân cắtvàpháttriển.
Ý nghĩa:
Sự thụ tinh làm tăng tính biếndị di truyềncủathế hệ con do sự tái tổ
hợp các gene và các nhiễmsắcthể cả b
ố lẫnmẹ nên có sứcsống cao
hơn, dễ thích nghi vớimôitrường sống biến động.
Về mặttiếnhóa, thụ tinh làm cho quá trình tiếnhóaxảy ra nhanh và
có hiệuquả hơn.
Mộtsố loài động vậtlưỡng tính có bộ phân sinh dục đực và cái trên
cùng 1 cơ thể cũng thường tạoracơ chếđểngăncảnsự tự thụ tinh.
CÁC KHÁI NIỆM VỀ SỰ THỤ TINH
Thụ tinh ngoài: Trứng và tinh trùng gặp nhau bên ngoài cơ quansinhsảncủa
con cái, trong môi trường nước, ngoài ống dẫn tinh và dẫntrứng. Hiệntượng
thụ tinh ngoài thường bắtgặp ở các loài động vậtcócơ quan sinh dụcphụ
kém phát triển. Ví dụ: Tôm he, Cá xương, Động vậtthânmềm.
Thụ tinh trong: Là sự thụ tinh xảyrabêntrongcơ quansinhsảncủa con cái.
Tinh trùng đượccơ quansinhdụcphụđực đưavàocơ thể con cái. Phôi có thể
phát triểnbêntrongvỏ tr
ứng hoặctrongdạ con củamẹ.
Đơnthụ tinh: Đơnthụ tinh là chỉ một tinh trùng xâm nhậpvàotế bào trứng.
Đathụ tinh: Là hiệntượng có nhiềutinhtrùngxâmnhậpvàotế bào trứng
như mộtsố loài động vậtthânmềm, bò sát, chim. Tuy nhiên ở hiệntượng đa
thụ tinh vẫnchỉ có một tinh trùng hoà nhậpbộ nhiễmsắcthể vớibộ nhiễmsắc
thể củatế bào trứ
ng. Y nghĩacủahiệntượng đathụ tinh chưa đượcsángtỏ.
DIỄN BIẾN CỦA QUÁ TRÌNH THỤ TINH
Sự cầnthiếtcólượng tinh trùng lớntrongthụ tinh

Tuyệt đại đasố các loại động vật khi thụ tinh đềutiếtramộtlượng tinh
trùng rấtlớnso vớitrứng.
Ở môi trường ngoài thường không thuậnlợi cho tinh trùng và hàng loạt
tinh trùng sẽ bị chết, ngay cả trong ống sinh dụccủa con cái ở các động
vậtthụ tinh trong cũng quan sát thấyhiệntượng tương tự.
Ở người, mỗil
ầngiaohợp, có khoảng 3 mL tinh dịch được phóng thích.
Tinh dịch đượccoilàtốtphảichứa 60.000 tinh trùng/mm3 tinh dịch.
Bởivậy, ngườitaxácđịnh mỗilầngiaohợp, tinh dịch chứa:
Trên 185 triệu tinh trùng là tinh dịch tốt
180 – 80 triệu tinh trùng là tinh dịch bình thường
Dưới80 triệu tinh trùng là tinh dịch xấu, khả năng thụ tinh cho trứng
kém.
DIỄN BIẾN CỦA QUÁ TRÌNH THỤ TINH (tt)
SỰ TIẾP XÚC GIỮA TẾ BÀO TRỨNG VÀ TINH TRÙNG
Mộtsố tác giả cho rằng có mộtcơ chế nào đó đảmbảo cho sự tiếp xúc giữatrứng và tinh
trùng đượcdễ dàng, nhất là các động vậtthụ tinh ngoài.
SỰ XÂM NHẬP CỦA TINH TRÙNG VÀO TẾ BÀO TRỨNG
Khi tiếpxúcvớimàngtế bào trứng, thểđỉnh của tinh trùng lậptứcvỡ ra, giải phóng men
Hialuronidaz để phá vỡ màng tinh trùng và màng tế bào trứng. Đồng thờitế bào chấ
t
củatrứng nhô cao lên tạo thành "nón thụ tinh", sau đónónthụ tinh co lại để kéo tinh
trùng vào trong (hiệntượng này quan sát ở trứng không có noãn khổng).
Vị trí xâm nhậpcủa tinh trùng cũng là một đặc điểmkhácở nhóm động vật khác nhau.
Các loài động vậttrứng có noãn khổng như côn trùng, cá xương thì tinh trùng chui qua
noãn khổng ở cực động vật.
Trứng của các loài động vậtlưỡng thê không có noãn khổng thì tinh trùng xâm nhậpvào
bấtcứ vị trí nào trên cực độ
ng vật.
Động vật đầutúc, cásụn, bò sát, chim tinh trùng chui vào khu vực đĩa phôi; động vật

thân mềm, lưỡng tiêm tinh trùng xâm nhậpvàocựcthựcvật.
1- Tế bào trứng;
2 - Chổ lồicủamàngtrứng ra ngoài màng phóng xạ;
3 - Màng thứ nhấtcủatrứng; 4 - Màng trong suốt;
5 - Nhân tế bào trứng;
6 - Lướinội nguyên sinh;
7 - Tế bào phóng xạ,
8 - Tinh trùng.