Nghiên cứu công nghệ để thiết kế, xây dựng các công trình ngăn sông lớn vùng triều
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (26.65 MB, 327 trang )
Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn
Viện khoa học thủy lợi việt nam
===========YZ===========
Báo cáo
tổng kết khoa học kỹ thuật
đề tài
nghiên cứu công nghệ để thiết kế, xây dựng
các công trình ngăn sông lớn vùng triều
VIệN ThủY CÔNG - TRUNG TÂM CÔNG TRìNH đồng
bằng ven biển và đê điều
Địa chỉ: Sè 7 Ngâ 95 – Chïa Béc - §èng §a - Hà Nội
ĐT: 04.35633427; Fax: 04.35639586; Email:
7325
04/5/2009
Hà nội: 2008
Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn
Viện khoa học thủy lợi việt nam
===========YZ===========
Báo cáo
tổng kết khoa học kỹ thuật
đề tài
nghiên cứu công nghệ để thiết kế, xây dựng
các công trình ngăn sông lớn vùng triều
C QUAN CH QUN: B NƠNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NƠNG THƠN
CƠ QUAN CHỦ TRÌ:
VIỆN KHOA HỌC THỦY LỢI VIỆT NAM
ĐƠN VỊ THỰC HIỆN:
TRUNG TÂM CƠNG TRÌNH ĐỒNG BẰNG VEN
BIỂN VÀ ĐÊ ĐIỀU - VIỆN THỦY CÔNG
VIỆN KHOA HỌC THỦY LỢI VIỆT NAM
GIÁM ĐỐC
Chủ nhiệm đề tài:
Thư ký đề tài:
Cố Vấn khoa học:
Cán bộ tham gia:
PGS.TS Trần Đình Hồ
ThS. Trần Văn Thái
GS.TS Trương Đình Dụ
ThS. Thái Quốc Hiền
KS. Vũ Tiến Thư
KS. Lê Đình Hưng
KS. Nguyễn Đức Hưng
KS. Nguyễn Hải Hà
KS. Ngô Thế Hưng
PGS.TS. Tăng Đức Thắng
ThS. Nguyễn Ngọc Anh
- Hµ néi: 2008 -
BÁO CÁO T NG K T KHOA H C VÀ K THU T Ð TÀI KHOA H C C P B
DANH SÁCH NH NG NGU I THAM GIA TH C HI N Ð TÀI
TT
H và tên
H cv
Ch c v
1
Tr n Ðình Hồ
PGS.TS
Ch nhi m d tài
2
Tr n Van Thái
Ths
Thu ký d tài
3
Truong Ðình D
GS.TS
C v n khoa h c
4
Thái Qu c Hi n
Th.s
Thành viên
5
Vu Ti n Thu
KS
Thành viên
6
Lê Ðình Hung
KS
Thành viên
7
Tang Ð c Th ng
PGS.TS
Thành viên
8
Nguy n Ng c Anh
ThS
Thành viên
9
Luong Quang Xô
TS
Thành viên
10
Nguy n Ð c Hung
KS
Thành viên
11
Ngô Th Hung
KS
Thành viên
12
Nguy n H i Hà
KS
Thành viên
13
Tr n Minh Thái
Th.s
Thành viên
14
Nguy n Th Nam
KS
Thành viên
15
Phan Ðình Tu n
KS
Thành viên
16
Ngơ Ðình Nghia
KS
Thành viên
17
Ð Thanh Minh
KS
Thành viên
18
Ðoàn Van Ð ng
KS
Thành viên
19
Bùi Cao Cu ng
KS
Thành viên
20
Bùi M nh Duy
KS
Thành viên
Ðon v công tác
Vi n Th y Công – Vi n
KHTL VN
Vi n Th y Công – Vi n
KHTL VN
Vi n Th y Công – Vi n
KHTL VN
Vi n Th y Công – Vi n
KHTL VN
Vi n Th y Công – Vi n
KHTL VN
Vi n Th y Công – Vi n
KHTL VN
Vi n KHTL Mi n nam
– Vi n KHTL VN
Vi n Quy ho ch Th y
l i Nam b
Vi n Quy ho ch Th y
l i Nam b
Vi n Th y Công – Vi n
KHTL VN
Vi n Th y Công – Vi n
KHTL VN
Vi n Th y Công – Vi n
KHTL VN
Vi n Th y Công – Vi n
KHTL VN
Vi n Th y Công – Vi n
KHTL VN
Vi n Th y Công – Vi n
KHTL VN
Vi n Th y Công – Vi n
KHTL VN
Vi n Th y Công – Vi n
KHTL VN
Vi n Th y Công – Vi n
KHTL VN
Vi n Th y Công – Vi n
KHTL VN
Vi n Th y Công – Vi n
KHTL VN
Nghiên c u công ngh d thi t k , xây d ng các cơng trình ngan sơng l n vùng tri u
i
BÁO CÁO T NG K T KHOA H C VÀ K THU T Ð TÀI KHOA H C C P B
L I C M ON
Ð tài du c hoàn thành v i s t o di u ki n và dóng góp nhi u ý ki n quý
báu c a các nhà qu n lý và chuyên viên cao c p Nguy n B nh Thìn, Ðinh Vu
Thanh (V KHCN&MT - B NN&PTNT), Ban Giám d c và phòng KHTH Vi n
Khoa h c Th y l i Vi t Nam, Vi n KHTL Mi n Nam, Vi n Quy ho ch th y l i
Nam B , S NN&PTNT các t nh Ð ng b ng sông C u Long, v.v...
Nhóm th c hi n d tài xin trân tr ng c m on s t o di u ki n và ph i h p
th c hi n này.
Nghiên c u công ngh d thi t k , xây d ng các cơng trình ngan sơng l n vùng tri u
ii
BÁO CÁO T NG K T KHOA H C VÀ K THU T Ð TÀI KHOA H C C P B
M
Ð U
Trong b i c nh h i nh p qu c t và s phát tri n m nh m theo hu ng cơng
nghi p hóa, hi n d i hóa c a các ngành kinh t qu c dân, v n d phát tri n b n v ng
Nông nghi p, Nông thôn là m t nhu c u và nhi m v quan tr ng mà Ð ng và Nhà
nu c dã d t ra trong giai do n t i. Ð phát tri n n d nh và b n v ng Nông nghi p
Nông thôn nói riêng và kinh t xã h i nu c ta nói chung, vi c xây d ng các cơng trình
th y l i ch d ng t o ngu n nu c nh m dáp ng các yêu c u c a th c t s n xu t dóng
vai trị quan tr ng d c bi t.
Ð có d ngu n nu c thông thu ng chúng ta ph i xây d ng các h ch a nh m
t o ngu n di u ti t dòng ch y và d y m n, d ng th i ph i làm c ng h luu d ngan
m n, gi ng t. Các h ch a nu c thu ng ngu n nu c ta dã du c khai thác khá
nhi u, trong tuong lai s g n nhu b c n ki t. Do dó trong giai do n s p t i, d gi i
quy t v n d t o ngu n nu c ng t, vi c tri n khai các d án ngan sông d c bi t là ngan
các con sông l n tr thành m t nhu c u, dòi h i c p bách c a th c t s n xu t.
Nhu v y, song song v i vi c nghiên c u d u tu, xây d ng các cơng trình phịng
ch ng lu l t, các k t qu nghiên c u, ng d ng, d xu t nh ng gi i pháp khoa h c
công ngh trong xây d ng các cơng trình ngan sơng di u ti t v a d m b o ngan m n,
ngan nu c bi n dâng, v a d m b o t o ngu n nu c ng t nhung không du c làm x u di
v n d thốt lu qua cơng trình mang m t ý nghia chi n lu c r t quan tr ng trong phát
tri n kinh t xã h i.
T tru c t i nay chúng ta ch m i xây d ng du c m t s cơng trình ngan sơng
ven bi n v i các con sông v a và nh , có c t nu c th p nhu c ng d p Nghi Quang
(Ngh An), c ng Ðò Ði m (Hà Tinh), cơng trình d p Th o Long (Th a Thiên Hu ),
c ng Ba Lai (B n Tre) v.v...
Do di u ki n kinh t d t nu c chua cho phép cung nhu k thu t thi cơng xây
d ng cơng trình q ph c t p mà các con sông r ng và sâu, nhu sơng Sài Gịn, sơng
Hàm Lng, sơng Ti n, sơng H u, sông Cái L n, Cái Bé v.v... cho d n nay v n chua
du c d c p d n m t cách dúng m c.
Trong nh ng nam v a qua, Vi n Khoa h c Th y l i Vi t Nam dã nghiên c u
và ng d ng thành công m t s công ngh ngan sông m i, n i b t là công ngh d p
Tr d và công ngh d p Xà lan. Tuy nhiên, các công ngh này m i du c nghiên c u
áp d ng cho các cơng trình ngan sơng v a và nh , có c t nu c khá th p. Khi xây
d ng, ngan du c các con sông l n, c t nu c sâu, vi c thi t k thi cơng cơng trình s
g p r t nhi u khó khan, c n thi t ph i có nh ng bu c d t phá m nh m v công ngh
và d u tu thi t b tiên ti n trong xây d ng cơng trình.
Nghiên c u cơng ngh d thi t k , xây d ng các cơng trình ngan sơng l n vùng tri u
iii
BÁO CÁO T NG K T KHOA H C VÀ K THU T Ð TÀI KHOA H C C P B
Tu duy m i trong xây d ng ngan sông l n, khác nhi u so v i tu duy thi t k
xây d ng cơng trình ngan sơng truy n th ng. Nhi u v n d k thu t chuyên sâu c n
ph i du c d u tu nghiên c u m c d cao. Các gi i pháp thi công, thi t b thi công
cung là nh ng v n d l n dòi h i d u tu nhi u hon c v ch t xám và kinh phí. V t li u
chính và ph trong xây d ng, thi công, ch t o công trình d u là nh ng v n d l n
quy t d nh d n s thành công trong thi t k , xây d ng cơng trình ngan sông l n.
Nh m ti p c n m t cách m nh m , sâu r ng hon các công ngh tiên ti n trên th
gi i ph c v nhu c u c p bách c a th c t s n xu t, ti p theo nh ng thành công c a các
nghiên c u dã d t du c, nam 2006 B Nông nghi p và Phát tri n Nông thôn dã giao cho
Vi n Khoa h c Th y l i th c hi n d tài “Nghiên c u công ngh d thi t k , xây d ng
cơng trình ngan sơng l n vùng ven bi n”.
Nh ng k t qu nghiên c u chính c a d tài g m có:
Bu c d u xây d ng du c các co s khoa h c cho vi c quy t d nh d u tu xây d ng
các cơng trình ngan sơng l n nhu: Phân tích tính c p thi t ph i xây d ng cơng trình; Ðánh
giá mơi tru ng chi n lu c cho m t cơng trình ngan sơng l n di n hình; Ð nh hu ng quy
ho ch và th t uu tiên xây d ng các cơng trình ngan sơng l n ÐBSCL.
Ðã t ng quan các k t qu nghiên c u, ng d ng công ngh m i trong xây d ng các
cơng trình ngan sơng l n trên th gi i.
Ð xu t 3 công ngh thi t k , xây d ng cơng trình ngan sơng l n có th áp d ng
phù h p v i di u ki n t nhiên, kinh t xã h i c a nu c ta g m: Công ngh Tr Ð , công
ngh Tr Phao, công ngh d p Xà lan liên h p. Tu thu c và di u ki n t nhiên, k
thu t c th d l a ch n 1 trong 3 công ngh này m t cách h p lý.
Ngoài ra, m t s k t c u, h ng m c cơng trình khác có th dùng chung cho c 3
công ngh trên nhu âu thuy n, c u giao thông, c a van,.v.v. cung dã du c d c p d có
th l a ch n áp d ng phù h p.
K t qu nghiên c u c a d tài du c th hi n trong 01 báo cáo t ng h p, 09 t p
báo cáo chuyên sâu, 50 báo cáo chuyên d , 02 t p h so thi t k so b cho 2 cơng trình
tiêu bi u l a ch n là cơng trình ngan sơng Hàm Lng và sơng Cái L n, 03 t p hu ng
d n quy trình thi t k , xu t b n 1 cu n sách, 02 mơ hình trình di n cho 2 công ngh
m i là d p Tr phao và d p Xà lan liên h p, dào t o 4 th c s , 1 nghiên c u sinh, dã
du c ch p nh n don dang ký d c quy n sáng ch cho hai công ngh “Tr phao” và
“Ð p phao liên h p”, dang 7 bài báo trên các t p trí chuyên ngành. Trong t p báo cáo
t ng h p này ngoài ph n m d u, k t lu n và ki n ngh g m 7 chuong:
Chuong 1:
Tính c p thi t và co s khoa h c d i v i vi c xây d ng các cơng
trình ngan sơng l n
Chuong 2:
T ng quan các công ngh ngan sông
Nghiên c u công ngh d thi t k , xây d ng các cơng trình ngan sơng l n vùng tri u
iv
BÁO CÁO T NG K T KHOA H C VÀ K THU T Ð TÀI KHOA H C C P B
Chuong 3:
Nghiên c u công ngh ngan sông l n
Chuong 4:
Chuong 5:
Các lo i c a van kh u d l n
Phân tích dánh giá hi u qu kinh t - k thu t các phuong án công
ngh d xu t
Hu ng d n quy trình cơng ngh thi t k xây d ng cơng trình ngan
sơng l n
Chuong 6:
Chuong 7:
L p thi t k so b cho cơng trình th c t
K t qu nghiên c u c a d tài góp ph n quan tr ng giúp cho vi c l a ch n
phuong án quy ho ch, thi t k , xây d ng các cơng trình ngan sông l n m t cách h p
lý, hi u qu . Ð c bi t trong b i c nh bi n d i khí h u di n bi n nhanh dịi h i ph i có
gi i pháp k p th i cho vi c ch ng nu c bi n dâng, xâm nh p m n và nh ng di n bi n
b t thu ng c a th i ti t.
Công ngh ngan các sông l n, d c bi t là các sông l n Vi t Nam là nh ng v n
d r t l n, ph c t p. V i d c di m n i b t v di u ki n t nhiên, kinh t - xã h i nhu
ÐBSCL, vi c ngan các sông này không nh ng là các cơng trình mang t m khu v c mà
nó s là nh ng cơng trình mang t m c qu c t . Vì v y, c n ph i ti p t c du c d u tu
nghiên c u m t cách toàn di n c v chi u r ng l n chi u sâu nh m ph c v m t cách
thi t th c nh t cho th c t .
Nghiên c u công ngh d thi t k , xây d ng các cơng trình ngan sơng l n vùng tri u
v
BÁO CÁO T NG K T KHOA H C VÀ K THU T Ð TÀI KHOA H C C P B
M CL C
CHUONG 1: TÍNH C P THI T VÀ CO S KHOA H C Ð I V I VI C XÂY
D NG CÁC CƠNG TRÌNH NGAN SƠNG L N .................................. 1
1.1. TÍNH C P THI T ............................................................................................ 1
1.2. CO S QUY HO CH, Ð XU T V TRÍ VÀ TH T UU TIÊN XÂY
D NG CÁC CƠNG TRÌNH NGAN SÔNG L N VÙNG ÐBSCL. ............... 4
1.2.1. Khái quát v chung Ð ng b ng Sông C u Long: ..................................... 5
1.2.2. Ðánh giá luu lu ng mùa ki t vào ÐBSCL ................................................ 8
1.2.3. Phân b dịng ch y sơng Mekong tru c khi vào ÐBSCL ......................... 9
1.2.4. Ðánh giá luu lu ng ki t vào Vi t Nam t tài li u Tân Châu -Châu Ð c 10
1.2.5. Chi n lu c phát tri n tài nguyên nu c thu ng luu sơng Mê Kơng ........ 11
1.2.6. Phân tích, dánh giá tác d ng phát tri n tài nguyên nu c thu ng ngu n
................................................................................................................. 14
1.2.7. Tác d ng c a quá trình phát tri n và khai thác s d ng ngu n nu c t i
d ng b ng sông c u long và nh hu ng c a nu c bi n dâng. ................ 17
1.2.8. Hình thành các k ch b n phát tri n vùng ÐBSCL .................................. 19
1.2.9. So b b trí h th ng c ng l n vùng c a sông d ng b ng sơng c u long,
tính tốn và phân tích k t qu . ................................................................ 22
1.3. D BÁO DI N BI N MÔI TRU NG, H SINH THÁI SAU KHI XÂY
D NG CÁC CƠNG TRÌNH NGAN SƠNG L N ......................................... 32
1.3.1. Tác d ng d n ch d dòng ch y trong vùng ÐBSCL ............................. 32
1.3.2. Tác d ng d n ch t lu ng nu c thu ng-h luu c ng ............................... 34
1.3.3. Tác d ng d n h sinh thái ng p nu c c a sông-ven bi n ....................... 34
1.3.4. Tác d ng d n ngu n l i và nuôi tr ng thu s n vùng ven bi n .............. 35
1.3.5. K t lu n ................................................................................................... 36
CHUONG 2: T NG QUAN CÁC CÔNG NGH NGAN SÔNG .............................. 37
2.1. TRONG NU C ............................................................................................... 37
2.1.1. Công ngh truy n th ng .......................................................................... 37
2.1.2. Công ngh d p Tr d ............................................................................ 40
2.1.3. Công ngh d p Xà lan ............................................................................. 43
2.2. TRÊN TH GI I ............................................................................................. 46
2.2.1. Các cơng trình ngan sơng Hà Lan........................................................ 47
2.2.2. Các cơng trình ngan sơng M .............................................................. 58
2.2.3. Các cơng trình ngan sơng thu c d án Mose Italia ............................. 59
2.2.4. Các cơng trình ngan sơng Anh............................................................. 60
2.2.5. Các cơng trình ngan sơng Ð c ............................................................. 61
Nghiên c u công ngh d thi t k , xây d ng các cơng trình ngan sơng l n vùng tri u
vi
BÁO CÁO T NG K T KHOA H C VÀ K THU T Ð TÀI KHOA H C C P B
2.2.6. Các cơng trình ngan sơng Nh t ............................................................ 62
2.2.7. M t s cơng trình ngan sơng khác .......................................................... 64
2.2.8. M t s hình nh v quá trình nghiên c u, thi t k , xây d ng cơng trình 64
2.3. M T S PHÂN TÍCH ÐÁNH GIÁ CHUNG ................................................ 71
2.3.1. Nh n xét chung: ...................................................................................... 71
2.3.2. M t s v n d k thu t chính .................................................................. 72
CHUONG 3: NGHIÊN C U Ð XU T CÔNG NGH XÂY D NG CÁC CƠNG
TRÌNH NGAN SƠNG L N VI T NAM .......................................... 74
3.1. PHÂN TÍCH L A CH N CƠNG NGH ...................................................... 74
3.1.1. Ð c di m chung: ..................................................................................... 74
3.1.2. M t s v n d k thu t trong xây d ng cơng trình ngan sơng l n nu c
ta .............................................................................................................. 75
3.1.3. Phân tích, l a ch n d xu t cơng ngh : .................................................. 77
3.2. CƠNG NGH Ð P TR Ð ......................................................................... 78
3.2.1. K t c u .................................................................................................... 78
3.2.2. 3.2.2. Bi n pháp thi cơng ........................................................................ 80
3.3. CƠNG NGH Ð P TR PHAO .................................................................... 80
3.3.1. K t c u: ................................................................................................... 80
3.3.2. X lý n n móng cơng trình ..................................................................... 85
3.3.3. K t c u ch ng th m ................................................................................ 88
3.3.4. K t c u Âu thuy n .................................................................................. 92
3.3.5. Thi cơng d p tr phao ............................................................................. 97
3.4. CƠNG NGH Ð P XÀ LAN LIÊN H P .................................................... 102
3.4.1. K t c u .................................................................................................. 102
3.4.2. Tính tốn xác d nh m t s thông s co b n .......................................... 104
3.4.3. Tính tốn ki m tra n d nh cơng trình .................................................. 108
3.4.4. Tính tốn k t c u cơng trình ................................................................. 137
3.4.5. M t s d ng k t c u xà lan ng v i các lo i c a van ........................... 140
3.4.6. Bi n pháp thi công ................................................................................ 143
3.5. C U GIAO THÔNG VÀ M T S H NG M C KHÁC ........................... 157
3.5.1. C u giao thông ...................................................................................... 157
3.5.2. Các h ng m c cơng trình khác .............................................................. 159
3.6. M T S THI T B CHUYÊN DÙNG ........................................................ 161
3.6.1. Thi t b và công ngh thi công c c: ...................................................... 162
3.6.2. Các thi t b thi công d t. ....................................................................... 164
3.6.3. Các thi t b thi công bê tông. ................................................................ 165
Nghiên c u công ngh d thi t k , xây d ng các cơng trình ngan sông l n vùng tri u
vii
BÁO CÁO T NG K T KHOA H C VÀ K THU T Ð TÀI KHOA H C C P B
3.6.4. Các thi t nâng h . .................................................................................. 166
3.6.5. Tàu v n chuy n chuyên d ng ............................................................... 166
3.6.6. Các thi t b khác.................................................................................... 167
CHUONG 4: CÁC LO I C A VAN KH U Ð L N ............................................ 168
4.1. T NG QUAN CÁC LO I C A VAN KH U Ð L N ............................ 168
4.1.1. Gi i thi u chung: .................................................................................. 168
4.1.2. C a van ph ng ...................................................................................... 168
4.1.3. C a van c ng (VISOR) ........................................................................ 169
4.1.4. C a van c a van Clape (FLAP): ........................................................... 171
4.1.5. C a van b ng cao su ............................................................................. 173
4.1.6. C a van cung tr c ngang ...................................................................... 174
4.1.7. C a van cung tr c d ng ........................................................................ 175
4.1.8. C a van Tr quay.................................................................................. 176
4.1.9. C a van Qu t ........................................................................................ 177
4.1.10. C a van Tr lan..................................................................................... 179
4.2. PHÂN TÍCH L A CH N LO I K T C U C A VAN ............................ 180
4.2.1. Phân tích dánh giá chung: ..................................................................... 180
4.2.2. C a van ph ng ...................................................................................... 180
4.2.3. C a van cung ........................................................................................ 181
4.2.4. C a van C ng (Visor gate): .................................................................. 182
4.2.5. C a van tr xoay (segment gate): ......................................................... 183
4.2.6. C a van clape tr c du i: ....................................................................... 183
4.3. NH N XÉT ................................................................................................... 184
CHUONG 5: PHÂN TÍCH ÐÁNH GIÁ HI U QU KINH T - K THU T CÁC
PHUONG ÁN CƠNG NGH Ð XU T ............................................ 186
5.1. PHÂN TÍCH CÁC PHUONG ÁN CÔNG NGH ........................................ 186
5.2. ÐÁNH GIÁ HI U QU CÁC PHUONG ÁN CÔNG NGH ..................... 188
5.2.1. Ð i v i công ngh truy n th ng: .......................................................... 188
5.2.2. Ð i v i cơng ngh nu c ngồi: ............................................................. 190
CHUONG 6: HU NG D N QUY TRÌNH CƠNG NGH THI T K XÂY D NG
CƠNG TRÌNH NGAN SƠNG L N .................................................... 192
6.1. TÍNH TỐN TH Y L C CƠNG TRÌNH ................................................... 192
6.1.1. Ði u ki n t nhiên ................................................................................. 192
6.2. TÍNH TỐN TH Y L C CƠNG TRÌNH ................................................... 192
6.3. L A CH N CÔNG NGH .......................................................................... 192
6.3.1. Ði u ki n t nhiên ................................................................................. 193
Nghiên c u công ngh d thi t k , xây d ng các cơng trình ngan sơng l n vùng tri u
viii
BÁO CÁO T NG K T KHOA H C VÀ K THU T Ð TÀI KHOA H C C P B
6.3.2. Ði u ki n dân sinh xã h i...................................................................... 193
6.3.3. D a vào m c tiêu nhi m v cơng trình................................................. 193
6.3.4. Phân tích ch n cơng ngh ..................................................................... 193
6.4. CH N K T C U .......................................................................................... 194
6.4.1. M t s nguyên t c chung ...................................................................... 194
6.4.2. L a ch n lo i hình cơng trình: .............................................................. 194
6.4.3. L a ch n s khoang d p: ...................................................................... 195
6.4.4. Phân tích ch n k t c u .......................................................................... 195
6.5. TÍNH TOÁN THI T K ............................................................................... 198
6.5.1. Kh u d khoang c ng ........................................................................... 198
6.5.2. Tính tốn k t c u các b ph n cơng trình ............................................. 199
6.5.3. Tính th m cơng trình ............................................................................. 200
6.6. BI N PHÁP THI CƠNG ............................................................................... 201
6.6.1. Trình t thi cơng ................................................................................... 201
6.6.2. L a ch n gi i pháp thi công các b ph n ............................................. 201
6.6.3. Thi cơng móng c c................................................................................ 201
6.6.4. Thi công tr ........................................................................................... 202
6.6.5. Thi công d m d van ............................................................................ 202
6.6.6. L p d t c a van ..................................................................................... 202
6.6.7. Thi công c u giao thông ........................................................................ 202
6.6.8. Thi công âu thuy n................................................................................ 203
CHUONG 7: NG D NG THI T K CHO CÁC CƠNG TRÌNH TH C T ....... 205
7.1. CƠNG TRÌNH HÀM LNG - T NH B N TRE ....................................... 205
7.1.1. T ng quan v d án............................................................................... 205
7.1.2. S c n thi t ph i d u tu ......................................................................... 206
7.1.3. M c tiêu và nhi m v c a d án ........................................................... 212
7.1.4. Ð a di m xây d ng và gi i pháp k thu t ............................................. 212
7.1.5. Gi i phóng m t b ng ............................................................................. 233
7.1.6. Ðánh giá tác d ng môi tru ng .............................................................. 233
7.1.7. Kh i lu ng cơng trình chính ................................................................. 234
7.1.8. Hi u qu kinh t , xã h i ........................................................................ 234
7.2. CƠNG TRÌNH NGAN SƠNG CÁI L N, CÁI BÉ - T NH KIÊN GIANG. 235
7.2.1. T ng quan v d án............................................................................... 235
7.2.2. S c n thi t ph i d u tu ......................................................................... 236
7.2.3. S c n thi t ph i d u tu ......................................................................... 243
7.2.4. M c tiêu và nhi m v c a d án ........................................................... 245
Nghiên c u công ngh d thi t k , xây d ng các cơng trình ngan sơng l n vùng tri u
ix
BÁO CÁO T NG K T KHOA H C VÀ K THU T Ð TÀI KHOA H C C P B
7.2.5. Gi i pháp k thu t và d a di m xây d ng ............................................. 245
7.2.6. L a ch n phuong án ............................................................................. 246
7.2.7. Tóm t t thi t k co s ............................................................................ 246
7.2.8. Các n i dung tính tốn thi t k : ............................................................ 248
7.2.9. Phân tích, l a ch n phuong án k thu t: .............................................. 248
7.2.10. Ði u ki n c p v t tu, thi t b và các v n d khác.................................. 266
7.2.11. T ng m c d u tu các phuong án........................................................... 266
7.2.12. Kh i lu ng cơng tác chính .................................................................... 266
7.3. K T LU N VÀ KI N NGH ....................................................................... 267
7.3.1. K t lu n ................................................................................................. 267
7.3.2. Ki n ngh :.............................................................................................. 268
K T LU N VÀ KI N NGH ................................................................................ 269
K t lu n .............................................................................................................. 269
Ki n ngh : ........................................................................................................... 270
TÀI LI U THAM KH O ...................................................................................... 271
Nghiên c u công ngh d thi t k , xây d ng các công trình ngan sơng l n vùng tri u
x
BÁO CÁO T NG K T KHOA H C VÀ K THU T Ð TÀI KHOA H C C P B
HÌNH MINH H A
Hình 1.1.
Hình 1.2.
Hình 1.3.
Hình 1.4.
Hình 1.5.
Hình 1.6.
Hình 1.7.
Hình 1.8.
Hình 1.9.
Hình 2.1.
Hình 2.2.
Hình 2.3.
Hình 2.4.
Hình 2.5.
Hình 2.6.
Hình 2.7.
Hình 2.8.
Hình 2.9.
Hình 2.10.
Hình 2.11.
Hình 2.12.
Hình 2.13.
Hình 2.14.
Hình 2.15.
Hình 2.16.
Hình 2.17.
Hình 2.18.
Hình 2.19.
Hình 2.20.
Hình 2.21.
Hình 2.22.
Hình 2.23.
Hình 2.24.
Theo c nh báo c a WWF, sông Mê Kông cung dang d n b c n ki t
nu c........................................................................................................... 2
So d b trí h th ng c ng vùng c a sông Ð ng b ng sơng C u Long . 25
B trí c ng trên sơng Vàm C ................................................................ 26
B trí c ng trên sông C a Ti u và C a Ð i............................................ 26
B trí c ng trên sơng Ba Lai ................................................................... 27
B trí c ng trên sơng Hàm Lng .......................................................... 27
B trí c ng trên sơng C Chiên .............................................................. 28
B trí c ng trên sơng H u ....................................................................... 28
So d mơ t các tru ng h p tính tốn h th ng c ng l n vùng ÐBSCL 30
C t ngang c ng truy n th ng .................................................................. 38
C t ngang c ng truy n th ng .................................................................. 38
Xây c ng d n dịng qua lịng sơng .......................................................... 39
Xây c ng truy n th ng trên lịng sơng .................................................... 39
Xây c ng d n dịng qua lịng sơng .......................................................... 39
K t c u chung d p Tr d ....................................................................... 41
Công trình Th o Long khi hồn thành .................................................... 42
K t c u d p Xà lan .................................................................................. 44
Cơng trình d p Xà lan c ng R ch Lùm (Cà Mau) .................................. 45
B n d d t nu c Hà Lan ......................................................................... 47
S c tàn phá kh ng khi p c a con lu ....................................................... 48
B n d d án Delta.................................................................................. 48
M t s hình nh c ng Veerse gat dam .................................................... 49
Ð p Grevelingen ..................................................................................... 51
Ph n d p Brouwers du c xây d ng theo phuong án xà lan ................... 53
Ph n d p Brouwers du c xây d ng theo phuong án cáp treo ................ 53
T ng th Ð p Brouwers .......................................................................... 53
T ng th cơng trình c ng Oosterschelde ................................................ 54
C ng Hollandse IJssel ............................................................................. 55
C ng Maeslandtkering ............................................................................ 56
C ng Haringvilet ..................................................................................... 56
Ð p Rhine - Hà Lan ................................................................................ 57
Ð p Hartel Canal..................................................................................... 57
Ð p Braddock - M ................................................................................ 58
Nghiên c u công ngh d thi t k , xây d ng các cơng trình ngan sông l n vùng tri u
xi
BÁO CÁO T NG K T KHOA H C VÀ K THU T Ð TÀI KHOA H C C P B
Hình 2.25.
Hình 2.26.
Hình 2.27.
Hình 2.28.
Hình 2.29.
Hình 2.30.
Hình 2.31.
Hình 2.32.
Hình 2.33.
Hình 2.34.
Hình 2.35.
Hình 2.36.
Hình 2.37.
Hình 2.38.
Hình 2.39.
Hình 2.40.
Hình 2.41.
Hình 2.42.
Hình 2.43.
Hình 2.44.
Hình 2.45.
Hình 2.46.
Hình 2.47.
Hình 2.48.
Hình 2.49.
Hình 2.50.
Hình 2.51.
Hình 2.52.
Hình 2.53.
Hình 2.54.
Hình 2.55.
Hình 2.56.
Hình 2.57.
Hình 2.58.
Hình 3.1.
Hình 3.2.
Ch t o m t don nguyên trên n i ......................................................... 59
T ng th cơng trình Montezuma ............................................................. 59
D án ngan các c a sông Vinece - Italia ............................................. 60
Ð p trên sông Thames khánh thành nam 1982 s d ng k t c u móng c c .. 61
Ð p Ems - Ð c........................................................................................ 61
Ð p Stor - Ð c ........................................................................................ 62
Ð p Mosel - Ð c ..................................................................................... 62
C ng Osaka, Nh t B n, 1970.................................................................. 63
C ng Kamihirai - Nh t B n, 1990 .......................................................... 63
C ng Shinanogawa - Nh t B n, 1974 ..................................................... 63
C a van c ng St. Petersburg - Nga ......................................................... 64
C ng Blanc-pain - B , 2003 .................................................................... 64
T ng th d án ........................................................................................ 65
Thi t k các h ng m c cơng trình ........................................................... 65
Thí nghi m mơ hình c a van phao ......................................................... 65
Chu n b h móng xây d ng cơng trình.................................................. 66
Thi cơng ch t o trong h móng ............................................................. 66
Thi cơng m t b ng xây d ng cơng trình ................................................. 66
Lai d t các h ng m c cơng trình t i v trí xây d ng ............................... 67
Xây d ng, liên k t các h ng m c cơng trình ......................................... 67
Hồn thi n cơng trình.............................................................................. 67
Thi t k các h ng m c cơng trình ........................................................... 68
Ch t o các tr trong h móng ................................................................ 68
Thi cơng n n móng cơng trình ................................................................ 68
Di chuy n các tr d n v trí cơng trình ................................................... 69
L p d t các tr và c a van ...................................................................... 69
Cơng trình dã hoàn thi n ......................................................................... 69
Thi t k các h ng m c cơng trình ........................................................... 69
Ch t o các xà lan trong h móng........................................................... 70
Thi cơng n n móng cơng trình ................................................................ 70
Di chuy n xà lan d n v trí cơng trình .................................................... 70
Ð nh v , h chìm xà lan ........................................................................... 70
Cơng trình dã hồn thi n ......................................................................... 71
Sông H u (do n qua H u Giang) ............................................................ 73
Thi cơng cơng trình b ng khung vây c c ván thép ................................. 76
C t ngang m t khoang c ng d p Tr d ................................................. 79
Nghiên c u công ngh d thi t k , xây d ng các cơng trình ngan sơng l n vùng tri u
xii
BÁO CÁO T NG K T KHOA H C VÀ K THU T Ð TÀI KHOA H C C P B
Hình 3.3.
Hình 3.4.
Hình 3.5.
Hình 3.6.
Hình 3.7.
Hình 3.8.
Hình 3.9.
Hình 3.10.
Hình 3.11.
Hình 3.12.
Hình 3.13.
Hình 3.14.
Hình 3.15.
Hình 3.16.
Hình 3.17.
Hình 3.18.
Hình 3.19.
Hình 3.20.
Hình 3.21.
Hình 3.22.
Hình 3.23.
Hình 3.24.
Hình 3.25.
Hình 3.26.
Hình 3.27.
Hình 3.28.
Hình 3.29.
Hình 3.30.
Hình 3.31.
Hình 3.32.
Hình 3.33.
Hình 3.34.
Hình 3.35.
Hình 3.36.
Hình 3.37.
Hình 3.38.
Thi cơng d m dáy d p Tr d ................................................................. 79
K t c u tr pin d ng phao ....................................................................... 80
K t c u tr pin c a van Clape phao tr c du i ........................................ 81
K t c u tr pin c a van ph ng ................................................................ 82
K t c u d m d van r ng ........................................................................ 83
D m van c a tr xoay ............................................................................. 84
D m van c a clape tr c du i .................................................................. 84
D m van c a van cung ............................................................................ 84
D m van c a van ph ng .......................................................................... 84
So d móng c c....................................................................................... 86
K t c u m c u s d ng c c xiên tang kh nang ch u t i tr ng ngang... 87
C c xi mang d t ch ng th m .................................................................. 89
C c ván thép d ng ng ............................................................................ 90
C c ván thép d ng b n ............................................................................ 90
C c ván BTCT d ng l c ...................................................................... 91
C t ngang C c b n ch n ......................................................................... 92
Liên k t c c b n ch n ............................................................................. 92
Âu thuy n ngan sông l n ........................................................................ 93
Tu ng âu thuy n d ng công xôn............................................................. 94
Âu thuy n xây d ng b ng c c c b n BTCT ......................................... 96
C t ngang âu thuy n ki u h p phao ........................................................ 96
Thi cơng tr pin trong h móng t m ....................................................... 98
Di chuy n tr ra kh i h móng t m ........................................................ 98
Di chuy n tr pin trên sông..................................................................... 99
L p ghép tr t i v trí cơng trình ............................................................. 99
Ð nh v dánh chìm tr pin ....................................................................... 99
Thi cơng bê tông t o b t dáy ................................................................. 100
Liên k t gi a b n dáy tr và h c c ...................................................... 100
Di chuy n d m van phao vào v trí l p ghép ........................................ 101
L p d t d m van t i v trí cơng trình ..................................................... 101
Hồn thi n cơng trình............................................................................ 102
Mơ hình t ng th m t don ngun xà lan ............................................. 102
Mơ hình c u t o xà lan .......................................................................... 103
Di n bi n tâm n i và tâm n d nh khi nghiêng ..................................... 106
K t c u d p xà lan liên h p trên n n phân b t i tr ng ........................ 114
So d l c tác d ng lên cơng trình ......................................................... 115
Nghiên c u cơng ngh d thi t k , xây d ng các cơng trình ngan sông l n vùng tri u
xiii
BÁO CÁO T NG K T KHOA H C VÀ K THU T Ð TÀI KHOA H C C P B
Hình 3.39.
Hình 3.40.
Hình 3.41.
Hình 3.42.
Hình 3.43.
Hình 3.44.
Hình 3.45.
Hình 3.46.
Hình 3.47.
Hình 3.48.
Hình 3.49.
Hình 3.50.
Hình 3.51.
Hình 3.52.
Hình 3.53.
Hình 3.54.
Hình 3.55.
Hình 3.56.
Hình 3.57.
Hình 3.58.
Hình 3.59.
Hình 3.60.
Hình 3.61.
Hình 3.62.
Hình 3.63.
Hình 3.64.
Hình 3.65.
Hình 3.66.
Hình 3.67.
Hình 3.68.
Hình 3.69.
Hình 3.70.
Hình 3.71.
Hình 3.72.
So d tính tru t h n h p ....................................................................... 117
Ð th xác d nh L1’ ............................................................................... 118
Ð th quan h tgh ~ pgh....................................................................... 119
Quan h gi a R’gh ~ ’......................................................................... 119
Ðu ng cong ép lún p-e.......................................................................... 121
K t c u d p xà lan liên h p trên n n phân b t i tr ng k t h p gia c tr c
ti p ......................................................................................................... 123
K t c u d p xà lan liên h p trên n n phân b t i tr ng k t h p gia c
b ng c c ................................................................................................ 124
Ð p xà lan trên h c c khoan nh i ........................................................ 125
So d xác d nh kh i móng quy u c ...................................................... 129
S c kháng tru c và s c kháng bên c a c c ch u l c ngang ................ 132
Quan h gi a ph n l c và chuy n v c a d t xung quanh c c .............. 132
Xác d nh modun ph n l c n n. ............................................................. 135
Các du ng d ng ng su t. .................................................................... 136
Mơ hình tính tốn k t c u m t don nguyên xà lan-SAP2000 ............... 139
Chuy n v t ng th d p xà lan- Tru ng h p di chuy n ........................ 140
ng su t l n nh t d p xà lan- Tru ng h p di chuy n .......................... 140
T ng th m t don nguyên xà lan .......................................................... 141
K t c u xà lan........................................................................................ 141
Ð p xà lan liên h p ng d ng c a van cung......................................... 141
T ng th d p xà lan liên h p c a van cung .......................................... 141
T ng th m t don nguyên xà lan c a van phao .................................... 142
K t c u xà lan c a van phao ................................................................. 142
K t c u xà lan c a van phao ................................................................. 142
T ng th m t don nguyên xà lan c a van phao .................................... 143
K t c u xà lan c a van phao ................................................................. 143
H móng ch t o xà lan ........................................................................ 144
n i ch t o xà lan .............................................................................. 145
H ray ch t o xà lan ............................................................................. 146
Thi t b dào h móng ............................................................................ 147
Ðào h móng cơng trình bang xáng c p trên h phao n i .................... 147
Rung h ng vách trên h sàn d o ....................................................... 148
Ð bê-tông c c khoan nh i ................................................................... 148
Thi công d u ngàm c c khoan nh i ...................................................... 149
Thi công d u ngàm c c khoan nh i ...................................................... 149
Nghiên c u công ngh d thi t k , xây d ng các cơng trình ngan sơng l n vùng tri u
xiv
BÁO CÁO T NG K T KHOA H C VÀ K THU T Ð TÀI KHOA H C C P B
Hình 3.73.
Hình 3.74.
Hình 3.75.
Hình 3.76.
Hình 3.77.
Hình 3.78.
Hình 3.79.
Hình 3.80.
Hình 3.81.
Hình 3.82.
Hình 3.83.
Hình 3.84.
Hình 3.85.
Hình 3.86.
Hình 3.87.
Hình 3.88.
Hình 3.89.
Hình 3.90.
Hình 3.91.
Hình 3.92.
Hình 3.93.
Hình 3.94.
Hình 3.95.
Hình 3.96.
Hình 3.97.
Hình 3.98.
Hình 3.99.
Hình 3.100.
Hình 3.101.
Hình 3.102.
Hình 3.103.
Hình 3.104.
Hình 3.105.
Hình 3.106.
Hình 3.107.
Hình 4.1.
H th y xà lan trong h dúc .................................................................. 150
H th y xà lan trên n i ....................................................................... 151
Di chuy n xà lan trên du ng d n .......................................................... 151
Ð nh v xà lan vào v trí ........................................................................ 152
B trí t ng th h th ng d nh v xà lan ................................................. 153
C c d nh v neo ..................................................................................... 154
H th ng d n hu ng .............................................................................. 154
Thi công n i ti p thu ng, h luu........................................................... 156
Ði n d y v t li u liên k t dáy xà lan v i n n ........................................ 156
Ði n d y các khoang h m b ng v t li u thích h p ............................... 157
D m BTCT d ng l c ch T ............................................................... 158
D m BTCT d ng l c ch I ................................................................ 158
D m bê tông h p (box brider bridge) ................................................... 159
Thi công gia c thu ng, h luu ............................................................. 160
K t c u cơng trình hồn thi n ............................................................... 160
T ng th cơng trình khi hồn thi n ....................................................... 161
Thi công c c ng ly tâm D60................................................................ 162
Thi t b thi công c c khoan nh i........................................................... 162
Thi t b rung h ng vách ..................................................................... 162
Mui khoan g u ...................................................................................... 163
Mui khoan dá ........................................................................................ 163
T h p thi t b thi công t o c c xi mang d t ........................................ 163
Máy thi công c c b ng rung d ng......................................................... 164
T h p xáng c p trên h phao n i ......................................................... 165
T h p máy dào trên h phao n i ......................................................... 165
Tr m tr n bê tông.................................................................................. 165
T h p TB v n chuy n bê tông............................................................. 165
Bom bê tông .......................................................................................... 165
C n c u c l n ...................................................................................... 166
C u t hành ........................................................................................... 166
T h p c u trên xà lan........................................................................... 166
Tàu v n chuy n tr ................................................................................ 167
Tàu Ostrea trong d án Delta – Hà lan ................................................. 167
T u kéo lai d t xà lan ............................................................................ 167
T i can ch nh, d nh v ........................................................................... 167
Cơng trình ngan sơng Hartel – Hà Lan ................................................. 169
Nghiên c u công ngh d thi t k , xây d ng các cơng trình ngan sơng l n vùng tri u
xv
BÁO CÁO T NG K T KHOA H C VÀ K THU T Ð TÀI KHOA H C C P B
Hình 4.2.
Hình 4.3.
Hình 4.4.
Hình 4.5.
Hình 4.6.
Hình 4.7.
Hình 4.8.
Hình 4.9.
Hình 4.10.
Hình 4.11.
Hình 4.12.
Hình 4.13.
Hình 4.14.
Hình 4.15.
Hình 4.16.
Hình 4.17.
Hình 4.18.
Hình 4.19.
Hình 4.20.
Hình 4.21.
Hình 4.22.
Hình 4.23.
Hình 5.1.
Hình 7.1.
Hình 7.2.
Hình 7.3.
Hình 7.4.
Hình 7.5.
Hình 7.6.
Hình 7.7.
Hình 7.8.
Hình 7.9.
Hình 7.10.
Hình 7.11.
Hình 7.12.
Hình 7.13.
Ð p ch n sóng Hollandse Ijsel .............................................................. 169
C t ngang khoang c a van c ng ........................................................... 170
Hagestein, The Netherlands ~1960 ....................................................... 170
Osaka, Japan, 1970 ............................................................................... 171
B trí c a clape tr c du i trên cơng trình ............................................. 171
Bremen, Germany, 1993 ....................................................................... 172
Terling – Rock Falls, Illinois, 2002 ...................................................... 172
Mose Buoyant Flat Gate: Venice, Ý ..................................................... 173
Cơng trình Th o Long: TT.Hu , Vi t Nam .......................................... 173
Kampen, Hà lan, 2002 .......................................................................... 174
Poicaly, Loucna, C ng hoà Séc, 1998 .................................................. 174
Federal State Schleswig-Holstein, Germany, 1974 .............................. 175
Hellevoetsluis, The Netherlands, 1970 ................................................. 175
Hoek van Holland, Netherlands, 1997 .................................................. 176
So d c u t o c a van tr xoay ............................................................. 177
London, United Kingdom, 1982 ........................................................... 177
Ems river, Germany, 2002 .................................................................... 178
C a qu t tr c h luu ........................................................................... 178
C a van tr c quay phía thu ng luu....................................................... 179
C a van tr lan ...................................................................................... 179
C a van tr lan có b n ch n du i ......................................................... 180
C a van tr lan có lu i trai phía tru c .................................................. 180
Sơng H u (do n qua H u Giang) .......................................................... 187
V trí cơng trình trên sơng Hàm Lng................................................. 207
M t b ng m t khoang c ng phuong án 1 ............................................. 218
C t ngang k t c u tr pin ...................................................................... 219
Chính di n khoang c ng th hi n d m van ........................................... 219
M t c t ngang âu thuy n ....................................................................... 220
K t c u nh p c u c t âu thuy n ............................................................. 220
C t ngang nh p d n phuong án 1 .......................................................... 221
C t ngang gia c thu ng h luu cơng trình ........................................... 222
M t b ng m t khoang c ng phuong án c a van cung .......................... 223
C t ngang k t c u tr pin phuong án 2 ................................................. 224
C t ngang gia c thu ng h luu phuong án 2 ....................................... 225
Chính di n m t don nguyên xà lan ....................................................... 226
K. c u xà lan c a van clape phao .......................................................... 227
Nghiên c u công ngh d thi t k , xây d ng các cơng trình ngan sơng l n vùng tri u
xvi
BÁO CÁO T NG K T KHOA H C VÀ K THU T Ð TÀI KHOA H C C P B
Hình 7.14.
Hình 7.15.
Hình 7.16.
Hình 7.17.
Hình 7.18.
Hình 7.19.
Hình 7.20.
Hình 7.21.
Hình 7.22.
Hình 7.23.
Hình 7.24.
Hình 7.25.
Hình 7.26.
Hình 7.27.
Hình 7.28.
Hình 7.29.
Hình 7.30.
Hình 7.31.
Hình 7.32.
Hình 7.33.
Hình 7.34.
Hình 7.35.
Hình 7.36.
Hình 7.37.
Hình 7.38.
Hình 7.39.
Hình 7.40.
Hình 7.41.
M t b ng m t khoang c ng................................................................... 227
K t c u âu thuy n phuong án 3 ............................................................ 228
C t ngang n i ti p thu ng h luu công trình ........................................ 229
K t c u m t don nguyên phao liên h p ................................................ 230
M t b ng k t c u don nguyên xà lan .................................................... 230
K t c u xà lan c a van clape phao ........................................................ 231
C t ngang gia c thu ng h luu công trình ........................................... 232
V trí xây d ng cơng trình ..................................................................... 237
M t b ng m t khoang c ng phuong án 1 ............................................. 249
C t ngang k t c u tr pin ...................................................................... 250
Chính di n m t khoang c ng th hi n d m van.................................... 251
M t c t ngang âu thuy n ....................................................................... 252
K t c u nh p c u c t âu thuy n ............................................................. 252
C t ngang nh p d n phuong án 1 .......................................................... 253
C t ngang gia c thu ng h luu cơng trình ........................................... 253
M t b ng m t khoang c ng phuong án c a van cung .......................... 255
C t ngang k t c u tr pin phuong án 2 ................................................. 256
C t ngang gia c thu ng h luu phuong án 2 ....................................... 257
Mơ hình m t don nguyên xà lan ........................................................... 258
Chính di n m t don nguyên xà lan ....................................................... 259
K. c u xà lan c a van clape phao .......................................................... 259
M t b ng m t khoang c ng................................................................... 260
K t c u âu thuy n phuong án 3 ............................................................ 260
C t ngang n i ti p thu ng h luu cơng trình ........................................ 261
K t c u m t don nguyên phao liên h p ................................................ 263
M t b ng k t c u don nguyên xà lan .................................................... 263
K t c u xà lan c a van clape phao ........................................................ 264
C t ngang gia c thu ng h luu cơng trình ........................................... 265
Nghiên c u công ngh d thi t k , xây d ng các cơng trình ngan sơng l n vùng tri u
xvii
BÁO CÁO T NG K T KHOA H C VÀ K THU T Ð TÀI KHOA H C C P B
Chuong 1
TÍNH C P THI T VÀ CO S KHOA H C Ð I V I VI C XÂY
D NG CÁC CƠNG TRÌNH NGAN SƠNG L N
1.1.
TÍNH C P THI T
Nhu chúng ta dã th y do tác d ng c a con ngu i và bi n d i khí h u tồn c u,
tài ngun nu c b t d u suy thoái. S bi n d i khí h u s có tác d ng x u d n s
thay d i ngu n nu c. S c ép v s gia tang dân s và phát tri n kinh t - xã h i, nhu
c u s d ng nu c tang v s lu ng và da d ng v ch t lu ng. Theo c nh báo c a
Qu B o v Thiên nhiên th gi i (WWF), n u các qu c gia khơng có s quy ho ch
dúng t m cung nhu phuong án b o v không tuong x ng d i v i các khu v c t
nhiên s d ng nghia v i vi c ngu n nu c ng t cung c p cho chúng ta s c n d n và
th gi i s lâm vào cu c kh ng ho ng nu c s ch. U c tính d n nam 2025 tồn c u s
lâm vào tình tr ng thi u nu c nghiêm tr ng. D báo d n nam 2025 ngu n nu c c a
Vi t Nam s b gi m di kho ng 40 t m3. T ng lu ng nu c mùa khơ d n nam 2025
có th gi m di kho ng 13 t m3. T ng nhu c u dùng nu c cho dân sinh và phát tri n
các ngành kinh t - xã h i ngày càng tang, nam 2020 kho ng 121,8 t m3 và nhu c u
dịng ch y duy trì mơi tru ng sinh thái h du trong mùa khô kho ng 4.300 m3/s. T
tr ng nhu c u nu c nông nghi p gi m di, nhung nu c cho duy trì mơi tru ng sinh
thái, th y s n - chan nuôi, sinh ho t và công nghi p tang lên. Tranh ch p v s d ng
nu c gi a các Qu c gia ngày càng tang.
Hi n nay, dòng ch y trên các sông d u m c th p hon trung bình nhi u nam
kho ng 50 90%. Các h ch a nu c Hà Tinh và m t s noi ch d t 60 80%, các
h ch a t Qu ng Ngãi d n Khánh Hòa d t m c 25 45% so v i thi t k .
B c Trung B , dòng ch y ch d t 20 30%, Trung Trung B d t kho ng 30
50%, Nam Trung B d t kho ng 40 60%. Dịng ch y các sơng B c Tây
Ngun thi u h t so v i trung bình nhi u nam kho ng 30 40%, Nam Tây Nguyên
thi u h t kho ng 10 20%.
Nam B , m c nu c d u ngu n sông C u Long xu ng r t nhanh. V mùa khô
nu c ÐBSCL là do nu c sơng Mê Kơng cung c p cịn ÐBSCL h u nhu khơng có
mua, bình qn luu lu ng ki t c a sông Mê Kông ch y v ÐBSCL kho ng 2.000
m3/s. N u các qu c gia thu ng ngu n dùng nhi u d luu lu ng ch y v ÐBSCL cịn
kho ng 1.000 m3/s thì nguy co h n hán s r t nghiêm tr ng, dó là di u s x y ra, khó
tránh kh i. Nghiên c u c a WWF cho th y nam trong s mu i con sông c n ki t
nh t trên th gi i n m châu Á, ngồi các sơng Duong T , Salween, Ganges và
Indus, có c sơng Mê Kơng di qua Vi t Nam.
Nghiên c u công ngh d thi t k , xây d ng các cơng trình ngan sơng l n vùng tri u
1
BÁO CÁO T NG K T KHOA H C VÀ K THU T Ð TÀI KHOA H C C P B
Hình 1.1. Theo c nh báo c a WWF,
sơng Mê Kông cung dang d n b c n ki t nu c
Nhu v y, t m t qu c gia có tài nguyên nu c d i dào, Vi t Nam dang d ng
tru c nguy co thi u tr m tr ng ngu n nu c ng t và nu c s ch.
Bên c nh nhu c u s d ng nu c ng t tang nhanh trong b i c nh ngu n cung
dang b suy thoái m nh, nh ng nghiên c u m i nh t cho th y bi n d i khí h u toàn
c u nh hu ng x u di nhanh hon so v i d báo c a các nhà khoa h c, h n hán kh c
li t và nu c bi n dâng nhanh trong khi h th ng dê còn y u và d p ngan c a sơng
dang cịn d ng nhi u là nh ng v n d l n không ch riêng d i v i ngành Nông
nghi p và Phát tri n nông thôn. Nu c bi n dâng nh hu ng tr m tr ng d n ng p và
m t d t vùng ÐBSCL, d ng th i s kéo theo hi n tu ng xâm nh p m n sâu vào n i
d ng là m t nguy co không h nh . M t khác, khi luu lu ng nu c thu ng ngu n v
ÐBSCL gi m s không d s c d y m n. Nu c m n s xâm nh p sâu vào n i d a và
d m n s tang lên dáng k . Ví d h n nam 2006 xâm nh p m n dã di sâu vào 90 km
nhu M c Hóa (Long An) và d m n lên t i 4/1.000 gây khó khan l n t i s n xu t
nông nghi p và d i s ng nhân dân. M t khác bi n d i khí h u (BÐKH) cung s làm
cho di n bi n th i ti t tr nên b t thu ng và c c doan hon, lu l t có th di n ra r t
b t ng v i cu ng d l n trong th i gian ng n v.v... d t ra yêu c u d i v i các cơng
trình ngan sơng khơng nh ng ngan m n, gi ng t mà ph i ch d ng, k p th i và
không nh hu ng d n kh nang thoát lu.
Ð i v i ÐBSCL: Vi c thi u h t ngu n nu c t thu ng ngu n ch y v trong
mùa ki t là di u ch c ch n nhung hi n nay ta chua d báo du c v d nh lu ng và
th i di m x y ra. Do dó, ngay t bây gi ph i d t ra nhi m v c p bách nghiên c u
d báo luu lu ng c a sông Mê kông trong mùa ki t ch y v ÐBSCL trong nh ng
nam t i d ph c v cho vi c ho ch d nh k ho ch ch ng h n ÐBSCL. Các gi i
pháp t o ngu n nu c d ch ng h n ÐBSCL ph i th c hi n tri t d dó là:
- Tr nu c ng t b ng các h nhân t o: làm các h t nhiên nhu nhi u tác gi d ngh .
nh ng vùng d t x u ho c vùng ng p sâu mà s n xu t nông nghi p kém hi u qu
Nghiên c u công ngh d thi t k , xây d ng các cơng trình ngan sơng l n vùng tri u
2
BÁO CÁO T NG K T KHOA H C VÀ K THU T Ð TÀI KHOA H C C P B
nhu Ð ng Tháp Mu i và T Giác Long Xuyên, có th dào h tr nu c mua có
dung tích t i vài t m3 kh i nu c.
- Xây d ng các cơng trình ngan sơng nh d ngan m n và tr nu c. Th c t
hi n nay ph n nhi u các cơng trình ngan sông ÐBSCL d u du c quy ho ch ngan
các nhánh sông nh ch y vào sông l n d d xây d ng cơng trình, b ng sơng l n
cho m n truy n vào sâu. Ngan m n theo phuong pháp này chua tri t d vì dịng m n
còn xâm nh p sâu vào n i d a s gây th m m n và khi h n nu c sơng l n b m n thì
vi c ngan m n các sơng nh khơng có ý nghia n a. Theo phuong pháp này cung
khơng có kh nang tr nu c sông l n.
- Ngan các c a sơng l n: tu theo tình hình, kh nang d u tu và yêu c u dùng
nu c ta s l p k ho ch ngan các c a sông l n ra bi n ( nhu sông Vàm C , các nhánh
c a sông Ti n và sông H u, sông Cái l n, sông Cái Bé vv...). Vi c ngan các sông l n
s dua l i hi u qu nhu sau:
+ Ngan du c nu c m n xâm nh p vào n i d a và ngan nu c th m m n du i d t.
+ Tr du c lu ng nu c ng t khá l n kho ng hon 2 t m3 nu c.
+ S d ng du c ph n l n lu ng nu c ng t do thu ng ngu n d v .
+ G n tri u tiêu úng c i t o d t thu n l i.
+ C i thi n du c kh nang thoát lu vì bi n dịng sơng thành 1 chi u, không
ph i tiêu lu ng nu c tri u ch y vào nhu tru c dây.
+ Phuong pháp ngan các sông l n này s bi n ÐBSCL thành d ng b ng vùng
nu c ng t phía trên và vùng m n phía du i g n bi n.
Ð i v i d ng b ng B c và Trung B : Ngu n nu c là m t h th ng các sơng
có m t ph n luu v c n m các nu c là Trung Qu c, Lào, Vi t Nam, ngu n nu c
phân b không d ng d u t p trung ph n l n vào mùa lu. Nhu ÐBBB, mùa khô m c
dù dã có h Hồ Bình ch a 5 t m3 nu c d di u ti t nhung tình hình khơ h n v n
kh ng kém ph n quy t li t. Nam 2004 m c nu c sông H ng t i Hà N i gi m xu ng
còn 1.75m, nam 2005 h th p xu ng 1,5m làm các tr m bom ven sông b treo khơng
cịn bom du c. Thi u nu c gây thi t h i l n cho s n xu t và dân sinh. Ngay sau khi
có d các cơng trình thu ng ngu n trong tuong lai, theo tính tốn d ng b ng B c B
v n có kh nang thi u nu c ng t.
Nu c bi n dâng nh hu ng d n ng p và m t d t d i v i Ð ng B ng B c và
Trung B không kh c li t nhu Ð ng B ng sông C u Long (ÐBSCL) nh ng s kéo
theo hi n tu ng xâm nh p m n sâu vào n i d ng là m t nguy co không h nh .
T t c nh ng di u dó dịi h i ph i có nh ng d ng cơng trình khơng nh ng di u ti t
du c ngu n nu c mà còn ph i d m b o ngan m n gi ng t t t, và nh t là không
Nghiên c u công ngh d thi t k , xây d ng các cơng trình ngan sơng l n vùng tri u
3
BÁO CÁO T NG K T KHOA H C VÀ K THU T Ð TÀI KHOA H C C P B
du c nh hu ng d n v n d thốt lu qua cơng trình. Nói cách khác là các cơng trình
di u ti t ngu n nu c ph i thích ng du c v i bi n d i khí h u. Do dó cung ph i
nghiên c u xây d ng các cơng trình ngan sơng l n phía B c, Trung b nhu sơng
H ng (mi n B c), sông Cái (mi n Trung), .v.v… k t h p âu thuy n d d m b o nu c
cho các vùng kinh t
d ng b ng B c và Trung B , dây là nh ng noi hay x y ra
thi u nu c vào mùa khô, ng p l t n ng n v mùa mua.
Trong các nam qua, th c t d u tu cho th y l i v n còn r t h n ch , chua d s c
dáp ng nhu c u khi chuy n d i co c u s n xu t. Do dó, d d i phó v i s kh c
nghi t c a thiên nhiên nhu m c nu c bi n dâng, bão lu ngày càng l n và mùa ki t
thi u ngu n nu c ng t tr m tr ng v.v... chúng ta c n ph i nghiên c u mô hình dê
bi n, âu thuy n và cơng trình ngan c a sông nh t là các c a sông l n nhu các nu c
tiên ti n trên th gi i.
Nu c ta có r t nhi u sơng l n d ra bi n nhu: sông H ng, sơng Thái Bình (B c
B ), sơng Mã, sơng Lam, sông Th ch Hãn, sông Hàn, sông Cái, sông Trà Khúc
(mi n Trung), sông Ti n Giang, sông H u Giang, Cái L n, Cái Bé, Vàm C , Ð ng
Nai, C n Gi (mi n Nam). Các con sông này dóng vai trị h t s c to l n trong phát
tri n kinh t - xã h i nu c ta nhu c p nu c tu i, sinh ho t, dân sinh, công nghi p,
phát di n, v n t i th y v.v...
Vi c ngan các sông l n s mang l i hi u qu chính nhu sau:
- Ngan du c nu c m n xâm nh p vào n i d a và ngan nu c th m m n du i d t.
- Tr du c lu ng nu c ng t khá l n kho ng hon 2 t m3 nu c.
- S d ng du c ph n l n lu ng nu c ng t do thu ng ngu n d v .
- G n tri u tiêu úng c i t o d t thu n l i.
- C i thi n du c kh nang thốt lu vì bi n dịng sơng thành m t chi u, khơng
ph i tiêu lu ng nu c tri u ch y vào nhu tru c dây.
Vi c d u tu nghiên c u các gi i pháp công ngh , thi t b xây d ng các cơng
trình ngan sơng l n nhu sông Vàm C , Hàm Luông, Cái L n, Cái Bé... nh m ngan
m n, ch ng nu c bi n dâng, t o ngu n nu c ng t nhung v n d m b o kh nang tiêu
thoát lu là h t s c dúng d n, c n thi t và c p bách.
1.2. CO S QUY HO CH, Ð XU T V TRÍ VÀ TH T UU TIÊN XÂY
D NG CÁC CƠNG TRÌNH NGAN SÔNG L N VÙNG ÐBSCL.
Hai luu v c d ng b ng châu th Sông H ng và Ð ng b ng sông C u Long là
hai luu v c t p trung r t nhi u c a sông l n d ra bi n. Ð c bi t là luu v c ÐBSCL
v i s n luong nông nghi p, th y h i s n chi m chi m t tr ng r t l n trong n n kinh t
qu c dân. D a vào các di n bi n th c t trong nh ng nam g n dây th y r ng khu v c
Nghiên c u công ngh d thi t k , xây d ng các cơng trình ngan sơng l n vùng tri u
4
BÁO CÁO T NG K T KHOA H C VÀ K THU T Ð TÀI KHOA H C C P B
ÐBSCL là khu v c dang ch u nh ng nh hu ng n ng n nh t v h n hán, xâm nh p
m n…. d ng th i cung là khu v c t p trung nhi u nh t các sông l n d ra bi n. Vì
v y, trong gi i h n ph m vi c a Ð tài chúng tôi ch t p trung nghiên c u và d xu t
quy ho ch ngan các c a sơng chính d ra bi n thu c h th ng sông C u Long.
1.2.1. Khái quát v chung Ð ng b ng Sông C u Long:
1.2.1.1. Gi i thi u chung
Sông Mekong b t ngu n t cao nguyên Tây T ng và ch y qua lãnh th các
nu c Trung Qu c, Myanmar, Thái Lan, Lào, Campuchia và cu i cùng là Vi t Nam,
v i t ng chi u dài 4.200 km và di n tích luu v c 795.000 km2. Thu ng luu v c
Mekong có chi u dài 1.800 km, di n tích 185.000 km2, d a hình núi cao hi m tr , lịng
sơng có l m thác gh nh, ph n thu ng ngu n thu c cao nguyên Tây T ng có tuy t ph
g n nhu quanh nam. H luu v c Mekong, t Chiang Saen d n bi n, chi u dài 2.400
km và di n tích 610.000 km2, v i d a hình ph c t p và da d ng, có ti m nang to l n v
phát tri n th y di n và nông nghi p. Sông Mekong ch y ch y u theo hu ng B cNam, qua nhi u vùng d a hình ph c t p. Ð d c lịng sơng trung bình 0,0011. Dịng
chính du c b sung ngu n nu c t nhi u nhánh sông su i l n nh có di n tích t vài
tram d n vài ch c ngàn km2, phân b khá d u hai bên b , nhu Nam Ngum, Nam Tha,
Se Banghieng, Se Bangphai, Se San, Se Repock... bên trái và Nam Songkhran, Nam
Mun, Nam Chi... bên ph i. Ngay sau ngã ba h p luu v i sông Tonle Sap-sông n i
dịng chính v i Bi n H , Mekong chia thành hai nhánh ch y vào Vi t Nam là sông
Ti n (Mekong) và sông H u (Bassac).
V i di n tích luu v c 85.000 km2, Bi n H là m t h ch a nu c t nhiên có
dung tích kho ng 85 t m3, di n tích m t nu c bi n d i t 3.000-14.000 km2, hàng
nam nh n t sông Mekong kho ng 60 t m3 nu c vào mùa lu và cùng v i dịng ch y
do chính luu v c sinh ra, b sung trung bình kho ng 84 t m3 nu c cho h luu t sau
d nh lu cho d n d u mùa mua nam sau, góp ph n gia tang dòng ch y ki t vào ÐBSCL.
Vùng d ng b ng châu th c a luu v c Mekong du c xác d nh t Phnom Penh
cho d n bi n Ðơng, v i di n tích ch ng 45.000 km2. Ch y ra vùng bi n v i hai ch d
tri u khác nhau b ng 8 c a chính và nhi u kênh r ch nh , sơng Mekong hình thành
m t vùng c a có ch d th y van-th y l c c c k ph c t p. Tr m t ít d i cao vùng
B y Núi, An Giang, nhìn chung ph n d ng b ng châu th có d a hình b ng ph ng. Các
h n ch thiên nhiên chính dây là ng p lu, chua phèn, xâm nh p m n và thi u nu c
ng t trong mùa khô. Ph n Mekong thu c nu c ta n m cu i h luu v c, có di n tích
65.170 km2, chi m 8,2% tồn luu v c và 10,7% h luu v c, g m kho ng 39.400 km2
ÐBSCL- thu c vùng châu th , 25.170 km2 thu c luu v c các sông Se San, Se Repock
Tây Nguyên và m t ph n r t nh thu c luu v c N m R m vùng Tây-B c và Sebang
Hiêng thu c Th a Thiên-Hu .
Nghiên c u công ngh d thi t k , xây d ng các cơng trình ngan sơng l n vùng tri u
5
BÁO CÁO T NG K T KHOA H C VÀ K THU T Ð TÀI KHOA H C C P B
Ð ng b ng sông C u Long (ÐBSCL) là ph n cu i cùng c a châu th , bao g m
d a ph n 13 t nh /thành là Long An, Ti n Giang, Ð ng Tháp, Vinh Long, Trà Vinh,
TP. C n Tho, H u Giang, Sóc Trang, B n Tre, An Giang, Kiên Giang, B c Liêu và Cà
Mau, có t ng di n tích t nhiên kho ng 3,96 tri u ha, chi m 79% di n tích tịan châu
th và b ng 5% di n tích luu v c sơng Mekong. ÐBSCL du c gi i h n b i: (a) phía
B c là biên giơi Vi t Nam-Campuchia; (b) phía Tây là bi n Tây; phía Ðơng giáp bi n
Ðơng; và (c) phía Ðông-B c là sông Vàm C Ðông và thành ph H Chí Minh.
1.2.1.2. Ð a hình:
Theo tài li u bình d c y di m 1/25.000 do B Th y l i l p nam 1984, ÐBSCL
có d a hình b ng ph ng, ph n l n có cao d trung bình t 0,7-1,2 m, ngo i tr m t s
d i núi cao phía B c d ng b ng thu c t nh An Giang. D c theo biên gi i Campuchia
có d a hình cao hon c , cao trình t 2,0-4,0 m, sau dó th p d n vào d n trung tâm d ng
b ng cao trình 1,0-1,5 m, và ch cịn 0,3-0,7 m khu v c giáp tri u, ven bi n, luôn
ng p do tri u cao, nu c mua n i d ng và nu c lu thu ng ngu n.
1.2.1.3. M ng lu i sông r ch vùng Ð ng b ng sơng C u Long:
Sơng Mekong có tên g i là sông C u Long, ch y ra bi n b ng 9 c a là Ti u, Ð i, Ba
Lai, Hàm Luông, C Chiên, Cung H u, Ð nh An, Tr n Ð và Bát Thát (H u Giang).
Tuy nhiên, d n nay, do quá trình b i l ng vùng c a sông dã làm bi n m t c a Bát Thát
trên sông H u và c a Ba Lai c a sông Ti n cung dã du c xây c ng ngan m n.
Trong các h th ng sơng r ch thiên nhiên ÐBSCL. ngồi sơng Mekong v i 2
nhánh chính là sơng Ti n, sông H u, các c a ra bi n và sơng n i Vàm Nao, cịn có 2
h th ng sông qu c t khác là Vàm C (g m Vàm C Ðông-Vàm C Tây) và Giang
Thành, và các h th ng sông n i d a là Cái L n-Cái Bé, M Thanh, Gành Hào, Ông
Ð c, B y Háp..., cùng m t s r ch nh khác.
S di n bi n lịng sơng di n ra khá ph c t p. Tình tr ng xói l b cu, hình thành
b m i, tách ra, nh p vào c a các c n bãi trên sông di n ra thu ng xuyên, liên t c.
Qua kh o sát th c t nam 1996, vùng c a sông C a Ð i có d sâu thay d i t 5 – 9 m.
Ðáy sơng thu c phía B n Tre thu ng là nơng, d sâu trung bình t 5 – 6 m; trong khi
phía Ti n Giang, d sâu t 8 – 9 m. M t d i b i t gi a sông n i ti p c n Bà N kéo
dài t i 4 km và l ch v phía B n Tre, làm l ch dịng ch y và gây xâm th c b sơng
phía B n Ðình. Ðo n t Bình Th i d n Th a M b xâm th c m nh. Ðo n B n Ðình
(1,75 km), tây b c r ch Bà Khoai (0,5 km), tây b c r ch Th a M (1,5 km), vách xâm
th c cao trung bình t 1 – 1,5 m. V phía bi n, quá trình b i t di n ra r t m nh. M t
d i b i t kéo dài t r ch Th a M d n c n Tàu.
C a Hàm Lng có dáy sơng nơng hon c a Ð i, trung bình t 6 – 7 m, theo
ki u lòng máng cong d u, rãnh sâu l ch v phía b nam (8 – 10 m). T gi ng Gị Chùa
Nghiên c u cơng ngh d thi t k , xây d ng các cơng trình ngan sơng l n vùng tri u
6
