Ứng dụng mô hình reggio emilia vào thiết kế và sử dụng góc nghệ thuật cho trẻ mầm non

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH

Võ Thị Thùy Dung

ỨNG DỤNG MƠ HÌNH REGGIO EMILIA
VÀO THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG GÓC NGHỆ
THUẬT CHO TRẺ MẦM NON

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Thành phố Hồ Chí Minh – 2016


BỘ GIÁO DỤC VÀO ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Võ Thị Thùy Dung

ỨNG DỤNG MƠ HÌNH REGGIO EMILIA
VÀO THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG GĨC NGHỆ
THUẬT CHO TRẺ MẦM NON

Chuyên ngành: Giáo dục học (Mầm non)
Mã số: 60 14 01 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. PHAN THỊ THU HIỀN
Thành phố Hồ Chí Minh – 2016

LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu khoa học độc lập của tôi. Các thông
tin, số liệu trong luận văn là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng, cụ thể. Kết quả nghiên
cứu trong luận văn là trung thực và chưa từng được công bố trong bất kỳ cơng trình
nghiên cứu nào khác.
Tác giả
Võ Thị Thùy Dung


LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình học tập và thực hiện luận văn, tác giả đã nhận được sự động viên,
giúp đỡ và hỗ trợ nhiệt tình từ thầy cơ, nhà trường, gia đình, cơ quan và bạn bè. Thơng
qua luận văn, tác giả muốn gửi lời cảm ơn chân thành đến:
- TS. Phan Thị Thu Hiền đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ và định hướng cho tác giả
trong suốt q trình nghiên cứu và hồn chỉnh luận văn.
- Cơ Lê Thị Hòa – Hiệu Trưởng trường Mầm Non 6, quận 3 cùng tập thể giáo viên
nhà trường đã tạo mọi điều kiện cho tác giả trong suốt quá trình học tập và tổ chức thử
nghiệm.
- Phòng Sau đại học Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh đã tạo điều
kiện thuận lợi trong suốt quá trình học tập và thực hiện luận văn.
- Gia đình, đặc biệt là chồng, mẹ đã luôn động viên tinh thần, hỗ trợ vật chất và
chăm sóc con nhỏ để tác giả có thời gian nghiên cứu và hồn chỉnh luận văn.
- Những người bạn thân thiết, đặc biệt là nhóm ABC đã luôn bên cạnh và hỗ trợ
tinh thần để tác giả có động lực thực hiện tốt phương án thử nghiệm.
Cuối cùng, xin kính gửi lời chúc sức khỏe đến tất cả mọi người.
Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 28 tháng 09 năm 2016
Tác giả

Võ Thị Thùy Dung

MỤC LỤC
Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Lời cảm ơn
Mục lục
Danh mục chữ viết tắt
Danh mục các bảng
Danh mục biểu đồ
MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1
CHƯƠNG 1: MƠ HÌNH REGGIO EMILIA VÀ MƠI TRƯỜNG HỌC TẬP
CHO TRẺ MẦM NON …………………………………… ...………7
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ................................................................................... 7
1.2. Môi trường học tập và góc nghệ thuật trong trường mầm non ........................... 15
1.2.1. Mơi trường học tập ................................................................................... 15
1.2.2. Góc nghệ thuật .......................................................................................... 18
1.3. Thiết kế và sử dụng môi trường vật chất trong mơ hình Reggio Emilia ............. 22
1.3.1. Lịch sử phát triển của mơ hình Reggio Emilia .......................................... 22
1.3.2. Triết lý giáo dục của Reggio Emilia .......................................................... 22
1.3.3. Thiết kế và sử dụng góc nghệ thuật trong mơ hình Reggio Emilia ............. 27
CHƯƠNG 2: TÌM HIỂU THỰC TRẠNG THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG GÓC
NGHỆ THUẬT Ở LỚP 3-4 TUỔI VÀ THỰC TRẠNG ỨNG
DỤNG REGGIO EMILIA ................................................................. 33
2.1. Khảo sát về thực trạng thiết kế và sử dụng môi trường học tập cho trẻ hiện
nay và thực trạng ứng dụng Reggio Emilia. ........................................................ 33
2.1.1. Đôi nét về địa bàn khảo sát. ....................................................................... 33
2.1.2. Mục tiêu của khảo sát. ............................................................................... 34

2.1.3. Cách thức khảo sát. .................................................................................... 34
2.2. Kết quả khảo sát.................................................................................................. 40
2.3. Thuận lợi và khó khăn của việc ứng dụng mơ hình Reggio Emilia vào
xây dựng mơi trường học tập cho trẻ .................................................................. 54
2.3.1. Thuận lợi ................................................................................................... 54
2.3.2. Khó khăn ................................................................................................... 55
CHƯƠNG 3: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN VẬN DỤNG REGGIO EMILIA VÀO
XÂY DỰNG VÀ SỬ DỤNG GÓC NGHỆ THUẬT CHO TRẺ 3 – 4
TUỔI .................................................................................................... 59
3.1. Bối cảnh thử nghiệm ........................................................................................... 59
3.2. Định hướng xây dựng phương án thử nghiệm ứng dụng mơ hình giáo dục
Reggio Emilia vào xây dựng góc nghệ thuật cho trẻ mẫu giáo 3 – 4 tuổi tại
trường Mầm Non 6, Quận 3 ................................................................................. 62
3.2.1. Mục đích phương án thử nghiệm ............................................................... 62
3.2.2. Định hướng xây dựng phương án thử nghiệm ............................................ 62
3.3. Tổ chức thử nghiệm phương án ứng dụng mơ hình giáo dục Reggio Emilia
vào thiết kế và sử dụng góc nghệ thuật tại hai lớp mẫu giáo 3 – 4 tuổi:
BamBoo và Teddy .............................................................................................. 65
3.3.1. Chuẩn bị đồ dùng, học cụ và vật liệu ....................................................... 66
3.3.2. Quan sát hai lớp, chọn vị trí phù hợp và tiến hành sắp đặt góc nghệ
thuật ........................................................................................................... 67
3.3.3. Trẻ tiếp xúc cùng chuyên gia và khám phá các đồ dùng, học cụ, vật
liệu tại góc nghệ thuật ................................................................................ 70
3.3.4. Chọn chủ đề, xây dựng mạng nội dung, mạng hoạt động và bổ sung
vật liệu vào môi trường vật chất tại góc nghệ thuật ..................................... 73
3.3.5. Khám phá, khai thác góc nghệ thuật xoay quanh chủ đề ............................ 82


3.4. Đánh giá phương án thử nghiệm. ........................................................................ 89
3.4.1.Phương pháp đánh giá phương án thử nghiệm ............................................ 89

3.3.2. Đánh giá phương án thử nghiệm ................................................................ 90
3.3.3. Những thành công và hạn chế của phương án thử nghiệm ....................... 112
3.3.4. Hiệu quả và khả thi của phương án thử nghiệm ....................................... 113
KẾT LUẬN ............................................................................................................ 116
KIẾN NGHỊ ........................................................................................................... 118
TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................................................... 119
PHỤ LỤC ............................................................................................................... 122


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
Nguyên vật liệu mở:

NVLM

Vật liệu thiên nhiên:

VLTN

Môi trường học tập:

MTHT

Giáo viên mầm non:

GVMN


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1: Tóm tắt các trường, độ tuổi và nội dung quan sát ………………………. 35
Bảng 2.2: Tóm tắt điều kiện vật chất thành tích các trường mầm non tham gia

nghiên cứu và mục tiêu bảng hỏi ………………………………………….36
Bảng 2.3: Tóm tắt về đối tượng phỏng vấn và nội dung phỏng vấn …………………39
Bảng 2.5: Xếp thứ tự mức độ các đồ dùng, học cụ và NVLM, VLTN sắp đặt
tại góc nghệ thuật ………………………...………………………..............41
Bảng 2.7: Mức độ hoạt động nghệ thuật của trẻ tại góc nghệ thuật ………………….45
Bảng 2.8: Hình thức hoạt động của trẻ tại góc nghệ thuật theo nhận định của
giáo viên mầm non hiện nay ……………………………………….……...47
Bảng 2.9: Đánh giá của giáo viên về hứng thú của trẻ khi hoạt động tại góc
nghê thuật …………………………………………………………………49
Bảng 2.10: Mức độ tương tác của giáo viên với trẻ trong quá trình trẻ hoạt
động tại góc nghệ thuật ……………………………………………..……..50
Bảng 2.11: Đánh giá của giáo viên về hiệu quả sử dụng đồ dùng, học cụ và
các vật liệu trong góc nghệ thuật tại lớp ………………………………….51
Bảng 2.12: Sự hiểu biết của giáo viên mầm non về mơ hình Reggio Emilia ……….. 52
Bảng 2.13: Tìm hiểu ứng dụng về thiết kế và sử dụng góc nghệ thuật theo
mơ hình giáo dục Reggio Emilia …………………………………………53


DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 2.4: Nhận thức của GVMN về tầm quan trọng của MTVC ……........40
Biểu đồ 2.6: Tự đánh giá của giáo viên về mức độ thích hợp của cách sắp
đặt NVL tại góc nghệ thuật ………………….……….44


1

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Các nhà giáo dục nhận định rằng môi trường học tập (MTHT) rất quan trọng đối
với trẻ mầm non và có ảnh hưởng sâu sắc đến sự phát triển của trẻ. Để trẻ thật sự được

thể hiện đầy đủ những kinh nghiệm bản thân và làm giàu nhận thức của trẻ thì trẻ cần
có sự thoải mái trong hoạt động, tìm tịi, khám phá trong MTHT phù hợp với trẻ. Phù
hợp ở đây nghĩa là phù hợp về vật chất và tinh thần. MTHT phải được trang bị đầy đủ
về cơ sở vật chất hỗ trợ cho quá trình hoạt động của trẻ, mời gọi trẻ khám phá và trẻ
mang một tâm lý tự nguyện, hứng thú và mong muốn tham gia vào hoạt động.
Hiện nay, đa số các trường mầm non xây dựng mơi trường học tập cho trẻ cịn
nhiều bất cập. Sở Giáo dục Thành phố Hồ Chí Minh đã chỉ rõ nhiều vấn đề còn tồn tại
trong “Rút kinh nghiệm về thực hiện chương trình giáo dục mầm non”. Trong đó, vấn
đề thiết kế và sử dụng MTHT cho trẻ mầm non được đề cập. Việc thiết kế MTHT chưa
tạo được sự hấp dẫn đối với trẻ, chưa tác động đến khả năng hứng thú và tự nguyện tham
gia hoạt động của trẻ. Vấn đề này càng được nhìn rõ hơn ở góc tạo hình, giáo viên đã
sắp đặt rất nhiều nguyên vật liệu, màu sáp, màu nước, đất nặn nhưng sự sắp xếp các
nguyên vật liệu và học cụ chưa mời gọi trẻ tham gia. Từ đó, đồ dùng, học cụ và các
nguyên vật liệu mở (NVLM) được sắp đặt tại góc tạo hình trẻ rất ít sử dụng, sản phẩm
mà trẻ tự tạo ra từ khả năng sáng tạo rất ít và khu vực trưng bày sản phẩm tạo hình của
trẻ vẫn cịn mờ nhạt, chưa phong phú về hình thức và chưa thường xuyên được thay đổi
[15].
Reggio Emilia là một mơ hình giáo dục nổi tiếng xuất phát từ Ý từ những năm
1960 và đang được ứng dụng mạnh mẽ tại các nước phát triển như Anh, Mỹ, New
Zealand, Úc, Hàn Quốc… Đây là một mơ hình đã và đang có thiết kế mơi trường đặc
sắc và sử dụng hiệu quả. Các nhà giáo dục Reggio Emilia tin tưởng vào khả năng của
đứa trẻ, với quan điểm “Đứa trẻ có hàng trăm ngơn ngữ” để thể hiện khả năng, trẻ có
thể và khám phá được mơi trường xung quanh trẻ. Trẻ chính là nhân vật chính trong q
trình nhận thức của mình. Vì thế, họ giáo dục trẻ bằng cách xây dựng cho trẻ một MTHT
đầy sự kích thích, kêu gọi trẻ, để trẻ tình nguyện tham gia vào mơi trường này một cách
hứng thú, khuyến khích trẻ trải nghiệm thời gian khám phá và giải quyết vấn đề. MTHT


2

dành cho trẻ phải đẹp cả bên trong lớp và ngoài lớp, mang thiên nhiên vào cả lớp học
của trẻ. Đặc biệt góc nghệ thuật trong mơ hình Regigo Emilia là một nét đặc trưng của
mơ hình này, bất cứ nơi nào trong lớp học Reggio Emilia chúng ta cũng nhìn thấy được
sự ẩn chứa nghệ thuật của trẻ. Lớp học Reggio cịn có cả một “xưởng nghệ thuật” riêng
dành cho trẻ. Trong xưởng nghệ thuật này trẻ thỏa sức được tự do sáng tạo và thật sự
tích cực, hứng thú tham gia để thể hiện bản thân mình [21].
Nhìn thấy được những nét độc đáo của việc thiết kế và sử dụng góc nghệ thuật
trong mơ hình Reggio Emilia chúng tôi mong muốn được tiếp cận và vận dụng cách
thức mà các nhà giáo dục Reggio Emilia thực hiện. Đó chính là lý do đề tài “Ứng dụng
mơ hình Reggio Emilia vào thiết kế và sử dụng góc nghệ thuật cho trẻ mầm non” được
thiết lập.
2. Mục đích nghiên cứu
Mục đích của đề tài là ứng dụng mơ hình Reggio Emilia vào thiết kế và sử dụng
góc nghệ thuật cho trẻ mầm non nhằm nâng cao chất lượng giáo dục, đáp ứng yêu cầu
của đổi mới giáo dục.
3. Đối tượng nghiên cứu
Ứng dụng mơ hình Reggio Emilia vào thiết kế và sử dụng góc nghệ thuật cho trẻ
ở trường mầm non.
4. Khách thể nghiên cứu
Vấn đề xây dựng môi trường học tập cho trẻ tại trường mầm non.
5. Giả thuyết nghiên cứu
Lý luận dạy học hiện đại nói chung và lý luận dạy học mầm non nói riêng đều
nhấn mạnh sự cần thiết cho trẻ được học một cách tích cực, học qua trải nghiệm của
chính mình và tương tác với một MTHT tốt sẽ thúc đẩy hứng thú và các trải nghiệm học
tập của trẻ. Chúng tôi cho rằng cách thức xây dựng và sử dụng MTHT của Reggio Emilia
nói chung và góc nghệ thuật nói riêng có nhiều ưu việt và có thể phần nào ứng dụng vào
thực tế các trường mầm non tại thành phố Hồ Chí Minh để nâng cao chất lượng học tập
của trẻ.
6. Nhiệm vụ nghiên cứu
Nghiên cứu giải quyết 3 nhiệm vụ như sau:

3

-

Tìm hiểu về mơ hình dạy học Reggio Emilia nói chung và cách thức xây dựng
và sử dụng môi trường học tập trong mơ hình này nói riêng.

-

Tìm hiểu thực trạng thiết kế và sử dụng góc nghệ thuật cho trẻ hiện nay tại
thành phố Hồ Chí Minh và thực trạng ứng dụng Reggio Emilia.

-

Xây dựng và thử nghiệm phương án vận dụng Reggio Emilia vào thiết kế và
sử dụng góc nghệ thuật cho trẻ 3 – 4 tuổi.

7. Phạm vi nghiên cứu
Khảo sát thực trạng thiết kế và sử dụng góc nghệ thuật cho trẻ và thực trạng ứng
dụng Reggio Emilia tại một số trường mầm non công lập và tư thực / quốc tế tại quận 3
(Nội thành thành phố Hồ Chí Minh).
Chúng tơi khơng đủ thời gian để thiết kế và thử nghiệm tồn bộ mơi trường hoạt
động trong lớp học theo mơ hình Reggio Emilia nên đề tài giới hạn việc vận dụng Reggio
Emilia vào góc nghệ thuật cho trẻ 3 – 4 tuổi tại trường Mầm Non 6, quận 3.
8. Phương pháp nghiên cứu
 Phương pháp nghiên cứu lý luận
Tổng hợp và đánh giá các tài liệu trong và ngoài nước về:
-

Tầm quan trọng của môi trường đối với việc học tập của trẻ mầm non;

-

Mơ hình giáo dục mầm non Reggio Emilia;

-

Cách thức xây dựng và sử dụng môi trường vật chất, đặc biệt là góc nghệ
thuật của mơ hình Reggio Emilia.
 Phương pháp tìm hiểu thực trạng

Mục tiêu của tìm hiểu thực trạng:
-

Đánh giá của giáo viên mầm non (GVMN) và cán bộ quản lí (CBQL) về tầm
quan trọng của mơi trường vật chất (MTVC) đối với việc học tập của trẻ, đặc
biệt là góc nghệ thuật.

-

Thực trạng thiết kế và sử dụng góc nghệ thuật ở các trường mầm non hiện
nay;

-

Hiểu biết của GVMN về mơ hình Reggio Emilia và thực trạng ứng dụng vào
thiết kế và sử dụng góc nghệ thuật.

Để thu thập số liệu về thực trạng chúng tôi sẽ sử dụng các phương pháp sau:


4

 Quan sát
Chúng tơi quan sát góc nghệ thuật tại 6 lớp có trẻ ở độ tuổi 3 – 4 tuổi tại 6 trường
mầm non chất lượng cao mà chúng tôi phát bảng hỏi khi điều tra thực trạng. Trong q
trình quan sát chúng tơi lưu lại bằng notes, hình ảnh và clip về hoạt động của trẻ để
phân tích được tại các trường mầm non trên có hay khơng có góc nghệ thuật dành cho
trẻ hoạt động.
Nếu có, chúng tôi sẽ đánh giá cách họ thiết kế như thế nào, có phù hợp với trẻ
hay khơng, có an tồn, thẩm mĩ, mời gọi trẻ hoạt động hay khơng. Ngồi ra, chúng tơi
cịn chú ý đến việc trẻ sử dụng góc nghệ thuật ra sao, việc trẻ sử dụng đó có khai thác
được tiềm năng của trẻ hay khơng.
 Bảng hỏi
Bảng hỏi được phát cho 60 GVMN tại 6 trường mầm non thuộc quận 3, trong đó
có 3 trường cơng lập (Mầm Non A, mầm non H.M, mầm non TT7) và 3 trường tư
thục/quốc tế chất lượng cao ( Mầm non BOSG, KC, GK).
Đề tài chọn các trường mầm non trên để đánh giá được thực trạng thiết kế, sử
dụng MTVC và những hiểu biết của GVMN về mơ hình Reggio Emilia được chính xác
và thiết thực nhất. Điều đó giúp chúng tôi biết được cụ thể thực trạng ở các trường tại
quận 3 có chất lượng cao và có thể xây dựng phương án vận dụng mơ hình Reggio
Emilia vào xây dựng và sử dụng góc nghệ thuật đạt hiệu quả cao nhất.
 Phỏng vấn
Chúng tôi tiến hành phỏng vấn 2 Hiệu trưởng, 2 Hiệu phó chun mơn và 2 giáo
viên của trường chúng tôi tổ chức thực nghiệm và trường đã ứng dụng mơ hình Reggio
Emilia nhằm giúp chúng tơi có được chính xác hơn những câu trả lời chưa được trả lời
trong bảng hỏi.
Điều đó giúp chúng tơi có cái nhìn tổng quan, xác thực về MTHT tại các loại

hình trường mầm non khác nhau, cách họ xây dựng MTHT, sự hiểu biết của giáo viên
trực tiếp đứng lớp về mơ hình Reggio Emilia và khả năng ứng dụng xây dựng mơi trường
học tập tại lớp nói chung và góc nghệ thuật nói riêng.
 Xử lí số liệu điều tra thực trạng


5

Sau khi tổ chức điều tra thực trạng chúng tôi sử dụng phần mềm exel để xử lí kết
quả điều tra của bảng hỏi, về quan sát và phỏng vấn chúng tơi sử dụng phương pháp
định tính để phân tích hình ảnh, notes, clip hoạt động, đoạn thu âm đã có nhằm có được
kết quả đáng tin cậy nhất.
 Phương pháp thử nghiệm
Chúng tôi tiến hành thử nghiệm việc thiết kế và sử dụng góc nghệ thuật theo mơ
hình Reggio Emilia tại 2 lớp mầm non dành cho trẻ 3 – 4 tuổi tại trường Mầm Non 6,
quận 3.
Chúng tôi sử dụng các phương pháp sau để đánh giá kết quả thử nghiệm:
 Phương pháp quan sát
Chúng tôi quan sát q trình trẻ hoạt động tại góc nghệ thuật để thu thập hình
ảnh, đoạn phim trong quá trình trẻ tham gia hoạt động. Cách thức này hỗ trợ chúng tôi
trong vấn đề lưu trữ thơng tin tại góc nghệ thuật.
 Phương pháp đánh giá bằng portfolio
Portfolio: chúng tôi lập hồ sơ gồm:
-

Hình ảnh góc nghệ thuật đã được thiết kế như thế nào?

-

Trẻ đã sử dụng góc nghệ thuật ra sao, các hoạt động của trẻ ở góc nghệ thuật

trong thời gian thử nghiệm, tương tác giữa trẻ và môi trường vật chất, giữa
trẻ và trẻ, giữa giáo viên và trẻ (hình ảnh, đoạn phim ngắn, mẩu đàm thoại,
các sản phẩm của trẻ).
 Phương pháp phỏng vấn sâu

Chúng tôi phỏng vấn sâu đối với Hiệu trưởng và Phó hiệu trưởng phụ trách
chuyên môn của trường thử nghiệm và 4 giáo viên của hai lớp tổ chức thực nghiệm về
hiệu quả và tính khả thi của ứng dụng Reggio Emilia vào xây dựng và sử dụng góc nghệ
thuật cho trẻ 3-4 tuổi.
 Xử lí số liệu kết quả thực nghiệm
Portfolio và kết quả phỏng vấn sẽ được đọc kĩ và phân tích theo các chủ đề sau:
thành cơng và hạn chế (nếu có) của phương án đã xây dựng, tính hiệu quả và tính khả
thi của ứng dụng Reggio Emilia vào xây dựng và sử dụng môi trường vật chất ở góc
Nghệ thuật cho trẻ 3-4 tuổi.


6

9. Cấu trúc luận văn
Luận văn bao gồm 3 phần:
-

Phần 1: Phần mở đầu

-

Phần 2: Phần nội dung: gồm 3 chương:
 Chương 1: Tìm hiểu về mơ hình dạy học Reggio Emilia và cách thức thiết
kế và sử dụng môi trường học tập nói chung và góc nghệ thuật trong mơ
hình này nói riêng.

 Chương 2: Tìm hiểu thực trạng thiết kế và sử dụng MTHT cho trẻ hiện nay
tại thành phố Hồ Chí Minh, và thực trạng ứng dụng Reggio Emilia.
 Chương 3: Xây dựng phương án vận dụng Reggio Emilia vào thiết kế và
sử dụng góc nghệ thuật cho trẻ 3 – 4 tuổi.

-

Phần 3: Phần kết luận và kiến nghị sư phạm

-

Danh mục tài liệu tham khảo

-

Phụ lục


7

CHƯƠNG 1: MƠ HÌNH REGGIO EMILIA VÀ MƠI TRƯỜNG
HỌC TẬP CHO TRẺ MẦM NON
1.1 . Lịch sử nghiên cứu vấn đề
 Nghiên cứu ở nước ngồi
Các mơ hình giáo dục tiến bộ và các nhà triết lý nổi tiếng trên thế giới đều nhận
định tầm quan trọng của môi trường đối với giáo dục và luôn khẳng định được vai trị
của mơi trường.
Quan điểm tiên phong đánh giá về tầm quan trọng của môi trường đối với sự phát
triển của trẻ từ Friedrich Froebel (1782 – 1852) – Nhà giáo dục nổi tiến người Đức đã
khẳng định rằng “Trẻ em có thể học tốt nhất trong mơi trường mang đến sự kích thích

đối với trẻ và mơi trường chuẩn bị cho trẻ có thể khám phá và học hỏi theo quan điểm
riêng của mình”. Với quan điểm trên, Froebel đã đã có sự chuẩn bị chu đáo về MTHT
cho trẻ hoạt động. Mơi trường lớp học có sự chỉnh chu và an tồn khi trẻ khám phá. Bên
cạnh đó, mơi trường lớp học trang bị vật liệu đặc biệt phục vụ cho nhu cầu chơi của trẻ,
vật liệu được gọi rằng “Froebel gifts”. Trẻ sử dụng món quà từ Froebel để chơi với âm
nhạc, hát, nhảy, phát triển các kỷ năng khác. MTHT của lớp học Froebel có nhiều điểm
mạnh: giúp trẻ học được cách nhìn vấn đề từ nhiều góc độ và giải quyết một cách độc
lập; trẻ có được sự kiên trì khi hoạt động khám phá các vật liệu từ “Froebel gifts”; sự tự
tin khi xử lý các tình huống nảy sinh với người cùng chơi; phát triển các kỹ năng vận
động, kỹ năng hỗ trợ việc học tập trong tương lai. Tuy nhiên, nhiều quan điểm cho rằng
cấu trúc của chương trình quá cứng nhắc và mơi trường chưa có sự phong phú, các vật
liệu chỉ xoay quanh những món quà từ Froebel [39].
Năm 1897, Maria Montessori (31/8/1870 – 6/5/1952) đã đưa ra học thuyết về
phương pháp Montessori nổi tiếng thế giới cho đến ngày nay. Cùng lúc đó bà xuất bản
nhiều quyển sách viết về triết lý giáo dục của phương pháp Montessori. Gần đây nhất
có 2 quyển sách đó là quyển“Maria Montessori: A Critical introduction to key and
debates” và “Maria Montessori”. Trong đó quan điểm về MTHT của bà Maria
Montessori được tác giả Marion O’Donnell trình bày rất chi tiết và cụ thể. Mơi trường
trong lớp học được bố trí theo từng khu vực – nấu ăn; dọn dẹp; làm vườn; nghệ thuật;
chăm sóc động vật… Trẻ luôn luôn được di chuyển trong lớp học và khơng có giới hạn


8

về thời gian khi đứa trẻ làm việc với học cụ của trẻ chọn. Một MTHT đẹp tạo nên sự
hứng thú của trẻ và mơi trường lớp học có nhiều độ tuổi khác nhau sẽ hổ trợ trẻ trong
quá trình hoạt động, trẻ tự do lựa chọn sự tương tác với bạn hay với cô hay chỉ hoạt động
riêng lẻ. Từ đó, trẻ học được thơng qua sự trải nghiệm của chính bản thân trẻ. Bà Maria
Montessori đã nhận định rằng “The teacher’s first duty is to watch over the environment,
and this takes precedence over all the rest. It’s influence is indirect, but unless it be well

done there will be no effective and permanent results of any kind, physical, intellectual
or spiritual” [33]. Tạm dịch là nhiệm vụ đầu tiên của giáo viên là bao qt tồn bộ mơi
trường, và điều này cần được ưu tiên hơn tất cả. Nó có ảnh hưởng gián tiếp, nếu không
được thực hiện tốt sẽ khơng có kết quả và hiệu quả lâu dài của các loại, thể chất, trí tuệ
hay tình cảm. Ngồi ra, Maria Montessori đã nói “Người lớn chỉ nên can thiệp gián tiếp
lên trẻ, thông qua việc xây dựng và tổ chức kích thích từ mơi trường vật chất lên trẻ” và
“Chúng tôi phát hiện ra rằng giáo dục không phải là một cái gì đó mà giáo viên khơng
có gì, nó là một q trình tự nhiên mà phát triển một cách tự nhiên trong con người. Nó
khơng được mua lại bằng cách lắng nghe lời, nhưng trong hành động chứa đựng kinh
nghiệm mà trẻ hoạt động trên môi trường của mình. Nhiệm vụ của người giáo viên
khơng phải là để nói chuyện, mà để chuẩn bị và sắp xếp các học cụ, đồ dùng để tạo nên
một môi trường đặc biệt cho trẻ.” [37].
Từ đó cho thấy bà đã nhấn mạnh rằng việc xây dựng môi trường vật chất có ảnh
hưởng rất lớn đối với trẻ. MTHT trong lớp học Montessori là sự sắp đặt gọn gàng những
bộ học cụ do bà sáng tạo nhằm kích thích và phát triển tư duy và các kỹ năng ở trẻ. Bà
sử dụng chất liệu gỗ cho tất cả những bộ học cụ để tạo cảm hứng gần gũi thiên nhiên ở
trẻ. Như vậy, Maria Montessori đã nắm bắt được tầm quan trọng của việc tạo ra một
mơi trường kích thích trẻ khám phá, tìm tịi nhưng mơi trường trong phương pháp của
bà còn hạn chế về sự tương tác của trẻ với trẻ, trẻ với người lớn.
Cùng với quan điểm của Maria Montessori, Jean Piaget (9/8/1896 – 19/9/1980)
đã nói lên quan điểm của ông rằng MTHT là nơi đem đến cho trẻ những cơ hội, hứng
thú, tư duy, nhịp độ học hỏi, phong cách học hỏi.
Ngoài các quan điểm trên chúng ta còn thấy được nhiều quan điểm nhấn mạnh
tầm quan trọng của môi trường đối với sự phát triển của trẻ, John Dewey (20/10/1859 –


9

1/6/1952) cho rằng “Người lớn chỉ có một cách để kiểm sốt được kiểu giáo dục trẻ nhỏ,
đó là cách kiểm sốt mơi trường mà trẻ đang hoạt động trong đó và cần tổ chức mơi

trường hợp lý để có thể phát triển thể chất, trí tuệ, tình cảm và xã hội lên trẻ. Môi trường
vật chất cần thay đổi theo nhu cầu hoạt động của đứa trẻ” và “Các giáo viên khơng có
trong nhà trường để áp đặt ý tưởng nhất định hoặc để tạo thành thói quen nhất định ở
trẻ em, nhưng là có như một thành viên trong nhóm để lựa chọn những ảnh hưởng đó
sẽ ảnh hưởng đến trẻ em và giúp đỡ trẻ vào đúng lúc.” [40].
Gleen Domen (26/8/1919) đã trải qua gần nữa thế kỷ để chứng minh rằng vai trị
quan trọng của mơi trường trong việc giáo dục trẻ. Ông cho rằng người lớn cần tạo mơi
trường tốt cho trẻ, kích thích sự hứng thú để trẻ tham gia vào hoạt động. Điều quan trọng
là bầu tâm lý khi tổ chức các hoạt động cho trẻ: cần khơi gợi niềm vui học tập nơi trẻ,
giúp trẻ có cơ hội được trải nghiệm. Người lớn giữ vai trò quyết định trong việc tổ chức
và hướng dẫn trẻ tham gia các hoạt động.
Gandini– học trò của Malaguzi, MTHT là nơi trẻ cảm thấy an toàn và trẻ được
vui chơi, thử nghiệm và khám phá. Đối với ba mẹ, đây là nơi họ tin tưởng vào sự chăm
sóc và giáo dục của người giáo viên đối với con họ, và nơi đây họ luôn được chào đón,
tơn trọng. Bên cạnh đó, đối với nhà giáo dục thì đây cùng là nơi mà họ làm việc và tạo
nên mối quan hệ gắn bó với trẻ, với phụ huynh và cùng đồng nghiệp của mình [21].
Loris Malaguzi - người sáng lập ra mơ hình giáo dục Reggio Emilia, mơi trường
được coi là có tiềm năng khi chúng mang lại cảm hứng cho trẻ. Thiết kế môi trường với
đầy đủ ánh sáng tự nhiên, ngăn nắp và đẹp với khơng gian mở thơng thống khuyến
khích sự hợp tác, tương tác, giao tiếp và khám phá. Bố trí nguyên vật liệu mở, vật liệu
thiên nhiên ở các góc khuyến khích trẻ tìm tịi, nghiên cứu sâu hơn nữa những điều trẻ
quan tâm. Reggio Emilia là mơ hình giáo dục ra đời từ năm 1945 đến nay, Reggio Emilia
đã nhận được nhiều sự quan tâm của các nhà nghiên cứu giáo dục và được sự tin tưởng
của các bậc phụ huynh trên thế giới. Mơ hình Reggio Emilia được hình thành ở miền
Bắc nước Ý vào năm 1945, tại vùng Reggio Emilia – một vùng đất giàu có của đất nước
Ý. Nguồn gốc chính là sau chiến tranh thế giới thứ 2 kết thúc, người dân ở một ngôi
làng nhỏ tên Villa Cella gần thị trấn Reggio Emilia cùng nhau muốn xây dựng lại cộng
đồng sau một thời gian dài rối loạn về chính trị - xã hội và lực lượng lao động nữ cần

10

phải quay trở lại với lao động. Lúc bấy giờ, Loris Malaguzi – một giáo viên trẻ, nắm bắt
được nhu cầu thực tiễn của cộng đồng là mong muốn xây dựng trường mầm non, mong
muốn thế hệ tương lai không phải chịu đựng sự bất bình đẳng và đứa trẻ phải biết mình
là ai. Loris Malaguzi đã vận dụng kinh nghiệm giáo dục của bản thân, đồng thời tiếp thu
tri thức, mong muốn, nhu cầu đặc biệt của những người phụ nữ và ông truyền cảm hứng
đến họ, cùng họ sáng lập nên mơ hình dạy học Reggio Emilia. Loris Malaguzi đã từng
nói “ It was based on the intiative of women who had developed their awareness through
all the terrible experiences of war and through the struggle for liberation, through the
resistance…Without these women we would never have seen not just the birth, but the
survival of this kind…[22]” dịch là “Nó được dựa trên sáng kiến của những người phụ
nữ, họ đã phát triển kinh nghiệm của bản thân từ chiến tranh khủng khiếp, từ cuộc đấu
tranh giải phóng, những cuộc kháng chiến… Nếu khơng có những người phụ nữ chúng
ta sẽ không bao giờ thấy được sự ra đời của loại hình này” để khẳng định sự đóng góp
to lớn của những người phụ nữ trong việc hình thành mơ hình giáo dục Reggio Emilia.
Chính bởi xuất phát từ ý tưởng của bậc phụ huynh mà họ nên đã tạo ra được một mơ
hình dạy học nhân văn, gần gũi, dựa trên những nguyên tắc trách nhiệm, tôn trọng, và
cộng đồng cao.
Đến năm 1963 triết lý về mơ hình giáo dục Reggio Emilia được công nhận bởi
luật quốc gia. Đến năm 1971 các trung tâm trẻ sơ sinh đầu tiên được thành lập và về sau
phát triển một cách nhanh chóng. Các trường mầm non được xây dựng sau chiến tranh
thế giới thứ 2 ngày càng tăng và thì triết lý của mơ hình dạy học Reggi Emilia ngày
càng được mở rộng. Vào năm 1991, tạp chí Newsweek đã cơng nhận trường mầm non
Reggio Emilia là một trong những ngôi trường mầm non tốt nhất thế giới. Ngày nay, mơ
hình dạy học này đang được ứng dụng rộng rãi tại nhiều quốc gia khác nhau trên thế
giới như Anh, Mỹ, Úc, New Zealand và nhiều đất nước phát triển khác.
Nói đến Loris Malaguzzi (1920 – 1994), tại Correggio, gần Reggio Emilia. Ông
lớn lên dưới sự cai trị của chế độ Phát Xít. Năm 1946 Loris Malaguzzi đã đến Roma để
học khóa học đầu tiên về tâm lý của trung tâm nghiên cứu quốc gia (CNR). Ông là một

người đam mê thể thao, là giám đốc của nhà hát và nhà báo từ năm 1947 đến năm 1951.
Ông làm việc tại một trường tiểu học được 7 năm và sau đó ông đến Reggio Emilia và


11

làm việc tại “Trung tâm phát triển trí tuệ cho trẻ khó khăn về vấn đề thần kinh”. Đến
năm 1958 ông chuyển sang giáo dục mầm non, buổi chiều ông thường đi dạo bằng xe
đạp ra ngồi để tìm hiểu hồn cảnh lúc bấy giờ. Từ đó, ơng tạo được mối quan hệ rất tốt
đẹp với những phụ huynh và với trẻ. Đặc biệt là với những người phụ nữ, họ đã đóng
góp ý kiến và nói lên điều mong muốn của mình đến với ơng. Từ 1950 đến 1960 có
nhiều nhà giáo dục và phụ huynh đã bày tỏ nhu cầu và sự cần thiết để xây dựng một
trường mầm non theo quan điểm của Malaguzzi. Đến 1963 trường Mầm non đầu tiên
được thành lập và dạy học theo mơ hình Reggio Emilia. Điều này được Malaguzzi mơ
tả như một “thành tựu quyết định”, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển giáo dục mầm
non, khuyến khích các chiến lược phát triển giáo dục khác. Năm 1992 Loris Mlaguzzi
nhận được giải thưởng “Danish Lego” cho cơng trình xây dựng giáo dục mầm non của
ông. Năm 1994 ông nhận giải “Andersen Prize” từ hiệp hội các trường giáo dục mầm
non quốc tế tại Địa Trung Hải. Năm 2004, ông Peter Moss đã phát biểu nhận định của
ông về Loris Malaguzi rằng: “ I see him as an inventor, a dissenter and an explorer, but
above all as a utopian thinker and actor who could imagine new modes of human
possibility and has an unquench abe hope for the future” dịch là “Tôi thấy ông như một
nhà phát minh, một biệt giáo, một nhà thám hiểm, nhưng trên tất cả là một nhà tư tưởng
và là một diễn viên, ơng có thể tưởng tượng về khả năng mới của con người và hy vọng
đó khơng thể tắt đi trong tương lai” [22].
Đã có rất nhiều sách được xuất bản để giới thiệu về mơ hình Reggio Emilia nói
chung và MTHT trong mơ hình này nói riêng. Carlina Rinaldi [21] – cựu giám đốc của
các trung tâm mầm non tại thành phố trực thuộc trung ương của vùng Reggio Emilia về
chương trình giáo dục mầm non Reggio Emilia đã xuất bản quyển “In Dialogue with
Reggio Emilia: Listening, Researching and Learning”, tạm dịch là “Đối thoại với

Reggio Emilia: Nghe, nghiên cứu và học tập”. Tác phẩm đã nói lên được ý tưởng của
Loris Malaguzi, điểm độc đáo trong mơ hình giáo dục nổi tiếng này, đặc biệt là vai trò
người thấy giáo thứ ba của môi trường học tập.
Ann Pelo [18] đã cho ra đời một quyển sách với tựa đề “The Language of art:
Inquiry – based studio practices on early childhood settings”, tác phẩm này đã trình bày
được cách thức thiết kế và sử dụng một xưởng nghệ thuật hay có thể gọi là góc nghệ


12

thuật cho trẻ tại trường mầm non hay tại gia đình cho trẻ. Tác giả đã trình bày rất cụ thể
cách chọn lựa vị trí, cách sắp xếp kệ và các vật liệu trong góc nghệ thuật sao cho mời
gọi trẻ tham gia khám phá. Để sử dụng góc nghệ thuật, tác giả còn gợi ý giáo viên hoặc
cha mẹ hướng mời gợi trẻ bằng chính mơi trường sắp đặt để trẻ tự nguyện tham gia
khám phá với nghệ thuật. Ngồi ra, tác phẩm cịn hướng dẫn giáo viên những kiến thức
hữu ích đối với việc pha màu, kỹ năng vẽ và tô. Với 8 chương được viết bằng ngôn ngữ
tiếng Anh nhưng dễ dịch và dễ hiểu giúp tất cả những ai quan tâm đến vấn đề nghệ thuật
trong mơ hình giáo dục Reggio Emilia hiểu hơn về nghệ thuật trong Reggio Emilia.
Vea Vecchi – một chuyên viên làm việc trên 30 năm tại trường Mầm non Reggio
Emilia và là nhà tư vấn về mơ hình giáo dục Reggio Emilia, đã viết tác phẩm “Art and
Creativity in Reggio Emilia exploring the role and potential of Ateliers in early
Childhood education” [24]. Tác phẩm này đã nói lên tầm quan trọng của mơi trường
học tập trong q trình làm nghệ thuật và sáng tạo trong giáo dục trẻ nhỏ bằng cách quan
sát sản phẩm của trẻ để hiểu biết hơn về vai trò của các “xưởng nghệ thuật” trong trường
mầm non tiên phong về Reggio Emilia. Ngồi ra cịn cung cấp quan điểm độc đáo về
công tác sư phạm của các dự án, nguồn cảm hứng của học viên và giáo viên. Đây là một
cuốn sách cần thiết cho học viên, giáo viên, quản lý mầm non có quan tâm đến vấn đề
nghệ thuật và học tập. Bên cạnh đó, tác phẩm này cịn giúp cho những nhà giáo dục
muốn tìm hiểu về mơ hình Reggio Emilia biết được tầm quan trọng của mơi trường vật
chất đóng góp vơ cùng quan trọng trong việc giáo dục trẻ, đặc biệt môi trường vật lí tại

góc nghệ thuật đã cuốn hút trẻ như thế nào.
Một quyển sách khác được xuất bản năm 2014 đã giới thiệu đầy đủ về mơ hình
Reggio Emilia. Đó là quyển “Loris Malaguzzi and Reggio Emilia experience” do các
tác giả như Kathy Hall, Mary Horgan, Anna Ridgway, Rosaleen Murphy, Maura
Cunneen và Denice Cunningham đồng biên soạn [19]. Đây là một quyển sách mới nhất
xuất bản vào năm 2014 đã tập hợp đầy đủ về kinh nghiệm của mơ hình dạy học Reggio
Emilia. Nội dung của tác phẩm đã giới thiệu về bối cảnh ra đời của mơ hình giáo dục
Reggio Emilia, trình bày những kinh nghiệm quan trọng của Reggio thơng qua việc đối
thoại với chính “cha đẻ” sáng lập nên phương pháp này với những nhà giáo dục nổi
tiếng khác. Qua tác phẩm này, vai trò của MTHT đối với sự phát triển của trẻ trong mô


13

hình Reggio Emilia được nhấn mạnh. Sự ra đời của quyển sách là một điều khẳng định,
mơ hình giáo dục Reggio Emilia không phải ngừng lại mà vẫn đang tiếp tục phát triển
trên thế giới trong thời đại ngày nay.
Ngoài ra có rất nhiều sách được xuất bản về mơ hình Reggio Emilia, tuy nhiên
những tác phẩm này chỉ nói sơ lược về MTHT trong mơ hình Reggio Emilia, chính vì
thế chúng tơi khơng đưa vào khi giới thiệu về lịch sử nghiên cứu.
Từ đó chúng ta nhận định rằng mơ hình Reggio Emilia đang được quan tâm sâu
sắc, được chú ý nhiều trong việc ứng dụng để giáo dục trẻ mầm non. MTHT trong mơ
hình giáo dục Reggio Emilia đã chứa đựng những tư tưởng tiến bộ về môi trường học
tập đối với sự phát triển của trẻ và giải quyết được mối quan tâm về sự tương tác của trẻ
với trẻ, trẻ với người lớn, trẻ với môi trường mà trong các mơ hình, phương pháp khác
chưa nhận thấy. Đặc biệt, trong mơ hình giáo dục Reggio Emilia đã tạo nên nét đặc trưng
riêng tại “Xưởng nghệ thuật”. Tại đây, đứa trẻ thỏa sức khám phá bằng hàng trăm thứ
ngôn ngữ khác nhau thông qua tất cả các giác quan của trẻ theo cách riêng của trẻ.
 Nghiên cứu trong nước
Quyển sách với tựa đề “Những kỹ năng sư phạm mầm non: Thiết lập môi trường

học tập cho trẻ em mầm non” do PGS. Lê Xuân Hồng, Lê Thị Khang, Hồ Lai Châu và
Hoàng Mai viết và xuất bản vào tháng 11 năm 1999. Nội dung của tác phẩm bao gồm 3
phần chính: cách thức để duy trì một lớp học an tồn; cách hình thành và duy trì một lớp
học khỏe mạnh; cách thiết lập MTHT.
Qua quyển sách này giáo viên mầm non, sinh viên ngành mầm non sẽ được hỗ
trợ rất nhiều về mặt lý luận trong việc thiết lập môi trường phù hợp với trẻ. Theo đó các
tác giả đã khẳng định MTHT có sức ảnh hưởng mạnh đến sự phát triển của trẻ. Cách bố
trí ở MTHT là một cách thơng báo cho trẻ biết trẻ được phép làm và không được phép
làm và muốn làm gì. Giáo viên cần bố trí MTHT cho trẻ thể hiện được tính tự tin, khả
năng hoạt động độc lập, có định hướng trong các hoạt động học tập.
Nguyễn Thị Mai Chi đã chỉ rõ mơi trường có ý nghĩa cực kỳ quan trọng đối với
học tập của trẻ mầm non. Một mơi trường an tồn, thân thiện kích thích học tập của trẻ,
giúp trẻ vừa học vừa chơi. Thơng qua MTHT, giáo viên có thể quan sát được sự phát
triển của trẻ, nhu cầu chơi của trẻ để từ đó xây dựng các hoạt động nâng đỡ sự phát triển


14

của trẻ. Để xây dựng MTHT cho trẻ cần phải luôn tâm niệm, cân nhắc, hiểu được nhu
cầu của từng trẻ, từng nhóm nhỏ và của một tập thể lớn [1].
Tác Giả Nguyễn Thị Bách Chiến qua cách trình bày về môi trường học tập trong
2 bài bồi dưỡng thường xuyên dành cho giáo viên mầm non cũng có đồng quan điểm
với tác giả Nguyễn Thị Mai Chi về MTHT dành cho trẻ mầm non [2], [3].
Đối với MTHT trong mơ hình giáo dục Reggio Emilia thì hiện nay, ở Việt Nam
chưa có tác phẩm in ấn nào về mơ hình Reggio Emilia được phát hành, chưa có cơng
trình nghiên cứu cụ thể để tiếp cận mơ hình giáo dục tiên tiến này vào nền giáo dục của
nước nhà. Chính vì thế MTHT trong mơ hình Reggio Emilia vẫn ít được khai thác. Tuy
nhiên, nước ta cũng đã có sự làm quen và tìm hiểu về mơ hình Reggio Emilia thông qua
những bài báo, trang wed và trải nghiệm về mơ hình Reggio Emilia tại các trường quốc
tế như trường Bé Ong Sài Gòn, Việt Úc, AVS International School, Victoria ( Hà Nội)…

Hơn nữa, khoa Giáo dục mầm non của trường Đại học Sư phạm thành phố Hồ
Chí Minh đã tổ chức buổi tập huấn dành cho sinh viên, học viên cao học, giáo viên mầm
non, quản lý các trường Mầm non về “Mơ hình giáo dục mầm non Reggio Emilia” vào
ngày 5/2/2015 tại phòng C10.09 của trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh.
Trong buổi tập huấn trên giảng viên Nicole Nick – chuyên gia về mô hình Reggio Emilia
đã giới thiệu được triết lý, các nguyên tắc chính, cách nhìn trẻ em, sự tương tác giữa
giáo viên và trẻ đến học viên, vai trò của MTHT và “xưởng nghệ thuật”. Buổi tập huấn
với hơn 80 thành viên tham gia đã đánh dấu rằng mơ hình giáo dục này đang dần được
mở rộng tại Việt Nam và nhận được sự quan tâm mạnh mẽ từ phía các nhà giáo dục.
Vào ngày 4/11/2015 khoa Giáo dục mầm non lại một lần nữa tổ chức buổi tập
huấn về mô hình Reggio Emilia. Với hơn 40 thành viên bao gồm giảng viên của khoa,
các thỉnh giảng viên và những học viên cao học ngành giáo dục mầm non tham gia. Tại
buổi tập huấn Tiến Sĩ Phan Thị Thu Hiền – Trưởng khoa Giáo dục mầm non trường Đại
học Sư phạm thành phố Hồ Chí Minh đã chia sẻ sự hiểu biết của mình về mơ hình tiến
bộ này và nhiều hình ảnh trong đó có MTHT tại trường mầm non Reggio Emilia mà
Tiến Sĩ đã được đến tận nơi trong thời gian công tác tại Ý vào tháng 6/2015. Tại buổi
tập huấn Tiến Sĩ đã trình bày MTHT như “người thầy thứ 3” của trẻ và trẻ tự do, thoải
mái hoạt động trong một môi trường đầy sự mời gọi trẻ tham gia.


15

Từ nhiều quan điểm của các tác giả trong và ngoài nước về MTHT dành cho trẻ
chúng ta thấy rằng mơi trường có sự ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển của trẻ. Môi
trường mà người giáo viên tạo ra phải là mơi trường có sự khơi gợi và mời gọi trẻ, thông
qua môi trường trẻ được học hỏi nhiều và môi trường lúc này trở thành người thầy rèn
luyện, dạy dỗ cho trẻ. Biết được tầm quan trọng của môi trường đối với trẻ, chúng ta
những nhà giáo dục hãy quan tâm nhiều hơn đến việc xây dựng mơi trường để trẻ phát
triển được tồn diện.
1.2 . Mơi trường học tập và góc nghệ thuật trong trường mầm non

1.2.1. Mơi trường học tập
Khái niệm MTHT
Theo chương trình giáo dục mầm non 2009 “MTHT dành cho trẻ mầm non chính
là hồn cảnh sinh hoạt của trẻ - tồn bộ điều kiện tự nhiên và xã hội nằm trong khuôn
viên của trường mầm non, gồm hai bộ phận không thể tách rời nhau liên quan chặt chẽ
và bổ sung cho nhau”. Hai bộ phận trên là môi trường vật chất và môi trường tinh thần
[5].
MTHT là một môi trường trong đó trẻ được nâng đỡ để học về thế giới xung
quanh và trẻ chủ động để tự xây dựng sự hiểu biết của mình về thế giới đó. Một MTHT
tốt là môi trường tạo ra các điều kiện cho trẻ được tự do thử các ý tưởng, phát huy tưởng
tượng, bày tỏ ý nghĩ, cách suy nghĩ của mình một cách sáng tạo thơng qua hình ảnh, âm
nhạc và được di chuyển từ nơi này đến nơi khác.
Vũ Ngọc Khánh cho rằng MTHT là toàn bộ cơ sở vật chất, tinh thần mà trong đó
con người sống, lao động, học tập, được sử dụng nhằm tác động đến sự hình thành nhân
cách của họ phù hợp với mục đích giáo dục đã định.
Từ điển bách khoa Việt Nam đưa ra khái niệm “MTHT là tổng hòa các mối quan
hệ trong đó nhà giáo dục và người được giáo dục tiến hành hoạt động dạy và học” [9].
Theo từ điển Giáo dục học, “MTHT là tập hợp những không gian, những hoạt
động xã hội và cá nhân, những phương tiện về giao lưu , những quá trình, phối lại với
nhau và tạo điều kiện thuận lợi để đạt được kết quả giáo dục có hiệu quả nhất” [10].