Tải Phân tích những đặc sắc nghệ thuật trong truyện ngắn Những đứa con trong gia đình - Bài văn mẫu lớp 12

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Đề bài: Phân tích những đặc sắc nghệ thuật trong truyện ngắn Những đứa</b>
<b>con trong gia đình</b>

<b>Bài làm </b>

Viết về đề tài gia đình trong chiến tranh, truyện ngắn Những đứa con trong gia
đình của Nguyễn Thi được coi là một tác phẩm thành cơng, góp phần vào sự
thành cơng của cả tác phẩm chính là nghệ thuật kể chuyện linh hoạt, độc đáo
hấp dẫn.

Tác phẩm kể chuyện một gia đình cách mạng, mọi thành viên đều là chiến sĩ
diệt Mỹ kiên cường. Thù nhà nợ nước thống nhất làm một. Tình gia đình và
tình cách mạng hoà lẫn vào nhau: ba má Việt gặp và lấy nhau vì cùng cầm súng
giết giặc. Họ đều ngã xuống trong chiến đấu. Những đứa con của họ (Việt và
Chiến gắn bó với nhau trong tình ruột thịt và trong niềm tự hào về truyền thống
cách mạng của gia đình. Người mẹ nuôi con lớn lên để rửa thù cho cha. Những
đứa con giành nhau nhập ngũ để trả thù cho ba má... Một câu chuyện như thế
tuy cảm động nhưng khá nặng nề, dễ đơn điệu và trùng lặp, nếu không sáng tạo
một cách trần thuật độc đáo, linh hoạt.

Tác giả đã chọn một lối trần thuật theo quan điểm của nhân vật, một chú lính
trẻ tên Việt. Chú giải phóng quân này bị trọng thương và lạc đồng đội, một
mình nằm giữa chiến trường sau một trận ác chiến cịn để lại khói lửa mịt mù
và xác giặc ngổn ngang. Chú nhớ đồng đội, nhớ chị, nhớ chú Năm, nhớ những
ngày ba má còn sống, nhớ những buổi bắn chim, câu cá, bắt ếch, nhớ ngày
cùng chị nhập ngũ và lên đường... câu chuyện được thuật kể qua dịng hồi ức
của chú khi đứt khi nối bởi vì chú nhiều lần ngất đi rồi lại tỉnh lại. Câu chuyện
vì thế khơng diễn ra theo trật tự thời gian, không gian tự nhiên mà theo logic
chủ quan của tâm lí nhân vật nên hết sức biến hố. Các sự việc, các nhân vật
của gia đình hiện lên với màu sắc tình cảm đậm đà và hấp dẫn... Chuyện kể đến
đâu thì tính cách nhân vật cũng hiện ra đến đây một cách sinh động và đậm nét.

Đây không phải thủ pháp nghệ thuật nhưng không phải ai cũng sử dụng được
thành cơng. Phải am hiểu sâu sắc tâm lí nhân vật... phải nhập vai nhân vật và
nói được đúng giọng nhân vật..Đây là sở trường của Nguyễn Thi, nhà văn của
người nông dân vùng đồng bằng Nam Bộ.

Bên cạnh nghệ thuật kể chuyện độc đáo, vừa phân tích, Nguyễn Thi vừa xây
dựng được những tính cách nhân vật phong phú, hấp dẫn. Qua dòng hồi tưởng
của Việt, một "đứa con trong gia đình" cách mạng, ta thấy hiện lên các nhân
vật: ba, má Việt, chú Năm, chị Chiến và Rất dễ dàng nhận thấy cả năm nhân
vật đều cùng chung bản chất, xét về phương diện phẩm chất cách mạng: yêu
nước, căm thù giặc, thuỷ chung với cách mạng và tự hào truyền thống mạng
của gia đình.

Ngồi ra, những nhân vật chính diện của Nguyễn Thi thường có một tính :chất
chung này gọi là: "Chất út Tịch", ấy là cái tinh thần kiên cường gan góc, thù
ngùn ngụt, say mê chiến đấu, dường như sinh ra là để cầm súng giết giặc. Tuy
nhiên mỗi người lại có một gương mặt riêng, một tính cách khác nhau. Chỗ đặc
sắc của nghệ thuật khắc hoạ hình tượng nhân vật của Nguyễn Thi là ở Đáng
chú ý hơn cả là ba nhân vật chú Năm, Chiến và Việt.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

hứng và cất tiếng hị: "Lúc đó, gân cổ chú nổi đỏ lên, tay chú đặt lên vai Việt,
đôi mắt chú mở to, đọng nước, nhìn thẳng vào mặt Việt, đầu chú lắc lư, nhắn
nhủ, làm chính Việt là nơi cụ thể để chú gửi gắm những câu hị ấy, hoặc chính
Việt là những câu hị đó. Theo từng câu hị, khi thì Việt biến thành tấm áo
qng hoặc sơng dài cá lội của chú, khi thì Việt biến thành người nghĩa qn
Trương Định, ngọn đèn Biển Gị Cơng, hoặc ngơi sao sáng ở Tháp Mười".
Chiến là một cô gái mới lớn lên, tính khí cịn rất "trẻ con": tranh cơng bắt ếch,
tranh công bắn tàu giặc với em... Ngay trước khi nhập ngũ để trở thành một
giải phóng quân, vẫn giành nhau với em để đi bộ đội trước... Nhưng khác với
đứa em trai, cơ có thể ngồi lì suốt một buổi chiều để đánh vần cuốn sổ ghi cơng

đình của chú Năm - đây là cái chất gan lì thừa hưởng từ mẹ. Ba má mất cả, là
chị nên sớm biết nhường nhịn em, sớm biết tính tốn lo liệu việc nhà. Điều này
thể hiện rất rõ trong giờ phút cùng em lên đường đánh giặc để trả thù ba má.
Không phải ngẫu nhiên mà Việt thấy chị nghĩ ngợi, nói năng "nghe in như má
vậy" cịn chú Năm thì thật sự tán phục "Khơn! Việc nhà nó thu được gọn thì
việc nước nó mở được rộng, gọn bề gia thất, đặng bề nước noa.."

Ngoài ra ở nhân vật này có một chất trẻ trung và cái duyên dáng của một cô
thiếu nữ, thể hiện ở cái cử chỉ bịt miệng cười khi chú Năm cất tiếng hị, ở nét
lơng mày cau lại, chéo khăn hờ ngang miệng, cặm cụi ngồi đánh vần cuốn sổ
chú Năm, ở cái tiếng "hứ một cái cóc" khi cậu em bảo mình nói năng hệt như
má vậy...

Việt thì tỏ ra là một cậu con trai của đồng quê, tính hiếu động (suốt ngày lang
thang bắn chim, câu cá, bắt ếch, lúc nào cũng có cái ná thun trong người, kể cả
khi đã đi bộ đội...), hiếu thắng (Bắt ếch, bắn tàu giặc, ghi tên nhập ngũ bao giờ
cũng tranh phần hơn). Là con trai, là em (quen được chiều chuộng) nên mọi
việc đều được ỉ lại cho chị, cho chú; chỉ kém chị một tuổi, "trẻ con" hơn nhiều
và vơ tâm vơ tính chẳng biết lo nghĩ gì, kể cả ngày nhập ngũ... Là trai, Việt
thường che dấu tình cảm uỷ mị, nhưng bản chất rất giàu tình cảm. Nằm ở chiến
trường, chú nhớ má, nhớ chú Năm, chị Chiến, nhớ thằng em nhớ anh em đồng
đội. Chú "Ước gì bây giờ lại được gặp má. Phải, ví như má đang bơi xuồng, má
sẽ ghé lại, xoa đầu Việt, đánh thức Việt dậy, rồi lấy xong cơm đi làm đồng để
dưới xuồng lên cho Việt ăn...". Chú nhớ chị thương chị vô cùng, tuy vẫn giành
phần hơn với chị, ở đơn vị, chú giấu biệt chị đi vì chỉ sợ lộ ra họ sẽ lấy mất chị.
Cách thể hiện tình cảm đích đáng nhất ở Việt là đánh giặc. Đấy là cách thương
má, thương ba, thương chị, thương chú Năm của Việt cho nên khi đồng đội tìm
thấy Việt nằm ngất đi ở chiến trường ngón tay chú vẫn đặt trên cị súng và một
viên đạn đã lên nòng sẵn sàng bắn vào quân giặc...

Ngồi nghệ thuật kể truyện, ngồi thành cơng trong cách xây dựng nhân Những
đứa con trong gia đình cịn có những đoạn văn tuyệt hay ấy là đoạn Việt nhớ lại
ngày chị em Việt ghi tên tòng quân và chuẩn bị lên đường.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

nào trước lúc lên đường. Đây là một đoạn đối thoại rất sinh động, vui và cảm
động.

Sáng hôm sau, trước lúc lên đường, chị em Việt khiêng bàn thờ má sang gửi
bên chú Năm. Việt thương chị vô cùng, thương má vô cùng. Mối căm thù trĩu
nặng trên vai như một trọng lượng cụ thể. Đây cũng là một đoạn văn có thể làm
rơi nước mắt:

"Chị Chiến ra đứng giữa sân, kéo cái khăn trên cổ xuống, cũng xắn tay áo để lộ
hai bắp tay tròn vo sạm đỏ màu cháy nắng, rồi dang cả thân người to và chắc
nịch của mình nhấc bổng một đầu bàn thờ má lên. Việt ghé vào một đầu. Nào,
đưa má sang ở tạm bên nhà chú. Chúng con đi đánh giặc trả thù cho mà đến
chừng nào nước nhà độc lập con lại đưa má về. Việt khiêng trước. Chiến
khiêng bịch bịch phía sau. Nghe tiếng chân chị Việt thấy thương chị. Lần đầu
tiên Việt mới thấy lòng mình rõ như thế. Cịn mối thù thằng Mĩ thì có thể sờ
thấy được, vì nó đang đè nặng ở trên vai".

<b>Bài làm 2</b>

Mỗi tác phẩm văn học đều được các tác giả xây dựng với những đặc sắc nghệ
thuật riêng. Nó là kết tinh về tài năng của các nhà văn. Và tác phẩm "Những
đứa con trong gia đình" cũng để lại nhiều ấn tượng trong lòng người đọc với
những đặc sắc nghệ thuật hấp dẫn.

Trước hết, nghệ thuật đặc sắc của "Những đứa con trong gia đình" là nghệ
thuật trần thuật mà Nguyễn Thi thể hiện trong tác phẩm này. Truyền ngắn được

kể theo ngôi số 3 nhưng lại nương theo điểm nhìn và giọng điệu của nhân vật
Việt. Việt là một chiến sĩ giải phóng quân, sau một trận chiến đấu ác liệt anh bị
thương nặng, lạc đồng đội, phải nằm lại nơi chiến trường. Việt ngất đi rồi tỉnh
lại, tỉnh dậy rồi lại ngất đi. Tác giả men theo dòng hồi tưởng của nhân vật Việt
để kể lại dưới hình thức lời nửa trực tiếp. Những lời văn và giọng điệu kể
chuyện dưới điểm nhìn của Việt. Với hình thức kể chuyện này đê rlaij nhiều ấn
tượng sâu sắc. Nhà văn có thể vừa nhập tâm vào thế giới nội tâm của nhân vật
để diễn tả các cung bậc cảm xúc, accs trạng thái phức tạp, sâu kín của tâm
hồn.Qua cách trần thuật kể chuyện như vậy, Nguyễn Thi cũng tạo nên những
trang văn giàu chất trữ tình. Những trang văn đầy ắp cảm xúc của nhân vật
Việt. Đấy cũng là lý do mà tác phẩm để lại nhiều ấn tượng sâu sắc trong lòng
người đọc. Đồng thời, cách kể chuyện như vậy cũng giúp nhà văn khơng bị lệ
thuộc vào trình tự thời gian. Các sự kiện nhà văn có thể xáo trộn mà khơng phải
tuân theo bất cứ một trình tự thời gian nào. Vừa có quá khứ, hiện tại được đan
xem vào trong những dòng cảm xúc của nhân vật. Dòng nội tâm của nhân vật
Việt khi đứt khi nối, các sự việc luôn được đan xen giữa quá khứ và hiện tại rất
tự nhiên và linh hoạt. Cũng từ điểm nhìn của nhân vật Việt mà Nguyễn Thi tạo
nên cảm giác gần gũi thân thiện khách quan cho câu chuyện với độc giả.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

một cố gái mới lớn với đầy những tinh tế cùng lòng yêu nước căm giặc, lo toan
tính tốn từng việc nhỏ nhất trong gia đình.

Nguyễn Thi cũng thể hiện biệt tài trong việc miêu tả tâm lí nhân vật. Tâm lý
của Việt trước đêm tịng qn, đặc biệt là lần tỉnh dậy thứ tư. Khi bị thương
Việt hồi tưởng lại nhiều kỉ niệm và ngay cả khi bị thương mà tinh thần chiến
đấu vẫn luôn sục sôi. Để rồi, khi nghe thấy tiếng súng của quân ta thì Việt lại
trở về đúng với tính cách của một đứa trẻ.

Bên cạnh đó, "Những đứa con trong gia đình" cịn thể hiện ngơn ngữ mang
đậm hơi thở đời sống và giàu chất Nam Bộ. Tác giả kết hợp hài hịa giữa vốn

ngơn ngữ phổ thơng và với những sắc thái mang tính địa phương. Ví dụ như
cách xưng hô "mày-tao", "má"...Sự xuất hiện của nhiều phương ngữ như vậy
cho thấy tác phẩm mang đậm hơi hướng Nam Bộ không thể trộn lẫn. Nguyễn
Thi sử dụng với mức độ hợp lí, tinh tế và linh hoạt. Do vậy, khi bước vào tác
phẩm, tác giả như được tiếp xúc và nói chuyện với những con người Nam Bộ.
Và cũng phải sống và gắn bó sâu sắc với người dân Nam Bộ thì tác giả mới am
hiểu sâu sắc đến như vậy.

</div>

<!--links-->