Sai số của phép đo các đại lượng vật lí | Lớp 10, Vật lý - Ôn Luyện

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1></div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<b>I. PHÉP ĐO CÁC Đ I LẠ</b> <b>ƯỢNG V T LÍ. H Đ N V SI:Ậ</b> <b>Ệ Ơ</b> <b>Ị</b>

<i><b>1.Phép đo các đ i l</b><b>ạ ượ</b><b>ng v t lí: </b><b>ậ</b></i>

- Th c hi n phép đo chi u dài c a quy n ự ệ ề ủ ể
sách và phép cân kh i lố ượng c a quy n ủ ể
sách_{- Vì sao ta thu đ}_ượ_{c k t qu đó?}_ế _ả

- Phép đo các đ i lạ ựơng v t lí là gì?ậ

<b>Phép đo m t đ i l</b>ộ ạ ượng v t lí là ậ <b>phép so sánh nó v i </b><i><b>ớ đ i </b><b>ạ</b></i>
<i><b>l</b><b>ượ</b><b>ng cùng lo i</b><b>ạ đ</b></i>ược qui ước làm đ n v .ơ ị

- Hãy so sánh phép đo chi u dài và phép đo di n tích?ề ệ
- Xác đ nh dien tích c a ị ủ quy n ể

sách?

Th nào là phép đo tr c ti p và phép đo gián ti p? Cho ế ự ế ế
ví dụ

<b> * Phép so sánh tr c ti p nh d ng c đo ự</b> <b>ế</b> <b>ờ ụ</b> <b>ụ</b> g i là ọ

<b>phép đo tr c ti p.ự</b> <b>ế</b>

* Phép xác đ nh m t đ i lị ộ ạ ượng v t lí thơng ậ <b>qua </b>

<b>m t công th c liên h v i các đ i lộ</b> <b>ứ</b> <b>ệ ớ</b> <b>ạ ượng tr c ti p ự</b> <b>ế</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

• Ví d :ụ

Trong trường h p, đ i lợ ạ ượng v t lí c n đo ậ ầ

được xác đ nh thông qua m t công th c v t ị ộ ứ ậ
lí, ch ng h n gia t c r i t do ẳ ạ ố ơ ự <b>g = 2s/t2. </b>

Tuy không có s n d ng c đ đo tr c ti p g, ẵ ụ ụ ể ự ế
nh ng ta có th thơng qua hai phép đo tr c ư ể ự

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

• Vì m i nỗ ước dùng nh ng đ n v đo khác ữ ơ ị
nhau gây khó khăn cho vi c trao đ i ệ ổ

nh ng thông tin khoa h c nên t năm ữ ọ ừ

1960, các nhà khoa h c đã th ng nh t s ọ ố ấ ử
d ng m t ụ <i>ộ h th ng đ n v đo lệ ố</i> <i>ơ</i> <i>ị</i> <i>ường c ơ</i>

<i>b nả , vi t t t là </i>ế ắ SI

• Ðây là m t <i>ộ h th ng đ n v đo lệ ố</i> <i>ơ</i> <i>ị</i> <i>ường </i>

<i>qu c tố ế h p pháp đa s các n</i>ợ ở ố ước trên
th gi i hi n nay ế ớ ệ

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

<i><b>2.Đ n v đo:</b><b>ơ</b></i> <i><b>ị</b></i>

H SI qui đ nh 7 đ n v c ệ ị ơ ị ơ
b n ,đó là:ả

+ Đ n v đ dài: m (mét)ơ ị ộ
+ Đ n v th i gian : (s) ơ ị ờ

giây

+Đ n v kh i lơ ị ố ượng : kg
+Đ n v nhi t đ :kenvin ơ ị ệ ộ

( K)

+Đ n v cđdđ : A (ampe)ơ ị
+Đ n v cơ ị ường đ sáng: ộ

Cd (canđêla)

+đ n v lơ ị ượng ch t: mol. ấ

<i><b>M u 1 mét chu n</b><b>ẫ</b></i> <i><b>ẩ </b></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

Ð n v d n xu t là đ n v đơ ị ẫ ấ ơ ị ược suy ra t đ n v c b n qua các ừ ơ ị ơ ả

Ð n v d n xu t là đ n v đơ ị ẫ ấ ơ ị ược suy ra t đ n v c b n qua các ừ ơ ị ơ ả

công th c c a đ nh lu t ho c đ nh lý.ứ ủ ị ậ ặ ị

công th c c a đ nh lu t ho c đ nh lý.ứ ủ ị ậ ặ ị

• Di n tích: m_{Di n tích: m}ệ_ệ 22, _,

• _{Th tích: m}_{Th tích: m}_ể_ể 33

• V n t c: v: m/s_{V n t c: v: m/s}ậ ố_{ậ ố}

• _{Gia t c a: m/s}_{Gia t c a: m/s}_ố_ố 22

• Ta ln ln mong đ i m t k t qu đo chính xác, _{Ta luôn luôn mong đ i m t k t qu đo chính xác,}ợ_ợ ộ ế_{ộ ế} ả_ả

tuy nhiên trong m i phép đo, ta không th nh n ọ ể ậ

tuy nhiên trong m i phép đo, ta không th nh n ọ ể ậ

được

được<i> giá tr th c giá tr th c ị ựị ự</i> c a đ i lc a đ i lủủ ạ ượạ ượng đo, mà ch nh n ng đo, mà ch nh n ỉỉ ậậ
được giá tr g n đúng. Có nghĩa là gi a giá tr th c ị ầ ữ ị ự

được giá tr g n đúng. Có nghĩa là gi a giá tr th c ị ầ ữ ị ự

và giá tr cho b i cơng c có ị ở ụ

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

Ngun nhân nào gây ra sai s khi đo

ố

các đai l

ươ

ng vât lý?

• Sai s do d ng c đo.ố ụ ụ

D ng c đo không chính xácụ ụ

M i d ng c ch có đ chia nh nh t nh t đ nh.ỗ ụ ụ ỉ ộ ỏ ấ ấ ị
V ch s không ban đ u ch a đạ ố ầ ư ược hi u ch nh.ệ ỉ
• Nh ng nguyên nhân trên làm cho k t qu đo luôn l n ữ ế ả ớ

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

<i><b>1.Sai s h th ng</b><b>ố ệ</b></i> <i><b>ố</b></i> : Do đ c đi m c u t o ặ ể ấ ạ
c a d ng c và s hi u ch nh ban đ u.ủ ụ ụ ự ệ ỉ ầ

<b>II. SAI S PHÉP ĐO</b>

<b>Ố</b>

- Sai s h th ng là lo i sai s có tính quy ố ệ ố ạ ố
lu t n đ nh. VD: dùng thậ ổ ị ước có đ chia ộ
nh nh t là ỏ ấ 1 mm thì s có sai s d ng ẽ ố ụ
c là ụ 0,5 mm (vì n u đo m t v t có đ ế ộ ậ ộ
dài th c là 12,7 mm ch n h n thì s ự ẳ ạ ẽ

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

C1: em hãy cho bi t giá tr nhi t đ

ế

ị

ệ ộ

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

Đ h n ch sai s h th ng

ể ạ

ế

ố ệ ố

ta ph i làm gì?

ả

- Ta ch n d ng c đo chính xác có

ọ

ụ

ụ

đ chia nh nh t và gi i h n đo phù

ộ

ỏ

ấ

ớ ạ

h p.

ợ

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

- Sai s ng u nhiên là lo i sai s do các tác ố ẫ ạ ố
đ ng ng u nhiên gây nên.ộ ẫ

VD: ngườ ấi b m đ ng h đ đo th i gian ồ ồ ể ờ
s m hay mu n m t chut s gây nên sai s .ớ ộ ộ ẽ ố

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

O A ∆t B
t₁t₂

v₁ v₂

</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>

Khi đo n l n cùng m t đ i lầ ộ ạ ượng A,ta nh n ậ
được các giá tr khác nhau : Aị ₁,A₂,A₃...A_n.
V y giá tr trung bình đậ ị ược tính : <b> </b>

<b> </b>

<i>n</i>

<i>A</i>

<i>A</i>

<i>A</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>

<i>• Sai s tuy t đ i ng v i m i l n đo: ố</i> <i>ệ ố ứ</i> <i>ớ</i> <i>ỗ ầ</i>

<i><b>• Sai s tuy t đ i trung bình </b><b>ố</b></i> <i><b>ệ ố</b></i> <i>(sai s ng u ố</i> <i>ẫ</i>
<i>nhiên): </i>

<b>4. Cach xac đinh sai sô cua </b>

<b>́</b>

<b>́</b>

<b>̣</b>

<b>́</b>

<b>̉ phep đo:</b>

<b>́</b>

1
1

<i>A</i>

<i>A</i>

<i>A</i>

=

−

∆

∆<i>A</i>2 = <i>A</i> − <i>A</i>2

<b>Sai s tuy t đ i ố</b> <b>ệ ố đ</b>ược xác đ nh b ngị ằ :

'

<i>A</i>

<i>A</i>

<i>A</i>

=

∆

+

∆

∆

1 2 ... <i>n</i>

<i>A</i> <i>A</i> <i>A</i>

<i>A</i>

<i>n</i>

∆ +∆ + +∆
∆ =

3 3 ...

<i>A</i> <i>A A</i>

∆ = −

Giá tr còn g i là sai s ị ọ ố
ng u nhiên ẫ ∆<i>A</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>

<i>Trong đó sai s d ng c thông thố ụ</i> <i>ụ</i> <i>ường có th l y ể ấ</i>
<i>b ng n a ho c đ chia nh nh t trên d ng c .ằ</i> <i>ử</i> <i>ặ</i> <i>ộ</i> <i>ỏ</i> <i>ấ</i> <i>ụ</i> <i>ụ</i>

5. Cách vi t k t q a đo. ế ế ủ

Chú ý:Sai s tuy t đ i c a phép đo thu đố ệ ố ủ ượ ừc t phép
tính sai s thố ường ch đỉ ược vi t đ n m t ho c t i ế ế ộ ặ ố
đa là hai ch s có nghĩa,cịn giá tr đữ ố ị ược vi t đ n ế ế
b t th p phân tậ ậ ương ng.các ch s có nghĩa là ứ ữ ố
t t c các ch s có trong con s ,tính t trái sang ấ ả ữ ố ố ừ
ph i ,k t ch s khác không đ u tiênả ể ừ ữ ố ầ

<i>A</i>

<i>A</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16>

• Ví d :Phép đo th i gian đi h t qu ng ụ ờ ế ả
đường S cho giá tr trung bình t = ị

2,2458s,v i sai s phép đo tính đớ ố ược là Δt
= 0,00256s.Hãy vi t k t q a phép đo ế ế ủ

trong các trường h p này:ợ

a, Δt l y m t ch s có nghĩaấ ộ ữ ố
b, Δt l y hai ch s có nghĩaấ ữ ố

K t q a:ế ủ

</div>
<span class='text_page_counter'>(17)</span><div class='page_container' data-page=17>

<b>6. Sai sô ti đôi:</b>

<b>́ ̉</b>

<b>́</b>

La ti sô gi a sai sô tuyêt đôi va gia tri TB̀ ̉ ́ ữ ́ ̣ ́ ̀ ́ ̣

%

100

<i>A</i>

<i>A</i>

<i>A</i>

=

∆

δ

</div>
<span class='text_page_counter'>(18)</span><div class='page_container' data-page=18>

<i>z</i>
<i>y</i>

<i>x</i>

<i>F</i> = + −

<i>z</i>
<i>y</i>

<i>x</i>

<i>F</i> =∆ +∆ +∆

∆
→
<i>z</i>
<i>y</i>
<i>x</i>

<i>F</i>
<i>z</i>
<i>y</i>
<i>x</i>

<i>F</i> = →δ =δ +δ +δ

* Sai s <b>ố tuy t đ iệ ố c a m t </b>ủ <b>ộ t ngổ hay m t </b>ộ

<b>hi u ệ thì b ngằ t ngổ các sai s tuy t đ i c a </b>ố ệ ố ủ
các s h ng .ố ạ

<i><b> 7. Cách xác đ nh sai s c a phép đo gián ti p</b><b>ị</b></i> <i><b>ố ủ</b></i> <i><b>ế</b></i>

* Sai s <b>ố t đ iỉ ố c a m t </b>ủ <b>ộ tích hay </b>
m t <b>ộ thươ thì b ng ng</b> ằ <b>t ngổ các sai </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(19)</span><div class='page_container' data-page=19></div>

<!--links-->
<a href=' /> Sai số của phép đo các đại lượng vật lí

• 14
• 1
• 5