Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (230.14 KB, 9 trang )
<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>
<i><b>I. Nhijfng cd sd quan trong </b></i>
Co mot so' cd sd quan trong tao
dieu kien cho quan he kinh te gitia
hai nu6c Viet Nam va Hoa Ky phat
<i><b>Quan he lich sd </b></i>
TrUdc nam 1975, Hoa Ky va Viet
<i>Nam (mien BSc) hku nhU khong co </i>
quan he kinh te vdi nhau. Tu! thang
5/1975, Hoa Ky thUc thi chinh sach
cam van cho'ng Viet Nam tren ta't ca
<b>GS. TS. N g u y i n Thie't Sdn </b>
<i>Vien Nghien ciCu Chdu My </i>
cac linh vUc chi'nh tri, kinh te (quan
he thUdng mai, d^u tU, tai chinh,
ngan hang, tien te, tin dting...), va
Hoa Ky cGng ngan can quan he ctia
cac nUdc dong minh va nhieu to chiic
quoc te vdi Viet Nam.
s o 06-2009 CHAU MY NGAY NAY
khan trUdc mat, nhSm tie'p tuc tdn tai
va phat trien.
<i>Tdm quan trgng chien lugc cua </i>
<i>Viet Nam </i>
Ve mat dia chinh tri, Viet Nam cd
mot vi tri het siic quan trong tren ban
do the gidi, trong qua khii, hien tai,
ciing nhu tUdng lai. Vdi vi tri dia ly
ctia minh, Viet Nam cd rat nhieu
thuan ldi, cUng khong it thach thiic
trong lich sii phat trien ctia da't nUdc.
Tren thtic te, Viet Nam can phat huy
dUdc Uu the ciia vi tri dia-chi'nh tri
ctia minh de phat trien, tuy con gap
nhieu khd khan vUdng mac.
Ngay nay, Viet Nam cd dan so'
dong, phan ldn kha tre, toe do phat
trien kinh te cao (Viet Nam se ra khoi
nhiing nam khiing hoang kinh te va
se lai tie'p tuc phat trien cao). Hoa Ky
va Trung Quo'c, hai nUdc ldn cua the
gidi, vi ldi i'ch rieng biet ciia minh,
<i>mot nUdc muo'n co mat vh phat trien </i>
cac moi quan he, nang cao dia vi d
Dong Nam A, Dong A, mot nUdc muon
tien vao Dong Nam A va tien ra the
gidi, khong the khong tinh de'n Viet
Nam, dii cd nhiing chinh sach rat
khac nhau do'i vdi Viet Nam. Hdn
niia, quan he quo'c te ngay nay tien
<i>Van de kinh te - xd hpi </i>
Van de kinh te - xa hoi cung la mot
trong nhQng cd sd quan trong trong
viec phat trien quan he giQa hai nUdc.
Ngay tQ dau, viec mci rong cac quan
he kinh te - xa hoi da la mot hQdng
quan trong ma hai nQdc sii dung de
cai thien quan he sau chie'n tranh.
Cac quan he kinh te dQdc the hien
noi bat qua quan he thQdng mai va
dau tQ song phQdng da gdp phan ket
nd'i nhieu mo'i quan he khac. Kim
ngach xua't nhap khau ctia Viet Nam
vdi Hoa Ky tQ chd chQa cd gi ban dau,
<i>Co so phdp ly </i>
nUdc bat dau dam phan ve Hiep dinh
ThUdng mai song phUdng; nam 1997
(WTO). Ngay 9/12/2006, Quoc hoi Hoa
Ky da thdng qua dQ luat ap dung quy
che Quan he thQdng mai binh thQdng
vinh viin (PNTR) dd'i vdi Viet Nam,
va ngay 29/12/2006, Tong thong G.
Bush da ky ban hanh luat nay. Ngay
21/6/2007, Chti tich nQdc Nguyen
Minh Triet nhan chuye'n tham chi'nh
thQc Hoa Ky da chQng kie'n viec ky
Hiep dinh khung ve ThQdng mai va
Dau tu (TIFA) giQa hai nQdc.
Vdi TIFA, hai ben cd the cai thien
moi trQdng dau tQ nhieu hdn so vdi
thQdng mai. Ne'u dau tQ dat quy md
ldn, cd the se cd nhQng bQdc nhay vot
mdi ve buon ban giQa hai nQdc. Ne'u
quan he FDI giQa Viet Nam va Hoa
Ky phat trien td't dep va khi xua't
khau ctia Viet Nam sang Hoa Ky len
de'n mot mQc kha ldn hang nam, thi
Mot va'n de quan trong khac do'i vdi
quan he kinh te ciia Viet Nam vdi
Hoa Ky l i viec Hoa Ky ap dung quy
che Uu dai Thue quan Phd cap (GSP)
- hien dang chUa dUdc ap dung.
Dd'i vdi Viet Nam, cd GSP mdi cd
the ndi la se cd san chdi binh dang vdi
mot so' nQdc va mot so' mat hang xua't
khau vao thi trQdng Hoa Ky, nhQ
ndng hai s i n va rau q u i che bien, mot
so' mat h i n g m i y mdc cd khi, thie't bi
dien dang cd xu hQdng gia tang nhanh
trdng may nam qua.
s o 06-2009
s i n v i thiiy s i n ciia Viet Nam xui't
khau vao Hoa Ky l i h i n g hoa q u i
nhiet ddi, tom cua che bien m i Hoa
Ky khong cd hoac l i dang cin cho tieu
<b>II. Quan he kinh te giufa hai </b>
<b>nQdfc phat trien manh </b>
Quan he kinh te tQ sau khi Hoa Ky
bd cam van chong Viet Nam d i t r i i
qua cic giai doan khic nhau; ve luat
phap, nhieu hiep dinh lien quan de'n
nhQng nguyen tac quan he kinh te
song phQdng da dan dQdc ky ket (nhQ
da neu tren); ve kinh te, nhieu bQdc
phit trien md rong quan he kinh te
giQa hai nQdc da dQa lai nhieu ldi ich
kinh te cho c i hai nQdc, nhat la dd'i
vdi sii phat trien ciia Viet Nam.
Nam diu tien Hoa Ky bo ca'm van
chdng Viet Nam, kim ngach thQdng
mai giQa hai nQdc dat tdi 222,673
trieu USD, tang 31 lan so vdi nam
1993; nam 1995 tang len 452 trieu,
hdn gap hai lan nam 1994. Cd the
tha'y, day l i to'c do tang trQdng nhanh
nha't trong quan he budn b i n ciia Viet
Nam vdi nQdc ngoai. Cho den nam
2000, mot nam trQdc khi BTA giQa
hai nQdc cd hieu iQc, kim ngach xua't
nhap khau cua Viet Nam vdi Hoa Ky
Diu tu ciia Hoa Ky vio Viet Nam
cung cd nhQng bQdc thay doi thi'ch
Qng vdi nhQng bQdc p h i t trien mdi
trong quan he giQa hai nQdc. Neu nhQ
nam 1993, Hoa Ky mdi cd 7 dti an d i u
tQ vio Viet Nam vdi 3,3 trieu USD
vd'n dang ky, thi rieng trong nam dau
tien Hoa Ky bd ca'm van, da cd 12 dii
i n dau til, vdi so' vd'n d i u tQ dang ky
len tdi tren 120 trieu USD. Tuy nhien,
dau tQ ciia Hoa Ky vio Viet Nam tang
giim khdng nhQ mong mud'n tot dep
ctia md'i quan he dang td't dan len
giQa hai nQdc. Nam 1998, vd'n dau tQ
ctia Hoa Ky tang len tdi gan 307 trieu
USD, nhQng nam sau dd lai giim
xud'ng cdn 96,3 trieu v i nam 2000 chi
dat 20 trieu. Dieu nay phan i n h tinh
khdng chic c h i n trong dau tQ cua
Hoa Ky vio Viet Nam thdi ky nay.
D i n h gii 5 nam thQc hien BTA
giQa Viet Nam v i Hoa Ky, ra't nhieu
chuyen gia, chi'nh k h i c h trong v i
ngoii nQdc cho r i n g , da cd sQ bung nd
thQdng mai song phQdng giQa Viet
De'n nqy, theo so' lieu cua Bo ThQdng
mai Hoa Ky, kim ngach thQdng mai
Viet Nam - Hoa Ky n i m 2008 l i 15,283
ty USD, tang tren 23,6% so vdi nam
2007 (nim 2007 Viet Nam xua't sang
Hoa Ky 12,610 ty USD - tang 19,6% va
Hoa Ky xuat sang Viet Nam 2,673
ty-USD - tang 46,60%). Kim ngach xuat
khau hang hda quy I nam 2009 cua
Viet Nam sang thi trQdng Hoa Ky chi
dat 2,3 ty USD, giam 6,4% so vdi nam
trQdc, dong thdi, nhap khau ciia Viet
Nam tQ Hoa Ky da giim tdi 24% va chi
dat 500 trieu USD. Hien nay, kim
ngach xua't khau ciia Viet Nam sang
Hoa Ky chiem khoang 20% tdng gia tri
quan trong cho viec gia tang vd'n d i u
tu ciia Hoa Ky vio Viet Nam, dieu
n i y cd nghia r i n g khi Hoa Ky thUc
hien nghia vu TIFA, v i khi dieu
kien quan he kinh te giQa hai nUdc
l i binh thQdng (hien nay dang cdn
khiing hoing kinh te) thi vd'n FDI
ctia Hoa Ky se cd dieu kien tang len
d Viet Nam.
Nam 2006. Viet Nam da thu hut
tdng vd'n FDI tdi 12 ty USD, tang
375%, rieng dau tU tQ Hoa Ky, ke c i
qua nQdc thQ 3, dat khoing 4 ty USD
dd'i vdi cic dQ an da dang ky v i 3,3 ty
USD dd'i vdi cac dQ an da thtic hien.
Con so' nay da dat Hoa Ky vao hang
cic nha d i u tQ ldn nhat d Viet Nam.
Tap doin Intel d i u tQ n h i may s i n
xuat chip ban dan 1 ty USD vao TP.
Ho Chi Minh (mac du day mdi chi l i
vd'n dang ky) la dau hieu trien vong
diu tu ctia Hoa Ky cho mpt giai doan
mdi. Cd the thay rang, vdi t i c ddng
ctia BTA giQa hai nQdc, vd'n d i u tQ
trQc tie'p nQdc ngoii d i tang manh
trong nhflng linh vQc hang xuat khau
cua Viet Nam sang Hoa Ky. Dac biet
Mot trong nhQng van de quan
trong cin chu y la van de chat iQdng
v i hieu q u i ciia md'i quan he kinh te
Viet Nam - Hoa Ky, nhi't la tQ sau khi
cd BTA giQa hai nQdc.
Trong 15 nhdm hang chti yeu ctia
Viet Nam xuat sang Hoa Ky nam
2008 cd gia tri va ty le tang cao hdn
so vdi nam 2007, cd det may: 5.265
trieu USD, tang 19,97%; dd gd: 1.456
trieu USD, tang 18,5 %; giay dep:
1.211 trieu USD, tang 17,5%. Day
cung la nhQng nhdm hang cd kim
ngach xuat khau c i nam vUdt 1 ty
Cung theo so'lieu tren, 14 trong 15
nhdm h i n g xuat khau chii ye'u ciia
Hoa Ky sang Viet Nam trong nam
2008 cd gii tri tang cao hdn so vdi
nam 2007, chi cd nhdm cic loai qui,
hat i n dUdc l i giim 9,7% ve gia tri
xuat khau so vdi n i m trUdc. DQng
diu ve gii tri ctia 15 nhdm h i n g xuat
khau chii yeu ciia Hoa Ky sang Viet
Nam la xe va phQdng tien giao thdng,
dat hdn 322 trieu USD, tang 30% so
vdi nam 2007. Nhdm hang thit v i ndi
tang dung lim thtic p h i m ciia Hoa Ky
xua't sang Viet Nam dat mQc tang
trQdng cao nhat vdi 230 trieu USD,
tang 299,5% so vdi nam 2007.
Cd the tha'y, quan he kinh te vdi
Hoa Ky da gdp p h i n lam thay ddi cd
cau cic s i n pham xua't k h i u ctia Viet
Nam. TQ nhQng nam d i u md rpng
quan he kinh te vdi Hoa 'Ky, hang
xua't khau ctia Viet Nam chii ye'u la
s a a pham sd che, de'n nay, theo cac
s o 06-2009
Khi danh gia cu the hdn, cd the thay,
da p h i n h i n g xuat khau ciia Viet
Nam sang Hoa Ky v i n la nhQng mat
hang chat iQdng chQa cao, la nhQng
mat hang ket tinh nhieu gii tri lao
dpng gian ddn, gia cdng, nhieu gii tri
nguyen lieu nhap khau; trong khi dd,
nhQng mat hang cd gia tri gia tang
cao vdi chinh ban tay khd'i dc ctia
ngQdi lao ddng Viet Nam cdn it.
Cd chuyen gia cho ring, khi phan
ti'ch cu the, chang han, dd'i vdi mat
h i n g det may, la mat h i n g chiem
khoang 50% tdng gia tri xuat khau
cua Viet Nam vao Hoa Ky, cd the thay
r i n g trong tdng sd' gii tri hang hda
Viet Nam xuat khau sang Hoa Ky chi
cd khoing 5% - 10% gia tri xui't khau
l i gii tri gia tang trong nUdc, phan
cdn lai thudc ve cic nguyen lieu d i u
vao nhap khau tQ nQdc khac. Nghia l i
Dieu nay cd the thay, mac du cd
nhQng thay ddi ti'ch cQc trong thay ddi
cd ca'u xua't khau (nhd cd nhQng thay
ddi thi'ch Qng trong cd ca'u san xua't),
hang hda cua Viet Nam xua't khau
<b>III. Cac moi quan he khac ho </b>
<i><b>trc< md rong quan he kinh te gifla </b></i>
<b>Viet Nam va Hoa Ky </b>
Cic md'i quan he song phQdng k h i c
giQa hai nQdc Viet Nam v i Hoa Ky
bio d i m cho sQ p h i t trien quan he
giQa hai nQdc, nhat la hd trd cho sQ
p h i t trien quan he kinh te cd the ke
den la: cac quan he chinh tri, an ninh
qud'c phdng, dao tao giio due, khoa
hpc cdng nghe, y te, lao ddng, giao iQu
hQu nghi giQa nhan dan hai nQdc...
NhQ tren da vie't, Viet Nam va Hoa
<i>Vi chinh tri: Hai ben da cd nhieu </i>
tQdng kiem Bd trQdng Ngoai giao
P h a m Gia K h i e m (3/2007); C h u tich
N g u y i n M i n h T r i e t (7/2007); T h u
t u d n g N g u y e n T a n D u n g (6/2008) va
n h i e u doan cap cao k h i c . P h i a Hoa
Ky cung cQ n h i e u d o i n cap cao t h a m
Viet N a m : Ngoai trQdng W.
C h r i s t o p h e r (1995); Co' v a n a n n i n h
qud'c gia A. L a k e (1996); Ngoai trQdng
M. Albright (1997); Ciiu Tong thd'ng
G. B u s h (1995); Bp trQdng Qud'c
phdng W. Cohen (2000); Tong thd'ng
W. Clinton ( t h a n g 11/2000); Ngoai
trQdng C. Powell (2001); Chti tich H a
vien D. H a s t e r t ( t h i n g 4/2006); Bd
trUdng Qud'c phdng D. Rumsfeld
(6/2006); Dai dien ThQdng mai S.
Schwab (5/2006); Bd trQdng Tai chi'nh
H. P a u l s o n (9/2006); Ngoai trUdng C.
Rice, Tdng thd'ng G. B u s h (11/2006)...
Trong cac c h u y e n t h a m chinh thQc
Hoa Ky ciia l a n h dao cao cap n h a t ciia
Viet N a m , h a i ben da r a n h i e u tuyen
<i>Trong linh viic Khoa hoc - Cong </i>
<i>nghe, Vdn hod, Gido due - Bdo tgo, Y </i>
<i>te vd Lao dgng: H a i nQdc da ky ket </i>
nhieu v a n b a n q u a n t r p n g nhQ Tuyen
bd' c h u n g ve hdp t i c y te giQa hai Bd Y
te (12/1997), T h o i t h u a n hdp t i c ve
The due T h e t h a o ( t h i n g 3/1999), Ban
ghi nhd ve Hdp t i c Lao ddng Viet
N a m - Hoa Ky (11/2000), B i n Ghi nhd
ve Hpp tac Ky t h u a t t r o n g linh vUc
Khi tQdng T h u y v a n (1/2001), Bien
b a n Ghi nhd giup dao t a o n h a n iQc
H a i nUdc cung d a n g duy tri dd'i
thoai ve cac v a n de lao ddng, n h a n
quyen va tdn g i i o .
<i>Hgp tdc ve cdc vdn de nhdn dgo do </i>
<i>chien tranh de lgi: Vdi chi'nh s i c h </i>
n h a n dao cua m i n h , Viet N a m da va
d a n g hdp tac tich cQc vdi Hoa Ky
trong viec giai quye't v a n de ngQdi
Hoa Ky m a t ti'ch t r o n g chien t r a n h
Viet N a m . De'n nay, s a u n h i e u ddt tim
s o 06-2009 CHAU MY NGAY NAY
Ky d i thdng qua khoin chi 3 trieu
USD hd trp bao ve mdi trUdng v i
cham sde sQc khoe tai Viet Nam. Cac
nan nhan Viet Nam da de ddn kien
cic cdng ty h o i chat Hoa Ky tai Toi
i n Lien bang Hoa Ky de bupc cic cdng
ty Hoa Ky p h i i cd trich nhiem.
<i>Quan he an ninh - qudn sU: hai ben </i>
da trao ddi Tuy vien quan sQ; tien
h i n h trao ddi cic doin quan sii cao
cap, ke ca cac doin cap ThQ trQdng va
Bp trQdng Qud'c phdng, nham tang
cQdng hieu bie't lan nhau. Bd trQdng
<i>Hgp tdc chdng khung bd: Viet Nam </i>
da va dang tiep tuc hpp t i c vdi Hoa
Ky trong mdt sd' linh vQc cu the ctia
boat ddng chdng khung bd'. Ddng thdi,
Viet Nam cung yeu ciu Chi'nh phii
Hoa Ky hdp tdc ngan chan va nghiem
tri nhQng td chQc va c i nhan cd hanh
ddng khiing bd'chdng Viet Nam.
<i>Ve giao lUu hUu nghi giQa nhan </i>
dan hai nQdc, cd the cho r i n g trong
sud't q u i trinh hda giai, p h i t trien
quan he chinh thQc giQa hai nQdc, cac
IV. D a n h gia va t r i e n v o n g
Mdt danh gii chung ctia chung tdi
cd the neu len la quan he kinh te Viet
Nam - Hoa Ky trong g i n 15 nam qua,
ke tQ khi hai nQdc thie't lap quan he
ngoai giao de'n nay, da cd nhQng bQdc
tie'n het sQc to ldn va quan trong dd'i
vdi sQ p h i t trien kinh te - xa hdi cua
Viet Nam va dd'i vdi viec md rpng
bang giao Viet Nam - Hoa Ky. Trien
vpng cua md'i quan he la rat tdt dep.
TrQdc het, ne'u ndi la to ldn, cd the
cho rang, md'i quan he kinh te song
phQdng nay d i gdp p h i n md rdng quy
md phat trien kinh te ciia Viet Nam,
tao dieu kien tich cQc cho Viet Nam
thQc hien cd hieu qua cdng nghiep
hda, hien dai hda dat nQdc. Cd rat
nhieu nganh nghe, linh viic trQdc day
Viet Nam chQa cd, hoac chQa phat
trien, thdng qua hdp t i c vdi Hoa Ky,
Viet Nam da cd dieu kien de p h i t
trien va md rpng quy mo p h i t trien.
Viet Nam dang day manh quan he
kinh te vdi Hoa Ky, theo chung tdi,
quy md v i mQc dp se dQdc md rdng
hdn ri't nhieu trong thdi gian tdi,
nhQng sQ ldn manh ctia Viet Nam
trdng quan he kinh te vdi Hoa Ky de
trd t h i n h mdt nQdc cdng nghiep cd
t i m cd nhQ the nao cdn tuy thudc vio
k h i nang v i trinh dp cua Viet Nam,
hay dung hdn la cua Lanh dad, ctia
cic doanh nghiep v i ciia ngQdi dan
Viet Nam.
q u a n he k i n h te giQa hai nQdc p h a t
trien r i t td't dep t r o n g nhQng n a m
qua. Theo c h u n g tdi, day la d a n h gia
bQdc dau, ve c h a t lUdng va hieu q u i
q u a n he nhQng n a m ve s a u so vdi
nhQng n a m d i u khi h a i nQdc mdi
t h i e t lap q u a n he, luc dd cac chi sd' do
khde con ngQdi (do q u i n , hoa q u i ,
thQc p h a m . . . ) c u a nQdc khdc t r a n
n g a p tQ N a m chi Bae. Viet N a m
c u n g k h d n g t h e cQ t i e p t u c n h a p
h a n g t i e u dQng xa xi t r a n l a n va b i o
hd p h i ly m d t sd' m a t h a n g de ngQdi
t i e u d u n g Viet N a m p h a i m u a h a n g
vdi gia cao n h a t t h e gidi. C i i each
k i n h te' di lien vdi nhQng h o i n t h i e n
h e thd'ng c h i n h t r i nhQ D i n g Cdng
s i n Viet N a m c h u trQdng la hdp ly;
dieu c i n t h i e t l i c a n cd budc di v i
g i i i p h a p rd r a n g cho sti p h d t t r i e n
ctia da't nQdc, dac b i e t t r o n g q u a n he
hdp t a c k i n h t e vdi Hoa Ky.