Đảng Xã hội dân chủ Đức - lược trình 135 năm từ truyền thống đến hiện đại (1875-2010)

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (219.51 KB, 9 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

DANG XA HOI DAN CHU

DLTC

- Ll/QC TRINH 135 NAM

TCrTRUviN THONG DEN HIEN D A I ( 1 8 7 5 - 2 0 1 0 )

PGS. TS. Nguyen Hoang Giap

PGS.TS. Nguyen Thj Que

Vien Quan he quoc te

Hoc vien Chinh tri - Hanh chinh quoc gia Ho Chi Minh

Dang Xa hdi dan chu Diic
(Soziademokratische Partei Deutschland

-SPD) ra ddi nam 1875, trd thanh chinh dang
ddc lap dau tien ciia giai cap cdng nhan va
lao ddng tren the gidi. Sir kien nay ddng

thdi ciing md ra cdt mdc cho su hinh thanh
trao luu xa hgi dan chii qudc te. Trong lich
sir 135 nam qua, SPD mac dii da trai qua
nhirng giai doan hoat dgng thang tram, phiie

tap, nhung van la mdt chinh dang ldn, cd
anh hudng sau rdng trong ddi sdng chinh tri
xa hgi nudc Diic ciing nhu d chau Au va
tren the gidi. Vdi 23 nam tren vi tri dang

cam quyen trong 61 nam ke tir khi Cdng hda
Lien bang Dire dugc thanh lap (1949), SPD
cd nhiing ddng gdp xiing dang ddi vdi sir

phat trien cua nudc Dire duang dai. Mat
khac, SPD cdn la mdt trong nhiing dang xa
hdi dan chii ndng cdt ciia Qudc te Xa hdi
(Socialits International-SI), td chirc qudc te

cd sir tham gia ciia han 160 dang va td chiic
thanh vien tir tat ca cac chau luc tren hanh
tinh hien nay.

Dang Xa hgi dan chu Diic ra ddi la ca

mdt qua trinh, gan bd mat thiet vdi cugc diu

tranh cua phong trao cdng nhan, lao ddng d

Dire va chau Au tir giira the ky XIX. Trudc

sir phat trien manh ciia phong trao cdng

nhan, nam 1863, F. Latxan (Ferdirrad
Lassalle) - mdt nha lanh dao cua giai cap

cdng nhan Diic- da thanh lap Tdng hdi Cdng

nhan Diic (ADAV). Sir kien nay cd y nghTa
quan trgng, thiic day sir trudng thanh y thiic

giai cap va tang cudng doan ket thdng nhat
giai cap edng nhan.

Latxan chii truang dau tranh chdng chu

nghTa tu ban bang con dudng cai luong nghi
trudng. Ong cho rang, de gianh thang lgi thi

giai cap cdng nhan phai thanh lap mdt chinh

dang rieng ciia minh va phai lay viec bau cir
phd thdng dau phieu cdng bang va true tiep

lam khau hieu va nggn cd tap hgp lire lugng,

coi day la nguyen ly boat ddng ciia dang.
Latxan khang dinh, ehi cd dai dien ciia giai

cap cdng nhan trong cac ca quan lap hien
ciia Diic mdi bao dam nhirng lgi ich chinh

dang ciia hg ve mat chinh tri, do dd viec tiin

hanh nhiing hoat dgng hoa binh, hgp phap
phai la cuong ITnh ciia dang cdng nhan. KI

thira tu tudng cua Latxan, sau nay Becxtanh

(E. Bernstein) va Cauxky (K. Kautsky)
-nhiing thu ITnh ciia Dang Xa hdi dan chii

Dire- da phat trien thanh chii nghTa ca hgi cai

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

Nam 1869, nhiing ngudi theo tu tudng

maexit d Dire, dimg dau la A. Bebel (August

Bebel) va W. Lipnech (Wilhelm Liebknecht),

thanh lap Dang Cdng nhan Xa hdi dan chii

Dire (SDAP), thdng qua Cuong ITnh Aixonac

(ten dia diem dien ra dai hdi thanh lap

Dang). Cuong ITnh xac dinh muc tieu dau

tranh xda bd chii nghTa tu ban, xay dung nha

nudc nhan dan tu do, coi tu do chinh tri la

tien de de giai phdng giai cap cdng nhan ve

kinh te va cudc dau tranh giai phdng lao

ddng mang tinh qudc te. Den thang 9-1875,

Dang Cdng nhan Xa hdi dan chu Diic hgp

nhat vdi Tdng hdi Cdng nhan Diic thanh

Dang Cdng nhan xa hdi chii nghTa Dire

(SAPD), thdng qua Cuong ITnh Gdta, trong

dd chiia dung nhiing tu tudng cai luong ciia

phai Latxan. Do dd, C.Mac da phe phan gay

gat ban cuong ITnh nay trong tac pham ''Phe

phdn Cuang linh Goto". Den nam 1891,

SAPD chinh thirc khang dinh ten ggi ciia

Dang la Dang Xa hoi dan chu Diic (SPD)

va ten ggi dd tdn tai cho den ngay nay. Nhu

vay. Dang Xa hdi dan chii Diic la dang xa

hdi dan chii dau tien tren the gidi. Tir cai ndi

giau tiem nang ly luan tu tudng va truyen

thdng each mang la nudc Diic, trao luu xa hdi

dan chil lan tda ra chau Au va the gidi, chinh

thiic trd thanh mgt trao luu qudc te vao nhung

nam 70-80 cua thi ky XIX.

Trong thdi ky khdi dau, SPD the hien

kha rd net khuynh hudng each mang, cd mdi

quan he gan bd vdi chii nghTa Mac. Mat

khae, Dang bit dau tham gia ngay cang tich

cue vao nhieu cudc tuyen cir phd thdng dau

phieu, ty le phieu iing hd cho Dang tang len

dang ke va cac dai bieu ciia Dang da cd mat

tai Nghi vien Dire. Viec sir dung tuong ddi

thanh cdng phd thdng dau phieu de tang

cudng anh hudng da tao ra mdt phuang thirc

dau tranh mdi ciia nhirng ngudi xa hdi dan

chil Diic. Day dugc coi la mdt sang tao trong

phuong phap dau tranh cua phong trao cdng

nhan qudc te, lan dau tien dugc giai cap cdng

nhan Diic va nhirng ngudi xa hdi dan chu

Due tien hanh.

Tuy nhien, cang ve nhiing nam cudi the

ky XIX trd di, nhat la sau khi Ph. Angghen

qua ddi, cac thii ITnh cai luong, co hdi va xet

lai trong SPD, dung dau la Becxtanh cang

gia tang liing doan Dang va phong trao xa

hdi dan chu qudc te. Dang bi chia re sau sac,

lam vao cudc dau tranh ndi bd trien mien

giiia cac phe phai, nhat la giira hai khuynh

hudng each mang va cai luong co hdi. Sir

thang the ciia khuynh hudng ca hdi, xet lai

lam cho SPD ngay cang xa rdi nhiing

nguyen ly each mang maexit, tham chi sa

vao lap trudng chdng chii nghTa xa hdi khoa

hge. Ve chinh tri. Dang chuyen manh sang

thoa hiep giai cap, tir bd dau tranh each

mang vi sir nghiep xda bd ap biic bdc lot

ciia chil nghTa tu ban. Becxtanh khing dinh

nhiem vy ea ban ciia phong trao cdng nhan

la dau tranh cho nhiing cai each nham cai

thien hoan canh kinh te ciia giai cap cdng

nhan dudi che do tu ban chii nghTa. Tir day,

con dudng dau tranh nghi trudng dugc tuyet

ddi hda nhu la eon dudng duy nhat cd thi

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

26

NGHIEN COU CHAU AU - EUROPEAN STUDIES REVIEW N°7 ni8).2010

xa hdi. Phuang cham mang tinh ca hdi cai

luang ndi bat nhat ma Becxtanh neu ra la:

"Phong trdo la tdt cd, muc dich cudi cung 
chi la con so 0" va "Chi cdn 50% dgi bieu 
cong nhdn trong nghi vien tu sdn thi cdeh 
mgng vo sdn nhdt dinh thdnh cong". Ve

thuc chat, day la nhiing luan diem phii nhan

Sli menh lich sir ciia giai cap cdng nhan theo

quan diem chu nghTa xa hdi khoa hge.

Khi Chien tranh the gidi thir Nhit no ra,

phai ca hdi xet lai trong SPD diing tren lap
trudng chil nghTa xa hdi dan tdc sd vanh, img
hd khau hieu "Bao ve Td qudc" ciia giai cip

tu san. SPD bi phan liet thanh hai dang: SPD
ddc lap (USPD) va SPD da sd (MSPD; mau
thuan vdi nhau gay gat va mai den nam 1922
mdi thdng nhat lai. Trong nhirng nam 20-30

ciia the ky XX, ndi bd SPD van khdng thdng
nhat, do dd khdng dua ra dugc dudng ldi
cuong ITnh rd rang, nhat la trong bdi canh
chil nghTa phat xit d Diic ngay cang phat

trien. Nam 1933, Hitler vdi Dang Qudc xa
len nam chinh quyin, SPD rai vao tinh thi
khd khan va den nam 1934 bi phat xit giai

tan, phai riit vao hoat ddng bi mat.

Sau Chien tranh thi gidi thii Hai, SPD

chinh thiic hoat ddng cdng khai trd lai vao

thang 5-1946. Mac du cd rit nhilu cd ging

trong hoat ddng ly luan va thuc tien, nhung

qua nhieu ky bau cir Qudc hgi Lien bang sau

chien tranh, SPD van la dang ddi lap. Nam

1951, SPD tham gia thanh lap Qudc tl Xa

hdi (SI) tai thanh phd Phranphude ciia nudc

Diic va cd nhung ddng gdp quan trgng nhit

trong viec soan thao ban Tuyen ngdn ciia td

chiic qudc te nay - Tuyen ngon Phranphude.

Ndi dung Tuyen ngdn the hien rd lap trudng
cua SPD, trong dd dua ra quan diem trung

lap ve the gidi quan, phi y thiic he va de xuit

con duong thic ba - khong phdi Id con dudng 
chit nghTa tic bdn, khong phdi con dudng chii 
nghTa xd hoi md Id con duang tien toi mot xd 
hoi cdng bdng, mot doi song tot hon, tu do 
vd hod binh tren the gioi. Tu tudng mdi ve

"phi y thirc he" danh dau viec trao luu xa hgi

dan chil ndi ehung va SPD ndi rieng dd hoan

toan doan tuyet vdi nhirng tu tudng cua chii

nghTa xa hdi khoa hge. Hoc thuyit Mac chi
cdn la di san van hoa - lich sir, dua xudng

ngang hang vdi cac trao luu chinh tri - tu

tudng khac ma nhiing ngudi xa hgi dan chii
cd the sir dung de dat tdi mdt xa hdi cdng

bang. Nhiing ngudi xa hdi dan chu phe phan

chil nghTa tu ban, chii nghTa thuc dan, nhung
lai tuyen bd y dinh khic phuc chii nghTa tu

ban bang mdt che do xa hdi mdi vdi su md
rdng tu do ca nhan tren ca sd sung tiic vl

kinh te, ddng thdi kich liet cdng kich chu

nghTa xa hdi hien thuc la khdng cd dan chu
va tdn thd sir ddc quyin thdng tri cua Dang

va Nha nudc.

Nhiing ndi dung ca ban neu tren ciia

Tuyen ngdn Phranphude dugc tiip tuc khing

dinh lai trong Cuang ITnh Godexbec cua SPD

nam 1959. Ciing vdi viec bac bd thi gidi

quan va he tu tudng ndi chung, Cuang ITnh

Godexbec loai bd chu nghTa Mac trong nin

tang tu tudng ly luan cua minh, dong thdi

viit bd khai niem giai cip va diu tranh giai

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

nghTa xa hdi dan chu bat ngudn tir giao ly

Thien chiia, tir chu nghTa nhan dao va nhieu

quan diem cua triet hge cd dien. Tren ITnh

vuc kinh te, Cuong ITnh Gddexbec nhan

manh y nghTa va vai trd ciia canh tranh, xda

bd chil truang xa hdi hiia, nhung van danh

mdt phan ndi ve sd hiru cdng, coi dd nhu la

hinh thirc hgp phap ciia sir kiem soat eiia nha

nudc. Lan dau tien trong cuang ITnh, SPD

neu ra va khang dinh nhirng gia tri ca ban

ciia minh la: Tu do, Cdng bang va Doan ket.

Cuong ITnh Gddexbec danh dau sir chuyen

bien co ban cua SPD nham thich iing vdi

nhiing dieu kien xa hdi da thay ddi, dae biet

la the hien y chi gianh lay quyen lire chinh tri

nha nude. SPD da gat sang mdt ben "rao

can" giai cap nham thu hut manh hon cac

tang ldp dan cu trong xa hdi. Tir mdt dang

vdn ciia giai cap cdng nhan va lao ddng, gid

day SPD da trd thanh mdt dang nhan dan.

Cuong ITnh Gddexbec trd thanh kim chi nam

cho SPD trong qua trinh dau tranh dat tdi

muc tieu gianh quyen lire ehinh tri.

Tren phuong dien ddi ngoai, Cuong ITnh

Gddexbec cho rang, trong bdi canh Chien

tranh Lanh dang ngay cang trd nen gay gat,

nhiem vu ldn nhat va cap bach nhat la giii

gin hda binh va bao dam quyen tu do thdng

qua hgp tae, doan ket qudc te va giai trir

quan bi. Mat khac, trong mdt the gidi ma tat

ca eac lgi ich va cac mdi quan he dan xen vdi

nhau thi khdng mdt dan tdc nao cd kha nang

tu minh giai quyet dugc cac van de chinh tri,

kinh te - xa hgi ciia minh neu khdng cd sir

hgp tac vdi cac dan tgc khac. Do vay, SPD

chil truang xay dung quan he ngoai giao va

quan he thuang mai binh thudng, da dang

hda vdi tat ea cac nudc khdng phan biet che

do chinh tri va ca cau xa hdi.

Sau nhiing thay ddi va dieu chinh dudng

ldi chinh tri nhu da ndi, SPD tap trung ciing

ed ve td chiic tir trung uong den cac dia

phuong, ddi ngii dang vien SPD da tang len

kha nhanh chdng dat xap xi 1 trieu ngudi.

Trong bdi canh lien minh cam quyen ciia

Dang Lien minh Dan chu Co ddc giao

(CDU) vdi Dang Lien minh Xa hdi Co ddc

giao (CSU) va Dang Dan chii tu do diing

trudc nhiing khd khan to ldn ca ve ddi ngi

lan ddi ngoai, nhat la tren ITnh vuc kinh te va

viec lam, SPD da nhanh chdng, cd cac cude

thuong lugng thanh cdng de tien tdi thanh

lap chinh phii dai lien minh giira SPD vdi

CDU-CSU vao cudi nam 1966. Lan dau tien

sau Chien tranh the gidi thii Hai, SPD budc

vao vi tri cam quyen. Sau ba nam

(1966-1969) trong dai lien minh cam quyen, tai

cudc bau cir thang 9-1969, SPD gianh thing

lgi ldn trong bau cir Qudc hdi va lien minh

vdi Dang Dan chii tu do (FDP) lap chinh phii

do W. Brandt lam Thii tudng, md ra giai

doan 3 nhiem ky lien tuc cam quyen ciia

SPD-FDP tir 1969 din 1982.

Trong 16 nam cam quyen (1966-1982),

SPD da chiing td vai trd va vi the ciia minh

trong xa hdi Dire. Dac biet, giai doan

1969-1982, chinh phii lien minh giiia SPD vdi

FDP da dem lai cho nudc Due nhiing thanh

qua to ldn: day nhanh cac cudc cai each, tang

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

28 NGHIEN COU CHAU AU - EUROPEAN STUDIES REVIEW N°7 11181.2010

tinh cdng khai, phat huy tinh tu quyet va su
tham gia dan chii cua cdng dan vao cac hoat

ddng xa hdi... Ve ddi ngoai, dudng ldi chinh
sach ciia SPD da gdp phan tich cue thiic day
giai trir quan bi, xiic tien quan he cua CHLB
Diic vdi Lien Xd va cac nudc xa hdi chii

nghTa, khdi ddng tien trinh Hdi nghi ve Hoa
binh va An ninh chau Au tai Henxinky
(19731975), lam giam ddi dau Ddng
-Tay... Vai trd cua SPD trong phong trao xa

hdi dan chii qudc te, dac biet la ciia Chii tich
SPD, ddng thdi la Chii tich Qudc te Xa hgi
W. Brandt dugc danh gia cao. Trong viec

giai quyet nhirng van de qudc te ciing nhu
nhieu van de mang tinh toan cau khac, Qudc
te Xa hdi chiu anh hudng khdng nhd tir quan
diem cua SPD. Dudi sir lanh dao ciia W.

Brandt, td chiic qudc te nay ra tuyen bd iing
hd ddi thoai Bac - Nam, iing hd cudc dau
tranh thiet lap trat tu kinh te qude te mdi, de

xuat cae bien phap chuyen giao sang the gidi

thic ba nhung cdng nghe phu hgp, ddng thdi
de xuat hgp tac vdi eac nudc dang phat trien
ve kinh te, bao ve mdi trudng, khai thac cd

hieu qua ngudn tai nguyen san cd ciia nhirng
nudc nay. Dang chii y la nhung kien nghi
Clia Qude te Xa hdi xung quanh van de giam

cang thang qudc te, giai trir quan bi, chdng
chay dua vii trang, bao ve mdi trudng thi
gidi... dugc cdng ddng qudc te, nhit la cac
dang cdng san va cac nudc xa hdi chii nghia

ddn nhan tich cue, gdp phan cai thien rit
dang ke quan he giiia nhiing ngudi cdng san
va nhiing ngudd xa hgi dan chu trong nhiing

thap nien 1970- 1980^". Vdi nhung kit qua

dat dugc trong 16 nam cam quyen neu tren,
SPD da gdp phan nang cao vi the kinh te va

chinh tri cua nudc Diic tren trudng qudc te.

Tuy nhien, trong ddi ngi, do can nguyen

cua nhiing khd khan kinh te khdng dugc giai

quyet triet nen nen kinh te Dire van an chiia
nhieu bat dn va tiep tuc bi day tdi trudc

nhirng nan giai mdi, keo theo nhiing van de

xa hdi nhu that nghiep, khoang each giau
ngheo, mdi trudng xudng cap. Tinh hinh do

lam gia tang su ran nirt trong cac quan diem

xay dung chinh sach giira SPD va FDP ciing
vdi cudc dau tranh ndi bg SPD dan den sir

sup dd giiia chimg chinh phu lien minh
SPD-FDP vao thang 9-1982, chim diit mdt "ky

nguyen xa hdi dan chii". SPD budc vao thdi

ky 16 nam lien tue tren vi tri dang ddi lap
(1982-1998).

Trudc nhiing van de mdi dat ra trong

dieu kien eua mgt dang ddi lap, SPD nhan

thay can phai xay dung cho minh mdt dien

mao mdi, ddng thdi chii truang tang cudng

sire manh ciia Dang thdng qua ddi thoai va

lien he mat thiet vdi nhan dan, coi viec phin

dau ve cac gia tri ca ban: Tu do, Cdng bing,

Doan kit trong thuc tiin la nhiem vu thudng

xuyen nhim thu hiit cir tri dl gianh lai

quyen luc chinh tri. Cuang ITnh Berlin dugc

SPD thdng qua nam 1989 la nhim hudng

tdi muc tieu dd. Ngoai viee tiip tuc nhin

manh cac gia tri ca ban, lin diu tien mgt

cuong ITnh chinh tri cua SPD da dl cap din

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

con ngudi, quyen con ngudi mdt each kha

toan dien, den van de mdi trudng - sinh thai
va tinh ben vung ciia su phat trien. Dang

chil truang nen dan chu nghi vien vdi sir

phan cdng trach nhiem phai ngay cang cu
the, rd rang han giira Qudc hdi va Chinh

phu, giura Nha nudc Lien bang vdi bang va

dia phuang, giira Nha nudc va edng dan.

SPD nhan manh viec tang cudng sir tham

quyet va tu chiu trach nhiem ciia dia
phuang va cdng dan... Di theo hudng nay,

tir giira thap nien 90 the ky XX, SPD cimg

vdi Cdng dang Anh va mdt sd dang xa hdi
dan chil d Tay Au dua ra dudng ldi trung

dung mdi - "Con duang thic ba moi'' nhu la

cau tra ldi cho nhiing van de kinh te - xa hdi
dang dat ra liic dd ddi vdi cae dang xa hdi

dan chu. Day la sir ehuyen hudng tu tudng

de thich nghi vdi nhung thay ddi cua the
gidi sau Chien tranh Lanh va sir phat trien

ciia xu the toan cau hda, la nd luc tim kiem
giai phap thay the cho phuang an con

dudng thii ba truyen thdng ciia trao luu xa

hdi dan chu vdn da trd nen khdng hieu qua,
tham chi be tae do ganh nang chi tieu cho

phiic lgi xa hdi ngay cang ldn.

Con duong thic ba mai duac coi Id con 
duong trung dung giiia con duong thic ba 
truyin thing (mo hinh nhd nuoc phiic loi) 
ciia cdc ddng xd hoi ddn chii vdi chii nghTa 
tu do moi cua chii nghTa tu bdn. Day thuc

chat la vira dua vao nha nudc, vira dua vao

kinh te thi trudng va chii nghTa tu do mdi ve

kinh tl. Con dudng thii ba mdi chii truang
tao ra mdt nen kinh te hdn hgp cac hinh thiic

sd hiiu nhung khdng gidng vdi nen kinh te

hdn hgp do phai ta cii neu ra, khdng phai la

tim kiem sir can bang giiia qudc hiiu vdi tu
hiiu, ma la tao ra sir can bang giiia quan ly va

xoa bd quan ly, la sir ket hgp giiia chiic nang

can thiep eiia chinh phii vdi tinh tich cue cua
thi trudng xa hdi. Ndi mdt each khac, nd chii

trgng sir can bang trong quan ly kinh te bang
each cat giam quyen han ciia chinh phii va

tang quyen han, trach nhiem cua ca nhan,

ciia doanh nghiep, quan tam den quy luat cua
kinh te thi trudng. Day la ehii truong phan

giai quyen lire nha nudc xudng dudi cho cac

dia phuong va chuyen them quyen luc cho
eac doanh nghiep, nhat la cac cdng ty da

qudc gia.

Dudng ldi trung dung mdi ma SPD theo

dudi nhan manh rang, eudc dau tranh giira

kinh te thi trudng va kinh te cdng hiiu da ket

thiic, cho nen can chuyen sang thiie day mdi

quan he hgp tae giiia chinh phii vdi gidi cdng

nghiep, giira cac hinh thiic sd hiiu vdi nhau

nham giam bdi mau thuan, tao nen sir tang

trudng lau dai va ca hdi tao ra nhieu viee

lam nham giai quyet mdt trong sd nhiing van

de kinh te - xa hdi rat biic xiic, gay gat la nan

that nghiep cao trudc xu the thay ddi nhanh

chdng eiia ca cau san xuat hien dai trong bdi

canh toan cau hoa va phat trien kinh tl tri

thiic. Ve ITnh vue xa hdi, SPD ehii truong

thay ddi chinh sach phiic lgi nha nudc nham

giam ganh nang ngan sach, chii trgng tao ra

nhieu viec lam chii khdng qua tap trung vao

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

30 NGHIEN COU CHAU AU - EUROPEAN STUDIES REVIEW N°7 (118).2010

den cdng tac dao tao de mdi cdng dan cd ca

hdi tim kiem viee lam, thich ling nhanh vdi

xu the toan cau hoa^ '.

Nhiing cd gang cua SPD tren ca phuong
dien hoat ddng ly luan va thuc tien da dua lai
ket qua vdi su thang lgi cua Dang trong cudc
bau cir Qudc hdi lien bang thang 9-1998 va
ciing vdi Dang Xanh lap chinh phii lien minh
cam quyen. Bdn nam sau, tai cudc bau cir
Qudc hdi Lien bang nam 2002, lien minh
Dd-Xanh (giiia SPD va Dang Xanh) lai tiip

tuc gianh thang lgi trong nhiem ky thir hai
lien tiep.

Thanh cdng ldn nhat trong viec thuc
hien dudng ldi trung dung mdi cua SPD
trong hai nhiem ky lien minh cam quyen.

theo danh gia eua cac chuyen gia, la da dua
nudc Due thoat ra khdi tinh trang "ddng
bang" ve cai each. Chinh phii da tiin hanh
cai each manh me tren nhieu ITnh vuc: phat

trien kinh te, cdng bang xa hdi, an sinh xa
hdi, thi trudng lao ddng... Mdi quan he cdng
dan - nha nudc - xa hdi ciing bien ddi nhanh

chdng. Qua trinh ca the hda tang len, con
ngudi tu chiu trach nhiem ddi vdi ban than
nhieu hon, sir tu quan cua cdng dan manh
hon; ngudi dan hieu va yeu cau nha nudc

phai dan chu, cdng khai, minh bach hon,
nhat la dan chu tnong kinh te va rd rang,
minh bach trong thu chi ngan sach va ddi

dugc quyen tham quyet manh me hon...
Ngugc lai, nha nudc ciing phan quyen manh
hon, chia se trach nhiem vai dia phuong va

Nhdn dien "Con duang thic ba mai" ciia cdc ddng

ddn chil xdhdi, T/c Sinh hoat ly luan, 1/2005, tr. 4.

cdng dan nhieu han. Quyen va nghTa vu ciia
dia phuong, ciia ngudi dan dugc phan dinh
rd rang hon. Chinh phii da xuc tien cat giam
kha manh cac miic thue ap dung ddi vdi hoat

ddng kinh doanh. Trong Hch sir CHLB Dire,
chua cd chinh phii nao timg cat giam thul
nhieu nhu chinh phu cua Thu tudng G.

Schroder.

Tuy nhien, tren thue te SPD da khdng

tao ra dugc budc ngoat thuc sir trong chinh
sach; nen kinh te, thi trudng lao ddng tuy trai
qua nhieu cai each nhung nhiing cai each do
ve ca ban lai deu mang tinh nira vdi, nen

ngay cang rai vao khiing hoang tram trgng.
Chinh phu SPD khdng nhirng khdng thuc
hien dugc lai hiia giam that nghiep, ma cdn

phai danh mdt khoan tien ldn hon cho viec
chi tra bao hiem va trg cip xa hdi. Ty le thit
nghiep cao gin 10% (han 5 trieu ngudi), diu
tu giam Slit, cau ve hang hda va dich vu suy

giam, du ng nha nudc tang. Nhin chung,

kinh tl Diic tang trudng kem hon cac nudc
trong khu vuc, ngan sach tiip tuc tham hut

(vugt qua ngudng 3% ciia Lien minh Tiin te
Chau Au - EMU), phiic lgi xa hgi bi giam siit
nghiem trgng, ddi sdng ngudi lao ddng ngay
cang them khd khan, sir chenh lech trong thu

nhap va mirc sdng giira cac nhdm dan cu
ngay cang tang... khiin cho cdng bing xa hoi
van chi la mdt udc ma xa vdi. Tit ca dilu
nay lam cho uy tin ciia chinh phu sut giam

nghiem trgng, SPD lien tiip bi mit dilm tai
cac cudc biu cir dia phuang. Trudc tinh thi
dd, lien minh cam quyin quyit dinh biu cir

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

trudc thdi ban vao thang 9/2005, SPD da
khdng gianh dugc da sd, budc phai tham gia
dai lien minh vdi CDU-CSU va mat quyin
thanh lap chinh phu. G. Schroder phai
nhudng vi tri thu tudng cho ba Anggela
Merkel. Trong lich sir Diic, day la lan thii hai
CDU-CSU va SPD lien minh vdi nhau thanh
lap chinh phii dieu hanh dat nudc (lan thir
nhat vao nam 1966).

Sau that bai trong bau cir Qude hdi Lien
bang nam 2005, SPD dang tieh cue chuan bi
de cd the quay trd lai cam quyen. Mdt trong

nhiing nd lire dd la viec soan thao va thdng
qua cuong ITnh mdi - Cuang ITnh Hambuoe 
(10-2007). Day dugc coi la Cuong ITnh hanh
dgng ciia SPD trong thi ky XXI - "thi ky
dau tien thuc sir toan cau hda", the ky ma "tir
trudc den nay chua bao gid mgi ngudi tren
khap the gidi lai phu thuge vao nhau den nhu
vay". Ngoai viec khang dinh lai nhung gia tri
CO ban la Tu do, Cdng bang, Doan ket,
Cuong ITnh mdi neu rd SPD tu coi minh la
dang nhan dan canh ta, cd ngudn gdc tir Do
Thai giao va Thien Chiia giao, tir phong trao
Nhan van va Khai sang, tir nhung phan tich
xa hdi maexit va nhirng kinh nghiem dau
tranh cua phong trao cdng nhan. Diem mdi
dang chii y d day la sir de cap den "nhirng
phan tich xa hdi maexit" trong ngudn gdc
ciia SPD. Cuong ITnh xac dinh 8 muc tieu va
chinh sach ciia SPD, dd la*^': 1) Mdt thi gidi
hda binh va cdng bing; 2) Mdt chau Au dan
chil va xa hdi; 3) Mdt xa hdi cdng dan doan

ket va mdt nha nudc dan chii; 4) Binh dang
gidi; 5) Tien bd mang tinh ben virng va tang
trudng cd chat lugng; 6) Viec lam tir te cho
tat ca mgi ngudi; 7) Mdt nha nudc xa hdi lo
xa; 8) Mdt he thdng dao tao tdt hon, mdt xa
hdi than thien vdi tre em va nhiing gia dinh
virng chac.

Danh gia ve chii nghTa tu ban trong dieu
kien toan cau hda hien nay, SPD cho rang nd
song hanh vdi tinh trang thieu dan chii va bat
cdng. Chil nghia tu ban toan cau di ngugc lai
muc tieu ve mdt the gidi tu do va doan ket,
lam sau sac hon nhiing bat cdng vdn cd va
tao ra nhiing bat edng mdi. Chinh vi vay,
nhiing ngudi xa hdi dan chii Dire phai tien
hanh dau tranh d trong nudc, d chau Au va
tren the gidi cho mdt cau tra ldi mang tinh xa
hdi ddi vdi chii nghTa tu ban toan cau. Tir
nhan thiic nay, SPD xac dinh: "Nhiem vu ldn
cua the ky XXI la kien thiet qua trinh toan
cau hda bang nhung bien phap chinh tri dan
chu"(^\

Hoat ddng cua SPD cho thay, trong dilu
kien da nguyen chinh tri, da dang ddi lap d
mdt nudc tu ban phat trien. Dang phai khdng
ngimg dieu chinh mdt each thich hgp ve mgi
mat tir dudng ldi cuong ITnh den phuang
thiic lanh dao va hoat ddng thuc tien, niu
khdng se phai ddi mat vdi viee bi day ra khdi
vi tri cam quyen. Ve phuong thiic hoat dgng
va lanh dao, kinh nghiem cua SPD da chi ra
rang phai dua tren ba chii the trong Dang, dd
la eac hoat dgng ciia: toan Dang, dang doan
trong Qudc hdi, lanh tu va cd van ciia Dang.

'^' Dang Xa hpi dan chii Diic, Cuang Unh Hamburg

ndm 2007, Tai lieu djch ciia Hpc vien Chinh trj 
-Hanh chinh qu6c gia H6 Chi Minh, tr. 63.

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

32 NGHIEN COU CHAU AU - EUROPEAN STUDIES REVIEW N°7 (118).2010

SPD dac biet quan tam hoat ddng cua dang
doan trong Qudc hdi vi nd gay dugc anh
hucmg rat ldn. Nhiing bien phap chinh sach
cu the ciia nha nudc dugc thao luan va thdng
qua tai Qudc hdi, chii khdng phai cac nghi
quyet Dang d cac cap. Hon niia, SPD thudng
cam quyen trong mdt chinh phii lien minh (it
nhat mdt ddi tac), cho nen trudc khi ban
hanh cac chii truong, chinh sach, quyet dinh.
Dang phai thdng nhat vdi ddi tac lien minh
cua minh. Day la sir hgp tac cua da sd cac
nhdm cir tri khac nhau trong xa hdi va mdi
ben deu ed quan niem rieng ve eac chinh
sach. Tir cuong ITnh ciia cac dang khac nhau
trong lien minh, SPD phai lam the nao de
dua ra dugc chinh sach trung hiru, cd tinh
chat thda hiep vdi cac ben ddi tac.

Ngoai ra, d Diic, hiep hdi gidi chii va
cac cdng doan deu rat manh. Hiep hdi gidi
chil bao gdm hang nghin giam ddc cac doanh
nghiep va cd anh hudng ldn den chinh sach
kinh te, cdn cae cdng doan d Diic cd khoang
8 trieu doan vien la mdt luc lugng xa hdi
ddng dao. Tren thuc te, SPD bao gid ciing

phai lien minh vdi mdt dang canh hiiu nao
dd ve mat chinh sach xa hdi. Khi tranh gianh
cir tri bao gid ciing phai tranh gianh vdi
nhung dang canh hiru, khi mudn dua ra dao
luat nao va thuc thi nd ciing deu phai tinh
den su phan img ciia cac dang canh hiru
trong Qudc hdi. Trong bat cii van de nao
ciing phai tham dd y kien ciia gidi chu va
cdng doan vi hg la nhiing nhdm xa hgi cd
anh hudng ldn manh.

De gay anh hudng va uy tin, SPD ludn
coi trgng vai trd tien phong guong mau ciia

ddi ngii dang vien hoat ddng trong cac co
quan nha nudc, cac td chiic ehinh tri xa hgi.
Qua dd. Dang van ddng va thu hiit dugc tat
ca cac lire lugng xa hdi, nhat la nhimg ngudi
lao ddng cd trinh do cao, de hg img hg cuang
ITnh cua Dang, quan tam den hoat ddng cua
Dang. Nha vay, nhieu nam qua ea sd giai
cap xa hdi ciia Dang cd sir thay ddi ldn vdi
sir thu hep edng nhan cdng nghiep nhung lai
md rdng sang cac tang ldp cdng chiic, tri
thiic, trung luu, nhiing ngudi lam dich vu va
ky thuat cao. Ca cau do tudi dang vien SPD
cd xu hudng tre hda. Mat khac, de phuang
thiic hoat ddng va lanh dao cd chat lugng va
hieu qua, SPD ludn quan tam den ddi mdi ve
hinh thiic, ca cau, ve cdng tac dang. SPD

trong phuang thirc boat ddng va lanh dao
chu trgng boat ddng kiem tra. Uy ban Kiem
tra do Dai hdi bau ra, iiy vien Ban chap hanh
Trung uong khdng dugc phep nam trong Uy
ban Kiem tra. IJy ban nay hoat ddng ddc lap,
cd quyen kiem tra bat ky mdt td chirc hoac
mdt dang vien nao cho dii hg d mdt cuong vi
nao.

</div>