Tải bản đầy đủ (.pdf) (30 trang)

Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa | Lớp 10, Ngữ văn - Ôn Luyện

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (6.41 MB, 30 trang )

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>DAO THAN THÂN</b>



<b>U THƯƠNG TÌNH NGHĨA</b>



</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

TUONG THI THUYEN


TUONG THI THUYEN -- BA DIEMBA DIEM 22


<b>I. Tìm hiểu tiểu dẫn</b>


<b>âu 1: Ca dao thuộc thể loại nào ?</b>


Tự sự


Trữ tình


Cả A , B đều đúng


</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

3


<b>âu 2 : Câu nào dưới đây khơng nói đúng</b>


<b>nội dung ca dao ?</b>


<b>Ca dao là tiếng hát than thân , nói lên nỗi nhọc </b>


<b>nhằn , tủi nhục của người bình dân xưa. </b>


<b>Ca dao là tiếng hát yêu thương tình nghĩa,thể </b>


<b>hiện đời sống tình cảm đẹp đẽ của người lao động.</b>



<b>Ca dao hài hước thể hiện tâm hồn lạc quan </b>


<b>yêu đời của người lao động</b>


<b>Ca dao đúc kết kinh nghiệm sống của người </b>


</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

4
<b>âu 3 : Câu nào sau đây không phải là</b>
<b>nghệ thuật của</b> <b>ca dao ? </b>


<b>Thể</b> <b>thơ lục bát , Kết cấu</b>
<b>ngắn gọn.</b>


<b>Thường là câu nói ngắn gọn có hai</b>
<b>vế đối</b> <b>nhau .</b>


</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

TUONG THI THUYEN - NAM KI


KHOI NGHIA 5
Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa


<b>Thuyền về có nhớ bến chăng</b>


<b>Đơi ta nghĩa nặng tình dày</b>
<b>Em ơi chua ngọt đã từng</b>


<b>Thử tài đoán nội dung ca </b>


<b>dao qua hình minh hoạ</b>




<b>Ca dao than thân,</b>



</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

TUONG THI THUYEN - BA DIEM 6


Nội dung bài học :



<b>I / Tìm hiểu chung</b>


<b>II / Tìm hiểu văn bản</b>


<i><b>1.Nhóm ca dao than thân</b></i>


<b>Bài 1 ,2 </b>


<i><b>2. Nhóm ca dao tình nghĩa</b></i>


</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

TUONG THI THUYEN


TUONG THI THUYEN -- BA DIEMBA DIEM 77


<b>II. Đọc – hiểu văn bản.</b>



<i><b>ài số 1 , 2: </b></i>



</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

TUONG THI THUYEN


TUONG THI THUYEN -- BA DIEMBA DIEM 88


<b>a. Nét chung .</b>




 <b>Mở đầu: “ </b><i><b>Thân em nh</b><b>ư</b></i><b>…”</b>


<i><b> Lời than thân của người phụ nữ.</b></i>


 <b>Hình ảnh đều sử dụng biện pháp tu </b>
<b>từ so sánh ẩn dụ:</b>


<b>+ Tấm lụa đào phất phơ giữa chợ </b>
<b>-vào tay ai</b>


<b>+ Củ ấu gai – ai ơi nếm thử.</b>


<i><b> Thân phận bị lệ thuộc và giá trị của họ </b></i>


</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

9


“ <i><b>Tấm lụa đào</b></i>”


 Ý thức được về sắc
đẹp, tuổi xuân.


<i>“ Phất phơ giữa </i>


<i>chợ <b>biết vào tay ai</b>?”</i>


<b> Câu hỏi tu từ: lo âu </b>
<b>về thân phận , số phận </b>


<b>chông chênh .</b>



<b>“ </b><i><b>Củ ấu gai</b></i> <i><b>– trong </b></i>
<i><b>trắng ngoài </b><b>đen” .</b></i>


Ý thức về phẩm hạnh,
nhân cách.


<i>“ Ai ơi nếm thử – nếâm </i>


<i>ra mới biết” </i>


<b> Lời mời mọc da diết, </b>


<b>nỗi ngậm ngùi chua xót </b>
<b>khi giá trị của họ khơng </b>
<b>được ai biết đến.</b>


</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

10


<i><b>Những bài ca dao trên nói lên thân </b></i>


<i><b>phận bị lệ thuộc của người phụ nữ .</b></i>


<i><b>Nét đẹp</b></i>

<i><b>:</b></i> <i><b>cất lên tiếng nói ca ngợi vẻ đẹp </b></i>
<i><b>, bộc lộ khát vọng được tự do </b></i>


</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

<b>11</b>


<i><b>ài số 3</b><b>: Tình yêu dang dở .</b></i>


 Mở đầu :theo thể hứng đưa đẩy, gợi


hứng để giãi bày tâm sự ,tình cảm.


 Bộc bạch tâm sự.


 “ <i><b>Ai</b></i> <i>làm chua xót” </i>


<b> Nỗi chua xót trong lịng chàng trai </b>
<b>khi nhận ra nguyên nhân làm tan </b>


</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

TUONG THI THUYEN - BA DIEM 12


<b>So sánh ẩn dụ:</b>


 <i><b>“ Mặt trăng sánh mặt trời”.</b></i>
<i><b>“ Sao Mai sánh với sao Hơm</b></i><b>”</b>


<b> Tình nghĩa bền vững, thủy chung vĩnh </b>
<b>hằng.</b>


 <i><b>“ Mình ơi có nhớ ta chăng?”</b></i>
<i><b>“ Ta như sao Vượt chờ trăng </b></i>


<i><b>giữa trời</b></i><b>”.</b>


<b>Lời hỏi nhưng cũng là lời bộc lộ lòng </b>


</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>

TUONG THI THUYEN - BA DIEM 13


<i><b></b></i>

<b>Bài ca dao nói về mối tình lỡ </b>



<b>làng dun kiếp nhưng cao hơn cả </b>
<b>là</b>


<b>Đó</b>

<b>chính là tình u đích</b>


<b>thực</b>

<b>, tình u mãnh liệt.</b>



<i><b>tình nghĩa thủy chung </b></i>



</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>

14


<b>Kết luận:</b>


-Nỗi niềm chua xót, đắng cay và tìnhcảm
u thương chung thủy của


người bình dân trong xã hội cũ đượcbộc
lộ chân tình và sâu sắc.


</div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>

15


<b>Cơ kia đứùng ở bờ sơng</b>


<b>Muốn sang anh ngả cành hồng cho sang</b>


<b>Tục ngữ</b> <b><sub>Ca dao</sub></b>


<b>Dân ca</b>


Ca dao



Dân ca


<b>Ai xui (mà) con sáo ( cái mà) sang sông (ơ) </b>
<b>Cho nên (cái mà) con sáo (ơ) sổ lồng</b>


<b>(cái kìa) bay xa( cái kìa) bay xa</b>


</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16>

TUONG THI THUYEN - BA DIEM 16


<i><b>ài số 4:</b></i> <i>Nỗi niềm thương nhớ người yêu </i>


<i>da diết, bồn chồn.</i>


<b>-Nhân vật trữ tình : cơ gái.</b>


</div>
<span class='text_page_counter'>(17)</span><div class='page_container' data-page=17>

17
17


<b>_Cái khăn : quen thuộc , </b>
<b>kỉ vật tình yêu  gợi </b>
<b>nhớ , lưu giữ biết bao </b>
<b>tình cảmlứa đơi .</b>


<b>_Nhân vật trữ tình mượn </b>
<b>khăn để bộc bạch tâm </b>
<b>sự :</b>


<b>+điệp từ , điệp câu : nỗi </b>
<b>nhớ da diết triền miên </b>
<b>+câu hỏi tu từ :nỗi nhớ </b>



</div>
<span class='text_page_counter'>(18)</span><div class='page_container' data-page=18>

TUONG THI THUYEN


TUONG THI THUYEN -- BA DIEMBA DIEM 1818


<b>Hình ảnh nghệ thuật : </b>


<i><b>*“Khăn, đèn, mắt”</b></i>


<b>→Hình ảnh nhân hố , hốn dụ biểu tượng </b>


<b>thương nhớ của người con gái đang yêu.</b>


<b>* “Khăn xuống, lên, rơi –vắt”</b>


<b>→thanh bằng,lặp, láy như điệp khúc</b>


<b>→ Lịng người khơng n, nỗi nhớ </b>


</div>
<span class='text_page_counter'>(19)</span><div class='page_container' data-page=19>

TUONG THI THUYEN - BA DIEM 19


<b>Tâm trạng cô gái:</b>


<i><b>* “Đèn khơng tắt -mắt ngủ khơng n”</b></i>


→Lịng người nhớ thương, thao thức.


<i><b>*Lo phiền “một nỗi”, “một bề” </b></i>


<b>→ nhiều vấn vương, thao thức vì </b>


<b>thương nhớ.</b>


<b>→ tơ đậm nỗi nhớ thương dằng dặc, </b>
<b>không nguôi của cô gái.</b>


<i><b></b></i> <i><b>Đây là tâm trạng của những người phụ nữ </b></i>


</div>
<span class='text_page_counter'>(20)</span><div class='page_container' data-page=20>

20


<i><b></b></i> <i><b>Bài ca vẫn là </b><b>một khúc hát trữ tình </b></i>
<i><b>lạc quan</b></i> <i><b>của người bình dân Việt Nam </b></i>
<i><b>xưa , vẫn </b><b>chan chứa tình người</b></i> <i><b>như một </b></i>


</div>
<span class='text_page_counter'>(21)</span><div class='page_container' data-page=21>

21
21


<i><b>ài số 5</b></i>: <i><b>Ước muốn </b></i>


-<b>Ước gì</b> : <b>sông rộng một gang </b>
<b>→mong được gặp gỡ</b>


-<b>Cây cầu</b> = <b>dải yếm→chiếc cầu yêu </b>
<b>thương, mang hơi ấm trái tim</b>


<b>→Bài ca dao là lời tỏ tình tế nhị, </b>
<b>khéo léo của cơ gái.</b>


<b>Ước muốn gặp gỡ, u thương.</b>



<i><b>→Tình cảm đằm thắm, đôn hậu, </b></i>




</div>
<span class='text_page_counter'>(22)</span><div class='page_container' data-page=22>

22
_<b>Ước muốn của cô gái thật táo </b>


<b>bạo </b>


<b>_ Niềm mong ước tha thiết :</b>


<b>+sơng rộng một gang</b> <b>: vơ lí</b>
<b>+cầu dải yếm :</b> <b>ước lệ</b>


</div>
<span class='text_page_counter'>(23)</span><div class='page_container' data-page=23>

TUONG THI THUYEN - BA DIEM 23


<i><b>ài số 6</b><b>: Nghĩa tình gắn bó thủy chung </b></i>


<i><b>của vợ chồng .</b></i>


- Hình ảnh Muối + gừng:


+ hương vị muối mặn , gừng cay


+ tình người , biểu trưng của sự gắn bó
mãi mãi


-Từ ngữ chỉ thời gian “ ba năm” , “chín
tháng” , “ ba vạn sáu ngàn ngày”


</div>
<span class='text_page_counter'>(24)</span><div class='page_container' data-page=24>

TUONG THI THUYEN


TUONG THI THUYEN -- BA DIEMBA DIEM 2424



<b></b>



<b> Câu thơ lục bát kéo dài để </b>

<b>Câu thơ lục bát kéo dài để </b>


<b>khẳng định : tình nghĩa vợ </b>



<b>khẳng định : tình nghĩa vợ </b>



<b>chồngbền vững đến bạc đầu răng </b>


<b>chồngbền vững đến bạc đầu răng </b>


<b>long.</b>



</div>
<span class='text_page_counter'>(25)</span><div class='page_container' data-page=25>

<b>25</b>
<b>Kết luận:</b>


<b>-Nỗi niềm chua xót, đắng cay và </b>
<b>tình cảm yêu thương chung thủy của </b>


<b>người bình dân trong xã hội cũ </b>
<b>được bộc lộ chân tình và sâu sắc.</b>


<b>- Nghệ thuật dân gian đã tô đậm </b>
<b>thêm vẻ đẹp tâm hồn của người lao </b>


</div>
<span class='text_page_counter'>(26)</span><div class='page_container' data-page=26>

26


<b>Qua chùm ca dao đã học em </b>
<b>thấy những biện pháp nghệ </b>
<b>thuật nào thường được dùng </b>
<b>trong ca dao ? </b>



</div>
<span class='text_page_counter'>(27)</span><div class='page_container' data-page=27>

TUONG THI THUYEN - BA DIEM 27


ài tập :


</div>
<span class='text_page_counter'>(28)</span><div class='page_container' data-page=28>

28


<b>Dựa vào bài ca dao 3 , em hãy </b>


<b>diễn đạt lại nội dung của bài ca </b>


<b>dao bằng hình thức văn xi.</b>



</div>
<span class='text_page_counter'>(29)</span><div class='page_container' data-page=29>

29


</div>
<span class='text_page_counter'>(30)</span><div class='page_container' data-page=30></div>

<!--links-->

×