Tiet 16 tieu hoa o dong vat (tiep theo)

TrườngưTHPTưChuyênưNguyễnưHuệ

Giáoưviên:ưNguyễnưThịư
Quyên

1


Kiểmưtraưbàiưcũ
*ưPhânưbiệtưtiêuưhóaưnộiưbàoưvàưtiêuưhóaư
ngoạiưbào?
*ư Tiêuư hóaư trongư ốngư tiêuư hóaư thuộcư hìnhư
thứcưnào?ưƯuưđiểmưcủaưhìnhưthứcưnày?

2


Tiết
15

Tiêuưhóaưởưđộngưvậtư(Tiếp theo)

V. Đặc điểm tiêu hóa ở thú ăn thịt và thú ăn thực vật
1. Đặc điểm tiêu hóa ở thú ăn tht
-ưThứcưănư:ưthịtưmềm,ưgiàuưdinhưdưỡng,ưdễưtiêu
-ưcưimưốngưtiêuưhóaưthíchưnghiưvớiưthứcưăn
*ưRăngư:ư
-ư Răngư cửa,ư răngư nanh,ư răngư trướcư hàmư vàư răngư ănư
thịtưlớn
-ưScưnhn,ưđểưcắt,ưxéưnhỏưthứcưănưvàưnuốt,ư
khôngưnhai.

*ưDạưdàyư:
-ưDạưdàyưđơn
Chó
-ưTiêuưhóaưcơưhọcưvàưtiêuưhóaưhóaưhọcư(giốngưởư
Nêuưđặcưđiểmưvưchcưnngưcaưdạưdàyưthỳư
Nêuưđặcưđiểmưbộưrăngưthíchưnghiưvớiưthứcư
người)

ănưthịtư?
ănưthịtư?

3


Tiết
15

Tiêuưhóaưởưđộngưvậtư(Tiếp theo)

V. Đặc điểm tiêu hóa ở thú ăn thịt và thú ăn thực vật
1. Đặc điểm tiêu hóa ở thú ăn tht
*ưRuộtưnonư:
-ưNgắnư(vàiưmét)
-ưTiêuưhóaưthứcưănưvàưhấpưthụưthứcưănư(giốngưởưngười)

*ưRuộtưtịtư(manhư
tràng)ư:
-ưKhôngưphátưtriểnưvàưkhôngưcóưchứcưnăngư
tiêuưhóa

Chó
Tạiưsaoưruộtưnonưngnưvàưruộtưtịtưlạiưkhôngư
phátưtriểnưởưthúưănưthịt?
Nờu
c im cu to v chc nng ca ruột ở thú ăn thịt?
4


Tiết
15

Tiêuưhóaưởưđộngưvậtư(Tiếp theo)

V. Đặc điểm tiêu hóa ở thú ăn thịt và thú ăn thực vật
1. Đặc điểm tiêu hóa ở thú ăn tht
2. Đặc điểm tiêu hóa ở thú ăn thực
vật
- Thức ăn: thực vật cứng, khó tiêu, nghèo dinh dưỡng.
- Đặc điểm ống tiêu hóa thích nghi với thức n.
*ư
Răngư:
- Rng nanh, rng ca khụng sc, rng trc hm phát
triển có gờ cứng, bề mặt rộng để lấy thức ăn.
- Nghiền nát, nhai kỹ, trộn nước bọt và nuốt.

Tr©u

Đặc điểm bộ răng thú thích nghi với thức ăn thực vật
như thế nào?
5

Tiêuưhóaưởưđộngưvậtư(Tiếp theo)

Tiết
15

V. Đặc điểm tiêu hóa ở thú ăn thịt và thú ăn thực vật
1. Đặc điểm tiêu hóa ở thú ăn tht
2. Đặc điểm tiêu hóa ở thú ăn thc vt
*ưDạưdàyư:

D dy n (th, cu)
D dy kộp (trõu, bũ động vật nhai lại)

Dạ dày kép có 4 ngăn
:

Dạ cỏ

Dạ tổ ong

Dạ lá sách

Dạ múi khế

Dạ dày kép ở Trâu
Dạ dày kép ở Trâu

Thá

So với động vật ăn thịt thì động vật ăn thực vật
Mơ tả q trình tiêu
thức
ăndạ
trong
dạ dày 4 ngăn
cóhóa
mấy
kiểu
dày?
của trâu?

6


Tiết
V.15
Đặc

Tiêuưhóaưởưđộngưvậtư(Tiếp theo)

điểm tiêu hóa ở thú ăn thịt và thú ăn thực vật
1. Đặc điểm tiêu hóa ở thú ăn tht
2. Đặc điểm tiêu hóa ở thú ăn thc vt

D cỏ: - Dung tích lớn (150 lít) chứa cỏ, làm mềm thức ăn
- Chứa visinh vật tiết en zim tiêu hóa xenlulo và các chất khác trong
cỏ.

Tại sao Trâu, Bị lại tiêu hóa được cỏ ?

- Thức
ăn thức
lưu lại
dạ cỏ để
30-60
Dạ tổ ong:
Đưa
ăntrong
lên miệng
nhaiphút
kỹ lại
Dạ lá sách: Hấp thụ bớt nước và chuyển thức ăn vào dạ múi khế
Dạ múi khế: Chứa enzim pepxin và HCl phân giải protein trong vi sinh vật và
trong cỏ

TạiNhai
sao lại
trâu,
bị ănvật
cỏ có
nghèo
protein
mà vẫn đủ chất
ở
động
tác
dụng
gì?

Như vậy : Ở dạ dày kép gồm 3 quá trình biến đổi cơ học, biến đổi sinh
dinh dưỡng cho cơ thể?
học và biến đổi hóa học. Vì vậy thức ăn khó tiêu được phân giải thành
Tại sao
cỏ lại có dung tích lớn và thức ăn lưu lại
dạng đơn
giản dạ
hơn.
trong dạ cỏ trong thời gian dài 30-60 phút?
7


Tiết
15Đặc
V.

Tiêuưhóaưởưđộngưvậtư(Tiếp theo)

điểm tiêu hóa ở thú ăn thịt và thú ăn thực vật
1. Đặc điểm tiêu hóa ở thú ăn tht
2. Đặc điểm tiêu hóa ở thú ăn thc
vt
D dy đơn: Thức ăn được tiêu hóa một phần (giống ở người)
Thức ăn được tiêu hóa một phần (giống ở người)

* Ruột non:

- Dài (vài chục mét)
- Tiêu hóa và hấp thụ thức ăn (giống ở người)

* Manh tràng: - Phát triển ở thú ăn thực vật có dạ dày đơn.

Vide
o

- Có nhiều vi sinh vật cộng sinh tiêu hóa được xenlulo.

Như vậy:

Ở thú ăn thực vật có dạ dày đơn, thức ăn
được tiêu hóa
Chã
Thá
và hấp thụ khơng hồn
tồn. Nên hiệu quả tiêu hóa khơng cao bằng
Tại
Tại
sao
sao
thỏ
thỏ
thường
có
dạ dày
ăn
đơn
mà
củavẫn
mình
tiêu

vào
hóa
lúcđược
sáng
sớm?
thú
có
dạ
dày
kép
Tại
sao
manh
tràng
lại phân
phát
triển
ở thú
ăn
thực
vật ăn
mà
Tại
sao
ruột
non
thú
ăn thực
vật
lại

dài
hơn
thú

Nêu đặc điểm, chức năng của ruột non ở thú ăn
cỏ?
không phát
triển
ở?thú
ăn thịt?
thịt
(gấp
7-8
lần)?
thực
vật
8


Hoàn
thành phiếu
họcnhau
tập cơ
sau:
Nêu
sự khác
bản
vềcác
cấu
và

Bảng­15:
Sự khác
bản
về cấu
tạo vànhau
chức cơ
năng
của
bộtạo
phận
chứcống
năng của các bộ phận ống tiêu hóa ở thú ăn thịt và thú ăn thực vật.
Tên
bộ phận
Tên
bộ phận

tiêu hóa ở thú ăn thịt và thú ăn thực vật.
Thú ăn thịt
Thú ăn thực vật
Cấu tạo Thú ăn thịt
Chức năng
Cấu tạo
Răng cửa sắc

Răng
Răng

Dạ­dày
Dạ­dày

Ruột­
non
Ruột­
Manh­
non
tràng
Manh­
tràng

Cấu tạo
Chức
Thú ăn thực
vật năng

Chức năng
Gặm, lấy thịt khỏi
xương

Cấu tạo

Chức năng

Răng cửa, răng
nanh không sắc

Răng nanh nhọn
,dài, cong

Cắm vào mồi, giữ
mồi

Răng trước hàm và
răng ăn thịt phát
triển

Cắt thịt thành
mảnh nhỏ, dễ nuốt Răng trước hàm
và răng hàm phát
triển
- Không được sử
dụng

Răng hàm không
phát triển

Giữ và giật cỏ

Nghiền nát cỏ khi
nhai

Dạ dày đơn

Biến đổi cơ học và - Đơn
hóa học
- Kép

Biến đổi cơ học,
hóa học, sinh học

Ngắn (vài mét)

Tiêu hóa và hấp
thụ thức ăn

Dài (vài chục mét)

Tiêu hóa và hấp thụ
thức ăn

Khơng phát triển

Khơng có chức
năng

Phát triển, có vi
Tiêu hóa xenlulơ và
sinh vật cộng sinh các chất trong cỏ

9


Trả lời các câu hỏi sau:
Câu 1: Ở động vật ăn thực vật dạ dày 4 túi có ưu điểm gì hơn
so với dạ dày 1 túi?
Trả lời :
- Thức ăn được tiêu hóa triệt để nhờ có thêm biến đổi sinh
học nên khơng có chất dinh dưỡng nào trong thức ăn bị lãng
phí đi cả.
- Trong khi đó dạ dày đơn chỉ tiêu hóa thức ăn một
phần cịn lại thải ra ngồi theo phân nên có động

vật phải ăn phân của mình để tiêu hóa lại.
Câu 2: Người ta thường nói:“lơi thơi như cá trơi lịi ruột”
đúng hay sai? Giải thích.
Trả lời :
- Đúng, vì cá Trơi ăn thực vật nên ruột dài

10


Câu 3 : Tại sao thức ăn của động vật chứa hàm lượng protein
rất thấp nhưng chúng vẫn phát triển và hoạt động bình
thường?
1. Vì khối lượng thức ăn hàng ngày lớn
2. Vì có sự biến đổi sinh học với sự tham gia của hệ vi sinh vật.
3. Vì hệ vi sinh vật phát triển sẽ là nguồn bổ sung protein cho
cơ thể.
4. Vì trong cỏ tuy có hàm lượng protein thấp nhưng đầy đủ các
chất dinh dưỡng khác.
Hãy chọn phương án trả lời đúng:
A- 1,2,3

B- 1,2,4

C- 1,3,4

Đáp án đúng: A

D- 2,3,4
11

Câu 4: Chọn câu trả lời đúng về tiêu hóa xenlulo
Trong ống tiêu hóa của động vật nhai lại, thành xenlulo của
tế bào thực vật:
A- khơng được tiêu hóa nhưng được phá vỡ ra nhờ co bóp
mạnh của dạ dày
B- được nước bọt thủy phân thành các phần đơn giản
C- được tiêu hóa nhờ vi sinh vật cộng sinh trong manh
tràng và dạ dày
D- được tiêu hóa hóa học nhờ các en zim tiết ra từ ống tiêu
hóa
Đáp án đúng: C
12


Xin chân thành cảm ơn các thầy cô
tổ Sinh - Thể và các em học sinh lớp
11 chuyên Lý

13