2018 Tuần 20 tiết 74 Văn bản BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN (Trích Dế Mèn phiêu lưu kí - TÔ HOÀI)

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (145.98 KB, 8 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Học kỳ II

Ngày soạn: 25/ 12/ 201 Tuần 20, tiết 73 
Văn bản

BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN

(Trích Dế Mèn phiêu lưu kí - TƠ HỒI)

I.Mục tiêu cần đạt
1.Kiến thức

* Mức độ nhận biết: - Trình bày được nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong một
văn bản viết cho thiếu nhi.

* Mức độ thông hiểu: - Nắm được Dế Mèn là một hình ảnh đẹp của tuổi trẻ sơi
nổi nhưng tính tình bồng bột kiêu ngạo.

- Phân tích được một số biện pháp nghệ thuật xây dựng nhân vật đặc sắc trong
đoạn trích

* Mức độ vận dụng: Giai thích được giá trị nội dung, nghệ thuật đặc sắc của
văn bản.

2. Kĩ năng

* Kĩ năng bài học: Văn bản truyện hiện đại có yếu tố tự sự kết hợp yếu tố mieu
tả, phân tích các nhân vật trong đoạn trích.

- Vận dụng các biện pháp nghệ thuật so sánh, nhân hóa khi viết văn miêu tả.
* Kĩ năng sống: Tự nhận thức, xác định ứng xử, sống khiêm tốn, tôn trọng người

khác , giao tiếp, phản hồi, lắng nghe tích cực, trình bày suy nghĩ, ý tưởng, cảm
nhận của bản thân về những giá trị của văn bản.

3. Thái độ

- Thêm yêu thiên nhiên, cuộc sống.

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

- Có cách cư xử đúng mực.

- Có lối sống lành mạnh, lí tưởng sống tốt đẹp.

4. Phát triển năng lực : Rèn HS năng lực tự học ( lựa chọn các nguồn tài liệu có
liên quan ở sách tham khảo, internet, thực hiện soạn bài ở nhà có chất lượng,
hình thành cách ghi nhớ kiến thức, ghi nhớ được bài giảng của giáo viên theo
các kiến thức đã học), năng lực giải quyết vấn đề ( phát hiện và phân tích được
vẻ đẹp của tác phẩm), năng lực sáng tạo ( có hứng thú, chủ động nêu ý kiến),
năng lực sử dụng ngơn ngữ khi nói; năng lực hợp tác khi thực hiện nhiệm vụ
được giao trong nhóm; năng lực giao tiếp trong việc lắng nghe tích cực, thể hiện
sự tin chủ động trong việc chiếm lĩnh vẻ đẹp tác phẩm văn chương.

II – Chuẩn bị

- GV: Nghiên cứu chuẩn kiến thức kĩ năng, SGK,SGV, giáo án, máy chiếu.
Tài liệu tham khảo: Tác phẩm Dế Mèn phiêu lưu kí. Cuộc đời và sự
nghiệp của Tơ Hồi.

- HS: Tìm đọc truyện, tóm tắt, soạn bài.
III – Phương pháp

- Phương pháp : Đọc diễn cảm, đàm thoại, nêu vấn đề, thuyết trình, thảo

luận nhóm, động não nêu và giải quyết vấn đề.

- Kĩ thuật đặt câu hỏi.

IV – Tiến trình giờ dạy và giáo dục ( tiết 1)
1. Ổn định tổ chức.( Kiểm tra sĩ số).

2. Kiểm tra bài cũ ( 3’): Kiểm tra vở bài tập, vở soạn.
3. Bài mới.

H Đ 1:Giới thiệu bài:
- Mục đích: Giới thiệu bài.
- Phương pháp: Thuyết trình.
- Thời gian: 1 phút.

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

đời. Vậy các em đã có những bài học nào chưa. Nếu chưa chúng ta cùng tìm
hiểu bài học của chú Dế Mèn trong đoạn trích “ Bài học đường đời đầu tiên”.

Hoạt động 2 – 10’

Hướng dẫn học sinh tìm hiểu chung

- Mục tiêu: Học sinh nắm được những hiểu
biết về tác giả, tác phẩm.

- Phương pháp: Vấn đáp, tái hiện.

- Phương tiện:Tư liệu, sách giáo khoa, máy 
chiếu.

- Kĩ thuật: Động não.

- Hình thức tổ chức: Cá nhân.
- Thời gian : 10’

- Cách thức tiến hành. Gv đưa câu hỏi , động 
viên học sinh phát biểu và nhận xét đóng góp 
ý kiến, giáo viên nhận xét, chốt.

? Hãy trình bày hiểu biết của em về tác giả? (GV giới
thiệu ảnh chân dung của tác giả)

GV đặt ra câu hỏi học sinh trả lời.

- Tơ Hồi sinh ra tại q nội ở thôn Cát Động, Thị
trấn Kim Bài, huyện Thanh Oai, tỉnh Hà Đơng cũ 
trong một gia đình thợ thủ công. Tuy nhiên, ông lớn 
lên ở quê ngoại làng Nghĩa Đơ, huyện Từ Liêm, phủ 
Hồi Đức, tỉnh Hà Đông ( nay thuộc phường Nghĩa 
Đô, quận Cầu Giay, Hà Nội).

Bút danh là Tơ Hồi gắn với hai địa danh; sơng Tơ 
Lịch và phủ Hồi Đức.

Bước vào tuổi trẻ ông đã phải làm nhiều nghề để kiếm
sống như dạy trẻ, bán hàng, kế tốn, hiệu bn… 
nhưng có những lúc thất nghiệp. Khi đến với văn 
chương ông nhanh chóng được người đời chú ý, nhất 
là qua truyện Dế Mèn phiêu lưu ký. Năm 1943, Tơ 
Hồi gia nhập Hội văn hóa cứu quốc. Trong chiến

tranh Đông Dương , ông chủ yếu hoạt động trong lĩnh
vực báo chí nhưng vẫn cịn một số thành tựu quan 
trọng như Truyện Tây Bắc. Từ năm 1954 trở đi, ơng 
có điều kiện tập trung vào sang tác. Tính đến nay, sau
hơn sáu mươi năm lao động nghệ thuật, ơng đã có 
hơn 100 tác phẩm thuộc nhiều thể loại khác nhau; 
truyện ngắn, truyện dài kỳ, hồi ký, kịch bản phim, 
tiểu luận và kinh nghiệm sáng tác. Ông mất ngày 6 
tháng 7 năm 2014 tại Hà Nội, hưởng thọ 94 tuổi.

I – Tìm hiểu chung

1. Tác giả :

- Tơ Hoài sinh( 1929 –
2014), tên khai sinh là
Nguyễn Sen , quê ở Hà
Nội.

- Viết văn từ trước cách
mạng tháng tám, năm
1945.

- Là nhà văn hiện đại Việt
Nam có khối lượng tác
phẩm phong phú, đa dạng
bao gồm nhiều thể loại.

2. Tác phẩm :

- Đoạn trích được
trích trong tác
phẩm « Dế Mèn
phiêu lưu kí » viết
năm 1941.

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

? Em có hiểu biết gì về văn bản?

- GV đặt ra câu hỏi học sinh trả lời.

- Hs nảy sinh nhiều ý tưởng về cách giới thiệu 
tác phẩm.

Gv chốt :. “Dế Mèn phiêu lưu kí” là một trong
những tác phẩm đặc sắc nhất viết cho thiếu nhi của
nhà văn Tơ Hồi. Truyện vô cùng hấp dẫn nên đã
được chuyển thể thành phim và được dịch ra nhiều
thứ tiếng trên thế giới.

? Văn bản được viết theo thể loại nào?

- Học sinh nhớ lại kiến thức đã biết và trả lời 
dựa vào trí nhớ đẻ trả lời.

Văn miêu tả là loại văn nhằm giúp người đọc hình
dung những đặc điểm. Tính chất nổi bật của một 
sự việc, sự vật, con người, phong cảnh làm cho cái
đó hiện lên trước mắt người đọc.

Hoạt động 3 – 24’

Hướng dẫn học sinh đọc – Hiểu văn bản
- Mục tiêu: Hướng dẫn học sinh đọc và tìm

hiểu giá trị của văn bản.

- Phương pháp: Vấn đáp, thảo luận nhóm, nêu 
và giải quyết vấn đề, thuyết trình.

- Phương tiện:Tư liệu, sách giáo khoa, máy 
chiếu.

- Kĩ thuật: Động não.

- Hình thức tổ chức: Cá nhân.
- Thời gian : 24’.

- Cách thức tiến hành: Gv đưa câu hỏi , động 
viên học sinh phát biểu và nhận xét đóng góp 
ý kiến, giáo viên nhận xét, chốt.

thuyết đồng thoại.
Đoạn trích thuộc
chương I

- Thể loại văn miêu
tả.

II – Đọc - hiểu văn bản

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

*GV nêu yêu cầu đọc:

+ Giong đọc vang to, hào hứng đoạn tả chân 
dung Dế Mèn.

+ Phân biệt rõ các giọng : Mèn, Choắt, chị 
Cốc.

+ Đoạn hối hận: Giọng trầm buồn.

Gv đọc mẫu đoạn đầu -> 3 HS đọc, phân vai. 
? Kể tóm tắt bằng lời văn của mình?

(Tái hiện lại kiến thức về cách tóm tắt văn bản).
(1 học sinh thực hiện)

- GV yêu cầu học sinh nhận xét rồi rút ra kết 
luận.

Chàng thanh niên Dế Mèn có vẻ đẹp cường

tráng, khỏe mạnh nhưng thói con nhà võ kiêu căng, tự
phụ về vẻ đẹp và sức mạnh của mình, hay xem thường
và bắt nạt mọi người. Một lần Mèn bày trò trêu chị 
Cốc để khoe khoang trước anh chàng hàng xóm Dế 
Choắt, một anh chàng gầy gò ốm yếu. Bày trò trêu 
ghẹo xong anh ta lủi vào trong hang sâu. Chị Cốc đã 
nhầm tưởng là Dế Choắt trêu nên đã mổ cậu trọng 
thương. Trước khi chết, Choắt khuyên Mèn nên chừa 
cái thói hung hang và làm gì cũng phải biết suy nghĩ.

Đó là bài học đường đời đầu tiên của anh chàng 
thanh niên này.

? Bài văn được kể bằng ngôi kể nào? Của ai? Tác 
dụng của ngôi kể ấy?

(Hs tái hiện lại kiến thức tập làm văn bài ngôi 
kể trong văn tự sự.)

- Gv nhận xét, chốt:

- Ngôi kể thứ nhất -> Dế Mèn ( nhân vật chính): 
Tạo sự thân mật, gần gũi để dễ thể hiện tâm 
trạng, ý nghĩa, thái độ của nhân vật đối với 
những sự việc xảy ra đối với chính mình.
? Văn bản được chia thành mấy phần: Nêu ý chính?
( Hs động não suy nghĩ khái quát ý chính của văn 
bản)

- 2 đoạn

+ Từ đầu -> thiên hạ rồi : Miêu tả vẻ đẹp 
cường tráng của Dế Mèn.

+ Còn lại: Bài học đường đời đầu tiên cảu Dế 
Mèn.

? Trong hai đoạn văn có câu văn nào giữ chức

2.Kết cấu, bố cục:

3.Phân tích

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

năng liên kết giữ hai đoạn không?
“ Chao ôi!...không làm lại được”

Đây là đoạn văn đặc sắc mẫu mực và đặc sắc 
về miêu tả loài vật.

? Dế Mèn đã tự họa bức chân dung của mình 
như thế nào?

? Em hãy chỉ ra những tính từ, động từ chỉ 
ngoại hình và tính cách của nhân vật Dế Mèn.
( Hs thảo luận nhóm: chia 3 nhóm thảo luận, 
thời gian : 2’)

Hs treo bảng phụ , báo cáo, các nhóm nhận xét
ché, bổ sung.

 GV nhận xét, đánh giá từng nhóm, chiếu 
bảng chốt.

- Miêu tả khái quát hình dáng Dế Mèn: Chàng 
dế thanh niên cường tráng

- Miêu tả cụ thể từng bộ phận.
+ Ăn uống điều độ

+ Đơi càng: mẫm bóng.

+ Vuốt :cứng, nhọn hoắt
+ Đầu: to, nổi từng tảng
+Cánh: Ngắn hủn hoẳn

+Răng: đen nhánh, nhai ngoằm ngoăp
+ Râu: Dài cong

 Một chàng dế thanh niên, cường tráng đầy sức
sống , tự tin yêu đời.

+ Dáng đi: Oai vệ ra dáng con nhà võ, nhún nha 
nhún nhẩy.

+ Tợn lắm, cà khịa…
+ Quát, đá, ghẹo

 Kiêu căng, hợm hĩnh, hung hãn khơng tự biết 
mình.

GV chốt: Bước vào đời, Mèn tự hào về đôi càng, 
những chiếc vuốt,về cái đầu râu của mình, nên chú
đi lại oai vệ, làm điệu nhún nhẩy rung lên rung 
xuống làm điệu, làm dáng là con nhà võ nên tợn 
lắm, dám coi thường tất cả, cà khịa mình là tay 
ghê gớm sắp đứng đầu thiên hạ.

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

về những hành động ngu ngốc và nơng nổi của mình.
? Nhận xét gì về hình ảnh Dế Mèn?

- Đẹp, cường tráng, sống động.

? Làm thế nào mà Dế Mèn lại có được một cơ thể 
cường tráng, đẹp đẽ đến thế?( câu hỏi tích hợp liên 
môn công nghệ và thể dục).

( 2 học sinh trả lời)

- Vì Mèn biết ăn uống điều độ, tập thể dục thể thao,
chăm chỉ luyện tập.

Gv chốt: Là một chú Dế tuổi còn rất trẻ mà lại có 
được một lối sống rất khoa học, ăn uống điều độ, 
chăm chỉ tập luyện thể dục thể thao,luôn chú ý tới 
sức khỏe của bản thân nên chú có một cơ thể rất 
khỏe mạnh và đẹp đẽ. Mèn là một câu bé có cách 
sinh hoạt rất khoa học đó là điều chúng ta cần học 
hỏi ở cậu.

? Làm thế nào mà tác giả dựng lên bức chân dung 
đẹp đẽ, khỏe mạnh của Dế Mèn?

- Miêu tả các bộ phận chính của Dế Mèn kết hợp 
với điệu bộ, động tác thể hiện sức mạnh của Dế 
Mèn

- Từ ngữ miêu tả đặc sắc, gợi tả.

? Các từ ngữ: cường tráng,mẫm bóng,cứng, nhọn
hoắt…thuộc từ loại nào em đã học?Tác dụng?
- Từ loại tính từ -> miêu tả so sánh hình ảnh, vừa

mang nét đặc trưng của lồi dế vừa mang nét 
riêng chỉ có ở Dế Mèn.

? Thử thay thế các từ gần nghĩa, đồng nghĩa với 
các từ sau.

- Cường tráng = To, lớn, khở, mạnh mẽ..
- Hủn hoẳn = cộc, hun hủn, rất ngắn…

- Ngoằm ngoăp = Rào rào, liên liến, sồn sột…
- Cà khịa: Gây sự, gây lộn…

- Ho he = im thin thít, im re,khơng làm gì…
 Các từ dùng trong văn bản chính xác sắc cạnh,

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

chưa đeph ở chỗ kiêu căng, tự phụ, luôn huyênh 
hoang.

GV: Việc miêu tả ngoại hình cịn bộ lộ tính nết, thái 
độ của Dế Mèn. Vậy thái độ của Dế Mèn ra sao, tính
cách thế nào sẽ tìm hiểu ở tiết học sau.

4.Củng cố ( 3’)

- Mục đích: Vận dụng kiến thức đã học để giải quyết bài tập.
- Hình thức: Vận dụng kiến thức đã học để giải quyết bài tập.
- Phương pháp: Vấn đáp.

- Thời gian: 3 phút.

? Đánh giá vài đường nét về ngoại hình của Dế Mèn?
Cảm nghĩ của em trước chàng Dế cường tráng đó?
- Hs nêu ý kiến -> Gv định hướng.

. Dế Mèn là một chàng Dế thanh niên cường tráng, trẻ trung đầy sức sống của
tuổi trẻ.

. Em vừa yêu thích, ngưỡng mộ vừa giận Dế Mèn vì Dế Mèn là một chàng trai
rất chăm chỉ luyện tập và biết tự lập, tự biết chăm sóc bản thân nhưng lại có tính
tự phụ rất kiêu căng, hiếu thắng, thích gây gổ, ngông cuồng, hung hăng, xốc nổi.
5.Hướng dẫn về nhà (3’)

- Rèn luyện tóm tắt, tìm và phân tích những từ ngữ, chi tiết nói lên tính nết, thái
độ của Dế Mèn? Ý nghĩa của văn bản?

V – Rút kinh nghiệm.

</div>

2018 Tuần 20 tiết 74 Văn bản BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN (Trích Dế Mèn phiêu lưu kí - TÔ HOÀI)

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về