TẤM cám ptnl thu

TẤM CÁM (Truyện cổ tích)
A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
1. Về kiến thức: Giúp hs nắm được:
- Những mâu thuẫn, xung đột giữa dì ghẻ và con chồng trong gia đình phụ
quyền thời cổ, giữa thiện và ác trong xã hội. Sức sống mãnh liệt của con người
và niềm tin của nhân dân.
- Kết cấu của truyện cổ tích: người nghèo khổ, bất hạnh trải qua nhiều hoạn nạn
cuối cùng được hưởng hạnh phúc. Sử dụng hợp lí, sáng tạo các yếu tố thần kì
2. Về kĩ năng
- Nắm được đặc trưng cơ bản của truyện cổ tích thần kì qua một truyện cụ thể.
Biết tóm tắt vb tự sự. Rèn luyện kĩ năng sống, kĩ năng ứng xử trong cuộc sống.
3. Thái độ
- Có lịng cảm thương đối với những người lao động nghèo khổ, những thân
phận bất hạnh.
- Bồi dưỡng niềm tin vào sự chiến thắng của cái thiện, chính nghĩa trong
cuộc sống.
Từ đó, học sinh hình thành các năng lực sau:
- Năng lực thu thập thông tin liên quan đến văn bản
- Năng lực giải quyết những tình huống đặt ra trong các văn bản
- Năng lực đọc- hiểu (truyện cổ tích theo đặc điểm thể loại)
- Năng lực trình bày suy nghĩ, cảm nhận cá nhân về ý nghĩa văn bản
- Năng lực hợp tác khi trao đổi, thảo luận về nội dung và nghệ thuật văn bản.
Từ đó phất triển năng lực giao tiếp tiếng Việt.


- Năng lực sáng tạo.
- Năng lực tự quản bản thân.
- Năng lực thưởng thức văn học/cảm thụ thẩm mỹ.
B. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH
1/ Về phía GV: Sgk, sgv, tranh ảnh về truyện cổ tích, máy chiếu projecter, thiết
kế dạy- học, TL KNS, HD thực hiện Chuẩn KT- KN, TLTK.

-Chuẩn bị bài trước khi đến lớp bằng giáo án word và powerpoint.
2/ Về phía HS:
-Học sinh soạn bài theo hệ thống câu hỏi trong sách giáo khoa. Chuẩn bị tranh
vẽ theo chi tiết trong văn bản. Tập chuyển thể truyện cổ tích Tấm Cám sang văn
bản kịch theo hướng tiếp nhận sáng tạo.
C. Cách thức tiến hành:
- Gv tổ chức giờ dạy- học theo cách kết hợp các hình thức đọc- hiểu, trao đổithảo luận, trả lời các câu hỏi. Sử dụng cách kĩ thuật dạy học hiện đại: Kĩ thuật
phịng tranh, kĩ thuật đóng vai...
B. PHƯƠNG PHÁP THỰC HIỆN
- GV tổ chức dạy học bằng phương pháp chuyển giao nhiệm vụ, theo hướng
phát triển năng lực người học. Học sinh thực hiện nhiệm vụ học tập và báo cáo
kết quả để gv đánh giá.
- GV sử dụng cá phương pháp- kĩ thuật dạy học tích cực như: Kĩ thuật phòng
tranh, sử dụng câu hỏi nêu vấn đề, kĩ thuật thảo luận nhóm, kĩ thuật đọc hợp tác,
sơ đồ tư duy, trực quan sinh động, tổ chức trị chơi...
D. TIẾN TRÌNH DẠY- HỌC
1. Ổn định tổ chức lớp, kiểm tra sĩ số


2. Vào bài mới: (GV không kiểm tra bài cũ vì tiết trước hs viết bài trên lớp)
Hoạt động 1: Khởi động: (khoảng 5 phút)
GV sử dụng kĩ thuật phòng tranh:
GV treo bốn bức tranh khơng có lời dẫn, chỉ có số thứ tự các bức tranh.
GV chỉ vào ba bức tranh đầu: từ tranh 1 đến tranh thứ 3 và hỏi:
Tranh 1:

Tranh 2:

Tranh 3:

Hãy quan sát ba bức tranh trên bảng để kể tên ba truyện cổ tích nổi tiếng và
rất quen thuộc với người Việt Nam?
-Hs kể tên các truyện cổ tích quen thuộc của Việt Nam (Thạch Sanh, Sự tích
chú cuội cung trăng, Cây khế).
GV tiếp tục chỉ vào tranh thứ tư và đặt câu hỏi: Tranh thứ tư gợi cho em nhớ
tới câu chuyện cổ tích nào? Em đã được nghe kể về câu chuyện đó bao giờ
chưa? Đoán xem nhân vật trong tranh dang làm gì? Em hãy kể ngắn gọn về
chi tiết đó theo trí nhớ?
Tranh 4:


Sau khi gợi được khơng khí về truyện cổ tích và tạo tâm thế cho học sinh vào
bài mới, giáo viên dẫn dắt vào truyện cổ tích Tấm Cám:
Hoạt động của GV - HS
Hoạt động 2: Hình thành tri

Yêu cầu cần đạt

thức
Đọc – tái hiện và Đọc – tư
duy (2/3 thời gian)
- TT1: Hướng dẫn đọc I. Đọc hiểu khái quát:
hiểu khái quát:
+ Đọc hiểu thể loại truyện 1. Thể loại truyện cổ tích:
cổ tích

- Thể loại tự sự dân gian.

GV phát vấn:

- Nội dung: kể về câu chuyện xoay quanh những

Truyện viết theo thể loại gì? người bình thường trong cuộc sống có dan xen
Đặc trưng thể loại?

yếu tố thần kỳ để giáo dục, nêu lên bài học nhân

HS thu thập thông tin SGK

sinh và phản ánh ước mơ của nhân dân về một

trả lời. GV định hướng, bổ

xã hội cơng bằng.

sung.

- Hình thức: thường chia thành 3 phần: mở đầu,
diễn biến, kết thúc.

GV phát vấn:

- Phân loại: truyện cổ tích thường phân làm 3

Phân loại truyện cổ tích và loại: truyện cổ tích thần kỳ, truyện cổ tích lồi
kể một số tác phẩm thuộc vật, truyện cổ tích sinh hoạt.
các thể loại đã nêu?

+ Truyện cổ tích lồi vật: VD: Quạ và Công;

HS trả lời theo hiểu biết bản Thỏ và Rùa; Trí khơn của ta đây; Quạ và
thân (gv nhận xét bổ sung)

Cáo…
+ Truyện cổ tích thần kì: VD: Thạch Sanh,
Trầu cau, Chử Đồng Tử, Tấm Cám....
+ Truyện cổ tích sinh hoạt
VD: Cái cân thuỷ ngân, Lọ nước thần, Sự tích
con muỗi, Trương Chi,...

+ Đọc hiểu khái quát về cổ 2. Truyện Tấm Cám:
tích Tấm Cám

- Thuộc loại truyện cổ tích thần kì.

GV phát vấn:

+ Là loại truyện cổ tích có sự tham gia của các

Tâm Cám thuộc kiểu

yếu tố thần kì vào tiến trình phát triển của câu

truyện cổ tích nào trong

chuyện.

phần phân loại ở trên?

+Các yếu tố thần kì:

Nêu đặc trưng của truyện . NV thần kì: Tiên, Bụt, vua Thủy Tề, Diêm
cổ tích thần kì?

Vương, Ngọc Hồng,...

(HS thu thập thông tin sgk . Những vật, con vật thần kì: đàn thần, sách
trả lời, gv nhận xét bổ sung ước, nước thần,...; chim thần, trăn tinh,...
nhanh)

. Sự biến hoá thần kì: vật người (Sọ Dừa),
người- vật- người (cơ Tấm),...
+ Nhân vật:
. Gồm 3 kiểu nhân vật chính: nhân vật chính
diện (phe thiện), nhân vật phản diện (phe ác)
và các nhân vật (sự vật) có tác dụng thần kì.

HS đọc VB- GV phân vai
(đọc theo người kể, lời thoại

- Đọc; Tóm tắt tác phẩm theo các sk chính

của các nhân vật- có yêu cầu liên quan nv Tấm
cụ thể cách đọc với từng vai)
GV yêu cầu HS tóm tắt VB.
GV phát vấn:


? Tác phẩm kể về chuyện

gì? (mở đầu, diễn biến, kết
thúc)
HS tóm tắt VB (GV chiếu sơ
đồ yêu cầu học sinh nhìn sơ
đồ, tóm tắt bằng lời văn)

- Bố cục: 3 phần.

GV phát vấn:

+ Mở truyện: “Ngày xưa... việc nặng” Giới

? Truyện có thể chia thành thiệu hồn cảnh, các nhân vật chính của truyện.
mấy phần, nội dung chính + Thân truyện: “Một hôm ... về cung”  Tấm ở
từng phần?

với gì ghẻ và Cám đến khi thành hồng hậu:
Từ thân phận khổ đau trở thành hoàng hậu.

HS trả lời, GV chuẩn xác  Tấm bị giết và hoá thân: Cuộc đấu trnh ko
kiến thức.

khoan nhượng qua những kiếp hồi sinh để
giành lại hạnh phúc.
+ Kết truyện: Còn lại Tấm trở lại làm người,
hưởng hạnh phúc, trừng trị mẹ con Cám.
II. Đọc - hiểu chi tiết văn bản

- TT2: Đọc- hiểu chi tiết
văn bản

+ GV tổ chức cho học sinh
thảo luận nhóm (kết hợp với
trao đổi cặp trong nhóm):
Giáo viên chia lớp thành bốn
nhóm, mỗi nhóm chia thành
nhiều cặp( hai hs cùng bàn
là một cặp) trao đổi theo
cặp.
GV chuyển giao nhiệm vụ 1. Đoạn mở đầu
cho từng nhóm:


Nhóm 1: Nhiệm vụ tìm hiểu
phần mở truyện.
Nhóm 1 có 5 cặp. GV phát
phiếu học tập lần lượt cho
mỗi cặp theo câu hỏi dưới

* Giới thiệu nhân vật và mối quan hệ giữa các

đây (năm câu hỏi):

nhân vật:

Phần mở đầu có nội dung - Các nhân vật: Tấm, Cám, dì ghẻ.
là gì?

- Mối quan hệ:

Mối quan hệ giữa các nhân + Cùng gia đình nhưng họ có quan hệ đặc biệt:

vật có bình thường khơng? . Tấm:
Mồ cơi mẹ
Sau đó cha cũng mất sớm, ở với dì ghẻ và Cám.
. Tấm – Cám: chị em cùng cha khác mẹ.
. Dì ghẻ - Tấm: mẹ ghẻ con chồng.
- Giữa các nhân vật có quan hệ phân biệt đối
xử:
Tấm và Cám gần bằng tuổi + Tấm chịu thiệt thòi, phải làm lụng vất vả
nhau. Nhưng dì ghẻ đối xử

+ Mẹ con Cám lười lao động, ăn trắng mặc

với Tấm và Cám công bằng trơn, rong chơi suốt ngày.
hay phân biệt? Chỉ ra sự
khác biệt trong cách cư xử

- Nhận xét cách mở đầu truyện Tấm Cám:

của dì ghẻ?

+ Theo mơ tip truyện cổ tích: đều mở đầu bằng

Phần mở đầu truyện có gì

cụm từ ngày xửa, ngày xưa.

giống và khác với phần mở + Nét riêng, đặc trưng của truyện Tấm Cám
đầu của các truyện cổ tích

Là mở đầu tập trung vào mối quan hệ phân biệt

khác?

đối xử giữa các nhân vật.
+ Tác dụng của phần mở đầu:

Cách mở đầu như vậy có

. Dẫn dắt người đọc vào cuộc đấu tranh xung

mục đích, tác dụng gì?

đột giữa hai phe: mẹ con Cám – Tấm.


HS trao đổi, trả lời. GV nhận . Hé mở phẩm chất nhân vật và những mâu
xét, đánh giá qua thông tin

thuẫn xung đột trong truyện.

phản hồi và chuẩn xác nội
dung.

2. Diễn tiến truyện:

Nhóm 2, 3: Nhiệm vụ tìm
hiểu phần diễn tiến truyện.
Gv chia nhóm 2 và 3 mỗi
nhóm năm cặp. Mỗi cặp một
câu hỏi. GV phát phiếu học

tập cho hai nhóm (10 phiếu
tương ứng với 10 câu hỏi
cho hai nhóm)

* Nội dung chính:

Truyện kể về nội dung

- Diễn tiến của mối quan hệ giữa Tấm- Cám và

chính gì? Nội dung ấy thể

dì ghẻ.

hiện ở mấy thời điểm

- Thể hiện qua ba chặng:

chính? (cặp 1)

+ Khi Tấm ở cùng mẹ con Cám

Hs trao đổi cặp, trả lời câu

+ Sau khi Tấm vào cung trở thành hoàng hậu.

hỏi

+ Tấm trở lại thành người, trả thù mẹ con Cám.

GV chuẩn xác kiến thức

a) Chặng 1: Khi Tấm cịn ở với dì ghẻ và
Cám:

Tuy sống cùng một mái nhà * Mâu thuẫn trong phạm vi gia đình:
nhưng dì ghẻ và Cám yêu
thương hay ln mâu

- Cách đối xử của dì ghẻ và Cám với Tấm:

thuẫn với Tấm? Tại sao dì

+ Bắt Tấm làm việc nhà: quần quật cả ngày lẫn

ghẻ và Cám cố tình gây

đêm (trong khi Cám ăn trắng mặc trơn)

mâu thuẫn trong gia đình

--> Cư xử bất cơng

với Tấm? Cách thức dì ghẻ
đối xử với Tấm?(cặp 2)


Hs trao đổi cặp, trả lời câu
hỏi (cư xử bất công, không
muốn Tấm hơn Cám, nhằm

cản trở Tấm hạnh phúc )
GV chuẩn xác kiến thức
Đặc biệt sự cố tình tạo mâu
thuẫn của mẹ con Cám

+ Luôn cản trở Tấm đến với hạnh phúc:

được thể hiện tập trung ở

Tập trung vào ba sự việc:

những sự việc nào?tại sao

. Lừa trút giỏ tép (để chiếm yếm đỏ)

mẹ con Cám làm những

. Lừa đi chăn trâu (ở nhà giết bống)

việc đó? (cặp 3)

. Trộn thóc lẫn gạo (để Tấm khơng được đi hội)

GV yêu cầu hs dùng kĩ thuật
phòng tranh để thực hiện
yêu cầu của câu hỏi
HS: Học sinh treo tranh đã
vẽ hoặc sưu tầm về các sự
việc xảy ra khi Tấm ở cùng
nhà với dì ghẻ và Cám.

Qua đó, hs kể về diễn biến
các cuộc mâu thuẫn giữa mẹ
con Cám và Tấm. Tập trung
vào các xung đột và phản
ứng của Tấm.
Gv chuẩn xác kiến thức từ
phần trình bày của cặp 1,2,3
và ghi lên bảng.
GV yêu cầu các cặp tiếp tục
trao đổi, trả lời câu hỏi

Bảng thông tin phản hồi phiếu học tập về
mâu thuẫn trong phạm vi gia đình:


? Trong phạm vi gia đình,
tác giả dân gian tập trung

Xung đột

vào những chi tiết xung đột

của Tấm
Giành yếm đỏ Khóc

thần kỳ
Bụt chỉ cho

(vật ao ước

Tấm cách tìm

của Tấm)

và ni cá

Giết Bống

bống
Bụt mách

nào?
Phản ứng của Tấm trong
mỗi lần xung đột ra sao?
(cặp 4)

Phản ứng

Khóc

Phương tiện

(người bạn

Tấm cách

thân duy nhất

chơn xương

của các yếu tố kì ảo đó?

của Tấm)
Ngăn cản

Bống
Bụt gọi đàn

(cặp 5)

không cho

chim đến

Nhận xét về sự sắp xếp các

Tấm đi xem

giúp Tấm và

xung đột? (cặp 6)

hội bằng cách

chỉ cho Tấm

Vì sao Tấm chỉ biết khóc?

bắt Tấm nhặt

cách có quần

Nhận xét về phản ứng của

riêng thóc và

áo đẹp để đi

Tấm trước cách đối xử của

đỗ đã trộn lẫn.

hội.

dì ghẻ và Cám? (cặp 7)

(tước đoạt

Nhận xét về ý nghĩa sự

niềm vui)
Mâu thuẫn có

Yếu đuối,

xuất hiện các phương tiện

sự tăng tiến.

thụ động, chỉ người yếu

thần kỳ?Vì sao ở chặng

Mẹ con Cám

biết khóc và

đuối, thể hiện

một bụt ln hiện lên giúp

ln tìm cách

trơng chờ sự

tư tưởng dân

đỡ Tấm

ngăn cản Tấm giúp đỡ từ

gian: ở hiền

GV chuẩn xác kiến thức từ

đạt được hạnh Bụt.

gặp lành.

Nêu các yếu tố kỳ ảo ở

chặng 1? Xác định vai trò

câu trả lời của các cặp
4,5,6,7, chiếu ý chốt trên
bằng bảng thơng tin phản
hồi phiếu học tập.

Khóc

Đứng về phe

phúc.
Tóm lại:
+ Mâu thuẫn trong chặng một thuộc phạm vi
gia đình.


Hết chặng một mâu thuẫn + Mâu thuẫn chưa được giải quyết triệt để.
đã được giải quyết chưa?Vì . Cám và dì ghẻ vẫn tiếp tục cản trở hạnh phúc
sao? (cặp 8)

của Tấm.
. Tấm chỉ biết khóc, dựa vào giúp đỡ của bụt
+ Bản chất nhân vật qua chặng một:
Tấm chăm chỉ, hiền lành, yếu đuối, đáng

Nêu cảm nhận của em về

thương. Mẹ con Cám lười biếng, tham lam, xảo

cô Tấm và mẹ con Cám ở

trá, độc ác.

chặng một? (cặp 9)

Phản ánh hiện thực xã hội của truyện(ở

Thông qua cảnh mẹ con

chặng một):

Cám liên tục lừa gạt, ức

Những mâu thuẫn trong gia đình cũng phản ánh

hiếp Tấm, cịn cơ Tấm chỉ

thực trạng giai đoạn đầu của xã hội phân chia

biết khóc (ở chặng1), dân

giai cấp:

gian đã phản ánh thực

+ Giai cấp thống trị: bản chất tham lam, xảo trá,

trạng xã hội nào?Trình bày tìm mọi cách áp bức, bóc lột dân lành (mẹ con
vài nét hiểu biết của em về

Cám)

xã hội đó? (cặp 10)

+ Giai cấp bị trị: Cam chịu, nhẫn nhục trước bất

Hs lần lượt phản hồi thông

công (cô Tấm)

tin, chuẩn xác kiến thức của
các cặp 8,9,10- ghi lên bảng.
GV bình chốt nội dung đặc
sắc của tiết 21:
Khi xã hội phân chia giai
cấp, trong quan niệm của
dân gian, cái thiện đồng
nghĩa với cái đẹp, luôn bị
ghen ghét, bị chà đạp đến
đáng thương (cô Tấm
nhiều lần bị tước đoạt cả


giá trị vật chất lẫn tinh
thần, từ cái yếm đỏ, vật

Tiểu kết: theo sơ đồ trên bảng phụ

trang sức nhỏ bé mà cũng

là niềm mơ ước không
thành của cô gái mồ côi.
Đến con cá bống người bạn Chốt bài học bằng trị chơi.
tâm tình duy nhất cũng bị
kẻ ác rình giết hại. Ngay
niềm vui cuối cùng là được
đi hội cũng bị ngăn cản
bằng việc làm tàn nhẫn).
Trước cái ác, xấu xa, đang
lớn mạnh, nhân dân chỉ
biết ước mơ có phép thần kì
giúp họ đổi đời. Đó là lí do
bụt xuất hiện nhiều lần. Đó
cũng là sự gửi gắm niềm
tin vào cái thiện của nhân
dân.
Gv treo sơ đồ tiểu kết tiết 21
Gv chia lớp thành hai đội tổ
chức trò chơi đối đáp
nếu...thì về hai nhân vật
Tấm- Cám theo mẫu sau:
- Nếu Tấm đi bắt tép thì
Cám lừa trút giỏ tép
- Nếu Tấm đi chăn trâu thì
Cám ở nhà giết bống
- Nếu Tấm chăm chỉ thì Cám


lười biếng...
Một đội nêu thông tin nếu.

Một đội nêu thông tin thì.
Đội nào nêu sai hoặc khơng
nêu được sẽ thua (giới hạn
trong khoảng 10 câu nếu-thì)
Tiết 22-PPCT: TẤM CÁM (Truyện cổ tích)

D. Tiến trình dạy- học:
1. Ổn định tổ chức lớp, kiểm tra sĩ số.
2. Kiểm tra bài cũ: Trình bày những mâu thuẫn trong phạm vi gia đình giữa
Tấm với Cám và dì ghẻ? Nêu nguyên nhân dẫn tới mâu thuẫn
2. Vào bài mới: Gv tạo tâm thế và không khi cho tiết học bằng cách cho học
sinh xem đoạn phim Tấm Cám, từ đoạn sau khi Tấm thành hoàng hậu đến
hết.
Hoạt động của GV - HS
Yêu cầu cần đạt
Hoạt động 2: Hình thành tri II. Đọc - hiểu chi tiết văn bản(tiếp)
thức
Thao tác 2: Hướng dẫn đọc- 2. Diễn tiến truyện:
hiểu chi tiết(tiếp)
Đọc – tái hiện và Đọc – tư
duy (2/3 thời gian)

Tóm tắt chặng 2 và chặng 3:

Gv sử dụng câu hỏi chuyển - Mẹ con Cám bốn lần giết Tấm, Tấm bốn lần
dẫn nội dung bài học và hóa thân và trở lại thành người- trả thù
chuyển giao nhiệm vụ cho
nhóm 4 ( năm cặp cịn lại):

Kết hợp việc đọc văn bản và
xem phim, hãy tóm tắt ngắn
gọn các sự việc xảy ra ở

Sự phát triển của mâu thuẫn:

chặng 2 và 3?

Tấm thành hoàng hậu, mẹ con Cám tìm mọi

Khi Tấm cịn ở cùng nhà,

thủ đoạn để tận diệt, mâu thuẫn khơng cịn ở

mẹ con Cám tranh giành

phạm vi gia đình mà đã phát triển thành xung

quyền lợi, tước đoạt mọi

đột trong phạm vi xã hội.

thứ. Khi Tấm thành hoàng

b) Mâu thuẫn, xung đột trong phạm vi xã

hậu, mẹ con đã có hành vi

hội:

độc ác nào? Tại sao họ làm

Bảng thông tin phản hồi phiếu học tập về

vậy với Tấm?Điều đó đã

mâu thuẫn trong phạm vi xã hội:

phản ánh mâu thuẫn đã

Xung đột

Thái độ của

Yếu tố thần

phát triển mở rộng ra sao?

Tấm
Lừa Tấm trèo Cả tin nghe

kỳ
Tấm hóa thân

(cặp 1)
? Trong phạm vi xã hội,
mâu thuẫn ấy thể hiện tập

cau, giết

lời

Tấm, cướp

trung qua những chi tiết

ngôi hồng

nào?

hậu
Mẹ con Cám

Tấm liên tiếp

Hỗ trợ các

liên tục tiêu

hóa thân:

lần hóa thân

diệt các lần

chim – cây

của Tấm

hóa thân của

xoan – khung

Tấm. Mẹ con

cửi – quả thị

Cám muốn

để giành lại

diệt tận gốc

những gì

Phản ứng của Tấm ở
chặng 2?
Sự xuất hiện yếu tố thần
kỳ? (cặp 2)

rễ mầm mống mình đã mất
của Tấm.

và cảnh cáo

Xung đột

Cám
Ngày càng

ngày càng dữ chủ động,

Yếu tố thần
kỳ tham gia


dội, trở thành mạnh mẽ, có

ngày một ít

xung đột 2

khả năng tự

hơn, Tấm

Phản ứng của Tấm khi đối

phe Thiện và

bảo vệ mình

phải tự mình

diện với xung đột có gì

Ác, sống cịn. và tiêu diệt

khác Vì sao khi Tấm gặp

kẻ thù.

chiến đấu
mới chiến

hiểm nguy tính mạng mà

thắng cái

bụt khơng hiện lên như ở

xấu, cái Ác.

chặng một? Điều đó có ý
nghĩa gì? (cặp 3)
Các cặp trả lời, gv chuẩn xác
kiến thức và chiếu nội dung
trên bảng thông tin phản hồi =>Quan niệm dân gian:
+ xung đột càng mạnh mẽ, gay gắt, con người
phiếu học tập của các cặp
càng vươn lên chiến đấu.
1,2,3
Qua sự khác biệt trong thái
độ của Tấm và vai trò của

+ Con người cần tự dựa vào sức mình, khơng
thụ động ngồi chờ sự trợ giúp đỡ bên ngoài.

yếu tố thần kỳ trong hai
chặng của truyện, dân gian

muốn thể hiện quan niệm
gì?(cặp 4)
Truyện Tấm Cám có kết
thúc như thế nào?Mâu
thuẫn đã được giải quyết
hay chưa?Lí giải vì sao em
cho là mâu thuẫn đã hoặc
chưa được giải quyết?

3. Kết thúc
- Nội dung:
+ Cám hỏi Tấm bí quyết trở nên xinh đẹp. Tấm
mách kế dội nước sôi.
+ Cám chết. Tấm lấy xác làm mắm cho dì ghẻ
ăn. Dì ghẻ lăn ra chết.
+Giải quyết mâu thuẫn bằng hình thức đấu
tranh một mất một còn
- Ý nghĩa:
+ Ác giả ác báo; gieo nhân nào gặt quả ấy.
+ Có áp bức sẽ có đấu tranh.


III. Tổng kết
1. Nội dung
Lựa chọn kết thúc ấy, dân - Xung đột giữa mẹ con Cám – Tấm:
gian muốn nói lên điều gì?

+ xung đột gia đình – đến xã hội; phản ánh

(cặp 5)

cuộc xung đột của 2 phe Thiện – Ác.

Hs trả lời, GV chốt kiến + Trong cuộc đấu tranh ấy, cái Thiện dần giành
thức và ghi lên bảng.

được chỗ đứng, ngày càng mạnh mẽ hơn. Cái

Thao tác 3: Hướng dẫn tổng Ác ngày càng trở nên yếu đuối, thụ động và kết
kết bài học:

cục bị đẩy lùi.

? Nêu giá trị nội dung của - Triết lý nhân sinh: ở hiền gặp lành, ác giả ác
truyện?

báo, con giun xéo lắm cũng quằn.
2. Nghệ thuật
- Kể: theo trật tự thời gian.
- Ngơn ngữ: đan xen lời nói vần nhịp -> hấp
dẫn, dễ thuộc.

? Điều gì làm nên sức hấp - Xây dựng xung đột: gia đình – xã hội.
dẫn của truyện cổ tích Tấm - Xây dựng các yếu tố thần kỳ -> miền cổ tích
Cám?

và thể hiện tư tưởng dân gian.

Sơ đồ củng cố kiến thức bài học
(bảng phụ)

Hoạt động 3: Luyện tập:(hs
vẽ và trả lời nhanh trong 5
phút)
Bài tập: Hãy vẽ sơ đồ bốn
lần hóa thân của Tấm,
phân tích ý nghĩa của mỗi
lần hóa thân? Đâu là lần

Vận dụng: Bài học ứng xử từ các nhân vật


hóa thân mà em thích

trong truyện Tấm Cám:

nhất? Vì sao?
-Dì ghẻ:
Hoạt động 4: vận dụng

+ hại Tấm vì muốn tạo điều kiện tốt đẹp cho

GV phát vấn câu hỏi tiếp

Cám, con riêng của mụ)

nhận văn học để học sinh

--> Bài học về ứng xử công bằng với những

rút ra bài học ứng xử (tích

đứa trẻ.

hợp kĩ năng sống)
Vì điều gì mà dì ghẻ năm
lần bẩy lượt muốn hại
Tấm?
GV bình:
Đối xử thiếu cơng bằng,
nng chiều thói xấu và tội
ác của của con cái. cha mẹ
sẽ không mang lại hạnh

- Mối quan hệ dì ghẻ, con chồng:

phúc cho con mà cịn hại

+Ca dao:

con (kết cục của Cám là

Mấy đời bánh đúc có xương

minh chứng).

Mấy đời dì ghẻ mà thương con chồng

GV hỏi: Tìm câu ca dao

+ Ngày nay, cần thay đổi quan niệm trên (dẫn

dân gian thường nói về

chứng).

quan hệ dì ghẻ, con chồng.
Có phải lúc nào mối quan
hệ đó cũng xấu như vậy
khơng?
GV bình: Ngày nay cần có

- Cám: Cám trở nên độc ác một phần do dì ghẻ

cái nhìn đúng hơn về mối

im lặng đồng lõa với thói xấu của Cám, nên cái

quan hệ mẹ kế, con chồng.

ác tích tụ dần.

Vì nhiều gia đình mối quan -->Bài học về sự nuôi dạy trẻ em: Trẻ được


hệ mẹ kế- con chồng tốt đẹp nuôi dạy bằng lịng đố kị khi lớn lên sẽ ích kỉ,
hơn cả tình ruột thịt( gv tàn nhẫn và cũng khơng có được hạnh phúc.
dẫn chứng)

. Tấm:

Cám trở nên độc ác và có

Tấm hiền lành, lương thiện chưa đủ để có hạnh

kết cục bi thảm là do đâu?

phúc.

HS trả lời, gv bình, chốt.

Tấm phải trải qua quá trình tự mình đấu tranh

Vì sao Tấm từ một cơ gái

với cái ác mới có hạnh phúc.

mồ cơi nghèo khổ mà có
được hạnh phúc bên vua?
Hiền lành có phải là yếu tố
cơ bản giúp Tấm hạnh
phúc?
Hs trả lời
GV bình:
Tấm phải tự mình chống
lại cái ác, năm lần hóa
thân Tấm mới trở lại được
kiếp người. Cuộc đấu tranh
không khoan nhượng với

Hành động trả thù của Tấm:

cái xấu, cái ác giúp Tấm

+ Trả thù hết sức man rợ với người em cùng

giành lại cơng lí, địi lại

cha khác mẹ.

hạnh phúc xứng đáng.

+ Lí do: một phần xuất phát từ cơn giận mà

GV hỏi

người xưa thường nói "cả giận mất khôn".

Hành động trả thù của

+ Đề xuất ý kiến: Tấm để Cám bị trừng trị theo

Tấm gợi nhớ đến câu tục

phép nước.

ngữ nào của nhân dân? ?
Nếu em là nhân vật Tấm,
em có giết Cám giống trong
truyện khơng? Vì sao?

HS trả lời theo quan điểm
riêng, gv định hướng giáo
dục.
GV bình: Tấm hiền lành
nhất cũng trả thù hết sức
man rợ với người em cùng
cha khác mẹ, một phần
xuất phát từ cơn giận mà
người xưa thường nói "cả
giận mất khơn". Truyện sẽ
đẹp hơn nếu Tấm để Cám
bị trừng trị theo phép nước.
Hoặc tự bị trừng phạt bởi
một thế lực khác (tiêu biểu
cho mô tip ác giả ác báo)
Hoạt động 5:
GV mở rộng:
Đọc – cảm thụ
? Em có thích tác phẩm
khơng? Vì sao?
HS trả lời theo quan điểm .
? Theo em, cái hay nhất
của tác phẩm là ở chỗ nào?
Do đâu?
HS trả lời theo quan điểm.
? Em có thích kết thúc của
truyện khơng? Vì sao?
HS trả lời tự do. GV lí giải.

? Em thích đoạn văn nào
nhất? Vì sao?
HS trả lời theo quan điểm?
Em thấy khó hiểu nhất là
chi tiết nào?
HS trả lời tự do. GV lí giải
Đọc – sáng tạo
? Em học được gì qua tác
phẩm đó (tư tưởng, cách
diễn đạt, cách kể chuyện,
cách ứng xử tình huống)?
HS trả lời tự do
HS trả lời tự do. GV định
hướng giáo dục.
Bài tập mở rộng: So sánh

Gợi ý làm bài tập mở rộng:

quan niệm tiến bộ của dân

- Quan niệm của phật giáo, thiên chúa giáo:

gian về việc làm thế nào để

+ Đời là bể khổ, khơng nên địi hỏi hạnh phúc

có hạnh phúc trong truyện

ở kiếp này.

Tấm Cám với một số quan

+ Cần tu nhân tích đức ở kiếp này, kiếp sau sẽ

niệm của đạo phật và thiên

hạnh phúc (hạnh phúc chỉ có ở cõi niết bàn, ở

chúa giáo?

thiên đường).
-Quan niệm dân gian:
+ Để có hạnh phúc khơng phải tích đức để chờ
kiếp sau.
+Ngay ở kiếp này phải đấu tranh để có hạnh
phúc chính đáng.
+Muốn có hạnh phúc phải tự mình đấu tranh,

- Hs tham gia chuyển thể

vun đắp

sang văn bản kịch và tranh

--> Quan niệm tiến bộ của dân gian.


vẽ theo hướng tiếp nhận
(xem tranh vẽ, cảnh đóng

kịch của học sinh và kịch
bản sáng tạo ở phần phụ
lục)
Tham khảo thêm

Cách đọc- hiểu "Tấm Cám" theo hướng tiếp nhận văn học:
Khi đọc hiểu theo hướng tiếp nhận văn học ở truyện Tấm Cám. Giáo viên đã
tập trung vào việc hướng dẫn học sinh rút ra bài học từ cách ứng xử của các
nhân vật bằng hệ thống câu hỏi dưới đây:
. Dì ghẻ: Vì điều gì mà dì ghẻ năm lần bẩy lượt muốn hại Tấm?
. Cám: Cám trở nên độc ác và có kết cục bi thảm là do đâu?
. Tấm: Vì sao Tấm từ một cơ gái mồ cơi nghèo khổ mà có được hạnh phúc bên
vua? Hiền lành có phải là yếu tố cơ bản giúp Tấm hạnh phúc?
. Hành động trả thù của Tấm gợi nhớ đến câu tục ngữ nào của nhân dân?